Tsʼoʼok u chíikpajal chéen u gobierno Jéeoba maas maʼalob

«U [Diosil] sen kaʼanaleʼ yaan u páajtalil tu yóokʼol u [reinoiloʼob] wíinik.» (DAN. 4:17)

1, 2. ¿Baʼaxten jach maʼ maʼalob bix u gobernar wíinikiʼ?

BEJLAʼEʼ mix máak jeʼel u yaʼalik jach maʼalob bix u gobernar le wíinkoʼoboʼ. Upʼéel baʼax oʼolaleʼ tumen le wíinikoʼoboʼ minaʼantiʼob le naʼat kʼaʼabéet utiaʼal u gobernaroʼob tubeeloʼ. Le baʼaxoʼob ku beetaʼal tumen le gobiernoʼoboʼ ku yeʼesik maʼ maʼalob bix u gobernaroʼobiʼ, tumen maas u yaabiltmoʼob taakʼin, kaʼanal u yichoʼob, maʼatech u yeʼeskoʼob tsiikil, minaʼan u yaabilajoʼob, maʼatech u chʼaʼikoʼob óotsilil, ku yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtakiʼ, maʼatech u controlartik u kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob, jach kʼasaʼanoʼob, ku pʼektikoʼob tuláakal baʼax maʼalob yéetel noj baʼal u taaskubaʼob (2 Tim. 3:2-4).

² Desde tu káajbaleʼ le yáax wíinkoʼoboʼ tu luʼsubaʼob yáanal u gobernación Dios. Maʼ xaaneʼ tu tukloʼob kaʼach táan u jáalkʼabtikubaʼob, baʼaleʼ u jaajileʼ tu tsʼáajubaʼob yáanal u páajtalil Satanás, «le máax ku tusbel way yóokʼol kaabeʼ». Tsʼoʼok seis mil jaʼaboʼob káajak u gobernar Satanás, le oʼolal bejlaʼeʼ tsʼoʼok u jach kʼastal bix u kuxtal wíinik  (Juan 12:31). Yoʼolal le baʼaxoʼob ku sen beetaʼal bejlaʼoʼ, le libro Historia Oxford del siglo XX ku yaʼalikeʼ chéen kunel u yilik máak «u kaxtik upʼéel yóokʼol kaab tuʼux mix baʼal kʼaas ku beetaʼaliʼ». Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik xan: «Maʼ chéen chʼaʼabil jeʼel u kaxtaʼaleʼ, tumen tuláakal le baʼaxoʼob tsʼoʼok u beetaʼal utiaʼal u kaxtaʼaloʼ, mix upʼéel u taas utsiliʼ, baʼaxeʼ tsʼoʼok u beetik u yantal yaʼabach pʼekbai bey xan baʼateltáambaloʼob». Le baʼax ku yaʼalik le libro yoʼolal bix u gobernar wíinikoʼ jach jaaj.

3. ¿Bix kaʼach ken u gobernartil Dios le Luʼum wa maʼ u kʼebantal Adán yéetel Evaoʼ?

³ Adán yéetel Evaeʼ tu luʼsubaʼob yáanal u gobernación Jéeoba, le Máax maas maʼalob u gobernaroʼ. U jaajileʼ maʼ k-jach ojel bix ken u gobernartik kaʼach le Luʼum wa maʼ u náachkuntikubaʼob tiʼoʼ. Baʼaxeʼ k-ojel letiʼeʼ yaan u nuʼuktik kaʼach yéetel yaabilaj tuláakal máak (Hch. 10:34; 1 Juan 4:8). Tumen jach yaan u naʼateʼ, maʼ ken u beet mix upʼéel tiʼ le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak ku beetik máakoʼ. U gobiernoeʼ yaan u tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u «naʼajkunsik tuláakal le kuxaʼan baʼaloʼoboʼ» (Sal. 145:16). Ichil uláakʼ tʼaanoʼobeʼ, u gobierno Dioseʼ letiʼe maas maʼaloboʼ (Deu. 32:4). ¿Máasaʼ jach maʼ maʼalob úuchik u luʼskuba máak yáanal u gobernacioniʼ?

4. ¿Chéen baʼaxoʼob jeʼel u páajtal u beetik Satanaseʼ?

⁴ Baʼaleʼ maʼalob ka kʼaʼajaktoʼoneʼ, kex Jéeoba tu chaʼaj u gobernarkuba máakeʼ, maʼ u kʼáat u yaʼal wa tu xúumpʼattaj u derechoi u gobernariʼ. Jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ letiʼeʼ «yaan u páajtalil tu yóokʼol u [reinoiloʼob] wíinik», lelaʼ bey úuchik u tsʼáaik cuenta u reyil Babilonia úuchjeakiloʼ (Dan. 4:17). Yaan u kʼuchul u kʼiinileʼ le Reinooʼ yaan u béeykuntik baʼax u kʼáat Dios (Mat. 6:10). Jéeobaeʼ u chaʼamaj tiʼ Satanás u beetik «u [diosil] le yóokʼol kaabaʼ», tumen chéen bey jeʼel u chíikpajal máax maas maʼalob u gobernaroʼ (2 Cor. 4:4; 1 Juan 5:19). Baʼaleʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ maʼ tu béeytal u beetik maas yaʼab tiʼ le baʼax chaʼan u beetik tumen Jéeobaoʼ (2 Cró. 20:6; ket yéetel Job 1:11, 12 yéetel 2:3-6). Tsʼoʼoleʼ yaʼab máaxoʼob tsʼoʼok u tsʼáaikubaʼob tu tséel u gobernación Jéeoba kex le yóokʼol kaab tiaʼan yáanal u páajtalil le Kʼaasilbaʼaloʼ.

Dioseʼ reinarnaj yóokʼol u kaajil Israel

5. ¿Baʼax tu yaʼalaj u beetik le israelitaʼoboʼ?

⁵ Desde tu kʼiiniloʼob Abel tak le ka yanchaj u kaajil Israeloʼ, yaʼab xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob adorart Jéeoba yéetel chúukpaj u yóoloʼob u beetoʼob baʼax ku yaʼalik (Heb. 11:4-22). Tu kʼiiniloʼob Moisés xaneʼ, Dioseʼ tu beetaj upʼéel núuptʼaan yéetel u paalal  Jacob, le kʼuch u beetubaʼob u kaajil Israeloʼ. Tu jaʼabil 1513 táanil tiʼ u taal Jesuseʼ, le israelitaʼoboʼ tu yaʼaloʼob ku kʼamikoʼob Jéeoba bey u gobernanteʼobeʼ, letiʼobeʼ tu yaʼaloʼob: «Bíin k-beet tuláakal le baʼax tsʼoʼok u yaʼalik Yuumtsiloʼ» (Éxo. 19:8).

6, 7. ¿Bix úuchik u gobernar Dios yóokʼol u kaajil Israel?

⁶ Jéeobaeʼ yaan baʼax oʼolal tu yéeyaj u kaajil Israel (xokaʼak Deuteronomio 7:7, 8). Maʼ tu yéeyaj chéen utiaʼal u yutsil le kaajoʼ. Baʼaxeʼ tu yéeyaj utiaʼal u tsʼáaik nojbeʼenil tiʼ u kʼaabaʼ yéetel utiaʼal u yeʼesik chéen tiʼ letiʼ yaan u derechoi u gobernar. Le israelitaʼoboʼ tu beetaj u j-jaajkunajiloʼob tiʼ, utiaʼal u yeʼeskoʼob chéen Jéeoba u jaajil Dios (Isa. 43:10; 44:6-8). Le oʼolal tu yaʼalajtiʼob: «Teʼexeʼ jumpʼéel kaaj jumpáaykuntaʼaneʼex utiaʼal Yuumtsil a [Dioseʼex]; letiʼeʼ tu yéeyajeʼex ichil tuláakal u kaajiloʼob luʼum utiaʼal u kaajalteʼex» (Deu. 14:2).

⁷ Le táan u gobernar Dios yóokʼol le israelitaʼoboʼ tu chʼaʼaj en cuentai láaj kʼebanoʼob. Tsʼoʼoleʼ tu kʼubaj tiʼ Moisés u leyoʼob utiaʼal u yeʼesiktiʼob letiʼeʼ kiliʼich, u yaabilmaj baʼax maʼalob, ku chʼaʼik óotsilil yéetel maʼ séeb u tsʼíikiliʼ. Tu kʼiiniloʼob Josueiʼ, le kaajoʼ yanchaj jeetsʼelil tiʼ yéetel tu kʼamaj yaʼab utsiloʼob, tumen tu beetoʼob baʼaxoʼob ku yaʼalik Dios (Jos. 24:21, 22, 31). Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ chíikpajeʼ le bix u gobernar Jéeobaoʼ letiʼe maas maʼaloboʼ.

Ka tu yéeyoʼob utúul wíinik utiaʼal gobernartikoʼobeʼ maʼ bin utsil tiʼobiʼ

8, 9. ¿Baʼax maʼ maʼalob tu kʼáataj u kaajil Israeliʼ, yéetel baʼax talmiloʼob tu taasajtiʼob?

⁸ Le israelitaʼoboʼ yaʼab utéenel xuʼul u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik Dios, le oʼolal pʼáat maʼatech u kanáantaʼaloʼob. Letiʼobeʼ tu yaʼaloʼob tiʼ profeta Samuel ka tsʼaʼabak utúul wíinik utiaʼal gobernartikoʼob. Jéeoba túuneʼ tu yaʼalaj tiʼ Samuel ka u beet le baʼax ku yaʼalikoʼoboʼ, baʼaleʼ tu yaʼalaj xan tiʼ: «Maʼ teech ku kʼex óoltikoʼobiʼ, teen ku kʼex óoltikenoʼob utiaʼal maʼ in beetik in [reyil] tu yóokʼoloʼob» (1 Sam. 8:7). Kex tu chaʼaj u tsʼaʼabal utúul máax gobernartikoʼobeʼ, tu yaʼalajtiʼobeʼ maʼ kun bin utsil tiʼob (xokaʼak 1 Samuel 8:9-18).

⁹ Le baʼaxoʼob tu muʼyajtaj u kaajil Israeloʼ ku yeʼesik jach jaaj le baʼax aʼalaʼabtiʼoboʼ. Le úuchik u yéeykoʼob utúul wíinik utiaʼal gobernartikoʼoboʼ tu taasaj yaʼab talmil tiʼob, jeʼex le ka gobernarnaj le máaxoʼob beet baʼax maʼ utstutʼaan Jéeobaoʼ. Lelaʼ bey xan tsʼoʼok u yúuchul tuláakal tuʼuxoʼ, le máaxoʼob ku gobernaroʼob maʼatech u chʼaʼikoʼob en cuentai Diosoʼ maʼatech u bin utsil tiʼob. Baʼaleʼ ¿kux túun le gobiernoʼob ku yaʼalikoʼob Dios kun áantkoʼob u beetoʼob u yantal jeetsʼelil yéetel u beetoʼob u xuʼulul le baʼaloʼob kʼaastakoʼ? Tumen maʼatech u chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob tumen Jéeobaeʼ, letiʼeʼ maʼatech xan u yáantikoʼob (Sal. 2:10-12).

Upʼéel túumben kaaj gobernartaʼan tumen Dios

10. ¿Baʼaxten xuʼul u kʼaʼamal u kaajil Israel tumen Jéeoba?

¹⁰ Ka máan kʼiineʼ chíikpaj le israelitaʼoboʼ maʼ u kʼáat u meyajtoʼob Diosiʼ. Tumen maʼ tu kʼamoʼob le Mesíasoʼ, Jéeobaeʼ xuʼul u kʼamikoʼob bey u kaajaleʼ ka tu yéeyaj upʼéel túumben kaaj. Tu jaʼabil 33 tiʼ le yáax siglooʼ, tu káajsaj u yéeyik le máaxoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ. Pabloeʼ ku yaʼalikeʼ le túumben kaaj nuʼuktaʼan tumen Jéeobaoʼ ku kʼaabaʼtik «u Israel Jajal Dios» (Gal. 6:16, LTN).

11, 12. ¿Tiʼ baʼaxoʼob chíikaʼan «u Israel Jajal Dios» yéetel u úuchben kaajil Israel?

¹¹ U úuchben kaajil Israel yéetel le túumben Israeloʼ yaan tiʼ baʼax chíikaʼanoʼob. Teʼ múuchʼuliloʼ minaʼan mix máak ku beetik u reyiliʼ, tsʼoʼoleʼ maʼatech u kʼuʼubul tóokbil baʼalcheʼob utiaʼal u saʼatsaʼal u kʼeeban máakiʼ. Baʼaleʼ, jeʼex tu kaajil Israel úuchjeakileʼ, yaan máaxoʼob tsʼaʼan u beet u ancianoiloʼob utiaʼal nuʼuktik (Éxo. 19:3-8). Le ancianoʼobaʼ maʼatech u taaskubaʼob noj baʼalil yóokʼol u maasil. Baʼaxeʼ ku kanáantkoʼob le sukuʼunoʼoboʼ yéetel ku tsʼáaikoʼob táanil u meyajtikoʼob Dios.  Tiʼ tuláakal ku yeʼeskoʼob yaabilaj yéetel tsiikil, tsʼoʼoleʼ mix utúul ku mixbaʼalkúuntikoʼobiʼ (2 Cor. 1:24; 1 Ped. 5:2, 3).

¹² Le máaxoʼob yanoʼob ichil «u Israel Jajal Dios» yéetel le «uláakʼ j-tamanoʼob[oʼ]», maʼalob ka tuukulnakoʼob tiʼ bix úuchik u gobernartik Jéeoba u kaajil Israel úuchjeakil. Beyoʼ yaan k-maas yaabiltik Jéeoba yoʼolal bix u nuʼuktik u kaajal bejlaʼeʼ (Juan 10:16). Wa le máaxoʼob ku gobernar tu kaajil Israel ku beetkoʼob baʼax maʼalob wa baʼax kʼaasoʼ, le kaajoʼ ku beetik xan beyoʼ. ¿Baʼax jeʼel u kanik le ancianoʼob tiʼ lelaʼ? Kex letiʼob maʼ reyoʼobeʼ, unaj u beetkoʼob baʼax maʼalob utiaʼal ka beetaʼak xan tumen u maasil beyoʼ (Heb. 13:7).

Le bix u gobernar Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ

13. ¿Baʼax úuch tu jaʼabil 1914?

¹³ Tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ, le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ táan u tsʼáaikoʼob ojéeltbil jach taʼaytak u xuʼulsaʼal tiʼ u gobierno wíinik. Tu jaʼabil 1914, Jéeobaeʼ tu tsʼáaj Jesucristo u beet u Reyil tiʼ u Reino teʼ kaʼanoʼ. Teʼ jaʼab jeʼeloʼ «jóokʼ táan u tsʼáanchaʼataj utiaʼal u náajaltik uláakʼ tsʼáancheʼetajoʼob» yéetel utiaʼal u «tsʼáanchaʼat túun [u] enemigoʼob» (Apo. 6:2; Sal. 110:2). Baʼaleʼ mix upʼéel kaaj ku tsʼáaikuba yáanal u páajtalil. Yoʼolal le baʼax ku beetkoʼobaʼ ku tsʼáaikoʼob naʼatbileʼ utiaʼaloʼobeʼ minaʼan Jéeoba (Sal. 14:1).

14, 15. 1) ¿Bix u gobernarkoʼon u Reino Dios bejlaʼeʼ, yéetel baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-beetik? 2) ¿Baʼax eʼesik chéen u Reino Dios maas maʼalob bix u gobernar?

¹⁴ Teʼ kʼiinoʼobaʼ pʼaatal way Luʼum upʼíit tiʼ le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ. Le máaxoʼob yanoʼob ichil «u Israel Jajal Dios[aʼ]» letiʼob ku «tʼaanoʼo[b] tu kʼaabaʼ Cristo» (2 Cor. 5:20). Tuláakloʼobeʼ letiʼob le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat ku tsʼáaik le kaʼansaj ku keʼetel yéetel janal tiʼ u maasil sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob bey xan tiʼ u millonesi máakoʼob kun pʼáatloʼob kuxtal way Luʼum tiʼ upʼéel Paraísooʼ (Mat. 24:45-47; Apo. 7:9-15). Le utsiloʼob k-kʼamik teʼ kʼiinoʼobaʼ ku yeʼesik Jéeobaeʼ táan u yáantik le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼatoʼ.

¹⁵ Cada utúul tiʼ toʼoneʼ maʼalob ka u tuklej: «¿Kin beetik wa tubeel tuláakal le meyajoʼob ku tsʼaʼabalten teʼ múuchʼuliloʼ? ¿Kiʼimak wa in wóol ikil in wantal tu tséel u gobierno Dios? ¿Tsʼoʼok wa in chʼaʼatuklik u seguer in tsʼáaik kʼaj óoltbil le bukaʼaj ku páajtaleʼ?». Tuláakal máax meyajtik Dioseʼ unaj u beetik le baʼax ku yaʼalik le Cuerpo Gobernanteoʼ yéetel  unaj u múuchʼ meyaj yéetel le ancianoʼoboʼ. Wa k-beetik beyoʼ k-eʼesik k-kʼáat ka u gobernartoʼon Jéeoba (xokaʼak Hebreob 13:17). K-chaʼik u nuʼuktikoʼoneʼ ku yáantkoʼon utiaʼal ka k-bisba tubeel, ka yanaktoʼon jeetsʼelil bey xan ka yanaktoʼon upʼéel toj kuxtal teʼ yóokʼol kaab tsʼoʼok u jach kʼastalaʼ. Lelaʼ ku tsʼáaik nojbeʼenil tiʼ Jéeoba yéetel ku yeʼesik chéen letiʼ maas maʼalob bix u gobernar.

Chéen u gobierno Jéeoba kun pʼáatal

16. ¿Baʼax unaj u chʼaʼatuklik cada utúul máak?

¹⁶ Bejlaʼeʼ tsʼoʼok u jach náatsʼal u kʼiinil u yutskíintaʼal le talmil yanchaj tu jardinil Edenoʼ. Le oʼolal bejlaʼeʼ, cada utúul tiʼ toʼoneʼ unaj u tuklik: «¿Yaan wa in chaʼik u gobernartik Jéeoba in kuxtal, wa yaan in pʼáatal yáanal u gobierno wíinik?». Le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ yaan u páajtalil tiʼob u yáantkoʼob u maasil utiaʼal ka u tsʼáaubaʼob tu tséel u gobernación Dios. Maʼ kun xáantaleʼ yaan u káajal u baʼatelil Armagedón, teʼ kʼiin jeʼeloʼ u Reino Dioseʼ yaan u xuʼulsik tiʼ tuláakal u maasil gobiernoʼob (Dan. 2:44; Apo. 16:16). Le gobiernoʼob tsʼaʼab tumen wíinik yáanal u páajtalil Satanasoʼ yaan u xuʼulsaʼaloʼob, chéen u Reino Dios kun gobernartik le Luʼumaʼ. Bey túunoʼ yaan u chíikpajal chéen u gobierno Dios u maas maʼalobil (xokaʼak Apocalipsis 21:3-5).

17. ¿Baʼaxoʼob áantik le máaxoʼob uts u puksiʼikʼaloʼob u kʼaj óoltoʼob máakalmáak le maas maʼalob gobiernooʼ?

¹⁷ Le máaxoʼob maʼ u tsʼáaubaʼob tu tséel u gobernación Jéeobaoʼ maʼalob ka payalchiʼinakoʼob yéetel ka tuukulnakoʼob tiʼ le utsiloʼob ken u taas le Reinooʼ. U gobierno wíinikeʼ maʼ páajchajak u xuʼulsik u beetaʼal baʼaxoʼob kʼaastakiʼ. Baʼaleʼ u Reino Dioseʼ yaan u xuʼulsik tiʼ le máaxoʼob beetik baʼax kʼaasoʼ (Sal. 37:1, 2, 9). U gobierno wíinikeʼ mantatsʼ táan u baʼateloʼob, baʼaleʼ u Reino Dioseʼ yaan «u tsʼáaik [u] xuul tiʼ le baʼateloʼob tuláakal tuʼux yóokʼol kaab[oʼ]» (Sal. 46:9). Yaan xan u beetik u yantal jeetsʼelil ichil le wíinikoʼob yéetel le baʼalcheʼoboʼ (Isa. 11:6-9). Yaan u luʼsik le óotsililoʼ yéetel le wiʼijiloʼ, lelaʼ kaʼapʼéel tiʼ le baʼaloʼob ku sen muʼyajtaʼal yoʼolal bix u gobernar wíinikoʼ (Isa. 65:21). Yaan u beetik upʼéel baʼal mix upʼéel gobierno páajchajak u beetik: ka yanak toj óolal, ka xuʼuluk u chʼíijil máak yéetel ka xuʼuluk le kíimiloʼ (Job 33:25; Isa. 35:5, 6). Tsʼoʼoleʼ yaan u kaʼa kuxkíintik le kimenoʼob utiaʼal ka kuxlakoʼob tiʼ upʼéel Paraíso way Luʼumeʼ (Luc. 23:43; Hch. 24:15).

18. ¿Bix jeʼel k-eʼesik chéen u gobierno Dios u maas maʼalobileʼ?

¹⁸ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ u Reino Dioseʼ yaan u yutskíintik tuláakal le baʼaxoʼob kʼaskúuntaʼan tumen Satanás desde ka tu beetaj u náachtal le yáax wíinkoʼob tiʼ Jéeobaoʼ. Le Kʼaasilbaʼaloʼ tsʼoʼok seis mil jaʼaboʼob káajak u beetik u muʼyaj máak, baʼaleʼ Jéeobaeʼ yaan u yutskíintik tuláakal chéen ichil le mil jaʼaboʼob kun gobernar Jesusoʼ. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ chéen u Reino Dios jach maʼalob bix u gobernar. K-bisik u kʼaabaʼeʼ ku yeʼesik k-kʼáat ka u gobernartoʼon. Le oʼolal sáamsamal yéetel láalaj hora unaj k-eʼesik kiʼimak k-óol ikil k-adorartik, k-tsʼáaikba tu tséel u gobernación bey xan ikil k-tsʼáaik kʼaj óotbil u kʼaabaʼ. Unaj k-aprovechartik tuláakal súutukil utiaʼal k-tsikbaltik tiʼ tuláakal máak minaʼan uláakʼ gobierno maas maʼalob tiʼ u gobierno Jéeoba.

¿Kʼajaʼan wa tech?

¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon...

• ...Deuteronomio 7:7, 8 le úuchik u yéeyik Jéeoba u kaajil Israeloʼ?

• ...1 Samuel 8:9-18 le úuchik u yéeyik le israelitaʼob utúul wíinik gobernartikoʼoboʼ?

• ...Hebreob 13:17 yoʼolal bix jeʼel k-eʼesik k-kʼáat ka u gobernartoʼon Jéeoba?

• ...Apocalipsis 21:3-5 yoʼolal baʼax ken u beet Dios utiaʼal u yeʼesik chéen letiʼ maas maʼalob bix u gobernar?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 29]

Jéeobaeʼ mix utéen xuʼuluk u gobernar

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 31]

K-yantal tu tséel u gobierno Jéeobaeʼ ku yáantaj utiaʼal k-múuchʼ meyaj yéetel k-sukuʼunoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaab