Unaj k-ilik k-maas yaabiltik k-sukuʼunoʼob

«Kuxleneʼex ich yaakunaj, jeʼel bix tu yaabiltilakoʼon Cristo[eʼ].» (EFE. 5:2)

1. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús kun eʼesik jach máaxoʼob u disipuloʼob?

UJ-JAAJKUNAJOʼOB Jéeobaeʼ jach kʼaj óoltaʼanoʼob yoʼolal le kʼaʼaytaj ku beetkoʼob joonaj joonailoʼ. Baʼaleʼ Jesucristoeʼ tu yaʼalaj xaneʼ yaan u kʼaj óoltaʼal u disipuloʼob yoʼolal uláakʼ baʼal. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Kin tsʼáaik tiʼ teʼex le túumben aʼalmajtʼaanaʼ: Yaabiltabaʼex ta baatsileʼex. Jeʼel bix in yaabiltmaʼexeʼ[,] teʼexeʼ unaj a yaabiltkabaʼex ta baatsileʼex. Wa ka yaabiltkabaʼex ta baatsileʼexeʼ tuláakal yóokʼol kaab kun u kʼaj óolteʼ teʼexeʼ in j-kaambaleʼex» (Juan 13:34, 35).

2, 3. ¿Baʼax ku beetik yaʼab máakoʼob yoʼolal le yaabilaj ku yeʼesaʼal ichil u kaajal Diosoʼ?

² Le máaxoʼob maʼatech u meyajtkoʼob Diosoʼ maʼatech u yaabiltkubaʼob jeʼex u beetik le máaxoʼob yanoʼob ichil u kaajal Diosoʼ. Le yaabilajaʼ jeʼel u páajtal u keʼetel yéetel upʼéel imaneʼ, tumen ku beetik u múul meyaj le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ yéetel ku natsʼik u maasil máakoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Lelaʼ bey u yeʼesik le baʼax úuch tiʼ Marcelino, utúul máak kajaʼan Camerún, letiʼeʼ úuch loob tiʼ tuʼux ku meyaj, ka chʼóopchaji. Maʼ úuch tiʼ leloʼ, ka joʼopʼ u tsikbaltaʼaleʼ chʼóopchaji tumen letiʼeʼ utúul j-meen. Baʼaleʼ maʼ líiʼsaʼab u yóol tumen u pastoriʼ mix tumen le máaxoʼob ku binoʼob tu religionoʼ, baʼaxeʼ jóoʼsaʼabiʼ. Upʼéel kʼiineʼ, invitartaʼab tumen utúul u j-jaajkunaj Jéeoba utiaʼal ka xiʼik tiʼ upʼéel muchʼtáambal, baʼaleʼ maʼ jach taak kaʼach u biniʼ tumen sajak maʼ u kʼaʼamliʼ.

³ Baʼaleʼ ka tsʼoʼokeʼ Marcelinoeʼ bin teʼ muchʼtáambaloʼ, letiʼeʼ jach kiʼimakchaj u yóol, tumen jach maʼalob bix kʼaʼamikiʼ. Tsʼoʼoleʼ jach líikʼ u yóol yoʼolal le baʼaxoʼob kaʼansaʼaboʼ. Letiʼ túuneʼ seguernaj u bin tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ, jach tu tsʼáaj ichil u kuxtal le baʼaxoʼob tu kanoʼ ka okjaʼanaj tu jaʼabil 2006. Bejlaʼeʼ, letiʼeʼ ku tsikbaltik le baʼaxoʼob tsʼoʼok u kanik tiʼ u láakʼtsiloʼoboʼ bey xan tiʼ u vecinoʼob, yéetel ku tsʼáaik xook tiʼ jejeláas máakoʼob. Letiʼeʼ u kʼáat ka ilaʼak le yaabilaj yaan ichil u kaajal Dios tumen le máaxoʼob tiʼ ku tsʼáaik xookoʼ.

4. ¿Baʼaxten unaj «[k-kuxtal] ich yaakunaj» jeʼex tu yaʼalil Pablooʼ?

⁴ Le yaabilaj k-eʼesik teʼ múuchʼuliloʼ ku beetik u náatsʼal u maasil ichil u kaajal Dios, le oʼolal maʼ unaj u xuʼulul k-eʼeskiʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ upʼéel kʼáakʼ ku tʼaʼabal tiʼ upʼéel áakʼab keʼel, ¿máasaʼ jeʼel u taaktal u natsʼkuba máak tu yiknaleʼ? Baʼaleʼ ¿baʼax jeʼel u yúuchul wa mix máak tsʼáaik uláakʼ siʼ ichileʼ? Jeʼel u tuʼupleʼ. Utiaʼal xan maʼ u xuʼulul u yantal le yaabilaj ichiloʼonoʼ, cada utúul tiʼ toʼoneʼ kʼaʼabéet u tsʼáaik u yóol u yeʼese. Apóstol Pabloeʼ ku yaʼalik baʼax jeʼel u páajtal k-beetkeʼ: «Kuxleneʼex ich yaakunaj, jeʼel bix tu yaabiltilakoʼon Cristo yéetel tu kʼubjuba t-oʼolal, jeʼel bix juntúul taman kíimsaʼan yéetel tsʼaʼan ich kiʼibokil tu táan Jajal Dioseʼ» (Efe. 5:2). ¿Bix jeʼel u páajtal «[k-kuxtal] ich yaakunaj[eʼ]»? Koʼoneʼex ilik u núukil le kʼáatchiʼaʼ.

Unaj jeʼik k-puksiʼikʼal tiʼ u maasil

5, 6. ¿Baʼaxten tu yaʼalaj Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Corinto ka u jeʼekʼabt u puksiʼikʼaloʼob tiʼ u maasiloʼ?

⁵ Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le corintoiloʼoboʼ: «Sukuʼuneʼex, tsʼoʼok k-tʼanikeʼex tu jaajil k-óol tsʼoʼok k-jeʼik teʼex tuláakal k-puksiʼikʼal. Mix baʼal k-taʼakmaj tiʼ teʼex, teʼex yaan baʼal a taʼakmajeʼex toʼon. Kin kʼáat óoltikteʼex, jeʼel bix juntúul taatatsil ku kʼáat óoltik tiʼ u paalaloʼobeʼ, ka a jeʼex toʼon a puksiʼikʼaleʼex tu jaajil a wóoleʼex jeʼel bix toʼon t-jeʼaj tiʼ teʼexoʼ» (2 Cor. 6:11-13). ¿Baʼaxten tu yaʼalaj Pablo ka u jeʼekʼabt u puksiʼikʼaloʼob tiʼ u maasil?

⁶ Tuukulnakoʼon tiʼ bix káajik le múuchʼulil tu  kaajil Corintooʼ. Pabloeʼ kʼuch teʼ kaaj tu jóokʼbal u jaʼabil 50 tiʼ le yáax siglooʼ, kex tu máansaj yaʼab talmiloʼobeʼ maʼ tu xulaj u kʼaʼaytajiʼ. Maʼ xáanchaj ka kʼaʼam le maʼalob péektsil tumen yaʼabach máakoʼoboʼ. Le apostoloʼ tu máansaj u «jaʼab ka tak táankoch» táan u kaʼansik yéetel táan u líiʼsik u yóol le sukuʼunoʼob teʼ túumben múuchʼuliloʼ. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ jach tu yaabiltaj le sukuʼunoʼoboʼ (Hch. 18:5, 6, 9-11). Le óolal letiʼobeʼ unaj u yaabilkoʼob xan. Baʼaleʼ jujuntúul tiʼ letiʼobeʼ tu pʼektoʼob, maʼ xaaneʼ tumen u pʼeekoʼob úuchik u tsoʼolol u nuʼuktiʼob (1 Cor. 5:1-5; 6:1-10). Wa maʼ xaaneʼ tumen tu creertoʼob le baʼaxoʼob aʼalaʼab tumen le máaxoʼob ku yaʼalikubaʼob «nukuch apostoloʼob[oʼ]» (2 Cor. 11:5, 6). Kex beyoʼ, Pabloeʼ u kʼáat ka yaabiltaʼak tumen le sukuʼunoʼoboʼ. Le oʼolal tu yaʼalajtiʼob ka u jeʼekʼabt u puksiʼikʼaloʼob utiaʼal ka u maas bisubaʼob tu yéetel bey xan yéetel u maasil sukuʼunoʼob.

7. ¿Bix jeʼel u páajtal k-jeʼik k-puksiʼikʼal utiaʼal k-yaabiltik u maasileʼ?

⁷ ¿Kux túun toʼon? ¿Bix jeʼel u páajtal k-jeʼik k-puksiʼikʼal tiʼ k-sukuʼunoʼob utiaʼal k-maas yaabiltkoʼobeʼ? U suukileʼ k-uʼuyikba maʼalobil ken yanakoʼon yéetel máaxoʼob k-éet jaʼabiloʼob wa yéetel máaxoʼob utstuyichoʼob le baʼaxoʼob uts t-ich xanoʼ. Baʼaleʼ wa táan k-náachtal tiʼ u maasil chéen yoʼolal le baʼaloʼobaʼ, kʼaʼabéet k-ilik k-maas jeʼik k-puksiʼikʼal tiʼob. Tukult lelaʼ: «¿Chéen wa yéetel in amigoʼob kin wilik in jóokʼol kʼaʼaytaj? ¿Óoliʼ maʼatech wa in invitartik uláakʼ sukuʼunoʼob ken in beet wa baʼax utiaʼal in náaysik in wóol? ¿Maʼatech wa in natsʼkimba yiknal le máaxoʼob káajal ku beetik u taaloʼob teʼ muchʼtáambaloʼob tumen kin tuklik yaan baʼax unaj u yáax beetkoʼob utiaʼal u káajal in biskimba tu yéeteloʼob? ¿Kin saludartik wa tuláakal le ku binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼob, kex táankelmoʼob wa kex tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼob?».

8, 9. ¿Bix u yáantkoʼon Romailoʼob 15:7 k-eʼes yaabilaj tiʼ k-sukuʼunoʼob?

⁸ Le baʼax tu yaʼalaj Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob kaʼach Romaoʼ ku yáantkoʼon k-maas bisba yéetel le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ (xokaʼak Romailoʼob 15:7). Le tʼaan griego ku suʼutul «kʼamabaʼexoʼ» u kʼáat u yaʼal «u kʼamik máak yéetel kiʼimak óolal wa máax yéetel u táakbesik ichil le máaxoʼob yéetel ku biskubaoʼ». Úuchjeakileʼ ken u invitart máak u amigoʼob tu yotocheʼ, u suukaʼanileʼ, ku yaʼaliktiʼob jach kiʼimak u yóol úuchik u binoʼob tu yotoch. Cristoeʼ bey u kʼamikoʼon xan teʼ múuchʼuliloʼ, le oʼolal bey xan unaj k-kʼamik le sukuʼunoʼoboʼ.

⁹ Ken a saludart le sukuʼunoʼob teʼ muchʼtáambaloʼob wa tuláakʼ tuʼuxoʼoboʼ, maʼalob ka a jóoʼs u chan súutukil utiaʼal a jáan tsikbal yéetel le tsʼoʼok u chan máan kʼiin a wiloʼob wa tsʼoʼok u chan xáantal tʼaanakech tu yéeteloʼoboʼ. Wa tiʼ cada muchʼtáambal ka wilik a tsikbal yéetel uláakʼ sukuʼunoʼobeʼ, maʼ kun xáantal ken tsikbalnakech yéetel óoliʼ tuláakal le sukuʼunoʼoboʼ. Maʼ a chiʼichnaktal wa ka wilik maʼ tu páajtal a tsikbal yéetel tuláakal le sukuʼunoʼoboʼ, u jaajileʼ mix máak unaj u kʼuuxil wa maʼ tu béeytal a saludartik tiʼ cada muchʼtáambal.

10. ¿Baʼaxoʼob tsʼáaik tuʼux k-kʼaj óoltik u maasil sukuʼunoʼob utiaʼal k-maas bisikba tu yéeteloʼob?

¹⁰ K-saludartik u maasileʼ ku tsʼáaiktoʼon u páajtalil k-tsikbal bey xan k-bisikba yéetel k-sukuʼunoʼob. Jeʼex tu kʼiiniloʼob upʼéel asambleaeʼ,  wa k-natsʼikba yiknal uláakʼ sukuʼunoʼob, k-aʼalik máaxoʼon, tuʼux k-taal yéetel k-káajsik k-tsikbal tu yéeteloʼobeʼ yaan u káajal k-bisikba tu yéeteloʼob yéetel yaan u taaktal k-kaʼa ilkoʼob. Le máaxoʼob ku yáantajoʼob utiaʼal u beetaʼal u Najiloʼob Reino wa ku bin u yáantoʼob le sukuʼunoʼob uchaʼan loob tiʼoboʼ, jach yaʼab baʼax ku múul kanikoʼob. Lelaʼ ku yáantaj utiaʼal u paklan kʼaj óoltkubaʼob bey xan utiaʼal u biskubaʼob. Ichil u kaajal Jéeobaeʼ jach yaʼab yéetel máaxoʼob jeʼel u páajtal k-bisikba beyaʼ. Wa k-jeʼik k-puksiʼikʼal tiʼ u maasil bey xan wa k-bisikba yéetel uláakʼ sukuʼunoʼobeʼ yaan k-áantaj utiaʼal u maas eʼesaʼal yaabilaj ichil u kaajal Dios.

Unaj k-máansik tiempo yéetel u maasil

11. ¿Baʼax jatsʼuts modos ku yaʼalik Marcos 10:13-16 eʼesaʼab tumen Jesús?

¹¹ Tuláakal máax meyajtik Dioseʼ unaj u yilik u tsʼáaik tuʼux u natsʼkuba u maasil tu yiknal, jeʼex tu beetil Jesuseʼ. Utéenjeakileʼ, u jaats taatatsiloʼobeʼ tu yóotaj u bis u paalaloʼob tu yiknal Jesús, baʼaleʼ le disipuloʼoboʼ maʼ tu chaʼajoʼob tiʼobiʼ. ¿Baʼax túun tu beetaj Jesús? Letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Chaʼex u taal le mejen paalaloʼob tin wiknaloʼ, maʼ a wetʼikeʼex tiʼob, tumen u [Reino Dioseʼ] utiaʼal le máaxoʼob jeʼel bix letiʼoboʼ». Ka tsʼoʼokeʼ «ka tu méekʼajoʼob, ka tu kiʼikiʼtʼantajoʼob, táan u tsʼáaik u kʼab tu yóokʼoloʼob» (Mar. 10:13-16). Tukult bukaʼaj wal úuchik u kiʼimaktal u yóol le mejen paalaloʼob yoʼolal le yaabilaj eʼesaʼabtiʼob tumen Jesusoʼ.

12. ¿Baʼaxoʼob jeʼel u beetik u talamtal u tsikbal máak yéetel u maasileʼ?

¹² Tuláakloʼon unaj k-tuklik: «¿Kin tsʼáaik wa tuʼux u natsʼikuba u maasil tin wiknal, wa kin beetik u tuklaʼal minaʼanten tiempo utiaʼal u tʼaanoʼob tin wéetel?». Yaan baʼaxoʼob ku beetik máakeʼ, kex maʼ kʼaaseʼ, jeʼel u beetik u pʼáatal maʼ u yantal tuʼux u tsikbal yéetel u maasileʼ. Jeʼex wa ku joʼopʼol u meyajtoʼon celular bey xan wa k-uʼuyik paax yéetel audífonos kex yaan uláakʼ máakoʼob t-iknaleʼ, jeʼel k-tsʼáaik u naʼatoʼob maʼ k-kʼáat ka yanakoʼob t-iknaleʼ. Bey xan wa cada ku yilaʼal tumen u maasil táan k-tsʼíibtik baʼaxoʼob ken k-beeteʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u tuklikoʼob maʼ k-kʼáat tʼaan tu yéeteloʼobeʼ. U jaajileʼ «yaan junsúutuk utiaʼal mak chiʼ». Baʼaleʼ wa tiaʼan uláakʼ máakoʼob t-iknaleʼ, leloʼ «junsúutuk utiaʼal tʼaan» (Ecl. 3:7). Maʼ xaaneʼ yaneʼeʼ jeʼel u yaʼalikeʼ: «Teneʼ jach suʼlaken» wa «Maʼatech u taaktal in tʼaan yéetel mix máak». Kex beyoʼ, unaj k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-tsikbal yéetel u maasil; beyoʼ jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmoʼobeʼ, kʼaʼajaktoʼoneʼ le yaabilajoʼ maʼatech u kaxtik chéen u yutsil (1 Cor. 13:5).

13. ¿Bix tu yaʼalil Pablo tiʼ Timoteo unaj u tratartik u maasil teʼ múuchʼuliloʼ?

¹³ Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ Timoteo ka u yeʼes tsiikil tiʼ tuláakal le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ (xokaʼak 1 Timoteo 5:1, 2). Toʼoneʼ bey xan unaj k-beetikoʼ: unaj k-ilik le yaan u jaʼabiloʼob bey k-taataʼob wa k-maamaʼobeʼ, le táankelmoʼob yéetel le x-lóoʼbaynoʼoboʼ unaj k-ilikoʼob bey k-jach sukuʼunoʼob wa k-jach kiikoʼobeʼ. Wa k-beetik beyoʼ, mix utúul ken u yuʼububa jelaʼanil t-iknaliʼ.

14. ¿Baʼax utsil ku taasik u tsikbal máak yéetel u maasil tiʼ baʼaloʼob jeʼel u líiʼsik u yóoloʼobeʼ?

¹⁴ Wa ku suuktal k-tsikbal yéetel u maasil tiʼ baʼaloʼob jeʼel u líiʼsik u yóoloʼobeʼ, jeʼel k-áantaj utiaʼal u maas yaabiltkoʼob Dios yéetel utiaʼal ka kiʼimakchajak u yóoloʼobeʼ. Utúul sukuʼun ku meyaj Beteleʼ ku kʼaʼajsik yéetel kiʼimak óolal bix u tsikbal yéetel jujuntúul sukuʼunoʼob úuch joʼopʼ u meyajoʼobiʼ. Le baʼaxoʼob aʼalaʼabtiʼoʼ le áant u yuʼububa táakaʼan ichil u familiai Betel. Bejlaʼeʼ letiʼeʼ ku yilik u beetik xan bey yéetel u yéet meyajoʼoboʼ.

Le kabal óolaloʼ ku yáantaj

utiaʼal ka k-utskíint le talmiloʼoboʼ

15. ¿Baʼaxoʼob eʼesik tak ichil máaxoʼob meyajtik Dioseʼ jeʼel u yantal talmiloʼobeʼ?

¹⁵ Evodia yéetel Sintiqueiʼ, kaʼatúul koʼoleloʼob tu meyajtoʼob Dios úuchjeakil tu kaajil Filipos, letiʼob chan talam úuchik u yilik u yutskíintkoʼob upʼéel talmil yanchajtiʼob (Fili. 4:2, 3). Pablo yéetel Bernabé xaneʼ baʼateltʼaanajoʼob, le oʼolaleʼ tu xulaj u múuchʼ meyajoʼob, le baʼax úuchtiʼobaʼ kʼuch ojéeltbil tumen uláakʼ sukuʼunoʼob (Hch. 15:37-39). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ tak ichil máaxoʼob meyajtik Dios jeʼel u yantal talmiloʼobeʼ.  Baʼaleʼ Jéeobaeʼ jeʼel u yáantkoʼon k-utskíint le talmiloʼob utiaʼal ka seguernak k-bisikbaoʼ, baʼaleʼ yaan uláakʼ baʼax unaj k-beetik.

16, 17. 1) ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet kabal óolal tiʼ máak utiaʼal u yutskíintik le talmiloʼoboʼ? 2) Le baʼax úuch le ka tu kaʼa iluba Jacob yéetel u sukuʼunoʼ, ¿bix yáantkoʼon k-il u kʼaʼananil le kabal óolaloʼ?

¹⁶ Utiaʼal u arrancartaʼal upʼéel camioneʼ kʼaʼabéet u llavei, toʼon xaneʼ, utiaʼal k-utskíintik le talmil ku yantaltoʼon yéetel u maasiloʼ, jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ kʼaʼabéettoʼon upʼéel «llave», lelaʼ letiʼe kabal óolaloʼ (xokaʼak Efesoiloʼob 4:1, 2). Le baʼax tu beetaj Jacob ka bin u yil Esaú, u sukuʼuneʼ, ku yeʼesikeʼ le «llaveaʼ» jeʼel u yáantkoʼon k-beet le baʼax ku yaʼalik le Biblia utiaʼal ka k-utskíint le talmiloʼoboʼ.

¹⁷ Ka tsʼaʼab tiʼ Jacob u páajtalil u beetik u yáax paalileʼ, jach kʼuuxilnaj Esaú tu contra, ka taakchaj u kíimsik, le oʼolaleʼ Jacobeʼ púutsʼi. Ka tsʼoʼok u máan veinte jaʼaboʼobeʼ, tu kaʼa ilubaʼob, baʼaleʼ Jacobeʼ «tu sen chʼaʼaj sajakil ka tu sen tukultaj» yaan u kíimsaʼal tumen u sukuʼun. Ka tu beetaj upʼéel baʼax maʼ táan u páaʼtik Esaú kaʼachiʼ: «Ka noklaj tak kóojik siete u téenel u táan joʼolal luʼum, bey tu beetilakoʼ tak ka náatsʼ tu yiknal u sukuʼun». ¿Baʼax túun tu beetaj Esaú? «Áalkabnaj u naktáante, tu méekʼaj, tu súut tsʼáaj u kʼab tu kaal, tu méekʼaj ka xan tu tsʼuʼutsʼaj. Tu kaʼatúulaloʼob okʼolnajoʼob». Wa láayliʼ pʼektaʼan kaʼach Jacob tumen u sukuʼuneʼ, le kabal óolal tu yeʼesoʼ tu beetaj u kʼexik bix u tuukul, leloʼ áantajnaj utiaʼal maʼ u baʼateloʼob (Gén. 27:41; 32:3-8; 33:3, 4).

18, 19. 1) Wa ku yantaltoʼon upʼéel talmil yéetel utúul sukuʼuneʼ, ¿baʼaxten táanil toʼon unaj k-ilik utskíintik tu séebaʼanil? 2) ¿Baʼaxten maʼ unaj u lúubul k-óol wa le máax yéetel yantoʼon le talmiloʼ maʼ jach u kʼáat ka k-utskíintiʼ?

¹⁸ Le Bibliaoʼ ku taasik jejeláas tsolnuʼukoʼob jeʼel u yáantkoʼon k-utskíint le talmiloʼob ku yantaltoʼon yéetel u maasiloʼ (Mat. 5:23, 24; 18:15-17; Efe. 4:26, 27). * Baʼaleʼ wa minaʼantoʼon kabal óolal utiaʼal k-beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ maʼ kun páajtal k-utskíintik le talmiloʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ wa chéen táan k-páaʼtik ka eʼesaʼak kabal óolal tumen le máax yéetel yanchajaʼan toʼon le kʼuuxililoʼ, maʼ kun utstal le talmiloʼ, tumen tak tiʼ toʼon yaan u «llavei» utiaʼal k-utskíintik.

¹⁹ Wa k-ilik maʼ tu yutstal le talmil kex táan k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-utskíintkoʼ, maʼ unaj u lúubul k-óoliʼ. Maʼ xaaneʼ le máax yéetel yantoʼon le talmiloʼ kʼaʼabéet u maasil tiempo tiʼ. Kʼaʼajaktoʼon le baʼax úuch tiʼ u sukuʼunoʼob José. Ka binoʼob Egiptoeʼ, Joseeʼ tsʼoʼok u tsʼaʼabal u beet u nojoch jalaʼachil tumen faraón, yéetel tsʼoʼok u máan yaʼab jaʼaboʼob u beet u  kʼasaʼaniloʼob tiʼ. Baʼaleʼ ka tu yeʼesoʼob tsʼoʼok u arrepentiroʼob yéetel ka tu kʼáatoʼob ka perdonartaʼakoʼobeʼ, Joseiʼ tu perdonartoʼob. Ka máan kʼiineʼ, ichiloʼob jóokʼ le nojoch kaaj bis u kʼaabaʼ Jéeobaoʼ (Gén. 50:15-21). Kʼaʼajaktoʼoneʼ wa k-bisikba maʼalob yéetel k-sukuʼunoʼobeʼ, k-áantaj utiaʼal ka yanak jeetsʼelil yéetel kiʼimak óolal teʼ múuchʼuliloʼ (xokaʼak Colosailoʼob 3:12-14).

Unaj k-eʼesik yaabilaj yéetel baʼaxoʼob k-beetik

20, 21. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le úuchik u pʼoʼik u yook u apostoloʼob Jesusoʼ?

²⁰ Táanil tiʼ u kíimsaʼal Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u apostoloʼob: «Tsʼoʼok in weʼesikteʼex bix u beetaʼal, utiaʼal ka a beeteʼex jeʼel bix tsʼoʼok in beetik tiʼ teʼexoʼ» (Juan 13:15). Le ka tu yaʼalaj Jesús le táanoʼobaʼ táant u pʼoʼik u yook u apostoloʼobeʼ, baʼaleʼ maʼ tu beetaj chéen tumen suukaʼan u beetaʼaliʼ mix chéen utiaʼal u yeʼesik jach utsiʼ. Táanil tiʼ u yaʼalik Juan le baʼax tu beetaj Jesusoʼ, tu yaʼalaj: «Jesuseʼ [...] tu yaabiltaj le máaxoʼob utiaʼaloʼob yanoʼob way yóokʼol kaabaʼ, tu yaabiltajoʼob tak tu xuul» (Juan 13:1). Jeʼex túun k-ilkoʼ, le yaabilaj tu yuʼubaj yoʼolal u disipuloʼoboʼ le péeks u beet le baʼax maases letiʼe palitsiloʼob beetik kaʼachoʼ. Yéetel le baʼax tu beetoʼ, tu yáantaj u yiloʼob u kʼaʼabéetil u yeʼeskoʼob jach tu jaajil u yaabiltmubaʼob. Jeʼex túun k-ilkoʼ, le yaabilajoʼ letiʼe baʼax unaj u péeksik le máaxoʼob meyajtik Dios utiaʼal ka u yeʼes u yutsiloʼob tiʼ u maasil sukuʼunoʼoboʼ.

²¹ Apóstol Pedroeʼ jach tu naʼataj baʼaxten pʼoʼob u yook tumen Jesús. Le oʼolal ka máan kʼiineʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «[Bejlaʼeʼ] teʼexeʼ, ikil a wuʼuyikeʼex u tʼaan u maʼalob péektsilil le jaajoʼ tu yoʼolal kiliʼich [muukʼeʼ], tsʼoʼok a pʼoʼikeʼex a [kuxtaleʼex] utiaʼal a yaabiltikeʼex yéetel x-maʼ kaʼapʼéel ichil le sukuʼunoʼoboʼ. Bey túunoʼ unaj a yaabiltikabaʼex ta baatsileʼex yéetel tuláakal a puksiʼikʼaleʼex bey xan yéetel tuláakal a muukʼeʼex» (1 Ped. 1:22). Apóstol Juan, uláakʼ utúul tiʼ le máaxoʼob pʼoʼob xan u yook tumen Jesusoʼ, tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ: «In mejen paalaleʼex maʼ k-yaakunaj chéen yéetel le baʼax k-aʼalik yéetel k-chiʼoʼ; baʼaleʼ unaj k-yaakunaj yéetel jaaj bey xan yéetel baʼax k-beetik» (1 Juan 3:18). Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, unaj k-eʼesik yéetel baʼaxoʼob k-beetik jach tu jaajil k-yaabiltmaj k-sukuʼunoʼob.

[Tsolajiloʼob]

¿Kʼajaʼan wa tech?

• ¿Bix jeʼel k-jeʼik k-puksiʼikʼal utiaʼal k-maas yaabiltik le sukuʼunoʼoboʼ?

• ¿Bix jeʼel k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-máans yéetel le sukuʼunoʼoboʼ?

• ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon le kabal óolal utiaʼal k-utskíintik le talmiloʼob ku yantaltoʼon yéetel u maasiloʼ?

• ¿Baʼax unaj u péekskoʼon k-eʼes utsil tiʼ k-sukuʼunoʼob?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 21]

Unaj k-bisikba tubeel yéetel k-sukuʼunoʼob

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 23]

Maʼ unaj k-beetik uláakʼ baʼaloʼob chéen utiaʼal maʼ k-tsikbal yéetel u maasiliʼ