Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-bisikba yéetel k-amigoʼob

«Le baʼax kin waʼalik tiʼ teʼexaʼ letiʼ lelaʼ yaabiltabaʼex ta baatsileʼex.» (JUAN 15:17)

1. ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéetchaj u paklan yaabiltkuba le yáax cristianoʼoboʼ?

LE ÁAKʼAB táanil tiʼ u kíimsaʼaloʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob maʼ u xuʼulul u biskubaʼob. Táanil tiʼ u yaʼaliktiʼob lelaʼ, tu yaʼalaj xaneʼ letiʼe yaabilaj kun eʼesik táan u tsaypachkoʼoboʼ (Juan 13:35). Letiʼobeʼ jach unaj u biskubaʼob tubeel, tumen maʼ kun xáantal ken joʼopʼok u chʼaʼapachtaʼaloʼob, yéetel yaan u tsʼaʼabal upʼéel nojoch meyaj u beetoʼob tumen Jesús. Le disipuloʼob teʼ yáax siglooʼ jach tu beetoʼob le baʼax aʼalaʼabtiʼoboʼ, le oʼolal kʼaj óoltaʼaboʼob tumen jach u yaabiltmoʼob Dios bey xan u sukuʼunoʼob.

2. 1) ¿Baʼax k-kʼáat beete, yéetel baʼaxten? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-núuk teʼ xookaʼ?

² Jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-ilik le religión tuʼux yanoʼonoʼ táan u beetik le baʼaxoʼob tu beetaj le yáax cristianoʼoboʼ. Toʼoneʼ k-kʼáat eʼes yaabilaj tiʼ k-sukuʼunoʼob, jeʼex aʼalaʼabik tumen Jesusoʼ. K-ojel lelaʼ maʼ chéen chʼaʼabil jeʼel u beetaʼaleʼ, tumen tsʼoʼok u pʼáatal óoliʼ maʼatech u yeʼesaʼal yaabilaj (2 Tim. 3:1-3). Yaʼab máakeʼ ku biskuba yéetel u maasil chéen utiaʼal u kaxtik u yutsil wa ku biskuba chéen yéetel máaxoʼob ku tuklik u amigoʼob kex maʼ u jach kʼaj óoloʼobiʼ. Wa k-kʼáat meyajt Dios  jach jeʼex utstutʼaaneʼ, maʼ unaj k-tuukul beyaʼ. Baʼaleʼ ¿baʼax jeʼel u yáantik máak utiaʼal ka u bisuba tubeel yéetel wa máaxeʼ? ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-bisikba tubeel yéetel k-amigoʼob yéetel baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-bisikba tu yéeteloʼob? ¿Máaxoʼob yéetel unaj u xuʼulul k-bisikba? Teʼ xookaʼ yaan k-núukik le kʼáatchiʼobaʼ.

Le baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-bisba yéetel wa máaxoʼ

3, 4. ¿Baʼax jeʼel u yáantaj utiaʼal ka u bisuba máak tubeeleʼ, yéetel baʼaxten?

³ Le máaxoʼob u yaabiltmoʼob Jéeobaoʼ jach u yojel u bisubaʼob tubeel. Rey Salomoneʼ tu yaʼalaj: «Chéen juntúuleʼ ku paʼabal u muukʼ, baʼaleʼ wa kaʼatúuleʼ jeʼel u páajtal u baʼateloʼobeʼ. Suum óox chʼooteʼ maʼ tu jáan tʼóokol» (Ecl. 4:12). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ utiaʼal maʼ u xuʼulul u biskuba máak yéetel u amigoeʼ, Jéeoba unaj u meyaj jeʼex le u yóox chʼoot le suumoʼ.

⁴ U jaajileʼ yaan máaxoʼob maʼ u yaabiltmoʼob Jéeobaeʼ ku kanik u bisubaʼob tubeel. Baʼaleʼ wa tu kaʼatúulal le máaxoʼob ku biskubaʼob u yaabiltmoʼob Diosoʼ, ku kanik u bisubaʼob utiaʼal mantatsʼ. Jeʼex ken yanak talmil ichiloʼobeʼ, ku yilik u yutskíintkoʼob yéetel yaabilaj. Yéetel kex ka óotaʼak beetbil u xuʼulul u biskubaʼob tumen le máaxoʼob ku binoʼob tu contra Diosoʼ, le yaabilaj yaan ichiloʼoboʼ le áantkoʼob utiaʼal maʼ u xuʼulul u biskubaʼob. Tsʼoʼok u yilaʼaleʼ, le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ mix bikʼin jeʼel u traicionartik u sukuʼunoʼob, kex ka kíimsaʼakoʼobeʼ (xokaʼak 1 Juan 3:16).

5. ¿Baʼaxten jach jatsʼuts úuchik u biskuba Rut yéetel Noemí?

⁵ Jeʼex túun k-ilkoʼ, le máaxoʼob maas maʼalob ka k-bisba tu yéeteloʼoboʼ letiʼe u yaabiltmoʼob Jéeobaoʼ. Kʼaʼajaktoʼon bix úuchik u biskuba Rut yéetel Noemí, jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ letiʼobeʼ jach jatsʼuts úuchik u biskubaʼob. ¿Baʼaxten jach maʼalob úuchik u biskubaʼob? Le baʼax tu yaʼalaj Rut tiʼ Noemioʼ ku chíikbesik: «A kaajaleʼ letiʼ bíin in kaajalte, a [Dioseʼ] letiʼ xan bíin in [Diosinte] [...]. ¡Yuumtsileʼ ka u yaayaj jatsʼen wa ka in jumpáaykuntimba tiʼ teech tu yoʼolal mix baʼal!» (Rut 1:16, 17). Le kaʼatúul koʼoleloʼobaʼ jach u yaabiltmoʼob Dios, lelaʼ le áantoʼob u jach bisubaʼob tubeel. Le oʼolal Jéeobaeʼ tu beetaj u bintiʼob utsil.

Bix jeʼel k-kaxtik maʼalob amigoʼobeʼ

6-8. 1) ¿Baʼax kʼaʼabéet u beetik máak utiaʼal maʼ u xuʼulul u biskuba yéetel u amigo? 2) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-kaxtik k-amigoʼobeʼ?

⁶ U jaajileʼ u yaabilaj máak tiʼ Dioseʼ ku yáantaj utiaʼal u biskuba tubeel yéetel u amigo. Baʼaleʼ le baʼax tu beetaj Rut yéetel Noemioʼ ku yeʼesikeʼ yaan uláakʼ baʼax kʼaʼabéet u beetaʼal: kʼaʼabéet tu kaʼatúulal ku paklan kaxtik u yutsiloʼob. Tak máaxoʼob u láakʼtsilubaʼob ku meyajtikoʼob Jéeobaeʼ ku kʼaʼabéetchajal u kanik u bisubaʼob tubeel. Koʼoneʼex ilik jujumpʼéel baʼaxoʼob jeʼel u yáantkoʼon k-kaxt maʼalob amigoʼobeʼ.

⁷ Toʼon unaj k-kaxtikoʼob. Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ u amigoʼob yanoʼob tu múuchʼulil Roma: «Kʼameʼex maʼalob le máaxoʼob ku xíimbaltikeʼexoʼoboʼ» (Rom. 12:13). ¿Bix jeʼel u páajtal k-beetik le baʼax tu yaʼalaʼ? Unaj  k-kaxtik u súutukil utiaʼal k-eʼesik utsil tiʼ u maasil. Lelaʼ upʼéel baʼax unaj u beetik cada utúul tiʼ toʼon (xokaʼak Proverbios 3:27). Upʼéel bix jeʼel k-kʼamik maʼalob le máaxoʼob xíimbaltkoʼonoʼ letiʼe ka k-invitart le sukuʼunoʼob janal t-otochoʼ. ¿Jeʼel wa u páajtal u suuktaltech a invitartik le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ?

⁸ Uláakʼ bix jeʼel u kaxtik u amigoʼob máakeʼ, letiʼe u invitartik jejeláas sukuʼunoʼob utiaʼal ka jóokʼok kʼaʼaytaj tu yéeteloʼ. Ken k-uʼuy bix u kʼaʼaytaj utúul sukuʼuneʼ k-ilik jach u yaabiltmaj Jéeoba, leloʼ ku beetik u maas taaktal k-bisikba tu yéetel.

9, 10. ¿Baʼax tu beetaj Pablo, yéetel bix jeʼel k-beetik jeʼex tu beetiloʼ?

⁹ Unaj k-jeʼik k-puksiʼikʼal tiʼ u maasil (xokaʼak 2 Corintoiloʼob 6:12, 13). ¿Ka wilik wa bey minaʼan mix máak teʼ múuchʼulil utiaʼal a biskaba tu yéeteloʼ? Wa beyoʼ, maʼ xaaneʼ leloʼ ku yúuchul tumen maʼ a kʼáat a bisaba yéetel tuláakal teʼ múuchʼuliloʼ. Tuukulnen tiʼ baʼax tu beetaj apóstol Pablo. Letiʼ kaʼacheʼ mix tu tuukul jeʼel u máan u biskuba yéetel máax maʼ judíoeʼ. Baʼaleʼ ka káaj u beetik u apostolileʼ tu kanaj u bisuba yéetel jejeláas máakoʼob (Rom. 11:13).

¹⁰ Tsʼoʼoleʼ Pabloeʼ maʼ chéen tu yilaj u biskuba yéetel máaxoʼob u yéet jaʼabiloʼobiʼ. Utúul tiʼ le máaxoʼob yéetel tu jach bisubaoʼ Timoteo, letiʼeʼ utúul táankelem paal maʼ judíoiʼ. Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ, yaʼab táankelem paalaloʼobeʼ ku biskubaʼob yéetel sukuʼunoʼob bey xan yéetel kiikoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼob. Vanessa, utúul chʼúupal yaan kex 20 jaʼaboʼob tiʼeʼ, ku yaʼalik: «Yaan utúul in amiga yaan kex 50 jaʼaboʼob tiʼ, teneʼ kin tsikbaltiktiʼ tak baʼaxoʼob jeʼel in tsikbaltik tiʼ utúul in wéet jaʼabileʼ. Letiʼeʼ jach ku tuukul tiʼ woʼolal». ¿Bix úuchik u káajal u biskuba Vanessa yéetel le kiikaʼ? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Maʼ kulajen in páaʼt u natsʼkuba tin wiknaliʼ, teen tin natsʼimba tu yiknal». ¿Toʼoneʼ k-ilik wa xan k-bisikba yéetel le máaxoʼob maʼ k-éet jaʼabiloʼoboʼ? Wa k-beetikeʼ, Jéeobaeʼ yaan u tsʼáaiktoʼon yaʼab utsiloʼob.

11. ¿Baʼax k-kanik tiʼ bix úuchik u biskuba Jonatán yéetel David?

¹¹ Unaj k-áantik k-amigo tiʼ jeʼel baʼalakeʼ. Salomoneʼ tu yaʼalaj: «Juntúul [amigo] uts u bisikuba mantatsʼeʼ, tu kʼiiniloʼob yaj óoleʼ bey juntúul a sukuʼuneʼ» (Pro. 17:17). Le ka tu tsʼíibtaj Salomón le tʼaanoʼobaʼ, maʼ xaaneʼ táan u tuukul tiʼ bix úuchik u biskuba David, u taata, yéetel Jonatán, u hijo rey Saúl (1 Sam. 18:1). Sauleʼ u kʼáat kaʼach ka kʼuchuk Jonatán u beet u reyil tu jeel, baʼaleʼ Jonataneʼ maʼ kʼuuxilnaj ka tu yojéeltaj tsʼoʼok u yéeyaʼal David utiaʼal ka u beet u reyiliʼ. Letiʼeʼ maʼ tu pʼektaj Davidiʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ kʼuuxilnaj ka tu yilaj jach maʼalob u tratartaʼaliʼ yéetel maʼ tu creerta le baʼaxoʼob maʼ jaajtak ku yaʼalik Saúl tu yoʼolaloʼ (1 Sam. 20:24-34). ¿K-beetik wa jeʼex tu beetil Jonataneʼ? ¿Ku kiʼimaktal wa k-óol ken tsʼaʼabak tiʼ  utúul k-amigo wa baʼax meyajil teʼ múuchʼuliloʼ? ¿K-líiʼsik wa u yóol ken u aktáant talamiloʼob? ¿Baʼax k-beetik ken k-uʼuy u yaʼalaʼal upʼéel baʼal maʼ jaaj tu contraiʼ? ¿K-jáan creertik wa, wa k-ilik eʼesik maʼ jaaj baʼax ku yaʼalaʼal tu contra jeʼex tu beetil Jonataneʼ?

¿Máaxoʼob yéetel unaj u xuʼulul k-bisikba?

12-14. 1) ¿Baʼax talmil ku aktáantik jujuntúul j-xoknáaloʼob? 2) ¿Bix jeʼel u páajtal u yáantaʼaloʼob teʼ múuchʼuliloʼ?

¹² Yaan kʼiineʼ, le j-xoknáal ku káajal u tsʼáaik ichil u kuxtal le baʼax ku kankoʼ, ku kʼaʼabéetchajal u yilik wa yaan u seguer u biskuba yéetel jujuntúul tiʼ u amigoʼob. Maʼ xaaneʼ yaan tiʼ le máaxoʼob yéetel jach ku biskubaoʼ maʼatech u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, le oʼolal ku tsʼáaik cuenta maʼ maʼalob ka seguernak u biskuba tu yéeteloʼobiʼ (1 Cor. 15:33). Baʼaleʼ, maʼ xaaneʼ wa ku beetik beyoʼ jeʼel u tuklik táan u traicionarkoʼobeʼ.

¹³ Wa táan u yúuchultech beyaʼ, kʼaʼajaktecheʼ le máaxoʼob jach tu jaajil a amigoʼoboʼ ku kaxkoʼob a wutsil yéetel ku kiʼimaktal u yóoloʼob ken u yiloʼob táan a maʼalobkíintik bix a kuxtal. Yéetel maʼ xaaneʼ jeʼel tak u yóotkoʼob u xokoʼob le Bibliaoʼ. Baʼaleʼ wa ku yaʼalkoʼobtech baʼal yéetel «ku tʼaanoʼob kʼaas» ta woʼolal tumen maʼ ta bisik upʼéel «kʼaakʼas kuxtal» jeʼex yéeteloʼobeʼ, táan u yeʼeskoʼob maʼ maʼalob amigoʼobiʼ (1 Ped. 4:3, 4). Wa bey u beetkoʼoboʼ letiʼob traicionarkech, maʼ teech traicionarkoʼobiʼ.

¹⁴ Wa ka pʼaʼatal tumen le a amigoʼob kaʼachoʼ, teʼ múuchʼuliloʼ yaan yaʼab máaxoʼob yéetel jeʼel u páajtal a biskabaeʼ (Gal. 6:10). Le oʼolal le máaxoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ maʼalob ka u tukloʼob: «¿In kʼaj óol wa le j-xoknáaloʼob tsʼoʼok u joʼopʼol u taaloʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ? ¿Kin wilik wa in natsʼkimba tsikbal tu yéeteloʼob?».

15, 16. 1) ¿Baʼax unaj k-beetik wa utúul k-amigo ku xuʼulul u meyajtik Jéeoba? 2) ¿Bix jeʼel k-eʼesik tiʼ Dios jach k-yaabiltmeʼ?

¹⁵ Uláakʼ baʼax jach talam xaneʼ letiʼe ken náachchajak tiʼ Dios utúul máax yéetel jach k-bisikbaoʼ wa ken jóoʼsaʼak ichil le múuchʼuliloʼ. Utúul kiikeʼ ku yaʼalik bix tu yuʼubiluba ka xuʼul u meyajtaʼal Jéeoba tumen utúul u amiga: «Tin wuʼuyaj bey yaan baʼax kíim ichil in wíinklileʼ. Kin tuklik kaʼacheʼ in amigaeʼ jach u yaabiltmaj Jéeoba, baʼaleʼ maʼatech bakáan. In tuklikeʼ chéen táan u meyajtik Jéeoba utiaʼal u kiʼimakkúuntik u yóol u láakʼtsiloʼob. Lelaʼ tu péeksen in wil wa jach tu jaajil táan in meyajtik Jéeoba tumen in yaabiltmaj». ¿Baʼax áant le kiik utiaʼal ka u aktáant le talmilaʼ? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Tin kʼáataj u yáantaj Jéeoba. Tsʼoʼoleʼ tin chʼaʼatuklaj in weʼesiktiʼ jach in yaabiltmaj, maʼ chéen yoʼolal le amigoʼob ku tsʼáaikten ichil u kaajaloʼ».

¹⁶ Wa k-kʼáat seguer k-beetikba amigoi tiʼ Dioseʼ, maʼ tu páajtal k-bisikba yéetel le máaxoʼob u kʼáat u beetubaʼob amigoi tiʼ le yóokʼol kaaboʼ. Le disipulo Santiagooʼ ku yaʼalik: «¿Maʼ wa a wojeleʼexeʼ u bisikuba máak yéetel yóokʼol kaabeʼ ku beetikuba u [enemigo] Jajal Dios? Jeʼel máaxak ka u tsʼáa u yóol u beetikuba u amigo yóokʼol kaabeʼ ku sutkuba u [enemigo] Jajal Dios» (Sant. 4:4). Upʼéel bix jeʼel k-eʼesik k-jach yaabiltmaj Dioseʼ letiʼe k-creertik jach yaan u yáantkoʼon utiaʼal ka jóoʼkoʼon táanil ken xuʼuluk k-bisikba yéetel utúul máax náachchaj tiʼ letiʼoʼ (xokaʼak Hebreob 13:5, u tsʼook jaats). Le kiik t-yáax chʼaʼachiʼiteʼ ku yaʼalik: «Tin wileʼ maʼ tu páajtal k-obligartik mix máak u yaabilt Jéeoba mix ka u yaabiltoʼon. Lelaʼ upʼéel baʼax cada utúul unaj u chʼaʼatuklik wa yaan u beetik». Baʼaleʼ ¿baʼax unaj  k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-bisikba yéetel le máaxoʼob chúukaʼan u yóol u meyajtoʼob Diosoʼ?

Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ xuʼulul k-bisikba yéetel k-amigoʼob

17. ¿Bix u tsikbal le máaxoʼob ku biskubaʼob tubeeloʼ?

¹⁷ Utiaʼal maʼ u xuʼulul k-bisikba yéetel k-amigoeʼ kʼaʼabéet k-tsikbal tu yéetel. Ken k-xok teʼ Biblia bix úuchik u biskuba Rut yéetel Noemí, David yéetel Jonatán yéetel Pablo yéetel Timoteoeʼ, k-ilkeʼ le máaxoʼob maʼalob u biskubaʼoboʼ ku paklan aʼalikoʼob baʼax ku tuklikoʼob, baʼaleʼ ku beetkoʼob yéetel tsiikil. Pabloeʼ ku yaʼalik bix unaj k-tʼaan yéetel u maasil: «A tsikbaleʼexeʼ mantatsʼ ka uʼuyaʼak maʼalob yéetel jatsʼuts». Teʼ tekstoaʼ, Pabloeʼ táan u yaʼalik bix unaj k-tʼanik le máaxoʼob maʼatech u meyajtkoʼob Diosoʼ (Col. 4:5, 6). Wa unaj k-tʼanik yéetel tsiikil le máakoʼob maʼatech u meyajtkoʼob Diosoʼ, maas unaj k-tʼanik yéetel tsiikil le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ.

18, 19. 1) ¿Bix unaj k-ilik le áantaj ku tsʼáaiktoʼon le máaxoʼob yéetel k-bisikbaoʼ? 2) ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu beetaj u ancianoiloʼob Efesooʼ?

¹⁸ Jeʼex túun k-ilkoʼ yéetel tsiikil unaj k-tʼanikba yéetel k-amigoʼob. Baʼaleʼ maʼ unaj k-sajaktal k-aʼal tiʼ k-amigo baʼax maʼ maʼalob ku beetkiʼ, tumen k-ojel jach yaan u yuʼubik baʼax ken k-aʼaltiʼ. Rey Salomoneʼ tu tsʼíibtaj: «Utiaʼal u kiʼimaktal u yóol jumpʼéel puksiʼikʼaleʼ, maʼalob kiʼibok baʼaloʼob; utiaʼal u kiʼ óoltaʼal [utúul máakeʼ], maʼalob u tsol xikin juntúul [amigo]» (Pro. 27:9). ¿Bey wa xan a wilik le baʼaxoʼob ku yaʼaliktech a amigoʼoboʼ? (Xokaʼak Salmo 141:5.) Wa utúul a amigo ku yaʼaliktech chiʼichnak yoʼolal upʼéel baʼax ka beetkeʼ, ¿baʼax ken a beete? ¿Yaan wa a tsʼáaik u diosboʼotikil tiʼ tumen a wojel ku yaʼaliktech tumen u yaabiltmech, wa yaan a kʼuuxil tu yéetel?

¹⁹ Apóstol Pabloeʼ jach maʼalob úuchik u biskuba yéetel le ancianoʼob yanoʼob tu kaajil Efesooʼ. Yaan tiʼ letiʼobeʼ tu kʼaj óoltoʼob Pablo desde ka káaj u meyajtik Dios. Baʼaleʼ ka tu tsʼok muchʼuba yéeteloʼobeʼ, maʼ sajakchaj u yaʼaltiʼob baʼax ken u beet jujuntúul ichiloʼobiʼ. ¿Kʼuuxilnaj wa túun le ancianoʼob tu yéeteloʼ? Maʼatech, baʼaxeʼ tu kʼamoʼob le baʼax tu yaʼaloʼ, tsʼoʼoleʼ okʼolnajoʼob le ka tu yojéeltoʼob maʼ ken u kaʼa iloʼoboʼ (Hch. 20:17, 29, 30, 36-38).

20. ¿Baʼax unaj u beetik utúul maʼalob amigo?

²⁰ Utúul maʼalob amigoeʼ maʼ chéen ku kʼamik le tsolnuʼuk ku tsʼaʼabaltiʼoʼ, baʼaxeʼ ku tsolik xan u nuʼuk tiʼ u amigo ken u yil kʼaʼabéet. Baʼaleʼ jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ unaj u kanáantik maʼ u yoksikuba ichil u kuxtal (1 Tes. 4:11). Unaj k-kʼaʼajsik xaneʼ «cada juntúul tiʼ toʼoneʼ yaan u tsolik tiʼ Jajal Dios baʼax u beetmaj» (Rom. 14:12). Baʼaleʼ maʼ xaaneʼ, yaan kʼiineʼ unaj kʼaʼajsik tiʼ k-amigoʼob baʼax ku yaʼalik Dios maʼ u beetaʼaloʼ (1 Cor. 7:39). Maʼ xaaneʼ, ka wilkeʼ utúul a amigo maʼ tsʼokaʼan u beeleʼ táan u yutstal tu yich utúul máax maʼatech u meyajtik Jéeoba. ¿Baʼax ken a beete? ¿Yaan wa a chéen ilik tumen maʼ a kʼáat ka xuʼuluk u biskuba ta wéeteliʼ? ¿Máasaʼ maʼatan? Utúul maʼalob amigoeʼ jeʼel u yáantik u amigoeʼ. Baʼaleʼ ¿kux túun wa maʼ tu chaʼik a wáantik? Wa beyoʼ maas maʼalob ka waʼal tiʼ le ancianoʼoboʼ, letiʼobeʼ ku yilik u yáantkoʼob le máaxoʼob táan u káajal u beetkoʼob baʼax maʼ maʼaloboʼ. U jaajileʼ lelaʼ maʼ chéen chʼaʼabil u beetaʼaliʼ, baʼaleʼ wa tu kaʼatúulal le amigotsiloʼob u yaabiltmoʼob Jéeobaoʼ, maʼ kun xuʼulul u biskubaʼob.

21. Yaan kʼiineʼ, ¿baʼax k-beetik, yéetel baʼaxten unaj k-bisba yéetel máaxoʼob u yaabiltmoʼob Jéeoba?

²¹ Yaan kʼiineʼ k-amigoʼobeʼ ku kʼuuxiloʼob yoʼolal wa baʼax maʼ maʼalob t-beetiʼ. Wa maʼ xaan xaneʼ, letiʼob beetik wa aʼalik baʼaxoʼob maʼ uts t-tʼaaniʼ. Jeʼex aʼalaʼabik tumen Santiagoeʼ, «tuláakaloʼoneʼex k-beetik yaʼab baʼaloʼob maʼ tubeeliʼ» (Col. 3:13; Sant. 3:2). U jaajileʼ tak le máaxoʼob jach maʼalob bix u biskubaʼoboʼ ku yantal talmil ichiloʼob, baʼaleʼ ku kanik u paklan perdonartubaʼob. Lelaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ, utiaʼal maʼ u xuʼulul u biskuba máak yéetel u amigoʼobeʼ kʼaʼabéet u paklan perdonartkubaʼob yéetel kʼaʼabéet u paklan aʼalikoʼob baʼax ku tuklikoʼob. Jeʼex túun k-ilkoʼ, le yaabilajoʼ yaan u yáantkoʼon k-maas bisba tubeel yéetel k-amigoʼob (Col. 3:14).

¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?

• ¿Bix jeʼel k-kaxtik maʼalob amigoʼobeʼ?

• ¿Máaxoʼob yéetel unaj u xuʼulul k-bisikba?

• ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulul k-bisikba yéetel k-amigoʼobeʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 18]

¿Baʼaxten jach jatsʼuts úuchik u biskuba Rut yéetel Noemí?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 19]

¿K-kaxtik wa bix jeʼel k-eʼesik utsil tiʼ u maasileʼ?