1, 2. 1) Jeʼex tu yaʼalil Jesús teʼ Mateo 28:18 tak 20, ¿máakalmáak le meyaj maas kʼaʼanaʼan ku beetik le múuchʼuliloʼ? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-núuk teʼ xookaʼ?

 BUKAʼAJ wal kiʼimakchajik u yóol le apostoloʼob le ka tu muchʼubaʼob tu jáal junpʼéel puʼukoʼ. Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ le kéen tsʼoʼokok u kaʼa kuxtaleʼ unaj u binoʼob utiaʼal ka u yiloʼobiʼ (Mat. 28:16). Maʼ xaaneʼ letiʼe kʼiin ka tu chíikbesuba «tiʼ maas tiʼ quinientos sukuʼunoʼob[oʼ]» (1 Cor. 15:6). ¿Baʼaxten tu yaʼalaj Jesús ka u muchʼubaʼobiʼ? Utiaʼal u yaʼaliktiʼob ka u beetoʼob junpʼéel nojoch meyaj, tu yaʼalajtiʼob: «Xeeneʼex tu yiknal u máakiloʼob tuláakal kaajoʼobeʼ ka a beeteʼexoʼob disipuloʼob» (xok Mateo 28:18-20).

² Le máaxoʼob uʼuy le baʼax tu yaʼalaj Jesusoʼ táakpajoʼob ichil le múuchʼulil anchaj teʼ yáax siglooʼ. Le meyaj maas unaj u beetkoʼoboʼ letiʼe u beetkoʼob uláakʼ disipuloʼob tiʼ Cristooʼ. * Teʼ kʼiinoʼobaʼ yaan u milesil múuchʼuliloʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaab tuʼux ku meyajtaʼal Dios. Le sukuʼunoʼob yanoʼoboʼ táan xan u beetkoʼob le meyaj jach kʼaʼanaʼanaʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-núukik le kanpʼéel kʼáatchiʼobaʼ: ¿Baʼaxten jach kʼaʼanaʼan u beetaʼal disipuloʼob? ¿Baʼax táakaʼan ichil u beetaʼal le meyajaʼ? ¿Ku yáantaj wa tuláakal le sukuʼunoʼob utiaʼal ka beetaʼak le meyajaʼ? ¿Baʼaxten unaj u chúukpajal k-óol k-beet le meyajaʼ?

3. Jeʼex u yaʼalik Juan 14:6 yéetel 17:3, ¿baʼaxten jach kʼaʼanaʼan u beetaʼal disipuloʼob?

³ ¿Baʼaxten jach kʼaʼanaʼan u beetaʼal disipuloʼob? Tumen chéen le máaxoʼob tsaypachtik Cristo jeʼel u páajtal u biskubaʼob yéetel Diosoʼ. Tsʼoʼoleʼ ku bin maʼalobil tiʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ yéetel ku yantal u páajtalil u kuxtaloʼob utiaʼal minaʼan u xuul (xok Juan 14:6; 17:3). U jaajileʼ nojoch le meyaj tu yaʼalaj Jesús ka k-beetoʼ, baʼaleʼ maʼ chéen t-juunal ken k-beetiʼ. Apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ letiʼ yéetel uláakʼ sukuʼunoʼobeʼ ‹u yéet meyajoʼob Dios› (1 Cor. 3:9). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ Jéeoba yéetel Cristoeʼ ku tsʼáaiktoʼon u jatsʼuts páajtalil k-meyaj tu yéeteloʼob kex chéen kʼeban wíinikoʼon.

4. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax úuch tiʼ Iván yéetel Matildeoʼ?

⁴ K-beetik disipuloʼobeʼ ku taasiktoʼon kiʼimak óolal. Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tiʼ Iván yéetel Matilde, u yatan, letiʼobeʼ tiʼ kajaʼanoʼob Colombiaeʼ. Letiʼobeʼ tsikbalnajoʼob yéetel juntúul xiʼipal ku kʼaabaʼtik Davier, letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼob: «In kʼáat in kʼex in kuxtal, baʼaleʼ maʼ tu páajtal in beetik». Daviereʼ juntúul boxeador, ku drogarkuba yéetel yaʼab u káaltal. Tsʼoʼoleʼ chéen múul kajakbal yéetel Érika, u novia. Ivaneʼ ku yaʼalik: «Joʼopʼ k-bin teʼ chan kaaj utiaʼal k-xíimbaltikoʼ. Ku bisiktoʼon yaʼab horaʼob tiʼ bicicleta, tsʼoʼoleʼ jach yaan luukʼ tu bejil. Ka tu yilaj Érika bix u kʼexik u modos Daviereʼ, káaj xan u xokik le Bibliaoʼ». Ka máan kʼiineʼ Daviereʼ tu xulaj u drogarkuba, u káaltal, tu pʼataj le boxoʼ yéetel tsʼoʼok u beel yéetel Érika. Matildeeʼ ku yaʼalik: «Ka okjaʼanaj Davier yéetel Érika tu añoil 2016, t-kʼaʼajseʼ letiʼeʼ ku yaʼalik kaʼachi: ‹In kʼáat in kʼex in kuxtal, baʼaleʼ maʼ tu páajtal in beetik›. Ka joʼopʼ k-okʼol». Lelaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ jach ku taasik kiʼimak óolal u yáantaʼal juntúul máax u tsaypacht Cristo.

5. ¿Baʼax kʼaʼabéet utiaʼal k-beetik disipuloʼob?

⁵ Yáaxeʼ unaj k-kaxtik le máaxoʼob u kʼáat u kʼaj óoltoʼob Jéeobaoʼ (Mat. 10:11). Le kéen kʼaʼaytajnakoʼon tiʼ tuláakal máakeʼ k-eʼesik jach tu jaajil táan k-meyajtik Jéeoba. Tsʼoʼoleʼ wa k-beetik le baʼax tu yaʼalaj Jesusoʼ k-eʼesik jach tu jaajil u disipuloʼon.

6. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka xiʼiktoʼon utsil teʼ kʼaʼaytajoʼ?

⁶ Yaan máakoʼobeʼ taak u kankoʼob le baʼaxoʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Baʼaleʼ yaan máaxeʼ maʼatech, le oʼolal kʼaʼabéet k-ilik k-áantkoʼob utiaʼal ka utsak tu yichoʼob. Utiaʼal u kʼaʼamal le maʼalob péektsiloʼ unaj k-tuklik tubeel baʼax ken k-aʼale. Kʼaʼabéet k-ilik tiʼ baʼax jeʼel u yóotik tsikbal le máakoʼoboʼ yéetel k-tuklik bix ken k-káajsil k-tsikbal tu yéeteloʼob.

7. 1) ¿Bix jeʼel u páajtal k-káajsik k-tsikbal yéetel le máakoʼoboʼ? 2) ¿Baʼaxten jach unaj k-uʼuyik baʼax ku yaʼalik le máakoʼob yéetel k-eʼesik tsiikil tiʼoboʼ?

⁷ Maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ: «Techeʼ, ¿baʼax ka tuklik yoʼolal lelaʼ? Teʼ kʼiinoʼobaʼ tuláakal tuʼux yaan talamiloʼob. ¿Kʼaʼabéet wa u yantal junpʼéel gobierno tuláakal yóokʼol kaab utiaʼal u yutskíintik?». Kéen tsʼoʼokkeʼ jeʼel u páajtal k-xokik yéetel k-tsolik Daniel 2:44. Maʼ xaan xaneʼ jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ: «In kʼáat in jáan kʼáattech. ¿Baʼax a tuklik kʼaʼabéet utiaʼal u yáantaʼal le paalaloʼob u yuʼuboʼob tʼaanoʼ?». Kéen tsʼoʼokkeʼ jeʼel u páajtal k-xakʼaltik tu yéetel baʼax ku yaʼalik Deuteronomio 6:6 yéetel 7. Jeʼel baʼaxak tiʼ ka tsikbalnakoʼon yéetel le máakoʼoboʼ unaj  k-tuklik baʼaxoʼob maas jeʼel u taaktal u yuʼubikoʼobeʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ le utsiloʼob ken u kʼamoʼob wa ku kankoʼob le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Kéen tsikbalnakoʼon tu yéeteloʼobeʼ jach unaj k-uʼuyik baʼax ku yaʼalikoʼob yéetel k-eʼesik tsiikil tiʼob. Beyoʼ yaan k-naʼatik bix u yuʼubikubaʼob yéetel maas jeʼel u kʼamkoʼob le baʼax k-kaʼansiktiʼoboʼ.

8. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-bin k-xíimbalt yaʼab u téenel le máakoʼoboʼ?

⁸ Táanil tiʼ u káajal k-tsʼáaik xook tiʼ wa máaxeʼ, maʼ xaaneʼ kʼaʼabéet k-bin k-xíimbalt yaʼab u téenel. ¿Baʼaxten? Yáaxeʼ, tumen maʼ xaaneʼ kéen suunakoʼon k-ileʼ maʼ kulaʼaniʼ wa yaan baʼax ku beetik. Tsʼoʼoleʼ maʼ xaaneʼ kʼaʼabéet k-bin k-xíimbalt yaʼab u téenel utiaʼal u suuktal u tsikbal t-éetel yéetel utiaʼal u yóotik ka xooknakoʼon tu yéetel. Kʼaʼajaktoʼoneʼ junkúul paakʼaleʼ maas séeb u nojochtal wa ku jóoyabtaʼal mantatsʼ. Bey túun xanoʼ kʼaʼabéet k-tsikbal yaʼab u téenel tiʼ le baʼax ku yaʼalik le Biblia utiaʼal u yaabiltaʼal Jéeoba yéetel Cristo tumen wa máaxoʼ.

9, 10. ¿Baʼaxten k-aʼalik tuláakloʼon k-áantaj utiaʼal u kaxtaʼal le máaxoʼob taak u kaanbaloʼoboʼ?

⁹ Tuláakal le j-kʼaʼaytajoʼoboʼ ku yáantajoʼob utiaʼal u kaxtaʼal le máaxoʼob taak u kaanbaloʼoboʼ. Le meyaj k-beetkoʼ jeʼel u páajtal u keʼetel yéetel u kaxtaʼal juntúul chan paal saataleʼ. ¿Baʼaxten? Koʼoneʼex ilik junpʼéel baʼax uchaʼan. Ka saʼat juntúul chan xiʼipal yaan óoxpʼéel jaʼab tiʼeʼ, jóokʼ maas tiʼ quinientos máakoʼob utiaʼal kaxtik. Kex veinte horas saʼatakeʼ, juntúul tiʼ le máakoʼoboʼ tu yilaj tiaʼan teʼ tuʼux pakaʼan le naloʼoboʼ. Baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ tu yaʼalaj wa chéen letiʼ kaxtiʼ, baʼaxeʼ tu yaʼalaj: «T-kaxtaj chéen yoʼolal u yáantaj yaʼabkach máakoʼob».

 ¹⁰ Yaʼab máakeʼ bey saatloʼob jeʼex le chan paaloʼ. Minaʼan esperanza tiʼob, baʼaleʼ u kʼáatoʼob ka áantaʼakoʼob (Efe. 2:12). Maas tiʼ ocho millones máaxoʼob meyajtik Jéeobaeʼ táan u kaxtikoʼob le máakoʼob beyoʼ. Maʼ xaaneʼ toʼoneʼ maʼ béeyak k-tsʼáaik xook tiʼ mix máakiʼ, baʼaleʼ yaan tiʼ le sukuʼunoʼob ku kʼaʼaytajoʼob teʼ tuʼux k-kʼaʼaytajoʼ ku tsʼáaikoʼob xook tiʼ wa máax. Kéen kaxtaʼak wa máax ku kʼuchul u beetuba disipuloil tiʼ Cristoeʼ, tuláakloʼon ku kiʼimaktal k-óol.

11. Kex maʼatech k-tsʼáaik xookeʼ, ¿bix uláakʼ jeʼel u páajtal k-áantaj utiaʼal u beetaʼal disipuloʼobeʼ?

¹¹ Kex mix máak tiʼ k-tsʼáaik xookeʼ, yaan uláakʼ bix jeʼel u páajtal k-áantaj utiaʼal u beetaʼal disipuloʼobeʼ. Jeʼex kéen yáax taalak muchʼtáambal juntúul máak teʼ Najil Reinooʼ jeʼel u páajtal k-náatsʼal k-saludart utiaʼal k-tsikbal tu yéeteleʼ. Beyoʼ yaan u yilik le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ ku yeʼeskoʼob yaabilaj (Juan 13:34, 35). Tsʼoʼoleʼ kéen k-núuk le kʼáatchiʼob teʼ muchʼtáambaloʼ jeʼel u yáantik u yil bix unaj u tsolik le baʼaxoʼob ku creertikoʼ. Jeʼel xan u páajtal k-jóokʼol kʼaʼaytaj yéetel juntúul máax túumben káajaʼanil u jóokʼol kʼaʼaytajeʼ yéetel k-áantik utiaʼal ka meyajnaktiʼ le Biblia kéen tsikbalnak yéetel wa máaxoʼ. Kéen k-beet beyaʼ k-áantik utiaʼal ka u beet jeʼex Cristoeʼ (Luc. 10:25-28).

12. ¿Kʼaʼabéet wa kaʼanchajaʼan u xook máak utiaʼal u tsʼáaik xook tiʼ wa máax? Tʼaanen tiʼ junpʼéel baʼax uchaʼan.

¹² Maʼ unaj k-tuklik wa kʼaʼabéet u kaʼantal k-xook utiaʼal u béeytal k-kaʼansik wa máax u beetuba disipuloil tiʼ Jesusiʼ. Lelaʼ bey úuchik tiʼ Faustina, kajaʼan Bolivia. Ka tu kʼaj óoltaj le sukuʼunoʼoboʼ maʼ u yojel xookiʼ, baʼaleʼ bejlaʼeʼ tsʼoʼok u chan kanik. Tsʼoʼok u yokjaʼ yéetel jatsʼuts u yilik u kaʼansik u jaajil tiʼ le máakoʼoboʼ. Cada semanaeʼ ku tsʼáaik xook tiʼ cinco u túulal máakoʼob. Kex Faustina maʼ u jach ojel xook jeʼex le máaxoʼob ku tsʼáaik xook tiʼoboʼ, tsʼoʼok u yáantik seis u túulal utiaʼal ka okjaʼanakoʼobiʼ (Luc. 10:21).

13. Kex jach yaʼab meyaj k-beetkeʼ, ¿baʼax utsiloʼob jeʼel k-kʼamik wa k-ilik k-tsʼáaik xook tiʼ wa máaxeʼ?

¹³ Yaʼab máaxoʼob meyajtik Dioseʼ jach yaʼab meyaj ku beetkoʼob. Kex beyoʼ ku jóoʼskoʼob u súutukil utiaʼal u tsʼáaikoʼob xook tiʼ wa máax, leloʼ ku beetik u kiʼimaktal u yóoloʼob. Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tiʼ Melanie. Letiʼeʼ chéen tu juunal ku líiʼsik u hija yaan ocho años tiʼ. Bul semana táan u meyaj, tsʼoʼoleʼ ku yáantaj utiaʼal u kanáantaʼal u papá yaan cáncer tiʼ. Tiʼ kajaʼan tiʼ junpʼéel kaaj yaan tu luʼumil Alaskaeʼ, teʼeloʼ chéen letiʼ meyajtik Jéeobaiʼ. Letiʼeʼ ku kʼáatik tiʼ Jéeoba ka áantaʼak utiaʼal u béeytal u jóokʼol kʼaʼaytaj kex jach keʼel, tumen u kʼáat u kaxt juntúul máax utiaʼal u tsʼáaik xook tiʼ. Ka  máan kʼiineʼ tu kʼaj óoltaj Sara, letiʼeʼ jach kiʼimakchaj u yóol ka tu yojéeltaj Dioseʼ yaan u kʼaabaʼ. Saraeʼ joʼopʼ u xook tu yéetel. Melanieeʼ ku yaʼalik: «Utiaʼal viernes tardeeʼ jach kaʼanaʼanen. Baʼaleʼ teen yéetel in hijaeʼ k-bin k-tsʼáa xook tiʼ Sara, leloʼ jach tu yáantoʼon. Jatsʼuts k-ilik k-kaxtik baʼax tsolaʼan yoʼolal le baʼaxoʼob ku kʼáatiktoʼonoʼ, jach kiʼimakchaj k-óol ka t-ilaj bix úuchik u joʼopʼol u biskuba yéetel Jéeoba». Saraeʼ jach chʼaʼpachtaʼabiʼ, kex beyoʼ tu pʼataj u religioneʼ ka okjaʼanaji.

14. 1) ¿Baʼaxten le kʼaʼaytajoʼ chíikaʼan tiʼ u meeyjil u chuʼukul kay? 2) ¿Baʼax ku péeksikoʼon k-beet le baʼax tu yaʼalaj Pablo tiʼ Kaʼapʼéel tiʼ Timoteo 4:1 yéetel 2?

¹⁴ Kex maʼ u jáan antal máax yéetel k-xookeʼ, maʼ unaj k-tuklik wa junpuliʼ maʼ kun antal mix juntúuliʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ Jesuseʼ tu ketaj le meyaj k-beetik yéetel u chuʼukul kayoʼ. Yaan kʼiineʼ kex ku xáantal táan u meyaj le j-chuk kayoʼoboʼ maʼatech u chukikoʼob mix juntúul kay. U suukileʼ ku meyajoʼob de áakʼab wa utiaʼal u taal u sáastal, tsʼoʼoleʼ yaan kʼiineʼ ku náachtaloʼob teʼ kʼáaʼnáaboʼ (Luc. 5:5). Yaʼab sukuʼunoʼob xaneʼ ku xáantal táan u «chuukoʼob» wa táan u kʼaʼaytajoʼob jejeláas tuʼux yéetel jejeláas horaʼob. Ku beetkoʼob bey utiaʼal u yilkoʼob wa ku páajtal u kʼaʼaytajoʼob tiʼ wa máaxoʼ. Le máaxoʼob beetik beyoʼ, u suukileʼ ku béeytal u tʼaanoʼob yéetel máaxoʼob taak u kaanbaloʼob. ¿Jeʼel wa u béeytal k-jóokʼol kʼaʼaytaj junpʼéel súutukil wa junpʼéel tuʼux k-tuklik maas jeʼel u yantal tiʼ máax k-kʼaʼaytajeʼ? (Xok 2 Timoteo 4:1, 2).

15. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u chúukpajal k-óol k-áant le máaxoʼob k-tsʼáaik xook tiʼoboʼ?

 ¹⁵ ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u chúukpajal k-óol kéen k-tsʼáa xook tiʼ wa máax? Tumen maʼ chéen unaj k-áantik u kʼaj óolt yéetel u creert le baʼaxoʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Baʼaxeʼ kʼaʼabéet k-áantik u kʼaj óolt yéetel u yaabilt Jéeoba, le Máax beet u tsʼíibtaʼal le Bibliaoʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ chéen unaj k-kaʼansiktiʼ baʼax ku yaʼalik Jesús unaj u beetik u disipuloʼobiʼ, baʼaxeʼ unaj k-áantik utiaʼal u kʼaj óoltik bix unaj u kuxtal juntúul máax meyajtik Dios. Unaj k-áantik u tsʼáa ichil u kuxtal le baʼaxoʼob ku kanik ichil le Bibliaoʼ. Yaan j-xoknáaloʼobeʼ ku páajtal u kʼexik bix u tuukuloʼob bey xan baʼaxoʼob suukaʼan u beetkoʼob chéen ichil wa jaypʼéel meses, baʼaleʼ yaneʼ ku xáantal.

16. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax úuch tiʼ Raúloʼ?

¹⁶ Le baʼax úuch tiʼ juntúul misionero tu luʼumil Perúoʼ, ku yeʼesik baʼax utsil ku taasik u chúukpajal u yóol máak. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Juntúul tiʼ le máaxoʼob kin tsʼáaik xook ku kʼaabaʼtik Raúloʼ, tsʼoʼok u xokik kaʼapʼéel libroʼob. Baʼaleʼ láayliʼ yaan talamiloʼob tiʼ ichil u kuxtaleʼ. Yaʼab talamiloʼob yaantiʼ yéetel u yatan, ku yaʼalik baʼal yéetel maʼatech u yeʼesaʼal tsiikil tiʼ tumen u paalal. Baʼaleʼ tumen ku bin tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ maʼ xuʼul in bin in xíimbalt tu yotochiʼ. Maas tiʼ tres años in kʼaj óolt ka páajchaj u yokjaʼ».

17. ¿Baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ?

¹⁷ Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Xeeneʼex tu yiknal u máakiloʼob tuláakal kaajoʼobeʼ ka a beeteʼexoʼob disipuloʼob». Utiaʼal k-beetik le baʼax tu yaʼaloʼ ku kʼaʼabéettal k-tʼaan yéetel máaxoʼob jelaʼan u tuukuloʼob tiʼ toʼon, tak yéetel máaxoʼob minaʼan u religionoʼob wa maʼatech u creertikoʼob Dios. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik bix jeʼel k-kʼaʼaytik u maʼalob péektsilil le Reino tiʼoboʼ.