TUKULT tiaʼanech tiʼ junpʼéel museo tuʼux yaan úuchben estatuaʼob. Yaʼabeʼ tsʼoʼok u asbentaloʼob, joʼojoloʼob yéetel laabtakoʼob. Yaneʼ hasta maʼ chúukaʼanoʼobiʼ. Chéen baʼaleʼ ka wilik yaan junpʼéel túulisiʼ yéetel láaj chúukaʼan le baʼaxoʼob tsʼaʼantiʼoʼ. Teech túuneʼ ka kʼáatik tiʼ le máax eʼesiktech le museooʼ: «¿Máasaʼ lelaʼ maʼ sen úuchbeniʼ?». Letiʼeʼ ku núukik: «¡Lelaʼ junpʼéel tiʼ le maas úuchbentak yanoʼ yéetel mix juntéen utskíintaʼak!». Techeʼ ka waʼaliktiʼ: «Pero míin jach a taʼakmeʼex kaʼachi». Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Maʼatech, tiʼ ku máan jaʼ yéetel Kʼiin tu yóokʼoleʼ. Tsʼoʼoleʼ yaʼab u téenel máan u yoklaʼal». Teech túuneʼ ka tuklik: «¿Bix túun yanik maʼ kʼaschajkiʼ?».

Le Bibliaoʼ bey jeʼex le estatua jach chúukaʼan yaniloʼ. Maas úuchben tiʼ uláakʼ libroʼob. U jaajileʼ yaan uláakʼ libroʼob maas úuchbentakoʼob, chéen baʼaleʼ beyoʼob jeʼex le estatuaʼob tsʼoʼok u yúuchbentaloʼoboʼ, óoliʼ tuláakloʼob tsʼoʼok u pʼáatal maʼ maʼaloboʼobiʼ. Jeʼex kéen tʼaanakoʼob tiʼ cienciaeʼ tsʼoʼok u yilaʼal maʼ jaaj baʼax ku yaʼalikoʼobiʼ. Kéen tʼaanakoʼob xan tiʼ tsʼaakeʼ tsʼoʼok u yilaʼal maʼ jach maʼaloboʼobiʼ tumen maas jeʼel u beetkoʼob loob tiʼ máakeʼ. Yaʼab tiʼ le libroʼobaʼ chéen u xéexetʼal pʼaatloʼobiʼ wa tsʼoʼok u jach kʼastaloʼob.

Chéen baʼaleʼ le Bibliaoʼ maʼ bey jeʼex u maasil libroʼoboʼ. Kex yaan maas tiʼ tres mil quinientos años tiʼeʼ, láayliʼ chúukaʼaneʼ. Kex desde úuchjeak anchaj máaxoʼob tu yóotaj u láaj tóokoʼob, u xuʼulsoʼob yéetel u yaʼalikoʼob maʼ jaaj baʼax ku yaʼalikeʼ, tak bejlaʼa tsʼakaʼaneʼ. Kex yaʼab baʼaxoʼob túumbentak tsʼoʼok u yojéeltaʼal bejlaʼeʼ, le Bibliaoʼ desde úuch u yaʼale (ilawil le cuadro «¿Láayliʼ wa maʼalob baʼax ku yaʼalikeʼ?»).

Maʼ xaaneʼ ku máan ta tuukul lelaʼ: «¿Láayliʼ wa jeʼel u yáantik máak le Bibliaoʼ?». Utiaʼal a kaxtik u núukileʼ tuukulnen tiʼ le baʼaxoʼob kʼaastak yaan bejlaʼoʼ, ¿máakalmáak maas ku beetik u muʼyaj máakiʼ? Maʼ xaaneʼ ka tuklikeʼ letiʼe guerraoʼ, le bix u kʼaskúuntaʼal le Luʼumaʼ, u beetaʼal loob tiʼ máak wa le ookoliloʼ. Beoraeʼ ilawil jujunpʼéel baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel tukulte: «¿Jeʼel wa u maas maʼalobtal le yóokʼol kaab wa ka beetaʼak baʼax ku yaʼalikoʼ?».

U KAXTIK MÁAK JEETSʼELIL

«Kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku yilkoʼob ka yanak jeetsʼeliloʼ, tumen yaan u yaʼalaʼaltiʼob u paalaloʼob Dios» (Mateo 5:9). «Wa ku béeytaleʼ, tak tuʼux ku páajtal a beetkeʼexeʼ, beeteʼex baʼax kʼaʼabéet utiaʼal ka yanakteʼex jeetsʼelil yéetel tuláakal máak» (Romanos 12:18).

U CHʼAʼIK MÁAK ÓOTSILIL YÉETEL U PERDONAR

«Kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku chʼaʼikoʼob óotsililoʼ, tumen yaan u chʼaʼabal óotsilil tiʼob» (Mateo 5:7). «Seguernak a muʼyajtikabaʼex ta baatsileʼex yéetel a perdonarkabaʼex ta baatsileʼex yéetel u jaajil a wóoleʼex kex wa yaan baʼax oʼolal u tʼaan máak tu contra uláakʼ. Jeʼel bix tu perdonartileʼex Jéeoba yéetel u jaajil u yóoleʼ, teʼexeʼ bey xan unaj a beetkeʼexoʼ» (Colosenses 3:13).

MAʼ A PʼEKTIK MIX MÁAK

Dioseʼ «chéen yéetel juntúul wíinikeʼ tu beetaj tuláakal u kajnáaliloʼob le luʼumaʼ» (Hechos 17:26). «Dioseʼ mix máak jelaʼan u paktik, baʼaxeʼ tiʼ tuláakal kaajeʼ ku kʼamik jeʼel máaxak ku beetik baʼax maʼalobeʼ yéetel jeʼel máaxak u chʼaʼamaj saajkilil tiʼeʼ» (Hechos 10:34, 35).

U KANÁANTIK MÁAK LE LUʼUMOʼ

«Jéeoba Dios túuneʼ tu chʼaʼaj le máakoʼ ka tu tsʼáaj tu jardínil Edén utiaʼal ka u meyajte bey xan utiaʼal ka u kanáante» (Génesis 2:15). Dioseʼ yaan u «xuʼulsik tiʼ le máaxoʼob táan u kʼaskúuntikoʼob le luʼumoʼ» (Apocalipsis 11:18).

MAʼ U TSʼÍIBOLTIK MÁAK BAʼAX MAʼ U TIAʼALIʼ YÉETEL MAʼ U NÚUPKʼEBANTAL

«Jach pʼil a wicheʼex mantatsʼ yéetel kanáantabaʼex utiaʼal maʼ a tsʼíiboltkeʼex ayikʼalil, tumen maʼ tu páajtal u manik u kuxtal máak yéetel le baʼaxoʼob yaantiʼoʼ» (Lucas 12:15). «Ichileʼexeʼ maʼ unaj u yúuchul tʼaan tiʼ le núupkʼebanoʼ, tiʼ tuláakal u jejeláasil baʼaloʼob kʼaastak bey xan tiʼ u píitmáan u tsʼíiboltaʼal wa baʼax, tumen ichil le máaxoʼob santoʼoboʼ maʼ unaj u yantal le baʼaloʼobaʼ» (Efesios 5:3).

U TSʼÁAIK U YÓOL MÁAK MEYAJ YÉETEL MAʼ U YOOKOL

«Yéetel k-kʼáat k-beet tuláakal baʼal tu nuʼuk bey xan yéetel x-maʼ tuusil.» (Hebreos 13:​18). «Le máax ku yookoleʼ xuʼuluk u yookol, baʼaxeʼ ka u tsʼáa u yóol meyaj.» (Efesios 4:​28).

U YÁANTIK MÁAK U MAASIL

«Tʼaaneneʼex yéetel le máaxoʼob jach lubaʼan u yóoloʼoboʼ, líiʼseʼex u yóoloʼob. Áanteʼex le máaxoʼob minaʼan u muukʼoʼoboʼ, eʼeseʼex paciencia tiʼ tuláakal máak» (1 Tesalonicenses 5:14). «Unaj u kanáan[taʼal] le paalaloʼob kimen u taataʼoboʼ bey xan le viudaʼob táan u muʼyajoʼoboʼ» (Santiago 1:27).

Le Bibliaoʼ maʼ chéen ku tsʼáaik le tsolnuʼukoʼobaʼ, baʼaxeʼ ku yáantkoʼon k-tsʼáa ichil k-kuxtal. Wa  tuláakal máak ka u beeteʼ, ¿máasaʼ leloʼ jeʼel u yáantaj utiaʼal ka xuʼuluk le baʼaloʼob kʼaastak ku beetaʼal bejlaʼoʼ? U jaajileʼ jach jeʼel u yáantajeʼ. ¿Tiʼ baʼax jeʼel u yáantkecheʼ?

Le máak maas anchajaʼan u naʼatoʼ tu yaʼalaj: «Le baʼaloʼob maʼalobtak ku beetik máakoʼ ku yeʼesik yaan u naʼat» (Mateo 11:19). Jeʼex u yaʼalik le tekstoaʼ, utiaʼal u yilik máak wa maʼalob junpʼéel tsolnuʼukeʼ kʼaʼabéet u tsʼáaik ichil u kuxtal yéetel u yilik wa ku taasik utsiloʼob tiʼ. Le oʼolaleʼ maʼ xaaneʼ techeʼ ka tuklik: «¿Jeʼel wa u yáantken le Biblia utiaʼal ka xiʼikten utsileʼ? ¿Jeʼel wa u yáantken in aktáant le problemaʼob yaan bejlaʼoʼ?». Koʼox ilik.

Dianaeʼ * jach yaʼab baʼaloʼob ku beetik kaʼachi, kiʼimak u yóol yéetel maʼalob u bin tiʼ. Chéen baʼaleʼ junsúutuk ka kʼexpaj u kuxtal: kíim u hija, pʼaʼat tumen u yíicham yéetel pʼáat minaʼan taakʼin tiʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Pʼáat maʼ tin wóol yaneniʼ tumen chéen ka jáan pʼáat minaʼan in hija, in wíicham yéetel in wotoch. Pʼáat bey maʼ teneʼ, minaʼan kaʼach in muukʼ mix u biilal in kuxtal».

Dianaeʼ tu yileʼ jaaj baʼax ku yaʼalik le tʼaanoʼobaʼ: «Chéen 70 años ku kuxtal máak, pero wa jach yaan u muukʼeʼ ku chukik 80 años. Chéen baʼaleʼ u kuxtal máakeʼ chuup yéetel problemas bey xan yéetel sufrimiento. Séebaʼan  u máan le kʼiinoʼoboʼ, séebaʼan u xuʼulultoʼon» (Salmo 90:10).

Dianaeʼ tu kaxtaj u yáantaj le Biblia utiaʼal u aktáantik le baʼaxoʼob úuchtiʼoʼ, lelaʼ yaʼab utsiloʼob tu taasaj tiʼ. Teʼ óoxpʼéel xookoʼob ku segueroʼ yaan k-ilik bix tsʼoʼok u yáantik yaʼab máakoʼob le tsolnuʼukoʼob ku tsʼáaik le Bibliaoʼ. Tsʼoʼok u yilkoʼobeʼ le Bibliaoʼ bey jeʼex le estatua chúukaʼan yanil jeʼex t-ilaj tu káajbal le xookaʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ bey jeʼex u milesil libroʼob jach úuchbentakoʼob tsʼoʼok u pʼáatal maʼatech u meyajoʼoboʼ. ¿Baʼaxten ta tʼaan le Bibliaoʼ jelaʼan tiʼ u maasil libroʼob? ¿Dios wa beet u tsʼíibtaʼal, wa chéen tiʼ wíinikoʼob u taal? (1 Tesalonicenses 2:13).

Maʼ xaaneʼ tak teech ilik maʼatech u xáantal le kuxtaloʼ, tsʼoʼoleʼ chuup yéetel problemaʼob. ¿Máax jeʼel u líiʼsik a wóol, u yáantkech yéetel u tsʼáaiktech maʼalob tsolnuʼukoʼob kéen yanaktech problemaʼobeʼ?

Koʼox ilik óoxpʼéel bix u yáantik máak le Bibliaoʼ:

1. A náachtal tiʼ problemaʼob.

2. A wutskíintik le problemaʼob kéen yanakoʼ.

3. A kanik kuxtal yéetel le baʼaxoʼob maʼ tu páajtal u kʼexpajloʼ.

Le óoxpʼéel xookoʼob ku segueroʼ yaan u tʼaanoʼob tiʼ lelaʼ.