Taatatsileʼex, áant a paalaleʼex u muʼukʼaʼankúunt u fejoʼob
«Táankelem[eʼex.] [...] ¡Kiʼikiʼtʼanteʼex tuláakleʼex u kʼaabaʼ Yuumtsil[!]» (SAL. 148:12, 13)
1, 2. 1) ¿Baʼaxten maʼ chéen chʼaʼabil u yáantaʼal le paalal utiaʼal ka yanak u fejoʼob tiʼ Jéeobaoʼ? 2) ¿U yáantaj máax kʼaʼabéet tiʼ le taatatsiloʼoboʼ? 3) ¿Máakalmáak le kanpʼéel baʼaloʼob jeʼel u yáantik le taatatsiloʼoboʼ?
JUNTÚUL maamatsil yéetel juntúul taatatsil kajaʼanoʼob Franciaeʼ, tu yaʼaloʼob: «Toʼoneʼ k-creertik chéen Jéeoba u jaajil Dios, pero lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa letiʼe baʼax ken u creert xan k-paalaloʼ. Le fejoʼ maʼ junpʼéel baʼal ku heredartaʼaliʼ. Lelaʼ junpʼéel baʼal ku yantal jujunpʼíitil tiʼ le paalaloʼ». Juntúul sukuʼun kajaʼan Australiaeʼ, tu yaʼalaj: «K-áantik k-paalal utiaʼal ka yanak u fejoʼobeʼ maʼ xaaneʼ letiʼe meyaj maas istikyaj u beetik máakoʼ. Maʼ xaan xaneʼ le baʼax ta núukaj tiʼ a hijo tu yoʼolal junpʼéel baʼax tu kʼáatajtecheʼ tu naʼataj teʼ súutukoʼ, chéen baʼaleʼ tuláakʼ kʼiineʼ ku kaʼa kʼáatiktech pero maʼ xaaneʼ beoraaʼ ku kʼáatiktech ka a tsoltiʼ u maasil baʼaloʼob tu yoʼolal». Jeʼex k-ilkoʼ yaʼab u téenel ken u kʼáat juntúul paal junpʼéeliliʼ baʼal, chéen baʼaleʼ jeʼex u bin u nojochtaleʼ bey kun bin u kʼáatiktech ka a maas tsoltiʼ. Yoʼolal lelaʼ kʼaʼabéet a wojéeltik u jejeláasil bix jeʼel a kaʼansik u yaabiltoʼob Jéeobaeʼ.
2 Wa taatatsilecheʼ, ¿yaan kʼiin wa ka tuklik maʼ kun béeytal a kaʼansik a paalal u yaabiltoʼob Jéeoba yéetel u meyajtoʼob tak ken nojochchajkoʼob? U jaajileʼ mix máak jeʼel u páajtal u beetik tu juunal lelaʼ (Jer. 10:23). Le oʼolal kʼaʼabéettoʼon le áantaj ku tsʼáaiktoʼon Jéeobaoʼ. Letiʼeʼ yaʼab tsolnuʼukoʼob u tsʼaamaj tiʼ le taatatsiloʼoboʼ. ¿Bix jeʼel a wáantik a paalaleʼ? Yaan kanpʼéel baʼaloʼob jeʼel u yáantkecheʼ. Yáaxeʼ kan a kʼaj óolt a paalal, u kaʼapʼéeleʼ kaʼans u yaabiltoʼob Jéeoba jeʼex a yaabiltmaj techoʼ, u yóoxpʼéeleʼ meyajnaktech jujunpʼéel ejemploʼob yéetel u kanpʼéeleʼ kʼáat kiliʼich muukʼ tiʼ Jéeoba yéetel yanaktech paciencia.
KʼAJ ÓOLT MAʼALOB A PAALAL
3. Le taatatsiloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u kaʼanskoʼob u paalaloʼob jeʼex tu beetil Jesuseʼ?
3 Jesuseʼ tu beetaj kʼáatchiʼob tiʼ u disipuloʼob utiaʼal u yojéeltik baʼax ku creertikoʼob (Mat. 16:13-15). Techeʼ jeʼel xan u páajtal a beetik beyoʼ. Le táan a tsikbal wa le táan a beetik uláakʼ baʼal yéetel a paalaleʼ kʼáattiʼob baʼax ku tuklikoʼob yéetel chaʼa u yaʼalikoʼob jach bix u yuʼubikubaʼob. Maʼ xaaneʼ yaan a tsʼáaik cuenta yaan baʼax jach taak u yojéeltikoʼob wa jaaj. Tu luʼumil Australiaeʼ juntúul sukuʼun 15 años yaantiʼeʼ, tu yaʼalaj: «In papaeʼ jach ku tsikbal tin wéetel tu yoʼolal bix yanil in fe yéetel ku yáantken in wil wa maʼalob le bix in tuukuloʼ. Letiʼeʼ ku kʼáatikten: ‹¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia tu yoʼolaloʼ? ¿Bey wa túun a creertik techoʼ? ¿Baʼaxten túun bey a creertikoʼ?›. Letiʼeʼ ku yaʼalikten maʼ in núukik yéetel le baʼaxoʼob tsʼoʼok u yáax aʼalikoʼobtenoʼ baʼaxeʼ ka in núuk jach jeʼex in tuklik tenoʼ. Tsʼoʼoleʼ jeʼex úuchik in maas nojochtaleʼ kʼaʼabéetchaj in maas tsolik le baʼaxoʼob ku kʼáatkoʼobtenoʼ».
4. ¿Baʼaxten unaj k-eʼesik paciencia yéetel k-núukik le baʼax taak u yojéeltik k-paalaloʼ? Tsikbalt junpʼéel baʼax uchaʼan.
4 Wa a hijo maʼatech u jach creertik junpʼéel baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, yanaktech paciencia. Áant u kaxt u núukil le baʼaxoʼob taak u yojéeltikoʼ. Juntúul taatatsileʼ ku yaʼalik: «Ilawil bey junpʼéel baʼal kʼaʼanaʼan le baʼaxoʼob taak u yojéeltik a paalaloʼ. Maʼ a mixbaʼalkúuntik le baʼax ku kʼáatkoʼoboʼ yéetel ilawil a núukiktiʼob kex le baʼax ku kʼáatkoʼoboʼ ku beetik a suʼlaktal». Maʼalob ka taakchajak u yojéeltik uláakʼ baʼaloʼob a paalal tumen leloʼ u kʼáat u yaʼaleʼ taak u kaanbaloʼob. Tak Jesuseʼ taakchaj u yojéeltik yaʼab baʼaxoʼob tu paalil (xok Lucas 2:46). Juntúul xiʼipal yaan 15 años tiʼ kajaʼan Dinamarcaeʼ, tu yaʼalaj: «Ka tin waʼalaj tiʼ in taataʼob maʼ tin jach creertik wa tiaʼanoʼon ichil u jaajil religioneʼ, kex jaʼakʼ wal u yóoloʼobeʼ tu yeʼesoʼobten bix u núukik le Biblia le baʼax taak in wojéeltikoʼ».
5. Kex le paalaloʼob ku binoʼob kʼaʼaytaj yéetel teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, ¿baʼax unaj u beetik le taatatsiloʼoboʼ?
5 Kʼaj óolt maʼalob a paalal. Maʼ a tuklik wa yaan u fe a paalal chéen tumen ku jóokʼloʼob kʼaʼaytaj yéetel ku binoʼob muchʼtáambal. Ilawil a wojéeltik baʼax ku creertikoʼob yoʼolal Jéeoba yéetel yoʼolal le Bibliaoʼ. Beet tuláakal le ku páajtal utiaʼal a wilik wa yaan baʼax talamkúuntik u chúukpajal u yóoloʼob tiʼ Dios. Sáamsamal ken a múul beeteʼex wa baʼaxeʼ ilawil a tʼaan tiʼ Jéeoba tu yéeteloʼob. Ken orarnakech ta juunal bey xan ken múul orarnakech yéetel a paalaleʼ kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼob.
KAʼANS U YAABILTOʼOB JÉEOBA JEʼEX A YAABILTMAJ TECHOʼ
6. Le taatatsiloʼoboʼ, ¿baʼaxten unaj u seguer u kaanbaloʼob tiʼ Jéeoba bey xan tiʼ le Bibliaoʼ?
6 Le máakoʼoboʼ tu yuʼuboʼob baʼax ku kaʼansik Jesús tumen tu yiloʼob jach u yaabiltmaj Jéeoba yéetel jach u kʼaj óol le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ. Letiʼobeʼ tu tsʼáajoʼob cuenta yaabiltaʼanoʼob xan tumen Jesús le oʼolal tu chʼenxikintoʼob (Luc. 24:32; Juan 7:46). Wa le paalal ku yilkoʼob yaabiltaʼan Jéeoba tumen u taataʼobeʼ letiʼobeʼ yaan xan u kʼuchul u yaabiltoʼob Jéeoba (xok Deuteronomio 6:5-8 yéetel Lucas 6:45). Le oʼolaleʼ taatatsileʼex, maʼ u xuʼulul a xokikeʼex le Bibliaoʼ bey xan le publicacionoʼoboʼ. Ilawil xan a maas kaanbaleʼex tiʼ le baʼaxoʼob u beetmaj Jéeobaoʼ (Mat. 6:26, 28). Wa ka maas kaanbaleʼex tiʼ Jéeobaeʼ yaan a maas áantkeʼex a paalaleʼex u kʼaj óoltoʼob Jéeoba (Luc. 6:40).
7, 8. 1) Cada ken a kan wa baʼax tu yoʼolal Jéeobaeʼ, ¿baʼax jeʼel u páajtal a beetkeʼ? 2) Jujuntúul taatatsiloʼobeʼ, ¿bix tsʼoʼok u beetkoʼob lelaʼ?
7 Ken a kan túumben baʼaloʼob yoʼolal Jéeobaeʼ, tsikbalt tiʼ a paalal. Ilawil a beetik tiʼ jeʼel baʼaxak súutukileʼ maʼ chéen le ken a líiʼsabaʼex utiaʼal le muchʼtáambaloʼoboʼ wa le ken a beeteʼex le adoración ich familiaoʼ. Lelaʼ bey tu beetil junpʼéel familia tu luʼumil Estados Unidos. Letiʼobeʼ cada ken u yiloʼob junpʼéel baʼax jatsʼuts u beetmaj Jéeoba wa ken u jaantoʼob junpʼéel baʼax jach kiʼeʼ ku aprovechartikoʼob utiaʼal u tsikbaltikoʼob tiʼ u paalaloʼob bix Jéeoba. Letiʼobeʼ ku yaʼalikoʼob: «K-kʼaʼajsik tiʼ le paalaloʼoboʼ u yaabiltmoʼon Jéeoba yéetel ku tuukul t-oʼolal, le oʼolal letiʼeʼ ku tsʼáaiktoʼon le baʼaxoʼob kʼaʼabéettoʼonoʼ». Juntúul sukuʼun yéetel u yatan yanoʼob Sudáfricaeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ letiʼobeʼ ku aprovechartikoʼob u tʼaanoʼob yéetel tu kaʼatúulal u hijaʼob yoʼolal máax beet tuláakal baʼal le táan u limpiokíintik u jardinoʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ letiʼobeʼ ku yaʼalikoʼob tiʼ u hijaʼob bukaʼaj jatsʼutsil le baʼaxoʼob beetaʼanoʼ tumen chéen tiʼ junpʼéel chan semillaeʼ ku páajtal u jóokʼol junpʼéel nuxiʼ cheʼ. Letiʼobeʼ ku yaʼalikoʼob: «Toʼoneʼ k-ilik k-áantik k-hijaʼob utiaʼal ka u yiloʼob bukaʼaj jatsʼutsil yéetel jach maʼalob beetaʼanil le baʼaxoʼob kuxaʼanoʼoboʼ».
8 Juntúul taatatsil kajaʼan Australiaeʼ tu bisaj u chan hijo de 10 años xíimbal tiʼ junpʼéel museo. Le taatatsiloʼ tu aprovechartaj utiaʼal u yáantik u hijo u muʼukʼaʼankúunt u fe yéetel u tsʼáa cuenta Jéeoba beetmiloʼon. Le taatatsiloʼ tu yaʼaleʼ teʼ museooʼ tu yiloʼob kaʼatúul úuchben baʼalcheʼob tsʼoʼok u chʼéejloʼob. Letiʼobeʼ jach jatsʼuts tu yililoʼob le baʼalcheʼobaʼ tumen jach maʼalob bix beetaʼaniloʼob yéetel tu wíinkliloʼobeʼ tsʼaʼan tuláakal baʼax kʼaʼabéet kaʼach utiaʼal u kuxtaloʼob. Le taatatsiloʼ tu yaʼalaj: «Wa le kuxtal káaj yéetel baʼalcheʼob jach sencilloʼob jeʼex u yaʼalaʼaloʼ, ¿baʼaxten túun le kaʼatúul baʼalcheʼobaʼ desde ka anchajoʼobeʼ jach maʼalob bix beetaʼaniloʼob yéetel tsʼaʼan tu wíinkliloʼob tuláakal baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u kuxtaloʼob? Lelaʼ tu beetaj in tuukul tiʼ bukaʼaj jatsʼutsil le baʼalcheʼobaʼ ka tin tsikbaltaj tiʼ in hijo».
MEYAJNAKTECH JUJUNPʼÉEL EJEMPLOʼOB
9. 1) Ken kaʼansajnakoʼoneʼ, ¿baʼaxten maʼalob ka meyajnaktoʼon ejemploʼob? 2) ¿Baʼax ejemplo meyajnaj tiʼ juntúul maamatsil?
9 Ken u kaʼans kaʼach Jesús baʼaloʼob kʼaʼanaʼantakeʼ, ku meyajtiʼ ejemploʼob utiaʼal u maas naʼataʼal (Mat. 13:34, 35). Wa ku meyajtech ejemploʼob ken a kaʼans a paalaleʼ, letiʼobeʼ yaan u máansik tu tuukuloʼob le baʼax ka waʼaliktiʼoboʼ. Lelaʼ yaan u yáantkoʼob utiaʼal ka u naʼatoʼob maʼalob le baʼax taak a kaʼansiktiʼoboʼ yéetel maʼ kun tuʼubultiʼob. Tsʼoʼoleʼ yaan u maas taaktal u kaanbaloʼob. Juntúul maamatsil japonileʼ tu yilaj u kaʼansik tiʼ u paalaleʼ le bix u beetmaj Jéeoba le iikʼ utiaʼal u yantal kuxtaloʼ ku yeʼesik jach u yaabiltmoʼon. Juntúul tiʼ u paalaloʼobeʼ yaan 8 años tiʼ yéetel le uláakʼoʼ 10. Le maamatsilaʼ tu chʼaʼaj en cuenta le edab yaantiʼob utiaʼal u kaʼanskoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu tsʼáaj tiʼ cada juntúul leche, azúcar yéetel café, ka tu yaʼalajtiʼob ka u preparartoʼob junpʼíit café utiaʼal ka u yukʼe. Le maamatsiloʼ tu yaʼalaj: «Letiʼobeʼ jach tu yilaj u beetkoʼob maʼalob le cafeoʼ. Le ka tin kʼáatajtiʼob baʼaxten tu yilaj u beetkoʼob jach maʼalobeʼ tu yaʼaloʼobeʼ tumen u kʼáat u beetoʼob jeʼex jach kiʼ in wuʼuyikeʼ. Teen túuneʼ tin tsolajtiʼobeʼ le ka tu beetaj Dios le yóokʼol kaabaʼ láayliʼ xan tu beetaj jach maʼalobeʼ yéetel tu tsʼáaj tu pʼiis le iikʼ utiaʼal u páajtal k-kuxtaloʼ». Le mejen paalaloʼobaʼ jach jatsʼuts tu yiloʼob le bix kaʼansaʼabikoʼobaʼ yéetel junpuliʼ maʼ tu tuʼubsoʼobiʼ.
10, 11. 1) ¿Baʼax ejemplo jeʼel u meyajtech utiaʼal a weʼesik tiʼ a paalal yaan Máax beetoʼon? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.) 2) ¿Baʼax ejemplo tsʼoʼok u meyajtech utiaʼal a kaʼansik a paalal?
10 ¿Baʼax ejemplo jeʼel u páajtal u meyajtech utiaʼal a kaʼansik tiʼ a paalal yaan Máax beetmiloʼoneʼ? Jeʼel u páajtal a múul beetkeʼex u chʼujkil kʼúumeʼ tsʼoʼoleʼ tsoltiʼob baʼaxten kʼaʼabéet u beetkoʼob le chʼujuk jach jeʼex u yaʼalik le recetaoʼ. Tsʼoʼoleʼ chʼaʼ junpʼéel kʼúum wa uláakʼ wa baʼax frutaileʼ, ka a waʼaltiʼob: «¿A wojleʼex wa le kʼúumaʼ beetaʼan yéetel junpʼéel receta?». Xot le kʼúumoʼ ka a weʼes le semilla tiʼoboʼ. Aʼaltiʼobeʼ le semillaoʼ jeʼel u páajtal u keʼetel yéetel junpʼéel recetaeʼ tumen tiʼ yaan le información kʼaʼabéet utiaʼal ka yanak uláakʼ kʼúumoʼ. Aʼaltiʼob xaneʼ le receta yaan ichil le chan semillaaʼ maas yaʼab baʼaloʼob ku taasik ke junpʼéel u recetail u chʼujkil kʼúum. Tsʼoʼoleʼ aʼaltiʼob: «Wa yaan máax beet u recetail le chʼujkaʼ, ¿máax túun beet u yantal le kʼúumoʼ?». Wa maas chan nojoch a paalaleʼ jeʼel u páajtal a tsoliktiʼobeʼ teʼ ADN yaan tuláakal le información kʼaʼabéet utiaʼal u jóokʼol junpʼéel kʼúum yéetel utiaʼal u jóokʼol u matailoʼ. Jeʼel u páajtal xan a weʼesiktiʼob jujunpʼéel fotoʼob wa ejemploʼob yaan teʼ táan juʼun 10 tak 20 tiʼ le folleto El origen de la vida. Cinco cuestiones dignas de análisis.
11 Yaʼab taatatsiloʼobeʼ uts tu tʼaan u xokik yéetel u paalal le jaats «¿Casualidad o diseño?» ku jóokʼol teʼ revista ¡Despertadoʼ! Wa mejentak a paalaleʼ ken a tsoltiʼobeʼ maʼ u meyajtech tʼaanoʼob istikyaj u naʼatkoʼob. Juntúul taatatsil yéetel juntúul maamatsil kajaʼanoʼob Dinamarcaeʼ, tu yaʼaloʼob tiʼ u mejen paalaloʼob: «Le avionoʼoboʼ chíikaʼanoʼob tiʼ le chʼíichʼoʼoboʼ, chéen baʼaleʼ, ¿ku yeʼeloʼob wa jeʼex le chʼíichʼoʼoboʼ? ¿Ku tʼóopʼol wa u mejniloʼob? Kux túun le chʼíichʼoʼoboʼ, ¿kʼaʼabéet wa tiʼob junpʼéel pista utiaʼal u jáayloʼob? ¿Baʼax maas jatsʼuts a wuʼuyik, u juum le avionoʼ wa u kʼaay le chʼíichʼoʼ? ¿Máax maas yaan u naʼat le máax beet le avionoʼ wa le Máax beet le chʼíichʼoʼ?». Le ken a beet u tuukul a paalal yéetel ken a beet kʼáatchiʼobeʼ, táan a wáantkoʼob utiaʼal u meyajtiʼob u páajtalil u tuukuloʼob yéetel u muʼukʼaʼankúunt u fejoʼob tiʼ Jéeoba (Pro. 2:10-12).
12. ¿Bix jeʼel u meyajtech le ejemploʼob utiaʼal a weʼesik tiʼ a paalal jach jaaj le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ?
12 Jeʼel xan u páajtal u meyajtech jujunpʼéel ejemploʼob ken a kaʼans tiʼ a paalal jach jaaj baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Junpʼéel teksto jeʼel u páajtal a xokik tiʼob utiaʼal a wáantkoʼobeʼ Job 26:7 (xoke). Chéen baʼaleʼ maʼ a jáan aʼaliktiʼob Jéeoba tsʼáa tu tuukul Job le baʼax tu tsʼíibtoʼ baʼaxeʼ áantoʼob tuukul tiʼ le baʼax ku yaʼalikoʼ. Jeʼel u páajtal a waʼaliktiʼobeʼ tu kʼiiniloʼob Jobeʼ mix máak creertik wa tiʼ mix baʼal etsʼekbal le Luʼumaʼ. Tuláakal máak u yojel kaʼacheʼ tuláakal baʼal jeʼex tak junpʼéel bola wa tak junpʼéel tuunicheʼ kʼaʼabéet baʼax áantkoʼob utiaʼal maʼ u lúubloʼob. Tak teʼ kʼiinoʼoboʼ mix máak u yeʼes wa tiʼ mix baʼal etsʼekbal wa chʼuyukbal le Luʼumoʼ tumen minaʼan kaʼach telescopioʼob mix nukuch avionoʼob wa uláakʼ nuʼukuloʼob utiaʼal u yilaʼal. Le ejemploʼobaʼ ku yeʼesikeʼ kex úuch tsʼíibtaʼak le Bibliaoʼ jach jaaj baʼax ku yaʼalik tumen tiʼ Jéeoba u taal (Neh. 9:6).
KAʼANSTIʼOB BAʼAXTEN UNAJ U BEETKOʼOB BAʼAX KU YAʼALIK LE BIBLIAOʼ
13, 14. Le taatatsiloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u yáantik u paalal u yiloʼob baʼaxten unaj u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ?
13 Maʼalob xan ka a kaʼans tiʼ a paalaleʼ wa ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yaan u yantal kiʼimak óolal tiʼob (xok Salmo 1:1-3). Maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal a kʼáatik tiʼ a paalal ka u máansoʼob tu tuukuloʼob yaan u binoʼob kajtal tiʼ junpʼéel isla le oʼolal kʼaʼabéet u yéeyikoʼob jujuntúul máakoʼob utiaʼal u binoʼob kajtal xaniʼ. Tsʼoʼoleʼ aʼaltiʼob: «Wa a kʼáateʼex ka yanakteʼex kiʼimak óolal teʼeloʼ, ¿máaxoʼob ken a yéeyeʼex utiaʼal u binoʼob kajtaliʼ?». Ken tsʼoʼokkeʼ xoktiʼob Galaciailoʼob 5:19 tak 23, utiaʼal u yilkoʼob baʼax claseil máakoʼob u kʼáat Jéeoba ka kuxlakoʼob teʼ túumben luʼumoʼ.
14 Le ejemploaʼ jeʼel u yáantkech a kaʼans tiʼ a paalal baʼaloʼob kʼaʼanaʼantakeʼ. Yáaxeʼ Jéeobaeʼ táan u kaʼansiktoʼon bix jeʼel k-kuxtal ich kiʼimak óolal desde bejlaʼa yéetel u maasileʼ, yéetel u kaʼapʼéeleʼ letiʼeʼ táan u yeʼesiktoʼon bix ken k-kuxtal teʼ Paraísooʼ (Isa. 54:13; Juan 17:3). Jeʼel u páajtal xan a tsikbaltik tiʼ a paalal bix tsʼoʼok u yáantik uláakʼ sukuʼunoʼob le Bibliaoʼ. Utiaʼal lelaʼ jeʼel u páajtal a xokik tu yéeteloʼob le jaats «Kʼeʼex u kuxtaloʼob tumen le Bibliaoʼ», lelaʼ ku jóokʼol tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan. Jeʼel u páajtal a waʼalik xan tiʼ juntúul sukuʼun teʼ múuchʼulil ka u tsikbalttiʼob bix áantaʼabik u kʼex u kuxtal tumen le Bibliaoʼ (Heb. 4:12).
15. ¿Baʼax jeʼel u yáantkech a kaʼans a paalaleʼ?
15 Tukult tubeel bix jeʼel a kaʼansik wa baʼax tiʼ a paalal utiaʼal ka jatsʼutschajak u yilkoʼobeʼ. Tukult xan bix jeʼel a beetik u maas taaktal u kaanbaloʼob utiaʼal ka u amigotoʼob Jéeobaeʼ. Tsʼoʼoleʼ kex táan u nojochtaloʼobeʼ maʼ u xuʼulul a beetik lelaʼ. Juntúul taatatsileʼ tu yaʼalaj: «Kex tsʼoʼok a yáax tsolik junpʼéel baʼaltiʼeʼ maʼ u xuʼulul a kaxtik jejeláas bix jeʼel a kaʼa tsoliktiʼeʼ».
KʼÁAT KILIʼICH MUUKʼ TIʼ JÉEOBA YÉETEL YANAKTECH PACIENCIA
16. 1) ¿Baʼaxten unaj u yantal paciencia tiʼ le taatatsiloʼob ken u kaʼans u paalaloʼoboʼ? 2) ¿Bix tsʼoʼok u yeʼesik paciencia jujuntúul taatatsiloʼob?
16 Yéetel u yáantaj u kiliʼich muukʼ Jéeobaeʼ jeʼel u páajtal a wáantik xan a paalal u muʼukʼaʼankúunt u fejoʼobeʼ (Gal. 5:22, 23). Chéen baʼaleʼ maʼ u tuʼubultecheʼ jujunpʼíitil kun bin u muʼukʼaʼantal u fejoʼob, le oʼolaleʼ yanaktech paciencia yéetel maʼ u xuʼulul a kaʼanskoʼob. Juntúul taatatsil kajaʼan Japón yaan juntúul u hijo yéetel juntúul u hijaeʼ, tu yaʼalaj: «Teen yéetel in wataneʼ k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-antal yéetel k-paalal. Le kaʼach maas chichnoʼoboʼ sáamsamal k-xook quince minutos tu yéeteloʼob, chéen tu kʼiiniloʼob muchʼtáambal maʼatech k-xook. Le quince minutosaʼ maʼ yaʼab k-ilik toʼoniʼ mix letiʼob». Juntúul superintendente tiʼ circuito xaneʼ tu yaʼalaj: «Tin táankelmileʼ jach yaʼab baʼaloʼob taak in wojéeltik. Yanoʼobeʼ tin wojéeltaj u núukiloʼob teʼ muchʼtáambaloʼ, uláakʼoʼobeʼ le táan in xook tin juunaloʼ wa le ken xooknakoʼon ich familiail. Le oʼolaleʼ le taatatsiloʼoboʼ maʼ unaj u xuʼulul u kaʼansik u paalaloʼobiʼ».
17. 1) Le taatatsiloʼoboʼ, ¿baʼaxten unaj u yilkoʼob u muʼukʼaʼantal u fejoʼob? 2) Juntúul sukuʼun yéetel u yataneʼ, ¿bix tsʼoʼok u yáantkoʼob u hijaʼob u muʼukʼaʼankúunt u fejoʼob?
17 Yaʼab baʼaloʼob jeʼel u kanik xan a paalal wa ku yilkoʼob muʼukʼaʼan a fejeʼ. Letiʼobeʼ yaan u yilkoʼob baʼaxoʼob ka beetik. Le oʼolaleʼ maʼ u xuʼulul a muʼukʼaʼankúuntik a fe yéetel beet u tsʼáaikoʼob cuentaeʼ techeʼ ka creertik jach tu jaajil yaan Jéeoba. Juntúul sukuʼun yéetel u yatan kajaʼanoʼob tu islail Bermudaseʼ, ken múul orarnakoʼob yéetel u hijaʼobeʼ ku kʼáatkoʼob tiʼ Jéeoba ka u yáant u hijaʼob tiʼ tuláakal baʼax ku beetkoʼob. Letiʼobeʼ ku yaʼalikoʼob xan tiʼ u hijaʼob ka orarnakoʼob tiʼ Jéeoba. Le sukuʼunoʼobaʼ ku yaʼalikoʼob: «Toʼoneʼ k-aʼalik tiʼ le maas nojochoʼ, ‹confiarnen tiʼ Jéeoba, maʼ u xuʼulul a kaxtik u Reino yéetel maʼ a jach chʼíikil a tukult wa baʼax›. Le ken u yil ku bin utsiltiʼeʼ ku tsʼáaik cuenta táan u yáantaʼal tumen Jéeoba. Lelaʼ tsʼoʼok u beetik u maas muʼukʼaʼantal u fe tiʼ Dios yéetel tiʼ le Bibliaoʼ».
18. ¿Baʼax maʼ unaj u tuʼubsik le taatatsiloʼoboʼ?
18 Taatatsileʼex, maʼ u tuʼubulteʼexeʼ maʼ tu páajtal a obligarkeʼex a paalaleʼex utiaʼal ka yanak u fejoʼob. Jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ teʼex ka paakʼaleʼex, teʼex ka jóoyabeʼex pero chéen Jéeoba beetik u nojochtal (1 Cor. 3:6). Le oʼolaleʼ tsʼáa a wóol a kaʼans a paalal u yaabiltoʼob Jéeoba yéetel kʼáat xan tiʼ ka u tsʼáatiʼob u kiliʼich muukʼ utiaʼal u yantal u fejoʼob. Wa ka beetik lelaʼ Jéeobaeʼ yaan u bendecirkech tu yoʼolal bix a tsʼáaik a wóol a kaʼans a paalal (Efe. 6:4).