1, 2. ¿Tiʼ baʼaxoʼob ku yáantkoʼon u tekstoil Romailoʼob 5:12?

ROMAILOʼOB 5:12, ku yaʼalik: «Jeʼel bix tu yoʼolal chéen juntúul máak ook le kʼeban way yóokʼol kaab, yéetel tu yoʼolal le kʼeban ook le kíimiloʼ, bey xan úuchik u máan le kíimil tiʼ tuláakal máakoʼ tumen tuláakloʼob kaʼach tsʼoʼok u kʼebantaloʼob». Lelaʼ junpʼéel teksto jach k-kʼaj óol yéetel suuk u meyajtoʼon ken k-kaʼans le máakoʼob yéetel le Bibliaoʼ.

² Le versículo xanaʼ yaʼab u téenel ku chíikpajal teʼ libro ¿Baʼax jach tu jaajil ku kaʼansik le Bibliaoʼ? Maʼ xaaneʼ ken k-xakʼalt yéetel k-paalal wa yéetel yaanal máax le xookiloʼob 3, 5 yéetel 6 tiʼ le libroaʼ k-xokik le teksto tiʼ Romailoʼob 5:12. Maʼ xaaneʼ ku meyajtoʼon utiaʼal k-áantik u naʼatoʼob baʼaxten le Luʼumaʼ maʼ junpʼéel Paraísoiʼ, baʼaxten kʼaʼabéetchaj u kʼubik u kuxtal Jesús yéetel baʼaxten ku kíimil máak. Chéen baʼaleʼ le tekstoaʼ jeʼel u páajtal xan u yáantkoʼon k-maas tsʼáa gracias tiʼ Jéeoba ikil u chaʼik k-bisikba tu yéeteleʼ. Ku yáantkoʼon xan k-chʼaʼtukult k-beetik baʼax ku yaʼalik yéetel k-chʼikik k-paakat tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik u tsʼáaiktoʼon maʼ tun xáantaloʼ.

3. ¿Baʼax maʼ unaj u tuʼubultoʼoniʼ?

 ³ Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ tuláakloʼon j-kʼebanoʼon, le oʼolal sáamsamal k-beetik baʼaloʼob maʼ jach maʼalobtakiʼ. Kex beyoʼ Jéeobaeʼ ku yeʼesiktoʼon u chʼaʼ óotsilil. Letiʼeʼ u kʼaj óoloʼon le oʼolal ku perdonartikoʼon (Sal. 103:13, 14). Jesuseʼ tu yaʼaleʼ jeʼel u páajtal k-kʼáatik tiʼ Dios ka u perdonart k-kʼebanoʼobeʼ (Luc. 11:2-4). Ken u perdonartoʼon Jéeobaeʼ maʼ unaj u seguer k-tuukul tu yoʼolal le baʼax maʼ maʼalob t-beetoʼ. Koʼox ilik baʼaxten ku páajtal u perdonartikoʼon Jéeoba.

4, 5. 1) ¿Baʼax ku yáantkoʼon k-naʼat Romailoʼob 5:12? 2) ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal le tʼaan «nojoch utsil[oʼ]»?

⁴ U cartail Romailoʼob, maases le capítulo 6, ku yáantkoʼon k-naʼat baʼax ku yaʼalik Romailoʼob 5:12. K-naʼatik lelaʼ ku yáantkoʼon k-il baʼaxten Jéeobaeʼ jeʼel u páajtal u perdonartik k-kʼebanoʼobeʼ. Teʼ capítulo 3, ku yaʼalikeʼ ‹tuláakloʼon kʼebanchajaʼanoʼon›. Le apóstol Pablooʼ ku yaʼalik: «Dioseʼ tsʼoʼok u tsʼáaik junpʼéel siibal tiʼ le máaxoʼob yaan u fejoʼoboʼ, tumen yoʼolal u nojoch utsileʼ tsʼoʼok u yaʼalik toj u kuxtaloʼob; lelaʼ tu beetaj úuchik u jáalkʼabtaʼaloʼob tiʼ le kʼeban yoʼolal le boʼol tu beetaj Cristo Jesusoʼ» (Rom. 3:23, 24). Le tʼaan ich griego ku suʼutul «nojoch utsil[oʼ]» u kʼáat u yaʼal junpʼéel baʼax ku tsʼaʼabaltoʼon kex maʼ k-náajaltmiʼ wa junpʼéel baʼax ku siʼibil tiʼ wa máax kex maʼ u náajaltmiʼ.

⁵ Juntúul máak jach ku xakʼaltik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le tʼaan griego ku meyaj utiaʼal u yaʼalaʼal u nojoch utsil Dios yéetel Cristooʼ, maases táan u tʼaan tiʼ le baʼaxoʼob tsʼoʼok u beetkoʼob utiaʼal u salvartikoʼon tiʼ le kʼeban yéetel tiʼ le kíimiloʼ. Le oʼolal jach maʼalob úuchik u suʼutul teʼ Biblia U Suttʼaanil Túumben Luʼum le tʼaan «nojoch utsil[oʼ]». Koʼox ilik baʼax tsʼoʼok u beetik Dios t-oʼolal yéetel bix u yáantkoʼon bejlaʼa u nojoch utsiloʼ bey xan tiʼ le kʼiinoʼob kun taaloʼ.

6. ¿Máaxoʼob jeʼel u kʼamik u nojoch utsil Dioseʼ, yéetel bixi?

⁶ Úuchik u kʼebantal Adaneʼ tuláakal máak kʼeban yéetel ku kíimil. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Chéen yoʼolal u kʼeban juntúul máak reinarnaj le kíimiloʼ». Chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ tu yeʼesaj u nojoch utsil yéetel tu yilaj bix jeʼel u salvartik tuláakal máak tu yoʼolal «Jesucristo, le juntúuliliʼ máakoʼ» (Rom. 5:12, 15, 17). Le Bibliaoʼ ku yaʼalik xan: «Yaʼab máakoʼob xan kun aʼalbil toj u kuxtaloʼob úuchik u yuʼubik tʼaan le juntúuliliʼ máakoʼ». Tsʼoʼoleʼ jeʼel u páajtal u páaʼtkoʼob u yantaltiʼob «kuxtal minaʼan u xuul tu yoʼolal k-Yuumtsil Jesucristo» (Rom. 5:19, 21).

7. ¿Baʼaxten k-aʼalik tu chʼaʼajtoʼon óotsilil Dios le ka tu tsʼáaj u Hijo kíimil t-oʼolaloʼ?

⁷ Tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ, Jéeobaeʼ maʼ kʼaʼabéet u tsʼáaik kaʼach u Hijo kíimil t-oʼolaliʼ. Chéen baʼaleʼ yoʼolal u nojoch utsileʼ anchaj u beetik utiaʼal u salvartikoʼon tiʼ le kʼeban yéetel tiʼ le kíimiloʼ. Mix máak u náajaltmaj kaʼach le baʼax tu beetaj Dios yéetel Jesús t-oʼolaloʼ. ¿Bix jeʼel k-tsʼáaik u graciasil úuchik u tsʼáaiktoʼon u páajtalil k-perdonartaʼal yéetel u yantaltoʼon kuxtal minaʼan u xuuleʼ? Yoʼolal bix k-kuxtal sáamsamaleʼ jeʼel k-eʼesik wa k-tsʼáaik u graciasil tiʼeʼ.

8. ¿Baʼax tuukulil maʼ unaj u yantaltoʼoniʼ?

⁸ Toʼoneʼ k-ojleʼ kex ka lúubkoʼon tiʼ junpʼéel nojoch kʼebaneʼ jeʼel u perdonartikoʼon Dioseʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ unaj k-beetik  baʼax kʼaas chéen tumen k-tuklik jeʼel u yeʼesiktoʼon u nojoch utsil Jéeobaeʼ yéetel jeʼel tak u perdonartikoʼoneʼ. Teʼ yáax siglo, le kuxaʼan jujuntúul tiʼ le apostoloʼoboʼ, anchaj jujuntúul cristianoʼob bey u tuukuloʼob kaʼachoʼ (xok Judas 4). Bejlaʼa xaneʼ unaj k-kanáantikba utiaʼal maʼ u káajal k-tuukul xan beyoʼ.

9, 10. Pablo yéetel uláakʼ cristianoʼobeʼ, ¿bix úuchik u jáalkʼabtaʼaloʼob tiʼ le kʼeban yéetel tiʼ le kíimiloʼ?

⁹ Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le cristianoʼoboʼ maʼ unaj u seguer u tuklikoʼob kex láayliʼ táan u kʼebantaloʼobeʼ deporsi yaan u perdonartaʼaloʼob tumen Dios. Tu yaʼalaj xan tiʼobeʼ maʼ maʼalob ka tuukulnakoʼob beyoʼ tumen tsʼoʼok u kíimloʼob «tiʼ le baʼaloʼob yaan yil yéetel le kʼebanoʼ» (xok Romailoʼob 6:1, 2). ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal lelaʼ?

¹⁰ Tu yoʼolal u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ Dioseʼ tu perdonartaj u kʼeban Pablo yéetel uláakʼ cristianoʼob teʼ yáax siglooʼ. Jéeobaeʼ tu yéeyoʼob yéetel u kiliʼich muukʼ utiaʼal ka u beetubaʼob u paalaloʼob. Wa ku chúukpajal u yóoloʼobeʼ yaan u binoʼob gobernar yéetel Jesús teʼ kaʼanoʼ. Wa letiʼob láayliʼ kuxaʼanoʼob way Luʼum teʼ kʼiinoʼoboʼ, ¿baʼaxten tu yaʼalaj Pablo kíimoʼob «tiʼ le baʼaloʼob yaan yil yéetel le kʼebanoʼ»? Pabloeʼ tu yaʼalaj lelaʼ utiaʼal u yeʼesik tsʼoʼok u láaj kʼexpajal le bix u kuxtaloʼoboʼ. Tu yaʼalaj xaneʼ le ka tsʼoʼok u kíimil Jesuseʼ kaʼa kuxkíintaʼab yéetel junpʼéel wíinklil maʼ tu kaʼa kíimil. Lelaʼ bey úuchikoʼ tumen «le kíimiloʼ minaʼan páajtalil tiʼ tu yóokʼol». Jeʼex úuchik yéetel Jesusoʼ láayliʼ bey úuchik yéetel le yéeyaʼanoʼoboʼ tumen kʼexpaj u kuxtaloʼob yéetel maʼ tu chaʼaj u nuʼuktaʼaloʼob tumen u tsʼíibolaloʼobiʼ. Desde ka yéeyaʼaboʼobeʼ tu yiloʼob u beetkoʼob baʼax maʼalob tu táan Dios. Letiʼobeʼ kíimoʼob «tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel le kʼebanoʼ» yéetel kuxlajoʼob «utiaʼal Dios tu yoʼolal Cristo Jesús» (Rom. 6:9, 11).

11. ¿Bix tsʼoʼok k-kíimil «tiʼ le baʼaloʼob yaan yil yéetel le kʼebanoʼ»?

¹¹ ¿Baʼax jeʼel u páajtal u yaʼalaʼal t-oʼolaleʼ? ¿Bix tsʼoʼok xan k-kíimil «tiʼ le baʼaloʼob yaan yil yéetel le kʼebanoʼ»? Úuchjeakileʼ maʼ xaaneʼ k-beetik baʼaloʼob kʼaastak yéetel maʼatech k-tuklik bix u yilik kaʼach Jéeoba. Toʼon kaʼacheʼ beyoʼon «palitsil tiʼ le baʼaloʼob éekʼtak» utiaʼal k-beetik «baʼaloʼob kʼaastakoʼ», leloʼ u kʼáat u yaʼaleʼ «u palitsil[oʼon] kaʼach le kʼebanoʼ» (Rom. 6:19, 20). Chéen baʼaleʼ le ka t-kanaj teʼ Biblia bix u kʼáat Dios ka kuxlakoʼonoʼ, t-kʼexaj bix k-kuxtal, t-kʼubaj k-kuxtal tiʼ letiʼ yéetel okjaʼanajoʼon. Desde teʼ kʼiinoʼ toʼoneʼ k-kʼáat uʼuy u tʼaan Jéeoba yéetel k-kuxtal jeʼex uts tu tʼaaneʼ. Toʼoneʼ «jáalkʼabtaʼa[boʼon] tiʼ le kʼebanoʼ» yéetel kʼuch k-beetba «palitsil tiʼ le justiciaoʼ» (Rom. 6:17, 18).

12. ¿Baʼax kaʼapʼéel baʼal jeʼel k-chʼaʼtuklik k-beetkeʼ?

¹² Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Maʼ a chaʼikeʼex u reinar le kʼeban tu yóokʼol le a wíinklileʼex ku kíimiloʼ, utiaʼal maʼ a beetkeʼex le baʼax ku tsʼíiboltik a wíinklileʼexoʼ» (Rom. 6:12). Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ jeʼel u páajtal k-chʼaʼtuklik k-beetik le baʼaxoʼob k-tsʼíiboltikoʼ wa k-controlartikba utiaʼal maʼ k-beetik. Jeʼel u páajtal k-tuklik lelaʼ: «¿Kin chaʼik wa u nojochtal in kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob wa tu séebaʼanil kin luʼsik tin tuukul?». Wa toʼon jach tu jaajil k-tsʼáaik u graciasil tiʼ Dios yoʼolal le u nojoch utsiloʼ yaan k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-kiʼimakkúuntik u yóol.

13. ¿Baʼaxten k-aʼalik jeʼel u páajtal k-beetik baʼax maʼalobeʼ?

¹³ Teʼ yáax siglooʼ jujuntúul tiʼ u kajnáaliloʼob Corintoeʼ j-ookoloʼob, homosexualoʼob,  ku núupkʼebantaloʼob, ku adorartikoʼob yaanal diosoʼob yéetel ku káaltaloʼob kaʼachi. Chéen baʼaleʼ le ka tu kʼaj óoltoʼob yéetel ka tu yaabiltoʼob Jéeobaeʼ tu kʼexaj bix u kuxtaloʼob. Letiʼobeʼ tu chʼaʼajoʼob suʼtal yoʼolal le baʼaloʼob kʼaastak ku beetkoʼob kaʼachoʼ (Rom. 6:21; 1 Cor. 6:9-11). Le cristianoʼob kajaʼanoʼob kaʼach Romaoʼ unaj xan u kʼexik bix u kuxtaloʼob. Le apóstol Pablooʼ tu yaʼalajtiʼob: «Maʼ xan u seguer a kʼubik a wíinklileʼex bey nuʼukuloʼob utiaʼal u beetaʼal baʼaloʼob kʼaastakeʼ, baʼaxeʼ kʼubabaʼex tiʼ Dios bey máakoʼob kimenoʼob kaʼacheʼ baʼaleʼ tsʼoʼok u kuxtaloʼob; kʼubeʼex xan a wíinklileʼex tiʼ Dios bey nuʼukuloʼob utiaʼal u beetaʼal baʼax tojeʼ» (Rom. 6:13). Pabloeʼ u yojel jeʼel u beetkoʼob baʼax maʼalob utiaʼal u seguer u kʼamkoʼob u nojoch utsil Dioseʼ.

14, 15. ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-beetik?

¹⁴ Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ yaan jujuntúul tiʼ le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼoboʼ maʼ xaaneʼ tu bisoʼob junpʼéel kuxtal jeʼex le corintoiloʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ ka tu kʼaj óoltoʼob Jéeobaeʼ tu kʼexaj bix u kuxtaloʼob yéetel bey úuchik u ‹pʼoʼobloʼoboʼ›. Utiaʼal k-lúubul utsil tiʼ Jéeobaeʼ kʼaʼabéet k-kʼexik jujunpʼéel baʼaloʼob ichil k-kuxtal. Toʼon xaneʼ k-kʼáat tsʼáa u graciasil tiʼ Dios yoʼolal u nojoch utsil. Le oʼolal tsʼoʼok k-chʼaʼtuklik baʼateʼel tu contra k-kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob yéetel k-kuxtal utiaʼal k-meyajtik Jéeoba.

¹⁵ Toʼon xaneʼ maʼ unaj k-beetik le baʼaloʼob kʼaastak ku beetik kaʼach jujuntúul tiʼ le corintoiloʼoboʼ. Maʼ tu páajtal k-páaʼtik ka u yeʼestoʼon Dios u nojoch utsil yéetel ka u perdonartoʼon wa láayliʼ táan k-beetik baʼaloʼob kʼaastakeʼ. Chéen baʼaleʼ, ¿bix k-ilik le kʼebanoʼob maʼ sen nuuktakoʼoboʼ? ¿Tsʼoʼok wa k-chʼaʼtuklik k-uʼuyik u tʼaan Jéeoba tiʼ tuláakal baʼal? (Rom. 6:14, 17.)

16. ¿Chéen wa tiʼ le nukuch kʼebanoʼob ku yaʼalaʼal teʼ Yáax tiʼ Corintoiloʼob 6:9 tak 11 unaj k-kanáantikbaoʼ? Tsole.

¹⁶ Tuukulnakoʼon tiʼ le apóstol Pablooʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Teneʼ chéen juntúul wíiniken konaʼanen tiʼ le kʼebanoʼ. Tumen le baʼax in kʼáatoʼ maʼ letiʼe baʼax kin beetkoʼ, baʼaxeʼ le baʼax in pʼekmoʼ letiʼe baʼax kin beetkoʼ. Teneʼ maʼ in wojel baʼaxten kin beetik beyoʼ» (Rom. 7:14, 15). Kex Pablo maʼ tu beetaj le baʼaloʼob ku chʼaʼchiʼitaʼal teʼ Yáax tiʼ Corintoiloʼob 6:9 tak 11, tu yaʼaleʼ láayliʼ kʼeban wíinikeʼ. Letiʼeʼ tumen u kʼáat lúubul utsil tiʼ Jéeobaeʼ baʼatelnaj tu contra u kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob (xok Romailoʼob 7:21-23). Toʼoneʼ jeʼel u páajtal k-beetik jeʼex Pabloeʼ yéetel k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-uʼuyik u tʼaan Jéeobaoʼ.

17. ¿Baʼax táakaʼan ichil k-beetik baʼaloʼob maʼalobtak?

¹⁷ K-ojleʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ unaj u yaʼalikoʼob u jaajil mantatsʼ (xok Proverbios 14:5 yéetel Efesoiloʼob 4:25). Toʼoneʼ maʼ k-kʼáat beet jeʼex Satanaseʼ tumen letiʼ «u taatail le tuusoʼ». Tsʼoʼoleʼ unaj k-kʼaʼajsikeʼ Ananías yéetel Safiraeʼ kíimoʼob úuchik u tuusoʼob. Le oʼolal toʼoneʼ maʼ unaj k-tuusiʼ (Juan 8:44; Bax. 5:1-11). Chéen baʼaleʼ u jaajileʼ ichil k-beetik baʼaloʼob maʼalobtakeʼ maʼ chéen táakaʼan maʼ k-tuusiʼ. Wa toʼon k-tsʼáaik u graciasil yoʼolal u nojoch utsil Dioseʼ yaan uláakʼ bix jeʼel k-eʼesik k-aʼalik u jaajil mantatsʼeʼ.

18, 19. U tsʼáaik máak naʼatbil yaanal baʼaleʼ, ¿láayliʼ wa junpʼéel tuuseʼ? Tsʼáa junpʼéel ejemplo.

¹⁸ Juntúul máakeʼ desde maʼ tu yaʼalik tu chúukaʼanil junpʼéel baʼaleʼ láayliʼ táan u tuuseʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼoboʼ:  «Maʼ a wookoleʼex, maʼ a tuuseʼex mix a paklan tuskabaʼex». ¿Baʼaxten aʼalaʼabtiʼob lelaʼ? Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Teen Yuumtsil a [Jajal Dioseʼexeʼ], kiliʼichen» (Lev. 19:2, 11). U jaajileʼ u tsʼaʼabal naʼatbil yaanal baʼaleʼ láayliʼ junpʼéel tuuseʼ.

¹⁹ Maʼ xaaneʼ juntúul máakeʼ ku yaʼalik tiʼ u patrón wa tiʼ u yéet meyaj temprano kun jóokʼol tumen yaan u bin yiknal doctor. Chéen baʼaleʼ maʼ chéen le oʼolal taak u biniʼ, u jaajileʼ chéen taak u séeb jóokʼol utiaʼal u bin xíimbal. Letiʼeʼ yaan u jáan máan farmacia wa yiknal juntúul doctor utiaʼal u boʼotik u pʼaax. ¿Jach táan wa u yaʼalik u jaajil wa chéen táan u tuus? Kex tu jaajil yaan u máan yiknal le doctoroʼ pero táan u tsʼáaik naʼatbil junpʼéel baʼal maʼ jaajiʼ. Bejlaʼeʼ yaʼab máakeʼ ku tuus utiaʼal u jóoʼsik u yutsil wa baʼax wa utiaʼal maʼ u castigartaʼal. Pero toʼoneʼ k-uʼuyik u tʼaan Jéeoba, máax ku yaʼalik: «Maʼ a tuuseʼex». Toʼoneʼ k-ilik k-beetik tuláakal le baʼax maʼalob u yilkoʼ (Rom. 6:19).

20, 21. ¿Baʼax uláakʼ unaj k-beetik utiaʼal k-tsʼáaik u graciasil tiʼ Dios yoʼolal le nojoch utsil ku yeʼesiktoʼonoʼ?

²⁰ Toʼon xaneʼ kʼaʼabéet k-kanáantik maʼ k-lúubul tiʼ núupkʼeban, tiʼ káaltalil yéetel tiʼ uláakʼ nukuch kʼebanoʼob. Pero maʼ chéen unaj k-kanáantikba tiʼ le baʼaloʼobaʼ, baʼaxeʼ unaj k-ilik maʼ k-beetik tuláakal le baʼaloʼob maʼ uts tu tʼaan Jéeobaoʼ. Maʼ chéen k-kanáantik maʼ k-núupkʼebantaliʼ, baʼaxeʼ k-ilik maʼ k-náaysik k-óol yéetel jeʼel baʼaxak yaan yil tu yéeteliʼ. Maʼ chéen unaj k-kanáantik maʼ k-káaltaliʼ, baʼaxeʼ unaj k-ilik k-tsʼáaik u pʼiis k-ukʼik baʼaloʼob ku káalkunaj. Kex maʼ chéen chʼaʼabil k-controlartik le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼobaʼ, jeʼel k-béeytaleʼ.

²¹ Unaj k-ilik k-beetik le baʼax tu yaʼalaj le apóstol Pabloaʼ: «Maʼ a chaʼikeʼex u reinar le kʼeban tu yóokʼol le a wíinklileʼex ku kíimiloʼ, utiaʼal maʼ a beetkeʼex le baʼax ku tsʼíiboltik a wíinklileʼexoʼ» (Rom. 6:12; 7:18-20). U jaajileʼ tumen j-kʼebanoʼoneʼ deporsi k-beetik baʼax maʼ maʼalobiʼ. Chéen baʼaleʼ ken baʼatelnakoʼon tu contra tuláakal le baʼaloʼob kʼaastakoʼ, k-eʼesik tsʼáaik u graciasil le nojoch utsil ku yeʼesiktoʼon Dios yéetel Cristooʼ.

22. ¿Baʼax utsil jeʼel k-kʼamik wa k-tsʼáaik u graciasil tiʼ Jéeoba tu yoʼolal u nojoch utsiloʼ?

²² Jéeobaeʼ ku perdonartik k-kʼebanoʼob yéetel yaan u seguer u beetik. ¿Máasaʼ k-tsʼáaik u graciasil tiʼ Dios tu yoʼolal le nojoch utsil ku yeʼesiktoʼonoʼ? Le oʼolaleʼ unaj u seguer k-tsʼáaik k-óol utiaʼal maʼ k-beetik baʼaloʼob kʼaastak tu táan Dios kex yaʼab máak maʼatech u yilik bey nukuch kʼebanoʼobeʼ. ¿Baʼax utsil jeʼel k-kʼamik wa k-beetik lelaʼ? Le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj: «Baʼaleʼ beora tsʼoʼok a jáalkʼabtaʼaleʼex tiʼ le kʼeban yéetel tsʼoʼok a beetkabaʼex palitsil tiʼ Dioseʼ, táan a beetkeʼex baʼaloʼob kiliʼichtak, yéetel lelaʼ yaan u biskeʼex tiʼ kuxtal minaʼan u xuul» (Rom. 6:22).