XOOK 73
Juntúul samaritanoeʼ ku yáantik u yéet máakil
-
BIX JEʼEL U YANTALTOʼON KUXTAL MINAʼAN U XUULEʼ
-
JUNTÚUL UTSUL SAMARITANO
Le tiaʼan Jesús naatsʼ tiʼ u kaajil Jerusalenoʼ, bin jujuntúul judíoʼob tu yiknal. Yanoʼobeʼ taak u kaanbaloʼob tiʼ letiʼ, yanoʼob xaneʼ chéen taak u túuntkoʼob u yóol. Juntúul tiʼ letiʼobeʼ u kʼaj óol maʼalob le Leyoʼ tu yaʼalajtiʼ: «J-Kaʼansaj, ¿baʼax kʼaʼabéet in beetik utiaʼal ka yanakten kuxtal minaʼan u xuul?» (Lucas 10:25).
Jesuseʼ tu yileʼ le máakoʼ maʼ chéen taak u kaanbaliʼ. Baʼaxeʼ u kʼáat ka u yaʼal Jesús junpʼéel baʼax jeʼel u beetik u kʼuuxil le judíoʼoboʼ. Jesuseʼ tu tsʼáaj cuenta baʼax u kʼáat u beet le máakoʼ. Ka tu núukajtiʼ junpʼéel bix jeʼel u yeʼesik le máak jach baʼax ku tuklikoʼ.
Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼ: «¿Baʼax tsʼíibtaʼan teʼ Leyoʼ? ¿Bix u yaʼalik?». Le máakoʼ u kʼaj óol u Ley Dios, le oʼolal tu chʼaʼchiʼitaj Deuteronomio 6:5 yéetel Levítico 19:18, utiaʼal u núukik tiʼ Jesús, tu yaʼalaj: «‹Kʼaʼabéet a yaabiltik Jéeoba a Dios yéetel tuláakal a puksiʼikʼal, yéetel tuláakal a kuxtal, yéetel tuláakal a muukʼ bey xan yéetel tuláakal a tuukul›, yéetel ‹yaabilt a wéet máakil jeʼex a yaabiltikabaeʼ›» (Lucas 10:26, 27). ¿Maʼalob wa le baʼax tu yaʼaloʼ?
Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼ: «Jach maʼalob úuchik a núukik; ‹seguernak a beetik lelaʼ utiaʼal ka yanaktech le kuxtaloʼ›». Baʼaleʼ le máakoʼ maʼ biniʼ. Letiʼeʼ maʼ chéen u kʼáat u yuʼub baʼax ku yaʼalik Jesusiʼ. Baʼaxeʼ utiaʼal ‹u yeʼesik jach toj u kuxtal› yéetel utiaʼal ka aʼalaʼak jach maʼalob baʼax ku beetik yoʼolal bix u tratartik u maasileʼ, tu yaʼalaj: «¿Jach máax tiʼ kʼaʼabéet in weʼesik yaabilaj?» (Lucas 10:28, 29). Kex maʼ talam le baʼax tu kʼáatoʼ, jach nojoch baʼax u kʼáat u yaʼale. ¿Baʼaxten?
Le judíoʼoboʼ ku tuklikoʼobeʼ Levítico 19:18, ku yaʼalik chéen tiʼ u yéet judíoiloʼob unaj u yeʼeskoʼob yaabilaj. Le oʼolal le judíoʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ «maʼ uts» u biskuba máak yéetel máax maʼ judíoiʼ (Baʼaxoʼob 10:28). Le oʼolal le máakaʼ, maʼ xaaneʼ bey xan jujuntúul u disipuloʼob Jesuseʼ, ku tuklikoʼobeʼ jach táaj maʼalob baʼax ku beetkoʼob chéen yéetel u yeʼesik u yutsiloʼob tiʼ u yéet judíoiloʼob. Baʼaleʼ maʼatech u yeʼeskoʼob yaabilaj tiʼ juntúul máax maʼ judíoiʼ.
¿Bix jeʼel u yáantik Jesús le máak bey xan uláakʼ judíoʼob u yutskíintoʼob bix u tuukuloʼoboʼ? Utiaʼal maʼ u beetik u kʼuuxiloʼobeʼ tu tsikbaltajtiʼob lelaʼ: «Juntúul máak lukʼ Jerusaleneʼ, le táan u yéemel tu kaajil Jericoeʼ, lúub tu kʼab j-ookoloʼob; letiʼobeʼ tu láaj chʼaʼajoʼob baʼax yaantiʼ, tu sen loʼoloxoʼob, ka túun tu pʼatoʼob sat kimen. Maʼ sáam tiʼ leloʼ, juntúul sacerdote táan u taal u yéemel teʼ bejoʼ, tu yilaj le máakoʼ baʼaleʼ máan tuláakʼ u tséel le bejoʼ. Juntúul levita xan táan u taal u yéemel teʼeloʼ, tu yilaj le máakoʼ ka máan xan tuláakʼ u tséel le bejoʼ. Baʼaleʼ juntúul samaritano táan xan u máan teʼ bejoʼ, kʼuch teʼ tuʼux yaan le máakoʼ, tu yileʼ ka tu chʼaʼaj óotsilil tiʼ» (Lucas 10:30-33).
Le máax yéetel ku tsikbal Jesusoʼ u yojel yaʼab sacerdoteʼob yéetel levitaʼob kajaʼanoʼob tu kaajil Jericó. Ken tsʼoʼokok u meyajoʼob teʼ templooʼ unaj u xíimbaltikoʼob óoliʼ 6 leguas (23 kilómetros) utiaʼal u suutoʼob Jericó. Lelaʼ junpʼéel bej jach sajbeʼentsil, tumen yaʼab j-ookoloʼob yanoʼobiʼ. ¿Maʼ wa unaj u yáantik u yéet judíoil le sacerdote yéetel le levita wa ku yilik uchaʼan loob tiʼoʼ? Teʼ tsikbal tu beetaj Jesusoʼ, tu yaʼaleʼ maʼ tu yáantoʼobiʼ. Tu yaʼaleʼ juntúul samaritano áante, kex pʼektaʼan tumen le judíoʼoboʼ (Juan 8:48).
¿Bix áantaʼabik le judío tumen le samaritanooʼ? Jesuseʼ ku yaʼalik: «Náatsʼ tu yiknaleʼ, ka tu tsʼáaj aceite yéetel vino tu yajiloʼob u wíinklil le máakoʼ, tsʼoʼoleʼ ka tu báaʼkʼaxtaj u yajiloʼoboʼ. Ka tsʼoʼok túuneʼ tu naʼaksaj yóokʼol u yalakʼ baʼalcheʼeʼ ka tu bisaj tiʼ junpʼéel u najil uʼulaboʼob utiaʼal ka u kanáante. Tuláakʼ kʼiineʼ tu chʼaʼaj kaʼapʼéel denarioeʼ ka tu tsʼáaj tiʼ u yuumil le najoʼ ka tu yaʼalaj: ‹Kanáant le máakaʼ, tsʼoʼoleʼ wa ka xupik u maasil tu Lucas 10:34, 35).
yoʼolaleʼ, yaan in boʼotiktech ken suunaken wayeʼ›» (Ka tsʼoʼokeʼ Jesús, le Maʼalob j-Kaʼansajoʼ, tu kʼáataj tiʼ le máak utiaʼal u beetik u tuukuloʼ: «Tiʼ le óoxtúul máakoʼobaʼ, ¿máax a tuklik tu yeʼesaj yaabilaj tiʼ le máak lúub tu kʼab le j-ookoloʼoboʼ?». Maʼ xaaneʼ le máakoʼ jelaʼan u yuʼubik ka u yaʼal letiʼe «samaritanooʼ», le oʼolal chéen tu yaʼalaj: «Letiʼe máax tu chʼaʼaj óotsilil tiʼ le máakoʼ». Jesús túuneʼ tu yaʼalajtiʼ ka tu tsʼáaj cuenta tsʼoʼok u naʼatik le baʼax u kʼáat u kaʼanstiʼoʼ: «Xeen ka a beet xan beyoʼ» (Lucas 10:36, 37).
¿Máasaʼ jach jatsʼuts le bix úuchik u kaʼansik Jesús lelaʼ? Letiʼeʼ jeʼel kaʼach u páajtal u yaʼalik tiʼ le máak unaj u yaabiltik tak le maʼ judíoʼoboʼ. Baʼaleʼ ¿jeʼel wa kaʼach u kʼamik le máakoʼ? Maʼ xaaneʼ maʼatan. Baʼaleʼ úuchik u tsikbaltiktiʼ junpʼéel kettʼaan yéetel u táakbesik baʼaloʼob kʼaj óolaʼan ichileʼ tu yáantaj le máak u núuk le kʼáatchiʼ «¿jach máax tiʼ kʼaʼabéet in weʼesik yaabilaj?», tu beetaj tiʼ Jesusoʼ. Le máax ku yaabiltik u yéet máakiloʼ letiʼe máaxoʼob eʼesik yaabilaj yéetel utsil jeʼex u yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ka beetaʼakoʼ.