«Pʼáatkeʼex jejetsʼkil ka wileʼex baʼax bíin u beet [Jéeoba] utiaʼal u [salvartikeʼex]»

«[Jéeobaeʼ] tin wéetel yaan; minaʼanten sajakilil. ¿Baʼax jeʼel u páajtal u beetikten wíinikeʼ?» (SALMO 118:6.)

1. ¿Baʼax nukuch talamiloʼob táan u aktáantaʼal bejlaʼeʼ?

 BEJLAʼEʼ, wíinikeʼ táan u aktáantik nukuch talamiloʼob mix utéen ilaʼak. Jesucristoeʼ, tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob baʼax kun úuchul teʼ kʼiinoʼobaʼ: «Bíin yanak táaj yaʼab mukʼyaj jeʼel bix mix juntéen yanak káajik yóokʼol kaab, mix bíin yanak uláakʼ ku tsʼoʼokol le jeʼeloʼ. Wa Jajal Dios maʼ tu kóomkintik le kʼiinoʼoboʼ, mix máak bíin [salvartaʼak], baʼaleʼ bíin u kóomkint tu yoʼolal u yaakunaj tiʼ le máaxoʼob u yéeymajoʼ» (Mateo 24:21, 22).

2. ¿Baʼaxten kʼataʼan u beel u yiikʼal le nojoch yaayaj óolaloʼ?

² Kex maʼ tu páajtal k-ilkeʼ, le angeloʼoboʼ u kʼatmoʼob u beel u yiikʼal le nojoch yaayaj óolaloʼ. Jesucristoeʼ tu tsʼáaj tiʼ apóstol Juan u páajtalil u yilik baʼaxten kʼataʼan u beel le iikʼaʼ. Le apostolaʼ ku yaʼalik: «Tin wilaj kantúul angeloʼob waʼalakbaloʼob tu kan tiʼitsil le luʼumoʼ, táan u kʼatikoʼob u beel le kampʼéel iikʼiloʼob luʼum [...]. Tin wilaj xan uláakʼ ángel lakʼin u taal yaan tiʼeʼ u chíikul [wa u sello] le kuxaʼan Jajal Diosoʼ. Le angelaʼ tu kʼaʼam awtaj tiʼ le kantúul angeloʼob[...]: Maʼ a beetikeʼex loob tiʼ luʼum, mix tiʼ kʼáaʼnáab, mix tiʼ le cheʼoboʼ kaʼalikil maʼ k-tsʼáa u chíikulal u palitsiloʼob k-Jajal Dios yéetel jumpʼéel chíikul tu táan joʼoloʼo[biʼ]» (Apocalipsis 7:1-3).

3. ¿Baʼax kun yáax úuchul ken káajak le nojoch yaayaj óolaloʼ?

³ U yalab le máaxoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ taʼaytak u láaj binoʼob kaʼan, le oʼolal le kantúul angeloʼoboʼ jach taʼaytak u jáalkʼabtikoʼob u yiikʼal le nojoch yaayaj óolaloʼ. ¿Baʼax túun kun yáax úuchul ken u jáalkʼabtoʼob? Utúul angeleʼ ku yaʼalik: «Yéetel nojoch muukʼ bíin [pulaʼak] Babilonia, letiʼ le nojoch kaajeʼ, mix bikʼin bíin kaʼa ilaʼak» (Revelación 18:21, LTN). Jach yaan u yantal kiʼimak óolal teʼ kaʼan, ken xuʼulsaʼak tiʼ tuláakal le religionoʼob maʼatech u kaʼanskoʼob u jaajiloʼ (Apocalipsis 19:1, 2).

4. ¿Baʼaxoʼob ku taal u kʼiinil u yúuchul?

⁴ Le gobiernoʼoboʼ yaan u tsʼáaikubaʼob tu contra máaxoʼob meyajtik Jéeoba. ¿Yaan wa túun u xuʼulskoʼobtiʼob? Chéen jáan tukulbileʼ bey yaaneʼ. Baʼaleʼ, Jesús yéetel u angeloʼobeʼ yaan u xuʼulskoʼob tuláakal le máaxoʼob pʼekmil u kaajal Diosoʼ (Apocalipsis 19:19-21). Tu tsʼookeʼ, Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼobeʼ yaan u kʼalaʼaloʼob mil jaʼaboʼob utiaʼal maʼ u beetkoʼob kʼaas yéetel utiaʼal maʼ u tuskoʼob mix máak. Lelaʼ jach yaan u taasik kiʼimak óolal tiʼ le yaʼabach máakoʼob ken u salvartubaʼoboʼ (Apocalipsis 7:9, 10, 14; 20:1-3).

5. ¿Baʼax kun páajtal u beetik le máaxoʼob kun chúukpajal u yóol u meyajtoʼob Diosoʼ?

⁵ Jach taʼaytak u yúuchul le baʼaloʼobaʼ. Yaan u láaj úuchloʼob utiaʼal u yeʼesaʼal chéen tiʼ Jéeoba yaan u derechoi u gobernar. Yéetel tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ: wa ku chúukpajal k-óol meyajt Dios yéetel k-ilik tsʼáaikba tu tséel u gobernacioneʼ, yaan k-áantaj utiaʼal ka nojbeʼenkúuntaʼak u kʼaabaʼ yéetel utiaʼal ka béeychajak baʼax u yaʼalmaj u beetik. ¿Máasaʼ jach nojoch baʼal k-beetik lelaʼ?

6. Tumen tsʼoʼok u sen náatsʼal le nojoch yaayaj óolaloʼ, ¿baʼax maʼalob ka k-xakʼalxokte?

⁶ ¿Jach wa táan k-páaʼtik u yúuchul le nukuch  baʼaloʼobaʼ? ¿Jach wa tu jaajil k-creertik jeʼel u páajtal u salvarkoʼon Jéeobaeʼ? ¿Jach wa k-creertik yaan u yáantkoʼon Jéeoba teʼ súutukil kʼaʼabéetoʼ? Ken k-núuk le kʼáatchiʼobaʼ, unaj k-kʼaʼajsik le baʼax tu yaʼalaj apóstol Pablo tiʼ le cristianoʼob yanoʼob Romaoʼ: «Tuláakal baʼax aʼalaʼab tiʼ le Kiliʼich tsʼíiboʼ, tsʼíibtaʼan utiaʼal ka kaambalnakoʼon, utiaʼal ka yanaktoʼon alab óolal tu yoʼolal le chúukaʼan óolal yéetel le kiʼimak óolal k-ilik teʼ tsʼíiboʼoboʼ» (Romailoʼob 15:4). Ichil le baʼaloʼob tsʼíibtaʼaboʼob teʼ Biblia utiaʼal k-kaambal, utiaʼal u líikʼil k-óol yéetel k-páaʼtik upʼéel kuxtal maas maʼalobeʼ, tiaʼan xan le bix úuchik u jóoʼsaʼal le israelitaʼob tu luʼumil Egiptooʼ. Ken k-xok le baʼaxoʼob tu beetaj Jéeoba utiaʼal u salvartik u kaajil Israeleʼ, yaan u muʼukʼankúuntik k-fe utiaʼal maʼ u jáawal k-páaʼtik le nojoch yaayaj óolal tsʼoʼok u náatsʼloʼ.

Jéeobaeʼ tu salvartaj u kaajal

7. ¿Baʼax úuch tu luʼumil Egipto tu jaʼabil 1513 táanil tiʼ u taal Cristo?

⁷ Tuukulnakoʼon tiʼ baʼax úuch tu jaʼabil 1513 táanil tiʼ u taal Cristo. Jéeobaeʼ tsʼoʼok u túuxtik nueve noj yajiloʼob yóokʼol le egipcioʼoboʼ. Ka tsʼoʼok u nueve noj yajileʼ, le faraonoʼ tu jóoʼsaj Moisés táan u yaʼaliktiʼ: «Jóokʼen wayeʼ, kanáantaba xan maʼ a suut a wilen tu kaʼatéen, tumen le kʼiin bíin taalakech tukaʼaten tin táaneʼ, bíin kíimkech». Moisés túuneʼ tu núukajtiʼ: «Maʼalob a waʼalik, maʼ bíin suunaken in wilechiʼ» (Éxodo 10:28, 29).

8. ¿Baʼax aʼalaʼab tiʼ le israelitaʼob ka u beetoʼob utiaʼal maʼ u yúuchultiʼob mix baʼal, yéetel baʼax úuchi?

⁸ Ka tsʼoʼokeʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Moisés yaan u taasik u tsʼook noj yajil yóokʼol u kaajil Egipto. Tu kʼiinil 14 tiʼ abibeʼ (nisán), u yáax paal tuláakal le egipcioʼob bey xan u yáax mejnil le baʼalcheʼoboʼ yaan u kíimloʼob. Baʼaleʼ, wa le israelitaʼob ku beetkoʼob tuláakal le baʼax tu yaʼalaj Jéeobaoʼ maʼ kun úuchultiʼob mix baʼal. Unaj u wiʼiwitsʼkoʼob u kʼiʼikʼel utúul chan taman tu marcoi u joonai u yotochoʼob, yéetel maʼ unaj u jóoʼloʼobiʼ. ¿Baʼax túun úuch teʼ áakʼaboʼ? Moiseseʼ ku yaʼalik: «Chúumuk áakʼabeʼ [Jéeobaeʼ] tu loobiltaj le yáax paal tiʼ tuláakal láakʼtsilil egipcioileʼ». Le faraón túunoʼ tu túuxtaj tʼanbil Moisés yéetel Aarón, ka tu yaʼalajtiʼob: «Xeeneʼex, tselabaʼex ichil u máakiloʼob in kaajal [...]. Xeeneʼex a [adorarteʼex Jéeoba] jeʼel bix [ta] waʼaljileʼexoʼ». Le israelitaʼob túunoʼ tu séebaʼanil jóokʼoʼob, maʼ xaaneʼ maas tiʼ tres millones utúulaloʼob, yéetel jóokʼ xan tu yéeteloʼob «yaʼabkach u jejeláasil máakoʼob» (Éxodo 12:1-7, 29, 31, 37, 38).

9. ¿Tiʼ baʼax bejil tu bisaj Jéeoba u kaajal ka tsʼoʼok u jóoʼsik Egipto, yéetel baʼaxten?

⁹ Le israelitaʼoboʼ jeʼel u páajtal kaʼach u chʼaʼikoʼob le bej ku baʼpachtik le kʼáaʼnáab Mediterráneooʼ yéetel ku kʼáatmáan tu luʼumil le filisteoʼoboʼ. Baʼaleʼ, le filisteoʼoboʼ jach u pʼekmoʼob le israelitaʼoboʼ. Le oʼolal maʼ xaaneʼ utiaʼal  maʼ u baʼateloʼobeʼ, Jéeobaeʼ tu bisaj u kaajal tu desiertoi le Chak kʼáaʼnáaboʼ. Kex jach táaj yaʼaboʼobeʼ, maʼ xaʼakʼaʼan u binoʼobiʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ jóokʼoʼob Egipto jeʼex u bin le soldadoʼoboʼ (Éxodo 13:17, 18).

«Ileʼex baʼax bíin u beet [Jéeoba] utiaʼal u [salvartikeʼex]»

10. ¿Baʼaxten tu yaʼalaj Dios tiʼ Israel ka jeʼelkoʼob aktáan tiʼ Pi-hahirot?

¹⁰ Úuch upʼéel baʼal mix utéen ilaʼak. Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Moisés: «Aʼal tiʼ le israelitaʼob ka suunakoʼob jeʼelel aktáan tiʼ Pi-hahirot, táankoch bej Migdol yéetel le kʼáaʼnáaboʼ, aktáan tiʼ Baal zefón». Tumen tu beetoʼob jeʼex aʼalaʼabiktiʼobeʼ, le israelitaʼoboʼ pʼáat minaʼan tuʼux u púutsʼloʼob, tumen tiʼ juntséeleʼ tiʼ yaan le nojoch witsoʼoboʼ yéetel tiʼ uláakʼeʼ le Chak kʼáaʼnáaboʼ. Bey minaʼan kaʼach tuʼux u púutsʼloʼobeʼ. Baʼaleʼ Jéeobaeʼ u yojel baʼax ku beetik. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ Moisés: «Teneʼ bíin in kaʼaj in beet u chichtal u puksiʼikʼal faraón utiaʼal ka u chʼaʼapachtoʼob; tu yoʼolal in weʼesik in páajtalil tiʼ letiʼ yéetel tiʼ u j-baʼateloʼob; le egipcioʼob túunoʼ yaan u yojéeltikoʼob teen [Jéeoba]» (Éxodo 14:1-4).

11. 1) ¿Baʼax tu beetaj le faraón ka tsʼoʼok u jóokʼol le israelitaʼoboʼ, yéetel baʼax tu beetaj le israelitaʼob le ka tu yiloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax tu núukaj Moisés tiʼ le israelitaʼob le ka joʼopʼ u tʼaanoʼoboʼ?

¹¹ Le faraonoʼ, tumen tu tuklaj maʼ unaj kaʼach u chaʼik u bin le israelitaʼoboʼ, tu yéeyaj 600 u maas maʼalobtakil u carroiloʼob baʼateʼel utiaʼal u bin u chukpachtoʼob. Le ka tu yilaj le israelitaʼob táan u taal le egipcioʼoboʼ, joʼopʼ u sajaktaloʼob yéetel joʼopʼ u yaʼalikoʼob tiʼ Moisés: «¿Minaʼan wa muknaloʼob Egipto utiaʼal ka taasoʼon kíimil way tiʼ le x-tokoy luʼumaʼ?». Tumen jach u yojel yaan u salvartaʼaloʼob tumen Jéeobaeʼ, Moiseseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Pʼáatkeʼex jejetsʼkil ka wileʼex baʼax bíin u beet [Jéeoba] utiaʼal u [salvartikeʼex] bejelaʼeʼ [...]. Teʼexeʼ maʼ a chiʼichnaktaleʼex tumen Yuumtsil bíin baʼatelnak ta woʼolaleʼex» (Éxodo 14:5-14).

12. ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u salvartik u kaajal?

¹² Jeʼex úuchik u yaʼalik Moiseseʼ, Jéeoba yéetel u angeleʼ baʼatelnajoʼob yoʼolal le israelitaʼoboʼ. U ángel Jéeobaeʼ tu máansaj paachil tiʼ le israelitaʼob le múuyal nuʼuktikoʼoboʼ. Le múuyalaʼ tu sáasilkúunsaj u beel le israelitaʼoboʼ baʼaleʼ u beel le egipcioʼoboʼ tu éekʼjochʼeʼenkúuntaj (Éxodo 13:21, 22; 14:19, 20). Le ka aʼalaʼab tiʼ Moisés tumen Jéeoba ka u tichʼ u kʼabeʼ, letiʼeʼ tu beetaj. Le Bibliaoʼ ku seguer u yaʼalik: «Ka [túuxtaʼab] tumen Yuumtsil jumpʼéel kʼaʼamkach iikʼ tuláakal le áakʼaboʼ, ka tu bujaj kaʼa jaatsil le kʼáaʼnáaboʼ [...]. Beyoʼ tiʼ tikin luʼum chʼaakatnaj [wa máan] le israelitaʼob ichil kaʼapʼéel u pakʼil jaʼoʼ, jumpʼéel x-noʼojil, yéetel jumpʼéel x-tsʼíikil». Kex bin le egipcioʼob tu paachoʼobeʼ, Jéeobaeʼ táan u kanáantik u kaajal. Yáaxeʼ tu beetaj u saʼatal u yóol le egipcioʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ ka tu yaʼalaj tiʼ Moisés: «Tichʼ a kʼab tu yóokʼol le kʼáaʼnáab utiaʼal ka suunak le jaʼ u bul le egipcioʼob, yéetel u [carroʼob] bey xan tak u tsíiminoʼob». Ka tsʼoʼok u yúuchul lelaʼ, le faraón yéetel u soldadoʼoboʼ láaj kíimoʼob (Éxodo 14:21-28; Salmo 136:15).

Le baʼax k-kanik úuchik u salvartaʼal Israeloʼ

13. ¿Baʼax tu beetaj le israelitaʼob le ka tu yiloʼob tsʼoʼok u salvartaʼaloʼoboʼ?

¹³ ¿Baʼax péeksaʼab u beet Moisés yéetel le israelitaʼob úuchik u salvartaʼaloʼoboʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ joʼopʼ u kʼaykoʼob tiʼ Dios: «Kin kʼaay tiʼ u nojbeʼenil Yuumtsil [Jéeoba] máax tu beetaj jumpʼéel sen jatsʼuts tsʼáancheʼetajil [...]. ¡Yuumtsil ku beetkuba  [rey] utiaʼal minaʼan u xuul!» (Éxodo 15:1,18). Jeʼex k-ilkoʼ, yáax baʼax tu beetoʼobeʼ letiʼeʼ u nojbeʼenkúuntkoʼob Diosoʼ. Jéeobaeʼ tu yeʼesaj chéen letiʼ unaj u gobernar.

14. 1) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon tiʼ Jéeoba le baʼax tu beetaj yoʼolal Israeloʼ? 2) ¿Máakalmáak u tekstoi u jaʼabil 2008?

¹⁴ ¿Baʼax túun ku kaʼansiktoʼon le baʼaxoʼob úuchoʼobaʼ? ¿Bix u líiʼsikoʼob k-óol yéetel baʼax ku yáantkoʼonoʼob k-páaʼtej? Ku kaʼansiktoʼoneʼ Jéeobaeʼ jach jeʼel u yáantik máaxoʼob meyajtik tiʼ jeʼel baʼalak talamil ka u aktáantoʼobeʼ. Jeʼex le ka tu bujaj kaʼa jaatsil le Chak kʼáaʼnáab utiaʼal u kʼáatmáan le israelitaʼob tiʼ tikin luʼumoʼ. Tsʼoʼoleʼ tu beetaj xan u kaʼa suut le jaʼ tu yóokʼol le faraón yéetel u soldadoʼob utiaʼal u kíimskoʼoboʼ. Ken tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax úuchaʼ, k-aʼalik xan le baʼax tu yaʼalaj le salmistaaʼ: «Yuumtsileʼ tin wéetel yaan; minaʼanten sajakilil. ¿Baʼax jeʼel u páajtal u beetikten wíinikeʼ?» (Salmo 118:6). Tsʼoʼoleʼ, ku líiʼsik xan k-óol le baʼax ku yaʼalik Romailoʼob 8:31: «Wa [Jéeoba] tiʼ yaan t-éeteleʼ, ¿máax jeʼel u páajtal u yantal t-contraeʼ?». ¡Jach ku muʼukʼankúuntik k-fe le tekstoʼobaʼ! U jaajileʼ, ku luʼsiktoʼon k-saajkilil yéetel ku beetik k-páaʼtik le baʼaxoʼob u yaʼalmaj Dios ken u beetoʼ. Le oʼolaleʼ u tekstoi le jaʼab 2008, letiʼ lelaʼ: «Pʼáatkeʼex jejetsʼkil ka wileʼex baʼax bíin u beet [Jéeoba] utiaʼal u [salvartikeʼex]» (Éxodo 14:13).

15. ¿Baʼaxten kʼaʼabéetchaj u jach beetik le israelitaʼob le baʼax aʼalaʼabtiʼoboʼ, yéetel baʼaxten kʼaʼabéet xan k-beetik baʼax ku yaʼalaʼaltoʼon?

¹⁵ ¿Baʼax uláakʼ k-kanik tiʼ úuchik u jáalkʼabtaʼal u kaajil Israel tiʼ u luʼumil Egipto? Ku kaʼansiktoʼoneʼ unaj xan k-uʼuyik u tʼaan Jéeoba kex jeʼel baʼaxak ka u kʼáattoʼoneʼ. Le israelitaʼoboʼ tu beetoʼob tuláakal baʼax aʼalaʼabtiʼob utiaʼal u kʼiimbeskoʼob le Pascuaoʼ yéetel pʼáatoʼob xan ichil u najiloʼob tu áakʼabil 14 tiʼ nisán. Yéetel le ka jóokʼoʼob Egiptoeʼ, tu tsolubaʼob jeʼex u beetik le soldadoʼoboʼ (Éxodo 13:18). Bejlaʼeʼ toʼon xaneʼ, unaj k-beetik le baʼaxoʼob ku nuʼuktaʼaltoʼon tumen le «palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼa[toʼ]» (Mateo 24:45). Kʼaʼabéet k-jach chʼenxikintik u «tʼaan» Dios ku yaʼaliktoʼon: «Wa ka kʼéechel ta x-noʼoj wa ta x-tsʼíikil, bíin a wuʼuy u yúuchul tʼaan paachil tiʼ teech utiaʼal ka u yaʼal tiʼ tech: Way yaan le bejaʼ, xeeneʼex teʼelaʼ» (Isaías 30:21). Jeʼex u bin u náatsʼal le nojoch yaayaj óolaloʼ, maʼ xaaneʼ yaan u yaʼalaʼaltoʼon jach baʼax unaj k-beetik. Wa ku chúukpajal xan k-óol meyajt Jéeoba jeʼex u beetik u maasileʼ, yaan xan u chúukpajal k-óol aktáant le talamiloʼoboʼ.

16. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le bix úuchik u salvartik Jéeoba le israelitaʼoboʼ?

¹⁶ Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ, Jéeobaeʼ tu beetaj u bin le israelitaʼob tiʼ upʼéel tuʼux bey maʼ tu  páajtal u púutsʼloʼobeʼ tumen tu tséeloʼobeʼ tiʼ yaan le nukuch witsoʼoboʼ yéetel aktáan tiʼobeʼ tiaʼan le Chak kʼáaʼnáaboʼ. U jaajileʼ, le baʼax tu beetaj Diosoʼ bey maʼ maʼalob kaʼacheʼ. Baʼaleʼ letiʼeʼ u yojel baʼax ku beetik, yéetel tuláakal le baʼaxoʼob úuchoʼ tu beetaj utiaʼal u kiʼikiʼtʼantaʼal yéetel utiaʼal u salvartik u kaajal. Bejlaʼeʼ, maʼ xaaneʼ maʼ t-jach naʼatik baʼaxten ku chʼaʼatuklaʼal u beetaʼal jujumpʼéel baʼaloʼob tumen u kaajal Jéeoba. Kex beyoʼ, jach yaan baʼax oʼolal utiaʼal k-chaʼik nuʼuktaʼal tumen le máaxoʼob u tsʼaamoʼ. Yaan kʼiineʼ le máaxoʼob pʼekmailoʼonoʼ bey táan u jóoʼloʼob yéetel baʼax u kʼáatoʼobeʼ. Tumen kʼeban wíinkoʼoneʼ, maʼ xaaneʼ maʼ k-jach naʼatik baʼax ku yúuchul. Baʼaleʼ, Jéeobaeʼ jeʼel u yáantkoʼon teʼ súutuk kʼaʼabéet jeʼex tu yáantil le israelitaʼoboʼ (Proverbios 3:5).

Kʼaʼabéet k-jach kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba

17. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-chaʼik nuʼuktaʼal tumen u kaajal Dioseʼ?

¹⁷ ¿K-máansik wa t-tuukul bix úuchik u yuʼubikuba le israelitaʼob ken u kʼaʼajsoʼob kaʼach le múuyal nuʼuktikoʼob de kʼiin yéetel le kʼáakʼ de áakʼaboʼ? Leloʼ jach ku yeʼesik kaʼach «u ángel Yuumtsil» nuʼuktikoʼob (Éxodo 13:21, 22; 14:19). Bejlaʼa xaneʼ, jeʼel u páajtal k-creertik Jéeobaeʼ naatsʼ yanik tiʼ u kaajal utiaʼal u nuʼuktik, u kanáantik yéetel u salvartik. Jach yaan baʼax oʼolal k-creertik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «[Jéeobaeʼ] maʼ táan u xúumpʼattik le máakoʼob u kʼubmajoʼob u yóoloʼob tiʼeʼ» (Salmo 37:28). Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ, toʼon táan k-meyajtik Dioseʼ táan xan k-kanáantaʼal tumen u angeloʼob. Yéetel u yáantajoʼobeʼ, yaan u páajtal k-pʼáatal jejetsʼkil utiaʼal k-ilik bix ken u salvartoʼon Dios (Éxodo 14:13).

18. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-búukintik le «u nuʼukulil baʼatel ku [tsʼáaik] Jajal Diosoʼ»?

¹⁸ ¿Baʼax kun áantkoʼon pʼáatal «jejetsʼkil» ichil le jaajoʼ? Letiʼe k-búukintik le u nuʼukulil baʼateʼel tu yaʼalaj apóstol Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Efesooʼ. Le apostolaʼ ku yaʼalik ka k-búukint «tuláakal le u nuʼukulil baʼatel ku [tsʼáaik] Jajal Diosoʼ». ¿K-búukintmaj wa tuláakal le nuʼukulilaʼ? Teʼ tu jaʼabil 2008, jach maʼalob ka k-il wa k-búukintmaj yéetel wa maʼalob yanil le nuʼukulilaʼ. Satanás, le máax jach pʼekmailoʼonoʼ, jach u yojel tiʼ baʼax jeʼel k-lúubuleʼ yéetel ku yilik u táabskoʼon ken náayak k-óol wa ken u yil jeʼel u béeytal u táabskoʼoneʼ. Jach beyoʼ, «táan k-baʼatel» tu contra u muukʼ kʼaakʼas pixanoʼob. Baʼaleʼ yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ, yaan u páajtal k-tsʼáaikba tu contraʼob (Efesoiloʼob 6:11-18; Proverbios 27:11).

19. ¿Baʼax jatsʼuts páajtalil kun yantaltoʼon wa ku chúukpajal k-óol?

¹⁹ Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ máaxoʼob tsaypachtik: «Wa ku chúukpajal a wóoleʼex[eʼ], bíin yanakteʼex le jaajil kuxtaloʼ» (Lucas 21:19). Le oʼolaleʼ, unaj k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-antal ichil le máaxoʼob ku chúukpajal u yóoloʼob u aktáantoʼob jeʼel baʼalak talamileʼ. Wa k-beetikeʼ, yoʼolal u nojoch yaabilaj Jéeobaeʼ, yaan u yantaltoʼon u páajtalil k-pʼáatal jejetsʼkil utiaʼal k-ilik baʼax bíin u beet Jéeoba utiaʼal u salvarkoʼon.

¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?

• ¿Baʼax nukuch baʼaloʼob jach taʼaytak u béeychajloʼob?

• Tu jaʼabil 1513 táanil tiʼ u taal Cristoeʼ, ¿bix tu yeʼesil Jéeoba le nojoch páajtalil yantiʼ utiaʼal u salvartik u kaajaloʼ?

• ¿Baʼax tsʼoʼok a chʼaʼatuklik a beetik bejlaʼeʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 22]

U tekstoi le jaʼab  2008, letiʼ lelaʼ: «Pʼáatkeʼex jejetsʼkil ka wileʼex baʼax bíin u beet [Jéeoba] utiaʼal u [salvartikeʼex]» (Éxodo 14:13).

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 19]

«Tuláakal baʼax aʼalaʼab tiʼ le Kiliʼich Tsʼíiboʼ, tsʼíibtaʼan utiaʼal ka kaambalnakoʼon»

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 20]

Tumen maʼ tu yuʼubaj tʼaan le faraonoʼ tu beetaj u taal muʼyajiloʼob yóokʼol Egipto

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 21]

Maʼ úuch mix baʼal tiʼ le israelitaʼoboʼ tumen tu beetoʼob tuláakal baʼax aʼalaʼabtiʼob tumen Jéeoba