Mateo 13:1-58
-
TIʼ BAʼAXOʼOB CHÍIKAʼAN LE REINOOʼ (1-52)
-
Le máak ku paakʼaloʼ (1-9)
-
Suuk u comparartik le baʼax ku kaʼansikoʼ (10-17)
-
Ku tsolik u tsikbalil le máak ku paakʼaloʼ (18-23)
-
Trigo yéetel kʼaakʼas xíiw (24-30)
-
U semillail mostaza; le levaduraoʼ (31-33)
-
Le bix u kaʼansajoʼ ku béeykuntik profecíaʼob (34, 35)
-
Ku tsolik u tsikbalil trigo yéetel kʼaakʼas xíiw (36-43)
-
Tesoro mukaʼan; perla jach koʼoj u tojol (44-46)
-
U nuxiʼ redil chuk kay (47-50)
-
Baʼaloʼob túumbentak yéetel úuchbentak (51, 52)
-
-
Jesúseʼ maʼ kʼaʼam tu kaajaliʼ (53-58)
13 Teʼ kʼiin jeʼeloʼ Jesúseʼ jóokʼ teʼ najoʼ ka bin kutal tu jáal le kʼáaʼnáaboʼ,
2 teʼeloʼ yaʼabkach máakoʼob muchʼlajoʼob tu yiknal, le oʼolal naʼak tiʼ junpʼéel barcoeʼ ka kulaji. Le yaʼabkach máakoʼoboʼ pʼáatoʼob waʼatal tu jáal le jaʼoʼ.+
3 Letiʼ túuneʼ yaan baʼaloʼob tu tsikbaltajtiʼob+ utiaʼal u kaʼansiktiʼob yaʼab baʼaloʼob, tu yaʼalaj: «¡Ilawileʼex! Juntúul máakeʼ jóokʼ paakʼal,+
4 le táan u bin u paakʼaloʼ jujunpʼéel semillaʼobeʼ lúuboʼob teʼ bejoʼ, taal túun le chʼíichʼoʼoboʼ ka tu lukʼoʼob.+
5 Uláakʼ semillaʼobeʼ lúuboʼob ich tuunichoʼob tuʼux maʼ yaʼab luʼum yaniʼ, leloʼobaʼ séeb úuchik u jóokʼloʼob tumen maʼ taam le luʼumoʼ.+
6 Chéen baʼaleʼ ka jóokʼ le Kʼiinoʼ tóokaʼaboʼobeʼ ka tijoʼob tumen maʼ taamchaj u mootsoʼobiʼ.
7 Uláakʼ semillaʼobeʼ lúuboʼob ich kʼiʼixoʼob, chéen baʼaleʼ nuukchaj le kʼiʼixoʼoboʼ ka tu pechʼoʼob le paakʼaloʼoboʼ.+
8 Chéen baʼaleʼ uláakʼ semillaʼobeʼ lúuboʼob yóokʼol maʼalob luʼum ka joʼopʼ u yichankiloʼob, yaneʼ tu tsʼáaj 100 u pʼéelel u yich, uláakʼeʼ 60, uláakʼeʼ 30.+
9 Le máax yaan u xikineʼ u yuʼub baʼax kin waʼalik».+
10 U discípuloʼob túuneʼ náatsʼoʼob tu yiknaleʼ ka tu yaʼaloʼobtiʼ: «¿Baʼaxten bey a kaʼansik* le máakoʼobaʼ?».+
11 Letiʼeʼ tu núukajtiʼob: «Tiʼ teʼexeʼ Dioseʼ ku tsʼáaik a wojéelteʼex le baʼaloʼob taʼakaʼanoʼob*+ yaan yil yéetel u Reinoil kaʼanoʼ, chéen baʼaleʼ tiʼ letiʼobeʼ maʼ.
12 Tumen le máax yaantiʼeʼ yaan u tsʼaʼabal u maasil tiʼ, yéetel yaan u beetaʼal u maas yaʼabtal le baʼaxoʼob yaantiʼoʼ, chéen baʼaleʼ le máax minaʼantiʼeʼ tak le bukaʼaj yaantiʼoʼ yaan u luʼsaʼaltiʼ.+
13 Le beetik bey in kaʼanskoʼoboʼ,* tumen kex táan u paakatoʼobeʼ maʼ tu yilkoʼob mix baʼal, yéetel kex táan u yuʼubikoʼob baʼax kin waʼalikeʼ maʼ tu chʼenxikintikoʼob mix baʼal mix tu naʼatkoʼob baʼax u kʼáat u yaʼale.+
14 Tiʼ letiʼobeʼ ku béeytal le baʼax u yaʼalmaj le profeta Isaíasaʼ: ‹Yaan a wuʼuyikeʼex baʼax ku yaʼalaʼal, chéen baʼaleʼ maʼ ken a naʼateʼex; u jaajileʼ yaan a paakateʼex, chéen baʼaleʼ mix baʼal ken a wileʼex.+
15 U puksiʼikʼal le máakoʼobaʼ maʼ u kʼáat u kʼam mix baʼaliʼ, letiʼobeʼ tsʼoʼok u pixik u xiknoʼob* yéetel tsʼoʼok u mutsʼik u yichoʼob, beyoʼ mix bikʼin kun paakatoʼob mix kun chʼenxikinoʼob. Letiʼobeʼ maʼ u kʼáatoʼob ka kʼuchuk tu puksiʼikʼaloʼob le baʼax kin waʼaliktiʼoboʼ, maʼ u kʼáat u kʼex u tuukuloʼobiʼ mix u kʼáatoʼob ka in tsʼakoʼobiʼ›.+
16 Chéen baʼaleʼ teʼexeʼ kiʼimak a wóoleʼex tumen táan a wilkeʼex yéetel táan a wuʼuyikeʼex le baʼaloʼobaʼ.+
17 Tumen tu jaajil kin waʼalikteʼex: yaʼab profetaʼob yéetel máakoʼob tu beetoʼob baʼax maʼalobeʼ tu tsʼíiboltaj u yilkoʼob le baʼaxoʼob ka wilkeʼexaʼ, chéen baʼaleʼ maʼ tu yiloʼobiʼ.+ Letiʼobeʼ tu tsʼíiboltaj xan u yuʼubikoʼob le baʼaxoʼob ka wuʼuyikeʼexaʼ, chéen baʼaleʼ maʼ tu yuʼuboʼobiʼ.
18 Beoraaʼ chʼenxikinteʼex baʼax u kʼáat u yaʼal u tsikbalil le máak jóokʼ paakʼaloʼ.+
19 Le semilla paʼakʼ tu jáal le bejoʼ+ letiʼe máax ku yuʼubik u tsikbalil le Reinooʼ chéen baʼaleʼ maʼ tu naʼatik baʼax u kʼáat u yaʼale. Ku taal túun le Kʼaasilbaʼaloʼ*+ ku jóokpaytik le baʼax paʼakʼ tu puksiʼikʼaloʼ.
20 Le semilla paʼakʼ ich tuunichoʼoboʼ letiʼe máax ku yuʼubik le baʼax ku tsikbaltaʼaloʼ yéetel ku séeb kʼamik yéetel kiʼimak óolal.+
21 Chéen baʼaleʼ tumen maʼ taamchajaʼan u mootseʼ ku kuxtal junpʼíit kʼiin, pero kéen yanak problemas wa kéen chʼaʼpachtaʼak tu yoʼolal le baʼax tsikbaltaʼabtiʼoʼ tu séebaʼanil ku beetaʼal u tʼóochpajal.
22 Le semilla paʼakʼ ich kʼiʼixoʼobeʼ letiʼe máax uʼuyik le baʼax ku tsikbaltaʼaloʼ, chéen baʼaleʼ u sen chiʼichnakiloʼob le kuxtalaʼ*+ yéetel u tsʼíiboltaʼal le ayikʼaliloʼ* ku pechʼikoʼob u tʼaan Dios yéetel maʼ tu chaʼikoʼob u yantal u yich.+
23 Le semilla paʼakʼ tiʼ maʼalob luʼumoʼ letiʼe máax uʼuyik le baʼax ku tsikbaltaʼaloʼ, ku naʼatik yéetel ku yichankil; yaneʼ ku tsʼáaik 100 u pʼéelel u yich, uláakʼeʼ 60, uláakʼeʼ 30».+
24 Jesúseʼ tu tsikbaltajtiʼob xan lelaʼ: «Jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ u Reinoil kaʼaneʼ bey jeʼex juntúul máak tu pakʼaj maʼalob trigo tu kooleʼ.
25 Chéen baʼaleʼ le táan u wenel le máakoʼoboʼ, taal u enemigoeʼ ka tu pakʼaj kʼaakʼas xíiw ichil le trigooʼ, ka bini.
26 Le ka jóokʼ le trigo yéetel le ka joʼopʼ u yantal u yiʼijeʼ jóokʼ xan le kʼaakʼas xíiwoʼ.
27 Le oʼolaleʼ le máaxoʼob ku meyajoʼob yiknal u yuumil le kooloʼ taaloʼobeʼ ka tu yaʼaloʼobtiʼ: ‹Tsʼuul, ¿maʼ wa maʼalob trigo ta pakʼaj ta kooliʼ? ¿Tuʼux túun u taal le kʼaakʼas xíiwoʼ?›.
28 Letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼob: ‹Juntúul máax pʼekmilen beet lelaʼ›.+ Letiʼobeʼ tu yaʼaloʼobtiʼ: ‹¿A kʼáat wa túun ka xiʼikoʼon k-jok le kʼaakʼas xíiwoʼ?›.
29 Letiʼeʼ tu yaʼalaj: ‹Maʼ, tumen kéen a jokeʼex le kʼaakʼas xíiwoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel a jokikeʼex paʼteʼ yéetel le trigooʼ.
30 Chaʼex u múul nuuktaloʼob tak ken kʼuchuk u kʼiinil le cosechaoʼ, teʼ kʼiin jeʼeloʼ yaan in waʼalik tiʼ le máaxoʼob ku cosecharoʼoboʼ: jokeʼex táanil le kʼaakʼas xíiwoʼ ka a kʼaxeʼex u kúukuchal utiaʼal tóokbil, kéen tsʼoʼokkeʼ ka cosecharkeʼex le trigo utiaʼal ka a tsʼáaʼex tin chʼiiloʼ›».+
31 Jesúseʼ tu tsikbaltajtiʼob xan: «U Reinoil kaʼaneʼ bey junpʼéel u semillail mostaza chʼaʼab tumen juntúul máakeʼ ka tu pakʼaj tu kool.+
32 U jaajileʼ u semillail le mostazaoʼ letiʼ u maas chichnil tiʼ tuláakal le semillaʼoboʼ, chéen baʼaleʼ kéen nojochchajkeʼ letiʼ u maas nojchil tiʼ tuláakal le janalbeʼen xíiwoʼoboʼ, ku nojoch cheʼetal yéetel tu kʼaboʼobeʼ tiʼ ku taal kajtal le chʼíichʼoʼob ku xikʼnaloʼoboʼ».
33 Jesúseʼ tu tsikbaltajtiʼob xan lelaʼ: «U Reinoil kaʼaneʼ bey jeʼex le levadura ku chʼaʼik juntúul koʼolel utiaʼal u xaʼakʼtik kex yéetel diez kilos harinaoʼ. Ka tsʼoʼokeʼ siʼipʼ tuláakal le juuchʼoʼ».+
34 Jesúseʼ yaan baʼaloʼob tu tsikbaltaj tiʼ le yaʼabkach máakoʼob utiaʼal u kaʼanskoʼoboʼ. U jaajileʼ tuláakal baʼax ku kaʼansiktiʼobeʼ ku comparartik yéetel wa baʼax.*+
35 Lelaʼ úuch utiaʼal ka béeychajak le baʼax tu yaʼalaj le profetaaʼ: «Yaan in tsikbaltik jujunpʼéel baʼaloʼob utiaʼal in kaʼansaj;* yaan in tsʼáaik ojéeltbil baʼaloʼob taʼakaʼaniliʼob desde tu káajbaleʼ».*+
36 Ka tsʼoʼok u bin le yaʼabkach máakoʼoboʼ Jesúseʼ bin teʼ najoʼ. U discípuloʼob túuneʼ binoʼob tu yiknaleʼ ka tu yaʼaloʼobtiʼ: «Tsoltoʼon baʼax u kʼáat u yaʼal le baʼax ta tsikbaltaj yoʼolal le kʼaakʼas xíiwoʼ».
37 Letiʼeʼ tu núukajtiʼob: «Le máax pakʼ le maʼalob trigooʼ letiʼe u Paal máakoʼ.
38 Le kooloʼ letiʼe yóokʼol kaaboʼ.+ Le maʼalob trigooʼ letiʼe u paalal le Reinooʼ, yéetel le kʼaakʼas xíiwoʼ letiʼe u paalal le Kʼaasilbaʼaloʼ.*+
39 Le enemigo pakʼoʼ letiʼe Kʼaasilbaʼaloʼ.* U kʼiiniloʼob le cosechaoʼ letiʼe kʼiinoʼob táan u tsʼoʼokol tiʼ le yóokʼol kaabaʼ, yéetel le máaxoʼob ku cosecharoʼoboʼ letiʼe ángeloʼoboʼ.
40 Le oʼolaleʼ jeʼel bix u joʼokol le kʼaakʼas xíiw utiaʼal tóokbiloʼ bey kun úuchul teʼ kʼiinoʼob táan u tsʼoʼokol tiʼ le yóokʼol kaabaʼ.+
41 U Paal máakeʼ yaan u túuxtik u ángeloʼob utiaʼal ka u luʼsoʼob ichil u Reino tuláakal le baʼaloʼob ku beetik u tʼóochpajal máakoʼ bey xan le máaxoʼob beetik baʼax kʼaasoʼ.
42 Le kéen tsʼoʼokkeʼ ku píikchʼintaʼaloʼob teʼ kʼáakʼ tumen le ángeloʼoboʼ.+ Teʼeloʼ tiʼ kun okʼoloʼobiʼ yéetel tiʼ ken u karachʼt u kojoʼobiʼ.
43 Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ le máaxoʼob beetik baʼax utsoʼ yaan u léembaloʼob tu Reino u Taataʼob jeʼex u léembal le Kʼiinoʼ.+ Le máax yaan u xikineʼ u yuʼub baʼax kin waʼalik.
44 U Reinoil kaʼaneʼ bey jeʼex junpʼéel tesoro mukaʼan ichil junpʼéel terrenoeʼ. Le máak kaxtoʼ tu kaʼa mukaj, tsʼoʼoleʼ tumen jach kiʼimak u yóoleʼ bineʼ ka tu konaj tuláakal le baʼax yaantiʼoʼ ka tu manaj le terrenooʼ.+
45 U Reinoil kaʼan xaneʼ bey jeʼex juntúul comerciante ku bin kajalkaaj táan u kaxtik maʼalob perlaʼobeʼ.
46 Le ka tu kaxtaj junpʼéel perla jach koʼoj u tojoleʼ, bineʼ ka tu séeb konaj tuláakal le baʼax yaantiʼoʼ ka tu manaj.+
47 U Reinoil kaʼaneʼ bey jeʼex junpʼéel u nuxiʼ redil chuk kay ku puʼulul teʼ kʼáaʼnáab yéetel ku chukik jejeláas kayoʼoboʼ.
48 Le ka chuʼupeʼ jóoʼsaʼab jáal jaʼ, le máakoʼob túunoʼ kulaj u yéeyoʼob le maʼalob kayoʼoboʼ+ ka tu tsʼáajoʼob tiʼ xaakoʼob, chéen baʼaleʼ le maʼ pataloʼoboʼ+ tu puloʼob.
49 Bey kun úuchul xan teʼ kʼiinoʼob táan u tsʼoʼokol tiʼ le yóokʼol kaabaʼ: le ángeloʼoboʼ yaan u taaloʼob yéetel yaan u jóoʼskoʼob le kʼasaʼan máakoʼob ichil le utsul máakoʼoboʼ.
50 Le kéen tsʼoʼokkeʼ yaan u píikchʼintkoʼob le kʼasaʼanoʼob teʼ kʼáakʼoʼ. Teʼeloʼ tiʼ kun okʼoloʼobiʼ yéetel tiʼ ken u karachʼt u kojoʼobiʼ.
51 ¿Ta naʼateʼex wa tuláakal le baʼaloʼobaʼ?». Letiʼobeʼ tu yaʼaloʼobtiʼ: «T-naʼataj».
52 Letiʼ túuneʼ tu yaʼalajtiʼob: «Wa beyoʼ maʼ u tuʼubulteʼex lelaʼ: tuláakal máax ku kaʼansajeʼ le kéen tsʼoʼokok u kaʼansaʼaltiʼ le baʼaloʼob yaan yil yéetel u Reinoil kaʼanoʼ, ku pʼáatal jeʼex juntúul u yuumil naj ku jóoʼsik baʼaloʼob túumbentak yéetel úuchbentak ichil le koʼokoj baʼaloʼob yaantiʼoʼ».
53 Ka tsʼoʼok u tsikbaltik Jesús le baʼaloʼobaʼ lukʼ teʼeloʼ.
54 Letiʼeʼ bin teʼ luʼum tuʼux síijoʼ+ ka joʼopʼ u kaʼansik le máakoʼob tiʼ junpʼéel sinagogaoʼ. Le máakoʼob túunoʼ pʼáat jaajap u chiʼob, ka tu yaʼaloʼob: «¿Bix úuchik u jach antal u naʼat le máakaʼ? ¿Bix u páajtal u beetik le milagroʼobaʼ?+
55 ¿Maʼ wa u hijo le carpinterooʼ?+ ¿Maʼ wa María u maamaiʼ? U yíitsʼinoʼobeʼ, ¿maʼ wa Santiago, José, Simón yéetel Judasiʼ?+
56 Le x-chʼúupalal u yíitsʼinoʼoboʼ, ¿maʼ wa láayliʼ way kajaʼanoʼobeʼ? ¿Tuʼux túun tu kanaj tuláakal le baʼaloʼobaʼ?».+
57 Yoʼolal lelaʼ le máakoʼoboʼ xuʼul u creerkoʼob baʼax ku yaʼalik.+ Le oʼolal Jesúseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Juntúul profetaeʼ tuláakal tuʼux ku kʼaʼamal tubeel, chéen baʼaleʼ maʼatech u kʼaʼamal tubeel teʼ luʼum tuʼux síijoʼ mix tu yotoch».+
58 Jesúseʼ maʼ yaʼab milagroʼob tu beetaj teʼeloʼ tumen tu yilaj minaʼan u fejoʼob.
Notas
^ Wa «ku meyajtech kettʼaanoʼob utiaʼal a kaʼansik».
^ Wa «baʼaloʼob santoʼob taʼakaʼanoʼob».
^ Wa «ku meyajten kettʼaanoʼob utiaʼal in kaʼanskoʼob».
^ Wa «u xiknoʼobeʼ maʼ u kʼáat u yuʼuboʼob mix baʼaliʼ».
^ Ich griegoeʼ ku yaʼalaʼal kaʼach «le j-Kʼasaʼanoʼ».
^ Wa «u tuʼusul máak tumen le ayikʼaliloʼ».
^ Wa «u chiʼichnakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ».
^ Wa «ku kaʼanskoʼob kaʼach yéetel kettʼaanoʼob».
^ Wa «Yaan in kaʼansaj yéetel kettʼaanoʼob».
^ Uláakʼ bix u traducirtaʼaleʼ «desde ka káaj yóokʼol kaab».
^ Ich griegoeʼ ku yaʼalaʼal kaʼach «le j-Kʼasaʼanoʼ».
^ Ich griegoeʼ ku yaʼalaʼal kaʼach «Diablo».
