De mom ni ngam pirieg reb e tow’ath ni ngam pi’ ngak be’ nib manigil. Ya bin riyul’ riy e, en ni kam pi’ fare tow’ath ngak e ir e ra dugliy feni ga’ fan fare tow’ath. Maku reb e, rayog ni ngam pi’ reb e tow’ath ngak be’ ma baadag, mag pi’ ngak be’ ma dabun.

Bod nrayog ni nge lemnag reb e fel’ yangaren ni tin th’abi beech e cell phone ara tablet e aram e bin th’abi fel’ e tow’ath nrayog ni ngan pi’ ngak be’. Machane, be’ nib piilal e rayog ni ngari ga’ fan u wan’ ban’en ni kari n’uw nap’an ni pi’ reb i girdien e tabinaw ngak nib tow’ath, ni bod rogon e chaw. Bay boch e nam ni yooren e girdi’ riy ni tabab ko piin bitir nge yan i mada’ ko piilal ni yad ma lemnag ni salpiy e aram reb e tow’ath nib manigil ni bochan e faanra kan pi’ e salpiy ngak be’ ma rayog ni nge chuw’iy e n’en ni baadag.

Yugu aram rogon, ma boor e girdi’ ni yad ma guy rogon ni ngar pirieged reb e tow’ath nrib manigil ni ngar pied ngak be’ nib t’uf rorad. Gathi gubin ngiyal’ nrayog ni ngad pirieged reb e tow’ath nrib manigil ni ngad pied ngak be’. Machane bay boch ban’en nra ud lemnaged, ma aram e ra ayuwegdad ni ngad pied reb e tow’ath ngak be’ nib manigil. Ngad weliyed aningeg riy nra ayuwegdad ni ngad pied reb e tow’ath ngak be’ nra felfelan’ ngay.

N’en ni baadag e en ni kan pi’ fare tow’ath ngak. I yog reb e pumoon ni ma par u Belfast nreb e binaw ni bay u Lel’uch u Ireland ni bay ba rat ni fen e sagreng nni pi’ ni tow’ath rok u nap’an ni ke gaman 10 ara 11 e duw rok ni aram e bin th’abi fel’ e tow’ath ni ke pi’ be’ ngak. Mang fan? I yog ni gaar: “Bochan e rug baadag ni nge yag e re rat nem ngog.” Re n’ey e be tamilangnag nrogon e n’en ni baadag be’ ni nge yag ngak e ir e ra dugliy ko ra ga’ fan ba tow’ath u wan’ fa danga’. Ere, mu lemnag e en ni ga be lemnag ni ngam pi’ e tow’ath ngak. Mu guy rogon ni ngam nang e n’en nib ga’ fan u wan’, ya ba ga’ ni aram e n’en ni ma dugliy rogon e n’en ni baadag. Bod ni, boch e girdi’ ni bay pi fak pi fakrad e ba ga’ fan u wan’rad e tayim ni yad ma rin’ chon e tabinaw rorad boch ban’en u taabang. Bayi n’en ma yad baadag ni ngaur guyed pi fakrad nge tungirad. Ere, faanra ranod pi fakrad nga bang ara yugu reb e nam ko fafel ma ri yad ra felfelan’ ko re n’ey. Kab ga’ fan e re n’ey u wan’rad ko yug tow’ath ni yira pi’ ngorad.

Reb e ban’en nra ayuwegem ni ngam nang e n’en ni baadag be’ e aram e ngaum motoyil nib fel’ rogon. Be pi’ e Bible e athamgil nga lanin’dad ni ngad ‘gurgad ko motoyil, machane dab da gurgad ngad welthingad.’ (James 1:19) Ere, nap’an ni gimed be sabethin e pi fager rom nge girdi’ rom u reb e rran ngu reb, mag fal’eg e motoyil nga  boch ban’en ni yad ma weliy nrayog ni nge ayuwegem ni ngam nang e n’en ni yad baadag nge n’en ndubrad. Faan ga ra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni ngam pi’ reb e tow’ath ngorad ni yad ra felfelan’ ngay.

N’en nib t’uf ko en ni kan pi’ fare tow’ath ngak. Mus ko tin th’abi achig e tow’ath nrayog ni nge ga’ fan u wan’ be’ ni faanra be guy nib t’uf rok. Machane, uw rogon ni ngam nang e n’en nib t’uf rok be’?

Sana ga be lemnag ni bin th’abi mom e kanawo’ ni ngam nang e n’en nib t’uf rok be’ e aram e ngam fith ngak ko mang e ba t’uf rok, ara mang e baadag ni nge yag ngak. Machane boor e girdi’ ni faan yad ra rin’ e re n’ey, ma aram e yad ra pi’ fare tow’ath ni gathi rib felfelan’rad ngay ni bochan e yad baadag ni ngar pied reb e tow’ath ngak be’ nde nang u m’on riy, mi ri felfelan’ ngay. Maku reb e, bay boch e girdi’ nib mom ni nga rogned e n’en ni yad baadag nge n’en ni dubrad, machane dab rogned e n’en nib t’uf rorad.

Ere, mu fal’eg i yaliy rarogon facha’. Ir be’ ni kab bitir, fa ke pilibthir, fa ba muchugbil, fa ba mabgol, fa kar dargow e en mabgol rok, fa ke yim’ e en mabgol rok, fa ma maruwel, fa ke taw nga nap’an ni nge tal ko maruwel? Ngemu’ mag lemnag ko ba miti mang tow’ath e ir e bay nib t’uf rok facha’.

Ra ngam nang e n’en nib t’uf rok e en ni ga be lemnag ni ngam pi’ e tow’ath ngak, ma aram e rayog ni ngam fith yugu boch e girdi’ ni taareb rogon e n’en ni ke buch rorad. Pi girdi’ ney e rayog ni nga rogned boch ban’en nib t’uf rok facha’ ni gathi ri manang e girdi’. Faan ga ra rin’ e re n’ey, ma aram e rayog ni ngam pi’ reb e tow’ath nib t’uf rok facha’ ni ban’en nde mom ni nge lemnag be’ ni nge pi’.

Ngiyal’ ni ngan pi’. Be gaar e Bible: “Ri dakuriy ba felfelan’ ngay, ni ga ra pirieg e re bugithin nib mat’aw ni nga nog ko ngiyal’ ni nga mog.” (Proverbs 15:23, BT) Re thin nu Bible ney e be tamilangnag nib ga’ fan e ngiyal’ ni gad ma yog ban’en. Ku arrogon e ngiyal’ ni gad ma rin’ ban’en. Gad ra yog ban’en ko ngiyal’ nib puluw ni nga dogned riy, ma rayog ni nge felfelan’ e en ni ka dogned fare thin ngak. Ku arrogon ni faan gad ra pi’ reb e tow’ath ko ngiyal’ nib puluw ni ngad pied riy ara ba m’ag ko n’en ni yibe rin’ e ngiyal’ nem, ma rayog ni nge felfelan’ e en ni kad pied fare tow’ath ngak.

Bay reb e fager rom ni nge mabgol. Bay reb e bitir ni nge chuw u skul. Bay ba wu’ e mabgol ni bayi yag e bitir ngorow. Ireray yu ngiyal’ nib ga’ ni yima pi’ e tow’ath riy. Bay boch e girdi’ ni kar guyed nib fel’ ni ngar yoloyed nga but’ boch e madnom ara ban’en ni yira rin’ nib ga’ fan u lan reb e duw. Re n’ey e rayog ni nge ayuwegrad ni ngar lemnaged u m’on reb e tow’ath nib fel’ ni ngar pied u nap’an ni ke taw nga reb e pi madnom nem ara ban’en nra buch nib ga’ fan. *

Machane, gathi kemus ni yigoo ngiyal’ ni yibe tay reb e madnom ara ngiyal’ ni ke buch ban’en nib ga’ fan e aram e ngiyal’ ni ngam pi’ e tow’ath ku be’. Ya demtrug e ngiyal’ nrayog ni ngam pi’ ban’en ngak be’ mag felfelan’ ngay. Machane, ba t’uf ni ngam kol ayuw u rogon ni ngam rin’ e re n’ey. Bod ni, faanra yigi pi’ be’ nib pumoon reb e tow’ath ngak be’ nib pin ni yugu dariy rogon ni nge pi’, ma rayog ni nge lemnag fare pin ni ke pi’ e re pumoon nem e tow’ath ngak ni bochan e baadag fare pin, ma baadag ni nge nang boch ban’en u murung’agen. Faanra aram fan ni ke pi’ fare tow’ath mab manigil. Machane faanra danga’, ma aram e rayog ni nge lemnag fare pin ni ka yugu bay fan nga bang, ara sum boch e magawon nga tomuren. Re n’ey e be tamilangnag ni ku bay ban’en nib ga’ fan ni nge lemnag e en ni nge pi’ e tow’ath. Re n’ey e aram e ba t’uf ni nge lemnag fan ni nge pi’ fare tow’ath.

Fan ni kan pi’ fare tow’ath. Ba tamilang ko n’en ni ka fin nda weliyed nu m’on ni ngad pied reb e tow’ath, mab fel’ ni ngad lemnaged ko faen ni kad pied fare tow’ath ngak e ra lemnag ni ka yugu bay reb i fan nga bang nde puluw nga rogon ni gad be lemnag, fa danga’. Maku reb e, faen ni nge pi’ fare tow’ath e kub fel’ ni nge lemnag fan ni nge pi’ fare tow’ath. Boor e girdi’ e yad ma lemnag nib puluw fan ni yad ma pi’ e tow’ath. Machane bin riyul’ riy e, boor e girdi’ e ra taw nga ba ngiyal’ u gubin e duw ma yad ma pi’ e tow’ath ni bochan e yad be lemnag ni ban’en nthingar rin’ed. Ma boch e girdi’ e yad ma pi’ e tow’ath ni bochan e yad baadag ni ngan adag dakenrad ara yad be athapeg ni ngan pi’ ban’en ngorad.

Ere, mang e rayog ni ngam rin’ ya nge yag ni um pi’ e tow’ath rok yugu boch e girdi’ ni bochan e riyul’ ni ga baadag ni ngam pi’? Be gaar e Bible: “Mu ngongliyed urngin e maruwel romed u fithik’ rogon nib t’uf e girdi’ romed.” (1 Korinth 16:14) Faanra ga be pi’ ban’en ni bochan e riyul’ nib t’uf facha’ rom ma ga be lemnag, ma aram e ba mudugil nra felfelan’ e en ni kam pi’ e tow’ath ngak. Faan ga ra rin’ ni aray rogon, ma aram e ba gel e felfelan’ ni ga ra tay ni bochan e riyul’ ni ga be gol ko girdi’. Faan ga ra pi’ ban’en ni ke yib u gum’irchaem, ma aram e ka ga be felfelan’nag e Chitamangidad ni bay u tharmiy. I yog apostal Paul nib fel’ e n’en ni rin’ e pi Kristiano u Korinth u nap’an nra pied  boch ban’en ni nge ayuweg e pi Kristiano u Judea ni kar gafgowgad. Kar rin’ed e re n’em ni bochan e rriyul’ ni yad baadag ni ngar pied e ayuw, ma kur rin’ed ni yad ba felfelan’ ngay. I gaar Paul ngorad: “Got e ba t’uf rok e en ni ma pi’ ban’en u fithik’ e felfelan’.”​—2 Korinth 9:7.

Ga ra fal’eg i lemnag e pi n’en ni kad weliyed ma rayog ni nge ayuwegem ni ngaum pi’ e tow’ath ngak yugu boch e girdi’ ni yad ra felfelan’ ngay. Pi n’ey ni kad weliyed nge ku boch ban’en e aram boch ban’en ni ke maruwel Got ngay ni nge pi’ e bin th’abi fel’ e tow’ath ni fan ko girdi’. Gamad be pi’ e athamgil nga lanin’um ni ngam beeg murung’agen e re tow’ath ney ko bin migid e article.