1. De n’uw nap’an u m’on ni nge yim’ apostal Peter, ma mang e nni thagthagnag nga laniyan’ ni nge rin’?

 MANANG apostal Peter ndab ki n’uw nap’an ma bayi yim’. Nap’an e pi duw ni i pigpig riy u fithik’ e yul’yul’, ma u ranow Jesus u taabang, miki tabab i machibnag e piin gathi yad e Jew, miki pigpig ni ir reb i girdien fare ulung ni ma pow’iyey. Machane dawori mus rogon e pigpig ni i tay Peter u roy. Nni thagthagnag nga laniyan’ ni nge yoloy l’agruw yang i babyor u Bible ni aram e bin 1 nge bin 2 e Peter u bang ko duw ni 62 nge mada’ ko 64 C.E. I yog ni be athapeg ni gal yang i babyor ney e ra ayuweg e piin Kristiano u tomuren ni ke yim’.​—2 Pet. 1:​12-15.

2. Mang fan nib puluw e ngiyal’ ni yoloy Peter fa gal yang i babyor rok riy?

² I yoloy Peter e gal yang i babyor ney u ba ngiyal’ ni ‘boor mit e gafgow ni be tay pi walagen nib sikeng ngorad.’ (1 Pet. 1:6) Immoy boch e girdi’ nib kireb nra guyed rogon ni ngar feked boch e machib ni googsur nge ngongol nib alit nga lan e ulung ni Kristiano. (2 Pet. 2:​1, 2, 14) Pi Kristiano ni ur pared u Jerusalem e ngiyal’ nem e dabki n’uw nap’an ma yad ra guy ni ke yib “tungun urngin ban’en,” ni aram e ngan thang e re mach nem me museg e pi salthaw nu Roma e gagiyeg rok e pi Jew. (1 Pet. 4:7) Dariy e maruwar riy ni gal yang i babyor ney ni yoloy Peter e ayuweg e piin Kristiano ni ngar nanged rogon ni ngar athamgilgad u fithik’ e pi skeng ni yad be mada’nag, mu kur fal’eged rogorad ni fan ko tin yad ra mada’nag boch nga m’on. b

3. Mang fan nsusun e ngad filed e n’en bay ko fa gal yang i babyor nni thagthagnag nga laniyan’ Peter ni nge yoloy?

³ Yugu aram rogon ni yoloy Peter e gal yang i babyor ney ni fan ko piin Kristiano ko bin som’on e chibog, machane ke n’igin Jehovah ni ngan tay nga lan e Thin rok. Ere rayog ni nge yib angin ngodad  e ngiyal’ ney. (Rom. 15:4) Bochan ni gad be par u ba fayleng ni ke sug ko ngongol nib alit, ma aram fan ni ku gad ma mada’nag boch e skeng nrayog ni nge mo’maw’nag ngodad ni ngad pigpiggad ngak Jehovah. Maku reb e dabki n’uw nap’an ma bay yib ba gafgow nib ga’ ni kab gel e gafgow riy ko bin ni buch u nap’an e m’ag rok e pi Jew. Bay boch ban’en nib ga’ fan ni kan puguran ngodad u lan fa gal yang i babyor ni yoloy Peter. Pi n’ey e ra ayuwegdad ni ngaud sonnaged e rran rok Jehovah, ma dab kud rusgad ko girdi’, miki gelnag e t’ufeg u thildad. Pi n’ey e ku ra ayuweg e piin piilal ni ngar nanged rogon ni ngar pied e tin nib t’uf ko pi saf rok Got.

4. Mang e rayog ni nge warnag e michan’ rodad nrogon ni be yog e 2 Peter 3:​3, 4?

⁴ Ba liyegdad e girdi’ nde mich e pi yiiy u Bible u wan’rad. Rayog ni nga i moningnagdad e piin yad ma togopuluw ni bochan e ke yoor e duw ni gad ma yog ni bay yib e tomur. Ku bay boch e girdi’ ni yad ma yog ndabi yib e tomur. (Mu beeg e 2 Peter 3:​3, 4.) Faanra kad rung’aged e pi thin ney ni ke yog be’ ngodad u nap’an e machib, ara be’ ni gad nga maruwel ara reb i girdien e tabinaw rodad e ke yog e pi thin ney, ma rayog ni nge war e michan’ rodad. Machane i weliy Peter e n’en nrayog ni nge ayuwegdad.

5. Mang e ra ayuwegdad ni nge puluw rogon ni ngad lemnaged e ngiyal’ nra yib tungun e re m’ag ney? (2 Peter 3:​8, 9)

⁵ Sana rayog ni nge lemnag boch e girdi’ ni ke n’uw nap’an ma dawori thang Jehovah e re m’ag nib kireb ney. Ere thin ni yog Peter e rayog ni nge ayuwegdad ni nge puluw rogon e lem ni ngaud ted ya be puguran ngodad ni kab gel e thil u rogon ni ma lemnag Jehovah e tayim nga rogon ni ma lemnag e girdi’. (Mu beeg e 2 Peter 3:​8, 9.) Bbiyu’ e duw e taareb e rran u puluwon Jehovah. Be gum’an’nag Jehovah ir ma dabun ni nge thang be’. Ere nap’an nra taw e rran rok, ma aram e ra mus e re m’ag ney. Gad ba tow’ath ni ngad fanayed e tayim ni ka bay ni ngad machibnaged e girdi’ u gubin e nam u fayleng.

6. Uw rogon ni ngaud pared ni gad be “sonnag” e rran rok Jehovah? (2 Peter 3:​11, 12)

⁶ I pi’ Peter e athamgil nga lanin’dad ni ngaud pared ni gad be “sonnag” e rran rok Jehovah. (Mu beeg e 2 Peter 3:​11, 12.) Ni uw rogon? Faanra rayog mab fel’ ni gubin e rran ni ngaud fal’eged i lemnag e pi tow’ath nra yag ngodad u lan e bin nib beech e fayleng. Mu susunnag ni ga be pogofannag e nifeng nib beech, ma ga be kay e ggan nib fel’ nga fithik’ i dowam, ma kam mada’gad bayay e piin nib t’uf rom ni kan fasegrad ko yam’, ma ka ga be fil ngak boch e girdi’ ni ur moyed kakrom rogon ni ke lebug e pi yiiy u Bible. Faanra um lemnag e pi n’ey ma ra ayuwegem ni ngaum sonnag e re ngiyal’ i n’em, miki ayuwegem ndab mu pagtalin ni gad be par ko tin tomuren e rran. Pi n’ey ni kad “nanged” e ra ayuwegdad ni nge dabi ‘waliydad’ e pi tamachib ni googsur nga bang.​—2 Pet. 3:17.

7. Uw rogon nrayog ni nge magawonnagdad e marus ni gad ma tay ko girdi’?

⁷ Bochan ni gad manang ndab ki n’uw nap’an ma bay yib fare rran rok Jehovah, ma aram e n’en be k’aringdad ni ngad machibnaged fare thin nib fel’ ko girdi’. Machane yu ngiyal’ e rayog ni ngad rusgad ni ngad machibgad. Mang fan? Ya rayog ni gad be rus ko girdi’. Aram e n’en ni buch rok Peter. Nap’an fare nep’ nni kol Jesus, ma de yag ni nge yog ni ir reb i gachalpen maku bay in yay ni yog nde nang Jesus. (Matt. 26:​69-75) Machane i yag ni nge gel Peter ko marus ni i tay me boch nga tomuren me yoloy ni gaar: “Dab mu tamdaggad ngak e girdi’, ma dabi magafan’med.” (1 Pet. 3:14) Thin ni yog Peter e be micheg nga lanin’dad nrayog ni nge dab kud rusgad ko girdi’.

8. Mang e rayog ni nge ayuwegdad ndab kud rusgad ko girdi’? (1 Peter 3:15)

⁸ Mang e rayog ni nge ayuwegdad ndab kud  rusgad ko girdi’? I yog Peter ni gaar: “Ngam liyorgad ngak Kristus u lanin’med, mi gimed tay ni ir e Somol romed.” (Mu beeg e 1 Peter 3:15.) Re n’ey e ba muun ngay ni ngad fal’eged i lemnag e liw ni bay Kristus Jesus riy nge gelngin ni ir e Somol nge Pilung rodad. Faanra ke mab e kanawo’ ngom ni ngam machibnag fare thin nib fel’ ngak be’ ma ga be rus, ma aram e ngam lemnag e Pilung rodad. Mu susunnag ni bay u tharmiy ni be gagiyeg nib liyeg bokum milyon e engel. Dab mu pagtalin ni ‘kan pag fan urngin ban’en ngak u tharmiy ngu but’,’ ma gubin ngiyal’ ni bay rom “nge yan i mada’ nga tomren e fayleng [“ngiyal’ ni ke chugur nga tungun e re m’ag ney,” NW].” (Matt. 28:​18-20) I pi’ Peter e athamgil nga lanin’dad ni ngaud pared ni gubin ngiyal’ ni kad ‘fal’eged rogodad’ ni ngad weliyed e michan’ rodad. Ga baadag ni ngam machib u tabon e maruwel, ara skul, ara yugu bang ni kam mada’nag e girdi’ riy, fa? Mu lemnag u m’on riy e ngiyal’ nrayog ni ngam rin’ e re n’ey riy, mag fal’eg rogon e n’en nga mog. Mmeybil ngak Jehovah ni nge ayuwegem ni nge dab mu rus, me pagan’um ngay nra ayuwegem ni nge dab mu rus ko girdi’.​—Acts 4:29.

9. Uw rogon nde yag ni nge dag Peter e t’ufeg ba ngiyal’? (Kum guy e sasing.)

⁹ I fil Peter rogon ni nga i dag e t’ufeg. Immoy u nap’an ni gaar Jesus: “Nggu pi’ reb e motochiyel nib beech ngomed, nge bigimed me t’uf bigimed rok. Rogon ni um pired ni gimed ba t’uf rog, e aram rogon nthingar um pired nra bigimed  ma ba t’uf rok bigimed.” (John 13:34) Yugu aram rogon ma boch nga tomuren me rus, ma aram me siyeg ni nge un ko pi walag ni gathi yad boch e Jew ko abich u taabang. I yog apostal Paul ni n’en ni rin’ Peter e aram “ngongolen e marus” ara be dake modingnag ir. (Gal. 2:​11-14) Yugu aram rogon, me m’agan’ Peter ko fonow nni pi’ ngak me fil ban’en riy. I tamilangnag u lan fa gal yang i babyor ni yoloy nsusun e gathi kemus ni nge t’uf pi walagdad rodad, ya ngki m’ug e re t’ufeg nem ko ngongol rodad.

10. Mang e ra ayuwegdad ni ngad ‘pared nrib t’uf’ pi walagdad rodad? (1 Peter 1:22)

¹⁰ I yog Peter nsusun e ngad ‘pared nrib t’uf’ pi walagdad rodad. (Mu beeg e 1 Peter 1:22.) Ra ud daged e re t’ufeg ney ni faanra gad be ‘fol ko tin nib riyul’.’ Re machib ney nib riyul’ e ba muun ngay fare machib ni Got e “gubin e girdi’ ma taareb rogorad u wan’.” (Acts 10:​34, 35) Dabiyog ni ngad folgad ko n’en ni tay Jesus chilen u murung’agen e t’ufeg ni faanra gad ma t’ufeg boch e girdi’ u lan e ulung ma boch e danga’. Riyul’ ni bay boch e walag u lan e ulung nib chugur thildad ma boch e danga’ ni bod Jesus. (John 13:23; 20:2) Machane i puguran Peter ngodad nsusun e nge “t’uf” urngin e walag rodad ni bochan e yad bang ko tabinaw rodad.​—1 Pet. 2:17.  

11. Mang e be yip’ fan ni nge ‘bagadad ma ngari t’uf rok bagadad u polo’ i laniyan’’?

¹¹ I pi’ Peter e athamgil nga lanin’dad ni nge ‘bagadad ma ngari t’uf rok bagadad u polo’ i laniyan’.’ Re n’ey ni nge bagadad ma “ngari” t’uf rok bagadad e be yip’ fan ni nge t’uf be’ rodad ni yugu aram rogon nib mo’maw’ ni ngad daged e t’ufeg ngak. Bod ni uw rogon ni faanra ke rin’ reb e walag ban’en ni ke kirebnag lanin’um? Som’on e sana gad ra adag ni ngad sulweged taban ngak ko bin ni ngad daged e t’ufeg. Machane i fil Peter rok Jesus nde m’agan’ Got ngay ni ngan sulweg taban e kireb. (John 18:​10, 11) I yoloy Peter ni gaar: “Dab mu puluwniged e tagan, ara mpuluwniged e thin nib kireb; machane ngam fulweged taban nga ban’en nib fel’.” (1 Pet. 3:9) Ere mu pag e t’ufeg nib gel ni bay rom ni nge k’aringem ni ngam dag e sumunguy ngak e piin gomanga kar rin’ed ban’en ni ke kirebnag lanin’um, mag dag ni ga be lemnagrad.

12. (a) Mang e ku ra ayuwegdad e t’ufeg nib gel ni bay rodad ni ngad rin’ed? (b) Mang e ga baadag ni ngam athamgil ni ngam rin’ nrogon ni kan dag ko fare video ni kenggin e Preserve the Precious Gift of Unity?

¹² U lan e gin som’on e babyor ni yoloy Peter e fanay fare thin riy ni “ngari bigimed me t’uf rok bigimed.” Mit ney e t’ufeg e gathi kemus ni in e denen nra upunguy, ya ra upunguy “boor e denen.” (1 Pet. 4:8) Dabisiy ni yib ngan’ Peter e n’en ni fil Jesus ngak boch e duw u m’on riy u murung’agen rogon ni ngaun n’ag fan e kireb. Ngiyal’ nem e dabisiy ni lemnag Peter ni faanra yog nra n’ag fan e kireb rok walagen ni “medlip yay,” ma aram e be dag e sumunguy. Machane i fil Jesus ngak ni ku gad ba muun ngay nsusun e ngan n’ag fan ni “medlip yay e medlip i ragag,” nre n’ey e be yip’ fan ni gubin ngiyal’ nsusun e ngaud n’aged fan e kireb. (Matt. 18:​21, 22) Faanra kam guy nib mo’maw’ ni ngam fol ko re fonow ney, ma dabi mulan’um! Gubin e pi tapigpig rok Jehovah ndawor ra flontgad ni bay yu ngiyal’ ni kar guyed nib mo’maw’ ni ngar n’aged fan e kireb ni kan rin’ ngorad. Machane n’en nib ga’ fan e chiney e ngam rin’ e tin nrayog rom ya nge yag nim n’ag fan e kireb rok walagem mag awnag e gapas u thilmew. c

13. Mang e rayog ni nge mo’maw’nag ko piin piilal ni ngar ayuweged pi walagrad?

¹³ Dariy e maruwar riy nri de pag Peter talin e n’en ni yog Jesus ngak u tomuren nni faseg ko yam’ ni faani gaar: “Mu gafaliy e saf rog.” (John 21:16) Faanra gur reb e piilal ma ga manang ni ku  bay rogon e pi thin ney ngom. Machane rayog ni nge mo’maw’ ni nge pirieg reb e piilal e tayim ni nge rin’ e re maruwel ney nib ga’ fan, ya som’on e thingari guy e piin piilal rogon ni ngar ayuweged chon e tabinaw rorad ko tin nib t’uf ko par rorad, mu kur daged e t’ufeg ngorad, mu kur ayuweged yad ko tirok Got ban’en. Ku yad ma guy rogon ni ngar pasiggad ko machib, mu kur ngongliyed rogon e welthin ni ngar pied u nap’an e pi muulung, nge assembly, nge convention. Ku bay boch i yad ni ma pi’ e ayuw ko fare Hospital Liaison Committee ara yad ma rin’ boch e maruwel ni fan ko fare Local Design/Construction Department. Riyul’ ni piin piilal e yad boch e pumoon ni boor pa’ u puluwrad!

14. Mang e rayog ni nge k’aring e piin piilal ni ngar ayuweged e pi saf rok Got? (1 Peter 5:​1-4)

¹⁴ I pi’ Peter e athamgil nga laniyan’ e piin piilal ni ‘nguur gafaliyed fare ran’ i saf ni Got e ke pi’ ngorad.’ (Mu beeg e 1 Peter 5:​1-4.) Faanra gur reb e piilal ma gamad manang nib t’uf e pi walag rom ma ga baadag ni ngam ayuwegrad. Machane sana bay yu ngiyal’ nrayog ni ngam lemnag ni kaygi yoor pa’ nga puluwom ara kari aw parwom ndabkiyog ni ngam rin’ e re maruwel ney. Ere mang e rayog ni ngam rin’? Mu weliy lanin’um ngak Jehovah. I yoloy Peter ni gaar: “Cha’ ni be pigpig e thingari pigpig u gelngin ni ke pi’ Got ngak.” (1 Pet. 4:11) Rayog ni be mada’nag pi walagem boch e magawon ndabiyog ni ngari chuw u lan e biney e m’ag. Machane dab mu pagtalin ni Jesus Kristus ni ir e “Cha’ ni ir Pilungen e piin ni yad ma gafaliy e saf” e kab fel’ rogon nrayog ni nge ayuwegrad nga rogon nrayog ni ngam rin’. Rayog ni nge rin’ e re n’ey e chiney ngu lan e bin nib beech e fayleng. Kemus ni n’en ni be yog Got ngak e piin piilal e ngar t’ufeged pi walagrad, mar ayuweged yad, mar ‘pired nib fel’ pangirad ya nguur folwokgad rorad.’

15. Uw rogon ni ma ayuweg reb e piilal e pi saf rok Got? (Kum guy e sasing.)

¹⁵ William nreb e walag ni ke n’uw nap’an ni ke mang piilal e manang feni ga’ fan ni ngan ayuweg e pi walag nib fel’ rogon. Nap’an ni tabab fare m’ar ni COVID-19, mar dugliyed yugu boch e piilal ko ulung rok nra bagayad ma nga i non ngak urngin e walag ni kan pag fan ngak u gubin e wik. I weliy fan ni gaar: “Boor e walag ni yigoo yad u tabinaw rorad, ere ba mom ni ngaur pared ni yad be lemnag thibngin boch ban’en.” Nap’an nra mada’nag reb e walag e magawon, ma ma fal’eg William e motoyil ngak ya nge yag ni nang e n’en nib t’uf rok nge pi n’en be magafan’ ngay. Ngemu’  me guy rogon ni nge gay boch e babyor ara video ko website rodad nrayog ni nge fanay ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’. I yog ni gaar: “Ireray e ngiyal’ nrib t’uf ni ngan ayuweg e pi walag. Ri gad ma athamgil ni ngad ayuweged e girdi’ ni ngar nanged murung’agen Jehovah; ere ba t’uf ni ngkud athamgilgad u rogon nrayog rodad ni ngad ayuweged e pi saf rok Jehovah, mu kud ayuweged yad ni ngar pared ko tin riyul’.”

16. Mang boch e kanawo’ nrayog ni ngad folgad ko pi n’en kad filed ko fa gal yang i babyor rok Peter?

¹⁶ Kemus ni in ban’en e kad filed ko fa gal yang i babyor nni thagthagnag nga laniyan’ Peter ni nge yoloy. Sana rayog ni kam guy ban’en riy nib t’uf ni ngam mon’og riy. Bod ni ga baadag ni ngkum yoornag boch e tayim ni ga ma fal’eg i lemnag e pi tow’ath nra yag ngodad u lan e bin beech e fayleng, fa? Kam nameg ni ngam machib u tabon e maruwel rom, ara skul, ara yugu bang, fa? Ga be lemnag ni ka bay yugu boch e kanawo’ nrayog ni ngkum dag e t’ufeg riy ngak e pi walag, fa? Gimed e piin piilal e kam dugliyed u wan’med ni ngam ayuweged e pi saf rok Jehovah nib m’agan’med ngay mu kum rin’ed u fithik’ e felfelan’, fa? Faan gimed ra fal’eg i lemnag rogon ni gimed be rin’ e re n’ey u fithik’ e yul’yul’ ma sana gimed ra guy boch ban’en nib t’uf ni ngam mon’oggad riy, machane dabi mulan’med. Ya ba “gol Somol,” ma ra ayuwegmed ni ngam mon’oggad. (1 Pet. 2:3) Ke micheg Peter ngodad ni gaar: “Got . . . e ir e bayi yal’uwegmed, me ta’med ni gimed mmudugil, me gelnagmed me ta’med nga daken e def nib mudugil.”​—1 Pet. 5:10.

17. Mang angin nra yib ngodad ni faan gad ra ulul ni ngad athamgilgad ma gad pag Jehovah ni nge skulnagdad?

¹⁷ Immoy ba ngiyal’ ni lemnag Peter ndariy rogon ni nge un ngak Jesus. (Luke 5:8) Machane bochan ni ayuweg Jehovah nge Jesus Peter u fithik’ e t’ufeg, me yag ni nge ulul ni nge lek Kristus u fithik’ e yul’yul’. Bochan e re n’ey, ma aram me pag Jehovah ni nge “yan nga lan e gin’en ni bayi par ndariy n’umngin nap’an, ni aram e gin’en ni suwon e Somol rodad i Jesus Kristus, ni ir e en ni ma thapegdad ngak Got.” (2 Pet. 1:11) Rib manigil e biney e tow’ath nni pi’ ngak! Faan ga ra ulul ni ngam athamgil ni bod Peter mag pag Jehovah ni nge skulnagem, ma aram e ku ra yag e yafos ni manemus ngom. ‘Gam’engin e michan’ rom ngak Got e ra yog ngom, ni aram e kam thap ngak.’​—1 Pet. 1:9.