1. Mang reb e ban’en nib t’uf ko girdi’, ma mini’ e rayog ni nge pi’ e re n’em?

 BAY ban’en ko girdi’ ni yad baadag ni nge chugur e tha’ u thilrad boch e girdi’. Ba ga’ ni yima yog ni “ba chugur l’agruw ni’ ni faanra ri yow baadagew dakenrow ara ri yow manangew yow nib fel’ rogon.” Ba ga’ ni gad ma felfelan’ ko tha’ u thildad chon e tabinaw rodad nge pi fager rodad ni gad ba t’uf rorad, mab ga’ fadad u wan’rad, ma yad manang rarogodad. Machane, En nrib t’uf ni nge chugur e tha’ u thildad e aram e En ni Ke Sunmiydad.​—Ekl. 12:1.

2. Mang e ke micheg Jehovah ngodad? Mang fan ni boor e girdi’ nder ma mich u wan’rad e re n’ey?

² Be pi’ Jehovah e athamgil nga lanin’dad u daken e Thin rok ni ngad “chugurgad” ngak, ma ke micheg ni faan gad ra chugur ngak, maku ra “chugur” ngodad. (Jas. 4:8) Re n’ey e rra k’aring e felfelan’ ngodad! Yugu aram rogon, ma boor e girdi’ ni ma lemnag nde puluw ni nge mich u wan’dad ni baadag Got ni nge chugur e tha’ u thildad; ya yad ma lemnag ndariy rogorad ni ngar nonad ngak Got ara nge fel’ e tha’ u thilrad. Ere gur, rayog ni ngad chugurgad ngak Jehovah?

3. Mang e thingar da nanged u murung’agen Jehovah?

³ Bin riyul’ riy e rayog ni ngan nang Jehovah ni bochan e de “mal’af” rok e piin ni yad be gay. (Mu beeg e Acts 17:26, 27; Psalm 145:18.) Ba m’agan’ Got ngay ni nge chugur gubin e girdi’ ngak, mab m’agan’  ngay ni nge fel’ e tha’ u thilrad. (Isa. 41:8; 55:6) Bochan e n’en ni i buch rok fare psalmist, ma aram fan ni yoloy murung’agen Jehovah ni gaar: “Bochan e ga be fulweg taban e meybil. Urngin e girdi’ e ngar bad ngom. Ba felan’ e piin ni kam mel’egrad, ni kam fekrad ni ngar pired u lan e naun rom nib thothup!” (Ps. 65:2, 4) Fapi thin nu Bible ni murung’agen Asa ni Pilung nu Judah e be dag ngodad rarogon be’ ni chugur e tha’ u thilrow Got, nge rogon ni chugur Got ngak. *

4. Mang e rin’ Asa ni Pilung nib fel’ ni fan ko girdi’ nu Judah?

⁴ I dag Asa ni Pilung nib pasig ko bin riyul’ e liyor, ya nap’an ni mang pilung, me chuweg e pi ppin nge pumoon ni yad ma pigpig u tempel ni ur pied yad ni chuway’ miki kirebnag e pi liyos ni un meybil ngay u lan fare nam nu Judah. (1 Ki. 15:9-13) Bochan ni ke puf mat’awun nrayog ni nge non ko girdi’, ma aram me yog ngorad ni “ngar rin’ed e tin nib m’agan’ Somol ngay, ni fare Got rok e pi chitamangirad, ma ngar folgad ko machib rok nge tin ke tay chilen.” Nap’an ni gagiyeg Asa ni Pilung, ma kemus ni ragag e duw ni tow’athnag Jehovah riy me par fare nam nib gapas, ma nga tomuren ma aram ma daki fol. I yog ko girdi’ ni gaar: “Kad gagiyegniged e re nam ney ni bochan e kad rin’ed e n’en nib m’agan’ Somol ni Got rodad ngay. Ke yoror rodad ma ke matanagiydad u gubin yang.” (2 Kron. 14:1-7, BT) Am lemnag e n’en ni migid ni buch.

5. Mang e buch ni dag Asa riy ni be pagan’ ngak Got, ma mang angin ni yib?

⁵ Susun e gur Asa ni Pilung, ma ke yib Zerah nu Ethiopia ni nge cham nga Judah ni ke un 1,000,000 e pumoon ngak nge 300 e karrow ni ma girngiy e os. (2 Kron. 14:8-10) Mang e ga ra rin’ u nap’an ni ga ra guy e salthaw ni aram urngin ni ke yib nga lan e nam rom? Ya salthaw rom e kemus ni 580,000 urngirad! Ma sogonap’an e l’agruw yay ni yira puthuy urngin e salthaw rom mfini yag urngirad. Ere gur, ga ra lemnag ko mang fan ni ke pag Got ni nge buch e re n’ey, fa? Ma gur, ga ra taga’ ko gonop rom, fa ra pagan’um nra ayuwegem Jehovah ni ngam pithig e re magawon ney? N’en ni rin’ Asa e be m’ug riy nrib chugur e tha’ u thilrow Jehovah maku ma pagan’ ngak. Ya tolul ni gaar: “Somol ni Got romad mu ayuwegmad e chiney, ni bochan e gamad be gif ngom, mu daken fithingam e kug bad riy ni nggu chamgad ngak e re raba’ i salthaw ney nib ga’. Somol i gur e Got romad; dariy be’ nrayog rok ni nge gel ngom.” Mang e rin’ Jehovah u tomuren ni meybil Asa ngak u polo’ i gum’irchaen? I gel ngak “fare raba’ i salthaw nu Ethiopia.” Dariy bagayad ni magey nib fas, ya yigoo li’rad ni yad gubin ngar m’ad!​—2 Kron. 14:11-13, BT.

6. Mang e rin’ Asa ni susun e ngad folwokgad riy?

⁶ Mang e ayuweg Asa ni ngari pagan’ nra pow’iy Got me ayuweg? Be yog e Bible ni i rin’ Asa e “tin nib m’agan’ Somol ngay” mi i “par nib yul’yul’” ngak Jehovah. (1 Ki. 15:11, 14) Thingar da pigpiggad ngak Got u polo’ i gum’ircha’dad. Ma faanra nga i par nib chugur e tha’ u thildad e chiney i yan nga m’on, ma rib ga’ fan ni ngaud pigpiggad ngak u polo’ i gum’ircha’dad. Ri gad ba felfelan’ ni ke pow’iydad Jehovah ngak ma ma ayuwegdad ni nga i par nib fel’ e tha’ u thildad! Am lemnag l’agruw e kanawo’ ni ke rin’ Got e re n’ey riy.

7. (a) Mang e n’en ni ke rin’ Jehovah ni ir e ma chugurnagdad ngak? (b) Mang e bin th’abi fel’ e kanawo’ ni ke chugurnagdad Jehovah riy ngak?

⁷ Ke dag Jehovah gelngin ni gad ba t’uf rok ni bochan e ke sunmiy e fayleng nrib fel’ yaan ni ngad pared riy. Ku ma dag ni gad ba t’uf rok ni bochan e be taydad ni gad ba fas u daken e pi n’en nib liyegdad ni ke sunmiy. (Acts 17:28; Rev. 4:11) Ma bin th’abi ga’ fan riy e ku ma pi’ e  tin nib t’uf rodad ni fan ko tirok Got ban’en. (Luke 12:42) Ku ma motoyil ngodad u nap’an ni gad ra meybil ngak. (1 John 5:14) Machane, fare biyul e aram e bin th’abi fel’ e kanawo’ ni be chugur Jehovah riy ngodad, maku aram rogon ni gad be chugur ngak. (Mu beeg e 1 John 4:9, 10, 19.) Ke l’og Jehovah “Fak ni kari maagirag rok” ni nge yib nga fayleng ni nge pithigdad ko denen nge yam’.​—John 3:16.

8, 9. Mang e ke rin’ Jesus ya nge yag ni lebug e n’en nib m’agan’ Jehovah ngay?

⁸ Mus ko piin ni ur moyed u m’on ni yib Kristus nga fayleng ni ki bing Jehovah e kanawo’ ni nge yib angin fare biyul ngorad. Ka nap’an ni yiiynag Jehovah murung’agen e en nra yib ni nge Thapeg e girdi’ ngak, ma rogon u wan’ e gowa kan thang puluwon fare biyul ni bochan e manang nra lebug e n’en nib m’agan’ ngay. (Gen. 3:15) Boch e chibog nga tomuren, me pining apostal Paul e magar ngak Got ni ‘ke pithigdad rok e denen’ u daken Jesus Kristus. Ki ulul Paul ngay ni gaar: “Kakrom e gum’an’nag Got ir, ngi i fek owchen ko denen rok e girdi’.” (Rom. 3:21-26) Ere, faan gomanga de moy Jesus ma dabiyog ni ngad chugurgad ngak Got!

⁹ Kemus ni yigoo Jesus e rayog ni nge pow’iy e girdi’ nib sobut’an’ ni ngar nanged Jehovah me chugur e tha’ u thilrad. Uw rogon ni be tamilangnag e Bible e re n’ey? I yoloy Paul ni gaar: “Got e ke dag ngodad gelngin feni ri gadad ba t’uf rok, ya ka gadad be par ni gadad bogi tadenen me yan i yim’ Kristus ni fan ngodad!” (Rom. 5:6-8) Gathi pi’ Jesus fare biyul ni maligach ni bochan e ri bay rogon ni nge pi’, ya pi’ ni bochan e gad ba t’uf rorow Jehovah. I gaar Jesus: “Dariy be’ nrayog ni nge yib ngog ni faanra gathi en ni Chitamangiy e pow’iy nge yib ngog.” Ku immoy bayay ni gaar: “Dariy be’ nrayog ni nge yan ngak e en ni Chitamangiy ya ke mus ni gag e ra yan rog ngak.” (John 6:44; 14:6) Ma fanay Jehovah gelngin nib thothup ni nge pow’iy e girdi’ ngak u daken Jesus me ayuwegrad ni ngaur pared ni yad ba t’uf Rok, me yag e athap ko yafas ndariy n’umngin nap’an ngorad. (Mu beeg e Jude 20, 21.) Chiney e ngkud weliyed reb e kanawo’ u rogon ni ma pow’iydad Jehovah riy ngak.

10. Mang e be fil e Bible ngodad ni ir e be ayuwegdad ni nge chugur e tha’ u thildad Got?

¹⁰ Kad weliyed e thin ni kan fek u lan 14 ken e babyor ko Bible ko re article ney. Faan gomanga dariy e Bible, ma dabiyog ni ngad nanged nrayog ni nge chugur e tha’ u thildad e En ni Sunmiydad. Maku reb e ku dabiyog ni ngad filed murung’agen fare biyul nge rogon nrayog ni ngad chugurgad ngak Jehovah u daken Jesus. I fanay Jehovah gelngin nib thothup ni nge thagthagnag e thin ni ngan yoloy nga lan e Bible. Ma re n’ey e be tamilangnag rarogon ngodad nge n’en nib m’agan’ ngay. Bod ni, ke yog Jehovah ngak Moses u Exodus 34:6, 7 ni ir “fare Got nri ma runguy e girdi’ ma ma kireban’ ngorad, ni gathi mmachreg ni ma yib e puwan’ ngak, ma ma t’ufeg e girdi’ ma ma yul’yul’ ngorad. Tin ni ke yog ngak boor i biyu’ e girdi’ ni bay rin’ ngorad e dabi thil, ma n’ag fan u wan’ e tin ni kan rin’ nde mat’aw, nge tin nib kireb, nge denen.” Dariy be’ ndabi chugur e tha’ u thilrow be’ ni aram rogon. Manang Jehovah ni faanra yoor ban’en u murung’agen nda filed u Bible, ma aram e ra riyul’ u wan’dad miki gel e chugur ko tha’ u thildad.

11. Mang fan nsusun e ngad athamgilgad ni ngad filed murung’agen rarogon Jehovah nge pi fel’ngin? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

¹¹ Tin som’on e thin ni bay ko fare ke babyor ni Draw Close to Jehovah (Mu Chugur ngak Jehovah) e be weliy rogon nrayog ni nge chugur e tha’ u thildad Got. Be gaar: “Nap’an nra yag reb e fager nib beech ngodad, ma m’ag ko fager rodad e be tor ko n’en ni kad nanged u rarogon facha’, nge pi fel’ngin nri gad baadag. Ere, faanra gad baadag ni nge fel’ e tha’ u thildad Got, ma thingar da filed murung’agen rarogon nge pi fel’ngin ni bay u Bible.” Ri gad ba felfelan’ ni ke pi’ Jehovah e Thin rok ni ngan yoloy u reb e kanawo’ nrayog ni nge nang e girdi’ fan!

12. Mang fan ni fanay Jehovah e girdi’ ni ngar yoloyed e Bible?

 ¹² Rayog ni nge fanay Jehovah e pi engel ni ngar yoloyed e Bible. Ya bin riyul’ riy e, yad ma lemnagdad nge pi n’en ni gad ma rin’. (1 Pet. 1:12) Ma dariy e maruwar riy nrayog ni nge yoloy e pi engel e thin rok Got ni fan ko girdi’. Machane, ba thil e engel ko girdi’, ya darur lemgad ni bod gadad, mab thil e pi n’en nib t’uf rorad ko pi n’en nib t’uf ko girdi’, maku dariy e meewar rorad ni bod gadad. Manang Jehovah nrib gel e thil ko engel nge girdi’. Ere, aram fan ni fanay e girdi’ ni ngar yoloyed e Bible ni bochan e nge m’ag ngodad. Rayog ni ngad nanged rogon e lem ko piin ni ur yoloyed e Bible nge ku boch e girdi’ ni bay murung’agrad u lan e Bible. Ma nap’an ni gad ra beeg murung’agen e pi n’en nda i yag rorad, nge pi n’en ni i maruwaran’rad riy, nge pi n’en ni ur rusgad ngay, nge oloboch ni ur rin’ed, ma rayog ni ngad nanged rarogon e lem rorad nge gelngin e amith ni i tay lanin’rad. Ma nap’an ni gad ra beeg murung’agen e pi n’en ni i felfelan’rad ngay maku gad ra felfelan’. Be yog e Bible ni Elijah e ir “be’ ni ku bod gadad e tiney e girdi’,” maku er rogon e piin nra yoloyed e Bible.​—Jas. 5:17.

13. Uw rogon u wan’um e meybil ni tay Jonah?

¹³ Am lemnag e n’en ni buch rok Jonah. Faan gomanga reb e engel e yoloy murung’agen e re n’ey, ma dabiyog ni nge weliy rarogon e lem rok Jonah u nap’an ni mil ko maruwel ni ke pi’ Jehovah ngak ni nge rin’. Kab fel’ e n’en ni rin’ Jehovah ni aram e pag Jonah ni nge mang ir e yoloy murung’agen e n’en ni buch rok, ni kub muun ngay fare meybil ni tay u nap’an ni immoy u maday u lan yin fare nig nib ga’! I yoloy Jonah ni gaar: “Somol, nap’an ni gu thamiy rog ni aram e nge thay e pogofan rog, ma ga yib ngan’ug.”​—Jonah 1:3, 10; 2:1-9.

14. Mang fan nrayog ni ngam nang fan e n’en ni yoloy Isaiah u murung’agen?

¹⁴ Kum lemnag rogon ni pow’iy Jehovah Isaiah ni nge yoloy boch ban’en u murung’agen. Tomuren ni pig e changar rok nge guy tagil’ Got, mi ri tamilang u wan’ ni ir be’ nib tadenen. Ma aram  me gaar: “Kug gafgow, ya ke muturug ni ngeb e gechig ngog! Urngin bugithin nra yib u l’ugunag nga but’ e ba sug ko denen, ma gu bay u fithik’ girdien ba nam ni urngin bugithin ni yad be yog e ba sug ko denen ma de machalbog. Ma chiney e kug guy nga owcheg fare pilung, ni Somol ni Gubin ma Rayog Rok!” (Isa. 6:5) Kun engel e rayog rok ni nge yog ban’en ni aray rogon? Machane, Isaiah e rayog rok, ma ireray e n’en ni rin’! Ere, rayog ni ngad nanged rarogon e lem rok u nap’an ni yog e pi thin ney.

15, 16. (a) Mang fan nrayog ni ngad nanged fan rarogon e lem ko girdi’? Mu weliy rogon. (b) Mang e ra ayuwegdad ni ngari chugur e tha’ u thildad Jehovah?

¹⁵ Gur, rayog ni nge yog e pi engel ni yad e ‘dariy rogorad’ ni bod e n’en ni yog Jakob, ara ra lemnaged ni yad bogi “tadenen” ni bod e n’en ni lemnag Peter? (Gen. 32:10; Luke 5:8) Gur, rayog ni nge yib e “tamdag” ngorad ni bod e n’en ni buch rok pi gachalpen Jesus, fa t’uf rorad ni ngar ‘athamgilgad’ u nap’an ni kar mada’naged e togopuluw ni bochan e yad be wereg fare thin nib fel’ ni bod e n’en ni buch rok Paul nge ku boch e girdi’? (John 6:19; 1 Thess. 2:2) Dabiyog, ya pi engel e yad ba flont ma kab gel gelngirad ko girdi’. Machane, nap’an nra weliy e girdi’ boch ban’en ni aray rogon, mab mom ni ngad nanged rarogon lanin’rad ni bochan e gad gubin ni taareb rogodad ni goo gadad bogi girdi’. Ere, nap’an ni gad ra beeg e Thin rok Got, ma rayog ni ngad ‘uned ko felfelan’ ngak e piin ni kar felfelan’gad, ma gad un ko meyor ngak e piin ni yad be yor.’​—Rom. 12:15.

¹⁶ Faan gad ra fal’eg i lemnag e n’en ni be yog e Bible u murung’agen rogon e ngongol rok Jehovah ko girdi’ kakrom, ma boor ban’en nib manigil ni gad ra fil u murung’agen e Got rodad, nge rogon ni ma gum’an’nag ir u puluwdad, nge rogon ni ma guy rogon ni nge chugur ngodad u fithik’ e t’ufeg. Ere, nap’an nra yoor ban’en nda filed u murung’agen Jehovah me gel feni t’uf rodad, ma aram e rayog ni ngari chugur e tha’ u thildad.​—Mu beeg e Psalm 25:14.

17. (a) Mang e fonow nib fel’ ni pi’ Azariah ngak Asa? (b) Uw rogon nde fol Asa ko fonow ni pi’ Azariah ngak, ma mang wenegan ni yib riy?

¹⁷ Tomuren ni gel Asa ni Pilung ko fapi salthaw nu Ethiopia, ma aram me pi’ Azariah ni profet e fonow nib fel’ ngak Asa nge girdi’ rok. I yog ngak ni gaar: “I Somol e bay romed u n’umngin nap’an ni gimed bay rok. Faan gimed ra gay, ma ra pagmed ngam patgad ngak, machane faan gimed ra pag ma ra n’agmed.” (2 Kron. 15:1, 2, BT) Boch nga tomuren ma daki fol Asa ko fonow ni un pi’ ngak. Ere, nap’an ni yib fare ganong nu Israel ni bay ko lel’uch ni nge cham ngak, me ning e ayuw ngak piyu Syria. I fal’eg e tha’ u thilrad piyu Syria ni yad ma liyor nga boch e got ni googsur, ma de ning e ayuw ngak Jehovah. Aram fan ni yog Jehovah ngak ni gaar: “Gab balyang ko tin ni ka mu rin’, ere bay um par u fithik’ e mahl e chiney i yan e ngaram.” Tin ni ka bay e duw ni gagiyeg Asa riy e yigoo mahl e un tay ko re nam nem. (2 Kron. 16:1-9, BT) Mang e gad ra fil ko re n’ey?

18, 19. (a) Faanra kad paloggad rok Got, ma mang e susun ni ngad rin’ed? (b) Uw rogon ni nge gel e chugur ko tha’ u thildad Jehovah?

¹⁸ Dariy ba ngiyal’ ni ngad paloggad rok Jehovah. Faanra ke palog e tha’ u thildad, ma ngad folgad ko fare thin ni bay ko Hosea 12:6, BT ni be gaar: “Mu pagan’med ngak e Got romed mi gimed sul ngak. Mu yul’yul’gad mi gimed rin’ e tin nib mat’aw, mi gimed sonnag Got u fithik’ e gum’an’ ni nge mang ir e rin’ ban’en.” Ere, ngad athamgilgad ni ngari gel e chugur ko tha’ u thildad Jehovah ni aram e ngaud fal’eged i lemnag fare biyul ni ke pi’ mu ud filed e Thin rok, ni aram e Bible.​—Mu beeg e Deuteronomy 13:4.

¹⁹ “I yoloy fare psalmist ni gaar: “Kari felan’ug, ya gu be par u tooben Got!” (Ps. 73:28) Manga yugu da athamgilgad ni gad gubin ngaud filed boch ban’en nib beech u murung’agen Jehovah, ya faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma ra i gel feni t’uf rodad. Ma faan gad ra chugur ngak Jehovah ma ra i par nib chugur ngodad ndariy n’umngin nap’an!