1. (a) Mu weliy fare fanathin ko wheat nge pan. (b) Uw rogon ni weliy Jesus fan e re fanathin nem?

 NAP’AN ni be tamilangnag Jesus murung’agen e Gagiyeg nu tharmiy, me weliy reb e fanathin ni murung’agen be’ nib moon ni wereg awochngin e wheat u milay’ rok me yib be’ ni toogor rok i wereg awochngin e pan nga fithik’ fapi woldug rok ni wheat. Ma nap’an ni ilal fapi wheat me yib i gagiyel e pan u fithik’, machane me yog e en ni fiin fagi milay’ ko pi tapigpig rok ni ngar “paged e woldug nge pan nge ga’ u taabang nge mada’ ko ngiyal’ ni ngan kunuy e re woldug nem ngan tay nga naun.” Nap’an ni taw ko ngiyal’ ni ngan kunuy e woldug ngan tay nga naun, ma aram min pug fapi pan u fithik’ fapi wheat min m’ag thuman nga nin’ nga mit e nifiy min kunuy fapi woldug ni wheat ngan tay nga naun. Ki weliy Jesus fan e re fanathin nem. (Mu beeg e Matthew 13:24-30, 37-43.) Ere, mang e be tamilangnag e re fanathin ney? (Mu guy fare thin ni kenggin e,  “Fapi Wheat nge Pan.”)

2. (a) Mang e be m’ug ko pi n’en ni buch u lan fagi milay’ rok fare moon? (b) Gin ngan ko fare fanathin e gad ra weliy murung’agen?

² Pi n’en ni buch u lan fagi milay’ ko fare moon ni weliy Jesus murung’agen ko fare fanathin e be tamilangnag rogon nge ngiyal’ nra kunuy Jesus e piin ni yad bod e wheat, ni be yip’ fan e pi Kristiano ni kan dugliyrad ni ngar uned ngak ko gagiyeg u Gil’ilungun. Kan tabab i yung e pi awoch ko wheat nem ko Pentekost ko duw ni 33 C.E. Ma yira tal i kunuy e pi wheat nem u nap’an ni yira tay e pow ko tin tomur i girdien fachi ulung ni ka yad ba’ ni yad ba fas u tomuren e re m’ag ney ngemu’ min fekrad nga tharmiy. (Matt. 24:31; Rev. 7:1-4) Re n’ey e rayog ni ngan taareb rogonnag nga ba burey nib tolang. Faan ga ra sak’iy nga daken reb e burey nib tolang ma rayog ni ngam guy boor ban’en ni ki mada’ ko tin nib palog. Ere, re fanathin ney e be tamilangnag boch ban’en ni ke buch u lan 2,000 e duw. Mang boch ban’en ni ke tamilang u wan’dad ni ke buch ni bay rogon nga Gil’ilungun Got? Fare fanathin e be weliy murung’agen e ngiyal’ ni kan yung fapi awoch, nge ngiyal’ ni ke ga’, nge ngiyal’ ni kan kunuy kan tay nga naun. Re article ney e ba ga’ nra weliy murung’agen e ngiyal’ ni ngan kunuy e pi woldug nem ngan tay nga naun. *

3. (a) Mang e pi n’en ni buch u tomuren e bin som’on e chibog? (b) Mang deer e ke sum nrogon ni bay ko Matthew 13:28, ma mini’ e ke fith e re deer nem? (Kum guy yugu boch e thin.)

³ U tabolngin e bin l’agruw e chibog ma aram me “gagiyel fa pan” u nap’an ni gagiyel e piin ni yad ma dake yad e Kristiano u fayleng i yan. (Matt. 13:26) Nap’an e bin aningeg e chibog ma ke yoor e pi Kristiano ni yad bod e pan ko pi Kristiano ni kan dugliyrad. Dab mu pagtalin faram ni yog fapi tapigpig ngak fare masta u lan fare fanathin ni nge pagrad ngar puged fapi pan u fithik’ fapi woldug. * (Matt. 13:28) Machane, mang e yog fare masta ngorad?

4. (a) Mang e ke gagiyel ko thin ni yog Jesus ni ir fare Masta? (b) Wuin e ke gagiyel e pi Kristiano ni yad bod e wheat u fithik’ e piin ni yad bod e pan?

⁴ I weliy Jesus murung’agen fapi wheat nge fapi pan ni gaar: “Mpaged e woldug nge pan nge ga’ u taabang nge mada’ ko ngiyal’ ni ngan kunuy e re woldug nem ngan tay nga naun.” Re n’ey e be dag ni ka nap’an e bin som’on e chibog ke mada’ ko ngiyal’ ney, ma ka bay e pi Kristiano ni kan dugliyrad u fayleng ni yad bod e wheat. Ke micheg Jesus e re n’ey u nap’an ni yog ngak pi gachalpen ni gaar: “Dab mpaged talin ni gubin ngiyal’ ma gu ba’ romed, nge yan i mada’ nga tungun e re m’ag ney.” (Matt. 28:20, NW) Ere, ra ayuweg Jesus e pi Kristiano ni kan dugliyrad ngki mada’ ko tin tomuren e rran. Machane, bochan ni ke yoor e piin ni yad bod e pan u fithik’rad, ma aram fan nde tamilang u wan’uy ko mini’ e pi arorad ni yad bod e wheat u nap’an e re ngiyal’ i n’em. Machane, in e duw u m’on ni nge tabab e mokun woldug, ma aram me gagiyel e piin ni yad bod e wheat u fithik’ e piin ni yad bod e pan. Uw rogon ni ke gagiyel e re n’ey?

5. Uw rogon ni ke lebug fare yiiy rok Malaki u nap’an e bin som’on e chibog?

⁵ In e chibog u m’on ni nge weliy Jesus fare fanathin ni murung’agen e wheat nge pan, me thagthagnag Jehovah nga laniyan’ Malaki ni profet ni nge yiiynag boch ban’en nra buch ni bay rogon ko fare  fanathin rok Jesus. (Mu beeg e Malaki 3:1-4.) John ni Tataufe e ir fare ta ‘mol’og ni kan l’og ni nge m’on nge bing e kanawo’.’ (Matt. 11:10, 11) Nap’an ni gagiyel e re tamol’og nem ko duw ni 29 C.E., ma ke chugur nga nap’an ni ngan pufthinnag fare nam nu Israel. Jesus e ir e bin l’agruw e ta mol’og. L’agruw yay ni beechnag fare tempel u Jerusalem. I rin’ ko yay nsom’on u tabolngin e machib ni tay miki rin’ bayay u nap’an ni ke chugur ni nge mu’nag e re maruwel rok nem. (Matt. 21:12, 13; John 2:14-17) Ere, fare maruwel ni rin’ Jesus ni aram e beechnag boch ban’en e rin’ u lan ba ngiyal’.

6. (a) Uw rogon ni ke lebug fare yiiy rok Malaki ko yay ni migid? (b) Mingiyal’ e yib Jesus ni nge fal’eg i yaliy fare tempel nib fanathin? (Kum guy yugu boch e thin.)

⁶ Uw rogon ni ke lebug fare yiiy rok Malaki ko yay ni migid? Nap’an e pi duw u m’on ko 1914 ngki yan nga lan e re duw nem, me rin’ C. T.  Russell nge piin ni ur uned ngak reb e maruwel ni taareb rogon ko fare maruwel ni i rin’ John ni Tataufe. Re maruwel nem nrib ga’ fan e ba muun ngay ni ngan sulweg e tin riyul’ u lan e Bible nga rogon. Ke fil e Piin ni Yad Ma Fil e Bible ko girdi’ e bin riyul’ i fan fare biyul ni maligach ni pi’ Kristus, mi yad gagiyelnag fare ban u murung’agen e nifiy ndabi math biid, mu kur machibnaged ni ke chugur ni nge mus e Ngiyal’ ni Kan Dugliy ni Fan ko Pi Nam. Machane, ku immoy boch e teliw ni u rogned ni yad pi gachalpen Kristus. Ere, bay reb e deer nib t’uf ni ngan nang e fulweg riy, ni aram e: Mini’ u fithik’ e yu ulung i girdi’ nem e yad bod e wheat? I tabab Jesus ni nge fal’eg i yaliy fare tempel nib fanathin ara rarogon e liyor ni un tay e ngiyal’ nem ko duw ni 1914 ni bochan e nge tamilang e fulweg ko re deer nem. Re n’ey ni kan fal’eg i yaliy ma kan beechnag boch ban’en e tabab ko duw ni 1914 nge yan i mada’ nga tabolngin e duw ni 1919. *

7. Mang e ke pirieg Jesus u nap’an ni tabab ni nge fal’eg i yaliy boch ban’en ko fare tempel nib fanathin?

⁷ Mang e ke pirieg Jesus u nap’an ni tabab ni nge fal’eg i yaliy boch ban’en ko fare tempel nib fanathin? Ke pirieg ni bay reb e ulung nib achig ni ka nog e Piin ni Yad Ma Fil e Bible ngorad ni ke pag 30  e duw ni kar fanayed gelngirad nge salpiy rorad ni ngar rin’ed fare maruwel ni machib. * Dabisiy nrib gel e felfelan’ ni tay Jesus nge pi engel ni kar pirieged ni ka bay in e wheat ndawori yim’ u fithik’ fapi pan ni ke wereg Satan! Yugu aram rogon, ma kab t’uf ni ngan “machalbognag e pi prist,” ara piin ni kan dugliyrad. (Mal. 3:2, 3; 1 Pet. 4:17) Mang fan?

8. Mang boch ban’en ni buch u tomuren e duw ni 1914?

⁸ Nap’an ni ke chugur ni nge m’ay e duw ni 1914, me mulan’ boch e Piin ni Yad Ma Fil e Bible ni bochan e dawor ranod nga tharmiy. Nap’an e duw ni 1915 nge 1916 me magawon fare maruwel ni machib ni bochan e togopuluw ni be tay boch e girdi’ u wuru’ e ulung. Ri kub gel e kireb riy, ya nap’an e October 1916 me yim’ Brother  Russell, ma aram e ngiyal’ ni tabab e togopuluw u lan e ulung. I chel aningeg e tayugang’ ko fare Watch Tower Bible and Tract Society ngar togopuluwgad ni bochan e kan dugliy ni Brother Rutherford e ir e nge yog e thin ko ulung. Ra guyed rogon ni ngar yu raba’naged e pi walag, machane nap’an e August 1917 mi yad chuw u Bethel. Aram boch ban’en ni kan beechnag! Maku reb e ku bay boch e Piin ni Yad Ma Fil e Bible ni kur mulgad ni bochan e kar rusgad ko girdi’. Yugu aram rogon, ma ke m’agan’ e ulung ngay ni ngar folgad ko pi n’en ni baadag Jesus ni ngar rin’ed ya nge yag ni beech fare tempel nib fanathin. Aram fan ni ke dugliy Jesus ni yad e tin riyul’ e Kristiano ni yad bod e wheat, ma ke siyeg e piin ni yad ma dake yad e Kristiano nib muun ngay e piin ni yad bang ko pi galesiya ko Pi Yurba’ i Teliw ko Kristiano ni Googsur. (Mal. 3:5; 2 Tim. 2:19) Mang e migid ni buch? Ra ngad nanged e fulweg riy, ma ngad sulod ko fare fanathin ni murung’agen e wheat nge pan.

9, 10. (a) Mang e gad ra weliy u murung’agen e ngiyal’ ni ngan kunuy e woldug ngan tay nga naun? (b) Mang e som’on ni buch u nap’an ni kan kunuy fapi woldug kan tay nga naun?

⁹ I yog Jesus ni gaar: “Ngiyal’ ni ngan kunuy fare woldug riy ngan tay nga naun e ereram e ngiyal’ ni ke chugur nga tungun e re m’ag ney.” (Matt. 13:39, NW) Ke tabab e ngiyal’ ni ngan kunuy e woldug riy ngan tay nga naun ko duw ni 1914. Chiney e ngad weliyed lal ban’en ni yiiynag Jesus nra buch ko re ngiyal’ i n’em.

 ¹⁰ Som’on e, yira pug e pan u fithik’ e gi woldug nem. I yog Jesus ni gaar: “Bay gog ko piin ni ngar muruwliyed ni som’on e ngar puged e pan u fithik’ e gi woldug nem ngar m’aged thuman.” Tomuren e duw ni 1914, me tabab e pi engel i “kunuy” e pi Kristiano ni yad bod e pan ngar kieged yad ko piin ni kan dugliyrad ara “girdi’ ni Got e be gagiyegnagrad.”​—Matt. 13:30, 38, 41.

11. Keb i mada’ ko ngiyal’ ney, ma mang e n’en nib gagiyel nib thil u thilin e tin riyul’ e Kristiano nge piin ni yad ma dake yad e Kristiano?

¹¹ Nap’an ni mon’og fare maruwel ko mokun woldug, ma aram me tabab ni nge gagiyel e n’en nib thil u thilin e gal ulung i girdi’ ney. (Rev. 18:1, 4) Nap’an e duw ni 1919, ma ke tamilang ni ke war fare Babylon nib Gilbuguwan. Mang e n’en ni ke gagiyelnag e n’en nib thil u thilin e tin riyul’ e Kristiano nge piin ni yad ma dake yad e Kristiano? Aram fare maruwel ni machib. Piin ni u rogned e thin rok e Piin ni Yad Ma Fil e Bible e ra tamilangnaged feni ga’ fan ni ngan un ko fare maruwel ni ngan machibnag murung’agen Gil’ilungun Got. Bod ni, fare ke babyor ni kenggin e To Whom the Work Is Entrusted (En ni Kan Pag Fan e Re Maruwel Ney Ngak) ni kan ngongliy ko duw ni 1919 e ke pi’ e athamgil nga laniyan’ urngin e Kristiano ni kan dugliyrad ni ngar machibgad u mit e tabinaw. I gaar: “Rib gel e re maruwel ney, machane, ireray e maruwel rok Somol, ere ngad rin’ed u gelngin. Ri gimed ba tow’ath ni gimed be un i rin’ e re maruwel ney.” Ere, mang e kar rin’ed? I yog Fare Wulyang Ntagil’ E Damit ko duw ni 1922 ni ka nap’an e re ngiyal’ i n’em i yib e ngaray me athamgil e Piin ni Yad Ma Fil e Bible ni ngar pasiggad boch i rin’ fare maruwel ni machib. De n’uw nap’an me yan i par ni machib u mit e tabinaw e aram e pow ko tin riyul’ e Kristiano keb i mada’ ko ngiyal’ ney.

12. Wuin e kan tabab ni ngan kunuy e piin ni yad bod e wheat?

 ¹² Bin migid e, yira kunuy e woldug ngan tay nga naun. I yog Jesus ngak e pi engel rok ni gaar: ‘Mu kunuyed e re woldug nem ngam tiyed nga naun rog.’ (Matt. 13:30) Ka nap’an e duw ni 1919, ma kan kunuy e piin ni kan dugliyrad nga lan e ulung ni Kristiano ni kan sulweg nga rogon. Machane, ra taw  nga tungun e re m’ag ney, ma pi Kristiano ni kan dugliyrad ni ka yad ba’ ni yad ba fas e yira kunuyrad u nap’an ni yad ra yan nga tharmiy ni aram e tow’ath rorad.​—Dan. 7:18, 22, 27.

13. Mang e be tamilangnag e Revelation 18:7 u murung’agen e n’en ni be lemnag fare Babylon nib Gilbuguwan ara fare pin ni ma pi’ ir ni chuway’, nib muun e Pi Yurba’ i Teliw ko Pi Kristiano ni Googsur ngay?

 ¹³ Bin dalip e, ra yor boch e girdi’ ma be chachafin nguwelrad. Mang e ra buch u tomuren ni ke m’ag fapi engel thuman fapi pan? I weliy Jesus rarogon e piin ni yad bod e pan ni gaar: “[Aram e] gin ni bay ur yorgad riy ma be chachafin nguwelrad.” (Matt. 13:42) Be buch e re n’em e ngiyal’ ney, fa? Danga’. Ngiyal’ ney e ka be yog e Pi Yurba’ i Teliw ko Kristiano ni Googsur ni yad bang ko fare pin ni ma pi’ ir ni chuway’ ni be lungurad: “Kug par ni kug pilung, ni gathi gag be’ ni ke yim’ e pumoon rok, dariy e chirofen nra kireban’ug!” (Rev. 18:7) Ere, ri be lemnag e Pi Yurba’ i Teliw ko Kristiano ni Googsur ni kab gel lungurad, maku yad be lemnag ni yad e ‘pilung’ ko pi tayugang’ ko pi am. Ngiyal’ ney e der yor e piin ni yad bod e pan, ya yad be uf ngorad. Machane, dabki n’uw nap’an ma bayi thil.

14. (a) Wuin ma mang fan nra i ‘chachafin nguwelen’ e piin ni yad ma dake yad e Kristiano? (b) Uw rogon nib puluw e pi n’en ni kan tamilangnag ko Matthew 13:42 ko fare thin ni bay ko Psalm 112:10? (Mu guy yugu boch e thin.)

¹⁴ Tomuren ni yira thang e pi yurba’ i teliw ni googsur u nap’an fare gafgow nib ga’, ma ra gay e piin ni yad bang ko pi yurba’ i teliw nem e ayuw, machane dab ra pirieged bang ni ngar mithgad ngay. (Luke 23:30; Rev. 6: 15-17) Ma nap’an nra tamilang u wan’rad ndabkiyog ni ngar thaygad ko magothgoth ni yira tay ngorad, ma aram e ngiyal’ nra ur yorgad ma be “chachafin nguwelrad” nga gelngin e damumuw. I yog Jesus ko fare yiiy ni murung’agen fare gafgow nib ga’ ni aram e ngiyal’ ni bay ur “yorgad.” * ​—Matt. 24:30; Rev. 1:7.

15. Mang e ra buch ko fapi pan, ma wuin e ra buch e re n’em?

 ¹⁵ Bin aningeg e, yira yon’rad nga lan fare stof ni be yik’. Mang e ra buch ko fapi pan ni kan m’ag thuman? Ra yon’rad e pi engel nga “lan fare stof ni be yik’.” (Matt. 13:42) Re n’ey e be yip’ fan ni yira thangrad. Ere, piin ni yad ba muun ko pi yurba’ i teliw ni googsur e yira thangrad u nap’an fare mahl ni Armageddon, ni aram e n’en nra yib u tungun fare gafgow nib ga’.​—Mal. 4:1.

16, 17. (a) Mang e tomur nra buch nrogon ni weliy Jesus ko fare fanathin? (b) Mang fan nrayog ni nga dogned ndawori lebug e re n’ey?

 ¹⁶ Bin lal e, bay boch e girdi’ nra gal ramaerad. I museg Jesus fare yiiy rok ni gaar: “Ra yan i taw ko re ngiyal’ i n’em ma tirok Got e girdi’ e bayi gal ramaerad ni bod e yal’ ko gin ni Chitamangirad e be gagiyegnag.” (Matt. 13:43, NW) Wuin nge uw e ra buch e re n’em riy? Pi thin ney e ra lebug boch nga m’on. Gathi ke yiiynag Jesus ban’en nra buch u fayleng boch nga m’on, ya ke yiiynag ban’en nra buch u tharmiy boch nga m’on. * Am lemnag l’agruw i fan nib puluw e re n’ey.

¹⁷ Som’on e ngad lemnaged ko, “wuin” e ra buch e re n’ey. I yog Jesus ni gaar: “Ra yan i taw ko re ngiyal’ i n’em ma tirok Got e girdi’ e bayi gal ramaerad.” Fapi thin ni “re ngiyal’ i n’em” e be weliy  murung’agen e pi n’en ni ka fini mu’ Jesus i weliy murung’agen, ni aram e ‘fapi pan ni yira yon’rad nga lan fare stof ni be yik’.’ Aram e n’en nra buch u tungun fare gafgow nib ga’. Ere, ku aram e ngiyal’ nra ‘gal ramaen’ e piin ni kan dugliyrad. Ma bin migid e ngad lemnaged ko, “uw” e ra buch e re n’ey riy. I yog Jesus ni piin ni yad ba mat’aw e bayi ‘gal ramaerad ko gin ni Chitamangirad e be gagiyegnag.’ Mang e be yip’ fan e re n’ey? Be yip’ fan nu tomuren ni ke m’ay e gin som’on ko fare gafgow nib ga’ ma gubin e piin ni kan dugliyrad ni yad ba yul’yul’ ni ka yad bay u fayleng e kan mu’ i tay e pow ngorad. Ma aram e ngiyal’ ni yira fekrad nga tharmiy ni bod rogon ni yog Jesus ko fare yiiy rok ni murung’agen fare gafgow nib ga’. (Matt. 24:31) Aram e gin nra gal ramaerad riy ko “gin ni Chitamangirad e be gagiyegnag.” Ma dabi n’uw nap’an nga tomuren fare mahl ni Armageddon ma yad ra un ngak Jesus ni gowa kar manged leengin ko ‘mabgol nra tay fare Fak e Saf.’​—Rev. 19:6-9.

18, 19. Mang boch e kanawo’ nra yib angin ngodad e pi n’en ni kad weliyed ko fare fanathin rok Jesus ni murung’agen e wheat nga pan?

¹⁸ Mang angin ngodad e pi n’en ni kad weliyed ko fare fanathin? Ngad weliyed dalip ban’en. Som’on, e ra yoornag e tamilangan’ rodad. Re fanathin nem e be tamilangnag reb i fan ni ka be pag Jehovah e kireb e ngiyal’ ney. Be “k’adan’ rok e piin ni yad be damumuwnag” ni fan e nge ‘dag e flaab rok ni ba ga’ ni ke puog nga daken e piin ni be runguyrad’ ni aram e piin ni yad bod e wheat. * (Rom. 9:22-24) Bin l’agruw, e ra gelnag e pagan’ rodad. Nap’an ni be chugur i yib e tomur, ma bay i gel i yan e togopuluw ni be tay e pi toogor rodad, machane “dabiyog rorad ni ngar gelgad” ngodad. (Mu beeg e Jeremiah 1:19.) “Gubin ngiyal’” nra ayuwegdad Jehovah ni Chitamangidad nu tharmiy u daken Jesus nge pi engel rok, ni bod rogon ni ke ayuweg e piin ni yad bod e wheat ni kab kafram i yib.​—Matt. 28:20.

¹⁹ Bin dalip, e be ayuwegdad e re fanathin ney ni ngad nanged ko mini’ e piin ni yad bod e wheat. Mang nib ga’ fan e re n’ey? Faan gad ra nang ko mini’ e pi Kristiano ni yad bod e wheat, ma rayog ni ngad nanged e fulweg u reb e deer ni fith Jesus u nap’an ni be yiiynag e pi n’en nra buch u nap’an e tin tomuren e rran. I fith ni gaar: “Mini’ e en ni ir fare tapigpig nib yul’yul’ ma ba gonop?” (Matt. 24:45) Gal ni migid e article e ra tamilangnag e fulweg ko re deer ney.