NGANI JA PANDANDA | LIGONGO CICI YESU ŴALASILE SONI KUWA?
Ana Yisyene Kuti Yesu Ŵawile ni Kwimuka?
Yesu jwa ku Nasaleti ŵam’wuleje mu 33 C.E. Jwalakwe ŵamlambucisye kuti akwimucila boma, ŵamputile mwangalwe kaneko ŵamkomele pa citela cakulagacisya. Jwalakwe ŵawile ciwa cakupweteka mnope. Nambo Mlungu ŵamjimwisye. Kaneko pali papite masiku 40, Yesu jwawujile kwinani.
Ngani jeleji jikusimanikwa m’mabuku mcece ga Ngani Syambone ga Malemba Gacigiliki Gaciklistu, gagakusakolajidwa kuti Malangano Gasambano. Ana yisyene kuti Yesu ŵawile ni kwimuka? Celeci cili ciwusyo cakusosekwa mnope. Naga yeleyi nganiyitendekwa, nikuti yakusakulupilila Aklistu yili yaunami soni kuti ngakusosekwa kola cembeceyo ca umi wangamala m’cilambo ca Paladaiso. (1 Akolinto 15:14) Nambo naga yeleyi yatendekwe, nikuti ŵandu akwete sogolo jambone soni akwete yindu yambone yampaka ŵasalileje ŵane. Ana yaŵalembile mu mabuku ga Ngani Syambone yili yisyene kapena yaunami?
MAUMBONI GAKULOSYA KUTI YESU JWAPALI
Mwakulekangana ni ŵakulemba mabuku ga mbili ja ŵandu, ŵaŵalembile mabuku ga Ngani Syambone, ŵalembile yisyesyene yakwe yayatendekwe soni mwakamulana cenene. Mwambone, ŵalembile malo gasyesyene gaŵajesile Yesu. Gane mwa maloga gakusimanikwape. Ŵasasile mena ga ŵandu ŵasyesyene. Menaga gakusasimanikwasoni m’mabuku gakutagulila ya mbili ja ŵandu.—Luka 3:1, 2, 23.
Ŵakulemba mbili ŵa m’ndaŵi ja ŵandumetume soni ŵa m’ma 100 C.E. akusasala yakuti Yesu jwapali. * Mabuku ga Ngani Syambone gakusati Yesu ŵam’wuleje mwakumkomela pacitela cakulagacisya. Yeleyi yili yakamulana ni yaŵatendega Aloma pakwawulaga ŵandu. Mabuku ga Ngani syambone gakusasalasoni yindu mwangasisa cilicose. Gakusasala atamose yaŵalemwesyaga ŵakumkuya ŵa Yesu. (Matayo 26:56; Luka 22:24-26; Yohane 18:10, 11) Yeleyi yikulosya kuti ŵakulemba Ngani Syambone ŵaliji ŵakuwona mtima, soni yaŵalembile yakwamba Yesu yili yisyene.
ANA YISYENE KUTI YESU ŴAJIMWICE KU ŴAWE?
Atamose kuti ŵandu ŵajinji akusajiticisya kuti Yesu ŵapali soni ŵawile, nambope ŵane akusakayicila kuti ŵajimwice ku ŵawe. Ŵandumetume ŵakwe nganajiticisyasoni ali apikene kandanda kuti Yesu ajimwice ku ŵawe. (Luka 24:11) Nambope, ŵandumetumeŵa soni ŵandu ŵane ŵalesile kayicila paŵam’weni Yesu ali ajimwice ku ŵawe. Yeleyi yatendekwaga pandaŵi syakulekanganalekangana. Ndaŵi jine ŵandu ŵakupunda 500 ŵam’weni Yesu ali ajimwice.—1 Akolinto 15:6.
Mwangajogopa kuti cataŵidwe soni kuwulajigwa, ŵandumetumeŵa ŵalalicile mwakulimba mtima kwa wosope ya kwimuka kwa Yesu. Jemanjaji ŵalalicilaga atamose kwa ŵandu ŵaŵam’wuleje Yesujo. (Masengo 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Ana yikakombolece kulalicila mwakulimba mtima kuti Yesu ajimwice ku ŵawe, niyikaŵe kuti ŵandumetumeŵa nganakulupililaga yeleyi? Nambosoni kwimuka kwa Yesu kwatendekasisye kuti ŵandu ŵajinji aŵe Aklistu. Masiku aganosoni ŵandu ŵajinji aŵele Aklistu ligongo lyakulupilila yeleyi.
Tulolite maumboni gakwamba ya ciwa soni kwimuka kwa Yesu gagalembekwe m’mabuku ga Ngani Syambone soni yaŵalembile ŵane kuti yili yisyene. Kuŵalanga mwakusamala mabuku ga Ngani Syambonega mpaka kutukamucisye kusimicisya kuti Yesu ŵawile soni ŵajimwice. Nambosoni yeleyi mpaka tuyikulupilile mnope naga tupikanicisye ligongo lyakwe yatendekwe. Ngani jakuyicisya cijitagulile yeleyi
^ ndime 7 Tacitus, jwaŵapagwile mu 55 C.E. ŵalembile kuti, “Klistu, kulyatyocele lina lyakuti [Aklistu], ŵamlagasisye mnope soni ŵamlamwile kuti awulajidwe pandaŵi ja ulamusi wa Tibeliya m’miyala mwa Pontiyo Pilato jwaŵaliji jwakulamula ŵandu.” Ŵanesoni ŵaŵalembile ya Yesu ali Sutoniyasi (jwaŵapali ndaŵi ja ŵandumetume), Jwakulemba mbili Jwaciyuda lina lyakwe Josephus (jwaŵapali ndaŵi ja ŵandumetume), soni Pliny Jwamnondi jwaŵalamulilaga ku Bituniya (jwaŵapali m’yaka ya m’ma 100 C.E.)
