1, 2. Ligongo cici Mlungu ŵam’weni Daniyele kuŵa “mundu jwakunonyelwa mnope,” soni ana mpaka tujigalile catuli cisyasyo cakwe cakuŵa jwakupikanila?

ACIKAPOLO ŵaciyuda paŵajinjile mumsinda wa Babulo ŵayiweni kuti mumsindamo mwaliji milungu jejinji jakupanganyidwa soni ŵandu ŵajinji ŵatendaga yamisimu. Nambope Ayuda ŵane ŵakulupicika mpela Daniyele ni acimjakwe ŵatatu, nganakunda kuti cilambo ca Babulo cagumbe. (Dan. 1:6, 8, 12; 3:16-18) Daniyele ni acimjakwewo ŵasimicisye mtima kuŵa ŵakulipeleka kwa Yehofa mpela Jwakwagumba. Daniyele ŵatemi ku Babuloko ciŵandika umi wakwe wosope. Nambope, lilayika lya Yehofa lyasasile kuti Daniyelejo ŵaliji ‘mundu jwakunonyelwa mnope.’—Dan. 10:11, 19.

² Jwagumba yiŵiga akusajigala lilongo ni kuliŵika pa cagumbila ni gumba ciŵiga cakusaka. Ŵakulambila ŵa Yehofa ŵasyesyene moŵa agano, akusamanyilila kuti jwalakwe ali Jwakulamulila jwa yakupanganyikwa yosope, soni kuti akwete ukumu wakwagumba ŵandu ŵamitundu josope. (Aŵalanje Yeremiya 18:6.) Mlungu akwetesoni ukumu wakumgumba mundu jwalijose pajika. Nambope, jwalakwe akusamanyilila kuti tukwete ufulu wakulisagulila. M’yoyo ngakusatukanganicisya kuti atugumbe nambo akusasaka kuti tutendeje yeleyo mwakusaka kwetu. Sambano kwende tulole mwampaka tuŵele  lilongo lyakoloŵa m’miyala mwa Mlungu. Munganiji citutagulilane yiwusyo yitatu ayi: (1) Ana mpaka tuŵambale catuli yitendo yampaka yitulepelekasye kupocela camuko ca Yehofa? (2) Ana mpaka tukusye catuli ndamo syampaka situkamucisye kwendelecela kuŵa ŵakoloŵa soni ŵakupikanila? (3) Ana acinangolo ŵaciklistu mpaka alosye catuli kuti akusampikanila Mlungu pakwagumba ŵanace ŵawo?

3. Ana yitendo yapi yampaka yijumusye mtima wetu? Apelece cisyasyo

³ Lilemba lya Miyambo 4:23 likusati, “Awuteteyeje mtima wawo kupunda yine yosope yakusosekwa kuyiteteya, ligongo mwelemo ni mwamukusawumila umi.” Ana yindu yapi yampaka yijumusye mtima wetu? Yindu yakwe yikupwatikapo kupoka, kutenda yakusakala, soni kusoŵa cikulupi. Yeleyi mpaka yimtendekasye mundu kuŵa jwangapikanila kapena kola msimu wakusapuka. (Dan. 5:1, 20; Ahe. 3:13, 18, 19) Mwambone, Mwenye Usiya jwa ku Yuda ŵalosisye mtima wakupoka. (Aŵalanje 2 Mbiri 26:3-5, 16-21.) Pandanda pene, Usiya, ‘ŵatendaga yakuŵajilwa pameso pa Yehofa,’ soni ‘ŵaliji mkumsosasosa Mlungu.’ Nambo “paŵaŵele jwamacili, mtima wakwe walikwesisye.” Jwalakwe ŵatesile yeleyo atamose kuti Mlungu ni juŵampele maciligo. Jwalakwe ŵayikene pakupeleka mbopesi pa nyumba ja Mlungu, masengo gaŵasosekwaga kutenda ŵambopesi ŵa m’liŵasa lya Aloni. Nambo ŵambopesiwo ali amsalile kuti yakutendayo ngaŵa yakuŵajilwa, Usiya ŵatumbile mnope. Ana yakuyicisya yakwe yaliji yatuli? Yehofa ŵampele jwalakwe cilango camatana kwa umi wakwe wosope.—Miy. 16:18.

4, 5. Ana mpaka citendekwe cici naga ngatukuŵambala mtima wakupoka? Apelece cisyasyo.

⁴ Naga ngatukuŵambala mtima wakupoka, mpaka tutande kuliwona kuti m’weji tuli ŵambone mnope kupunda ŵane soni mpaka yitutendekasye kuti tukakunda kupocela camuko ca m’Baibulo. (Alo. 12:3; Miy. 29:1) Alole yayamtendecele jwamkulungwa jwa mumpingo jwine lina lyakwe Jim. Jwalakwe nganakamulana ni acakulungwa acimjakwe pangani jine jakwe ja mumpingo. Jim ŵatite, “Nasalile acakulungwawo kuti nganaŵa ŵacinonyelo ni nagambile kutyoka kwaleka ali mkutenda msongano wa acakulungwa.” Pali papitile miyesi 6, Jim ŵatandite kusongana mumpingo wine nambo nganamsagula kuŵa jwamkulungwa jwa mumpingo. Jwalakwe ŵatite, “Yeleyi yambwetece mnope ligongo naliwonaga kuti ngutenda yakuŵajilwa ni nalesile usyesyene.” Jwalakwe ŵalesile kutenda yindu yausimu kwa yaka 10. Panyuma pakwe ŵaŵecete kuti, “Kupoka kwambulesye, natandite kumjimba magambo Yehofa ligongo lya yayatendekweyo. Kwa yaka yosopeyo, abale ŵaŵele ali mkwika kuti tutagulilane nambo nakanaga cikamucisyo cawoco.”

⁵ Yayamtendecele Jim yikulosya kuti kupoka mpaka kumtendekasye mundu kulilungamisya. Yakuyicisya yakwe mundujo mpaka aŵe jwangagumbika. (Yer. 17:9) Jim ŵatite, “Naganicisyaga mnope yakulemwa ya acakulungwa ŵanewo.” Ana pakwete paŵakuŵele ligongo lya yitendo ya Mklistu mjawo kapena ligongo lyakuti ngakutumicilasoni pa ukumu wine wakwe? Naga yili m’yoyo, ana ŵatesile yatuli? Ana ŵatandite kupoka? Kapena ŵatesile yakuti aŵe pamtendele ni m’bale jwawojo ni kwendelecela kuŵa jwakulupicika kwa Yehofa?—Aŵalanje Salimo 119:165; Akolose 3:13.

6. Ana mpaka citendekwe cici naga tukwete cisyoŵe cakutenda yakusakala?

⁶ Cisyoŵe cakutenda yindu yakusakala atamose mwakusisika mpaka cimtendekasye mundu kuti akapikanila camuko ca Mlungu. Mundu jweleju mpaka atendeje yakulemwa yekulungwa mwangasawusya. M’bale jwine ŵasasile kuti mtima wakwe nganiwumsisyaga payitendo yakusakala yaŵatendaga. (Mlal. 8:11) M’bale jwinesoni juŵanonyelaga kulolela yakuŵagula ŵasasile kuti, “Natandite kwaŵenga acakulungwa ŵa mumpingo.” Yitendo yakweyo yam’wulasyaga mwausimu. Kaneko yili yimanyice, ŵapocele cikamucisyo. Yili yisyene kuti wosopewe tuli ŵangali umlama. Nambo naga  patulemwisye tukusalinga kupata magongo gakulikululucila m’malo mwakum’ŵenda Mlungu kuti atukululucile soni kutukamucisya, mtima wetu mpaka uŵe wejumu mnope.

7, 8. (a) Ana Ayisalayeli ŵalosisye catuli kuti nganakola cikulupi cakulimba? (b) Ana yeleyi yikutujiganya cici?

⁷ Cisyasyo cakulosya mwampaka kusoŵa cikulupi kujumusye mtima wa mundu cikuwonecela payaŵatesile Ayisalayeli ŵele Yehofa ŵakulupwisye ku Iguputo. Jemanjaji ŵagaweni masengo gakusimonjesya gosope gaŵatesile Yehofa pakwakulupusya. Nambo ali asigele panandi kwinjila m’Cilambo Celagucisye, ŵalosisye kuti nganakola cikulupi cakulimba. M’malo mwakumkulupilila Yehofa, ŵakwete woga soni ŵatandite kudandawula ya Mose, mwati mpaka ŵasakaga kuwujila ku Iguputo kuŵaliji acikapolo. Yeleyi yampwetece mnope Yehofa mwati ŵatite, “Ana ŵanduŵa cajendelecele kunyosya mpaka cakaci?” (Num. 14:1-4, 11; Sal. 78:40, 41) Ligongo lyakuti jemanjajo ŵajumwisye mitima jawo soni nganakola cikulupi, wosopewo ŵawilile m’cipululu.

⁸ Moŵa agano, patukuŵandicila mnope kwinjila m’cilambo casambano, cikulupi cetu mpaka cilinjikwe. M’yoyo mpaka tutende cenene kuliwungunya ni kulola naga tukwete cikulupi cakulimba. Mwambone, patuŵalasile maloŵe ga Yesu ga pa Matayo 6:33, mpaka tuliwusye kuti, ‘Ana yindu yangusayiŵika pamalo gandanda kapena yakusagula yangu yikusalosya kwene kuti ngusakulupilila maloŵe ga Yesuga? Ana mpaka ndame ngajawula ku misongano kapena mu undumetume pakusaka kupata mbiya syejinji? Ana mpaka ndende wuli naga ngusamalila ndaŵi jejinji kumasengo? Ana mpaka ngunde kuti cilamboci cingumbe mpaka kwikana pakuleka usyesyene?’

9. Ligongo cici tukusosekwa ‘kwendelecela kulilinga’ naga tukwete cikulupi, soni ana mpaka tutende catuli yeleyi?

⁹ Naga ngatukusakuya yajikusasala Baibulo pangani ja kunguluka ni ŵandu ŵakusakala, ŵandu ŵaŵatyosisye mumpingo kapena pa yakusangalasya, mtima wetu mpaka uŵe wakumula. Ana mpaka atende cici naga ayiweni kuti atandite kutenda yeleyi? Mpaka atende cenene kuliwungunya mwacitema. Baibulo jikusatusalila kuti, “Ajendelecele kulilinga kuti alole naga ali ŵakulimba m’cikulupi. Ajendelecele kulilinga kuti alole kuti ali mundu jwatuli.” (2 Akoli. 13:5) Aliwungunye mwakuwona mtima soni akundeje kuti Maloŵe ga Mlungu galongoleleje kaganisye kawo.

10. Ana cici campaka citukamucisye kuŵa mpela lilongo lyakoloŵa m’miyala mwa Yehofa?

¹⁰ Mlungu atupele Maloŵe gakwe, mpingo soni undumetume wa mumgunda pakusaka kutukamucisya kuti tuŵe lilongo lyakoloŵa. Mpela mwagakusatendela mesi pakoloŵesya lilongo, kuŵalanga Baibulo lisiku lililyose soni ganicisya mwakusokoka yatuŵalasile mpaka yitukamucisye kuŵa ŵandu ŵangasawusya gumbika. Yehofa ŵasakaga kuti mayimwene ga ciyisalayeli galembeje Cilamusi ca Mlungu ni kuciŵalangaga lisiku lililyose. (Deut. 17:18, 19) Nombe nawo ŵandumetume ŵamanyililaga kuti kuŵalanga Malemba soni kugaganicisya mwakusokoka mpaka kwakamucisye mnope mu undumetume. Muyakulemba yawo, jemanjaji ŵakamulaga maloŵe Malemba gacihebeli soni ŵalimbikasyaga ŵandu ŵaŵalalicilaga kutenda yakulandanayo. (Mase. 17:11) Moŵa aganosoni, tukusosekwa kuŵalanga Maloŵe ga Mlungu lisiku lililyose ni kuganicisyaga mwakusokoka yatuŵalasileyo. (1 Tim. 4:15) Kutenda yeleyi mpaka kutukamucisye kuŵa ŵakulinandiya pameso pa Yehofa soni kuŵa ŵandu ŵagumbika m’miyala mwakwe.

11, 12. Ana Yehofa mpaka akamulicisye masengo catuli mpingo pakutugumba mwakamulana ni yakusosecela yetu? Apelece cisyasyo.

¹¹ Yehofa akusamgumba jwalijose mwakamulana ni yakusosecela yakwe kupitila mumpingo waciklistu. Jim, jwatumkolasile kundanda jula, ŵatandite kucenga nganisyo syakwe jwamkulungwa jwa mumpingo jwine ali amlosisye lung’wanu. Jwalakwe ŵatite, “Jwamkulungwa jwa  mumpingojo ngananjimba magambo kapena kutenda yindu yakulosya kuti ndili jwakulemwa mnope. M’malo mwakwe, ŵawonekaga kuti ali jwakusacilila kungamucisya.” Pali papitile miyesi jitatu, jwamkulungwa jwa mumpingo jula ŵam’ŵendile Jim kuti ajawule najo kumisongano. Jim ŵatite, “Ndili mbite kumisonganoko abale ni alongo ŵambocele cenene soni ŵalosisye kuti akusanonyela mnope. Yeleyi yandendekasisye kuti njenje. Natandite kuyiwona kuti ganicisya mnope mwanapikanilaga mumtima nganikuŵa kwakusosekwa mnope. Mwapanandipanandi natanditesoni kunonyela yindu yausimu ligongo lya cikamucisyo ca abale ni alongo soni ŵamkwangu ŵanganawujila munyuma mwausimu. Soni ngani sya mu Sanja ja Mlonda ja November 15, 1992 sya mtwe wakuti ‘Yehova Sayenera Kuimbidwa Mlandu,’ soni jakuti ‘Tumikirani Yehova Mokhulupirika’ syalimbikasisye mnope.”

¹² Mkupita kwa ndaŵi, Jim ŵaŵelesoni jwamkulungwa jwa mumpingo, soni aŵele ali mkwakamucisye abale ni alongo ŵaŵele ali mkusimana ni yakulingwa yaŵasimene nayo jwalakwejo. Jwalakwe ŵasasile kuti, “Naganisyaga kuti ndili paunasi wakulimba ni Yehofa nambo yisyesyene yakwe nganimba m’yoyo. Ngusaligamba ligongo nakundile kuti kupoka kundendekasye kuti ngayiwona yindu yakusosekwa mnope soni kuti nganicisyeje mnope yakulemwa ya ŵandu ŵane.”—1 Akoli. 10:12.

13. Ana undumetume wa mumgunda mpaka utukamucisye kola ndamo syapi, soni ana yakuyicisya yakwe mpaka yiŵe yatuli?

¹³ Ana undumetume wamumgunda mpaka utukamucisye catuli kuŵa ŵandu ŵambone? Kwasalila ŵane utenga wambone mpaka kutukamucisye kuŵa ŵakulinandiya soni kola ndamo sine syasili yisogosi ya msimu wa Mlungu. (Aga. 5:22, 23) Aganicisye ya ndamo syambone syapatile ligongo lya undumetume wa mumgunda. Kola ndamo syambone kukusatendekasya kuti ŵandu apikanile utenga wetu mwangasawusya. Mwambone, Ŵamboni ŵaŵili ku Australia ŵampikanilaga  mwaucimbicimbi jwamkongwe jwine jwaŵaŵecetelaga yacipongwe. Nambo kaneko jwamkongwejo ŵatandite kulijimba magambo ni ŵalembile cikalata ku ofesi ja nyambi. Jwalakwe ŵalembile kuti, “Ngusaka kupepesya ligongo lya yindu yacipongwe yanaŵecetele ŵandu ŵaŵili ŵaŵaliji ŵakulitimalika soni ŵakulinandiya. Natesile yindu yakuloŵela kwima pasikati pa ŵandu ŵaŵalalicilaga Maloŵe ga Mlungu ni kwaŵecetelaga yacipongwe.” Yikaŵe kuti Ŵamboniwo ŵawucisye atamose panandipe, ana jwamkongweju akalembile yeleyi? Iyayi. Yeleyi yikulosya kuti undumetume wa mumgunda ukusatukamucisya m’weji soni acimjetu.

14. Ana acinangolo akusosekwa kutenda cici naga akusaka kwagumba cenene ŵanace ŵawo?

¹⁴ Ŵanace ŵajinji akusaŵa ŵakulinandiya soni ŵakusacilila kulijiganya. (Mat. 18:1-4) M’yoyo, acinangolo ŵalunda akusosekwa kwajiganya ŵanace ŵawo usyesyene ni kwakamucisya kuti awunonyeleje. (2 Tim. 3:14, 15) Nambo kuti yeleyi yikombolece, acinangolowo akusosekwa candanda kuwunonyela usyesyenewo ni kuwukamulicisyaga masengo pa umi wawo walisiku ni lisiku. Naga acinangolo akutenda yeleyi, ŵanace ŵawo caciwunonyelagasoni. Konjecesya pelepo ŵanacewo caciciwona camuko cakusapeleka acinangolo mpela litala lyakulosya kuti acinangolowo soni Yehofa akusiŵanonyela.

15, 16. Ana acinangolo mpaka alosye catuli kuti akusamkulupilila Yehofa mwanace jwawo patyosyegwe?

¹⁵ Atamose kuti acinangolo akusiŵajiganya ŵanace ŵawo usyesyene nambope ŵanace ŵane akusaleka usyesyene kapena kutyosyegwa mumpingo. Yeleyi yikusaŵa yakupweteka mnope kwa liŵasa lyosopelyo. Mwambone, mlongo jwine jwa ku South Africa ŵatite, “Mcimwene jwangu paŵamtyosisye mumpingo yaliji mpela kuti awile. Yambwetece mnope mumtima.” Mlongoju yimpepe ni acinangolo ŵakwe ŵakamulicisyaga masengo yagakusasala Maloŵe ga Mlungu pangani jeleji. (Aŵalanje 1 Akolinto 5:11, 13.) Acinangolowo ŵatite, “Twasimicisye mumtima kuti tukamulicisye masengo yajikusasala Baibulo. Twakuweni kutyosyegwa kwakweko mpela camuko cakutyocela kwa Mlungu soni twamanyililaga kuti Yehofa akusiŵajamuka ŵandu mwacinonyelo soni mwakuŵajilwa. M’yoyo twalesile kutenda najo yindu yejinji akaŵe yindu yakusosekwa mnope yakwayana ni liŵasa lyetu.”

¹⁶ Mwanace jula ali am’wucisye mumpingo ŵatite, “Namanyililaga kuti ŵandu ŵam’liŵasa lyetu nganaŵengaga nambo ŵampikanilaga Yehofa soni likuga lyakwe.” Jwalakwe ŵajonjecesye kuti, “Mundu pawutyosyegwe ngawukusajegamilasoni ŵandu ŵamwiŵasa mwakwe kapena mpingo. M’yoyo pawusimene ni cakuwusya ukusagamba kumjegamila Yehofa. Yeleyi yikusamkamucisya mundujo kulola kusosekwa kwa Yehofa paumi wakwe.” Liŵasali lyasangalele mnope mwanace jwawo ali am’wucisye mumpingo. M’yoyo naga ndaŵi syosope tukusampikanila Mlungu tuciŵa ŵakusangalala soni yindu yicitujendela cenene.—Miy. 3:5, 6; 28:26.

17. Ligongo cici tukusosekwa kumpikanilaga Yehofa, soni ana kutenda yeleyi kucitukamucisya catuli?

¹⁷ Yesaya ŵalocesye kuti Ayuda ŵaŵaliji ku Babulo cacipitikuka mtima ni caciŵeceta kuti, “Wawo Yehofa, ali Atati ŵetu. M’weji tuli lilongo, soni wawojo ali Jwakutugumba. Wosopewe tuli masengo ga makono gawo.” Kaneko cacim’ŵenda Yehofajo kuti, “Akakumbucila yakulemwa yetu mpaka kalakala. Conde akumbucile kuti wosopewe tuli ŵandu ŵawo.” (Yes. 64:8, 9) Naga tuli ŵakulinandiya ni kumpikanilaga Yehofa, jwalakwe cacituwona kuŵa ŵandu ŵapenani mpela muŵatendele ni jwakulocesya Daniyele. Kupunda yosope, Yehofa cacijendelecela kutugumba pakamulicisya masengo Maloŵe gakwe, msimu wakwe, soni likuga lyakwe ni cakulinga cakuti kusogolo cituŵe ‘ŵanace ŵakwe’ ŵamlama.—Alo. 8:21.