დებაბდჷ 1937 წანას საერთო ფერმას (კოლხოზი), ნამუთ თოქმაქიშ (ყირგიზეთი) ხოლოს რდუ. ჩქი ყირგიზეფ ვორეთ დო ყირგიზულ ნინაშა იფჩიებუთ. მშობლეფ ოჭმარეშე ონჯუაშა ფერმას მუშენდეს. მართალ რე, თი დროს მუშეფს ოჭკუმალს არზენდეს, მარა ხელფასის ხვალე წანმოწანაშე ართშა ეთმოჭოფუდნეს. დიაჩქიმშო ვა რდუ ადვილ ჩქიმ დო ჩქიმ უკლაშ დაშ რდუალა. ხვალე ხუთ კლას ვათე დო თეშ უკულ ფერმას მუშობა ქიდიბჭყჷ.

ჩქინ მხარეს მანგარ სიღარიბე რდუ დო კაპიკიშ ოშიბელო ბრელს მუფშენდით. ახალგაზრდობას შურო ვა ფიფქრენდჷ, მუ რდუ ცხოვრებაშ აზრი. წარმოდგენა ვამღუდ, იეჰოვაშ გურშენ ჭეშმარიტება ჩქიმ ცხოვრებას თაშ დოთირანდუნ. ყირგიზეთის ჭეშმარიტებაშ გავრცელებას მანგარ საინტერესო ისტორია უღჷ. თექ ჩქიმ მშობლიურ მხარეს, ჩრდილოეთ ყირგიზეთის დიჭყჷ.

ყირგიზეთის ჭეშმარიტებაქ 1950-იან წანეფს მიშართჷ. ჭეშმარიტებაშა ინონჭაფა ვა რდუ ადვილ, მუშენდა თი დროს ყირგიზეთი საბჭოთა კავშირშა (სსრკ) მიშეშ დო ხალხ კომუნისტურ იდეოლოგიათ ირდუდ. იეჰოვაშ მოწმეეფ მთელ სსრკ-ს პოლიტიკურ ნეიტრალიტეტის იცვენდეს (იოან. 18:36). ათეშენ თინეფ საბჭოთა კავშირიშ ნტერეფო მიორჩქუდეს დო თხოზუდეს. მარა მუთუნნერ იდეოლოგიას ვეშულებ ეცილას ღორონთიშ სიტყვას, ქიმიოჭირნუას ალალ კათაშ გურშა. იეჰოვაშ მოხვარათ „ირფელ შეიოლებერ რე“, თენა რდუ ართ-ართ  მნიშვნელოვან გაკვეთილ, ნამუთ ცხოვრებას დიბგურე (მარ. 10:27).

იეჰოვაშ მოწმეეფიშ თხოზინქ ხე ქეშუნწყუ ყირგიზეთის სახიოლო ამბეშ წიმი ულას. მუჭო მოხვად თექ? სსრკ-შა მიშეშ ციმბირიშ ტერიტორია, სოდეთ სახელმწიფოშ ნტერეფს გინმახორუანდეს. მუჟამსით თე ხალხ გათავისუფალესინ, ბრელქ ოცხოვრებშა ყირგიზეთშა გინილ. თინეფ შქას ნამთინეს ჭეშმარიტება აფუდ გაგებული. მაგალთო, ართ-ართ რდუ ემილ იანცენი, ნამუთიქ 1919 წანას ყირგიზეთის დებად. თინა შრომა გასწორებაშ კოლონიაშა გუტეს, სოდეთ მოწმეეფს შეხვად. ემილქ ჭეშმარიტება მიღჷ დო 1956 წანას ჸუჩა დირთჷ. თიქ ჩქიმწკუმა ხოლოს, სოკულუკის ქიდიხორ, სოდეთ 1958 წანას კრებაქ გინწყჷ. თენა პირველ კრება რდუ ყირგიზეთის.

სოდგარენ ართ წანაშ უკულ თე ქალაქშა ვიქტორ ვინტერქ გეგნორთჷ. თე ართგურ ჯიმა ბრელ სირთულეს შითმოხვადუდ. ნეიტრალიტეტიშ დაცვებაშ გურშენ თინა ჟირშა ოჭოფეს დო ჟირხოლოშა სუმ წანას ქუდახუნეს. თეშ უკულ ხოლო ვით წანას ხედ ციხეს, თეს გეძინელ, ხუთ წანათ გეგნახორეს. თეცალ თხოზინს იშენით ვაუცილებ ჭეშმარიტებაშ გავრცელებაშა ყირგიზეთის.

1963 წანაშო ყირგიზეთის სოდგარენ 160 იეჰოვაშ მოწმე ცხოვრენდჷ დო თინეფიშ უმენტაშ გერმანელეფ, უკრაინელეფ დო რუსეფ რდეს. გინოხორაფილეფ შკას რდუ ედუარდ ვარტერი, ნამუთიქ 1924 წანას გერმანიას ინათ. 1940-იან წანეფშო ნაცისტეფქ თინა საკონცენტრაციო ბანაკშა გუტეს. თეს გეძინელ, მუსხირენ წანაშ უკულ ედუარდი კომუნისტეფქ ხოლო გეგნახორეს. 1961 წანას თე ართგურ ჯიმაქ ქალაქ კანტიშა გინილ ოცხოვრებშა, ნამუთ ჩქიმ მშობლიურ მხარეშ გოხოლუას რე.

თე ქალაქის ცხოვრენდჷ ხოლო ართ იეჰოვაშ მოწმე, ელიზავეტა ფოტი, ნამუთ მაჭალ რდუ დო დუც თეთ ეიჯუმანდჷ. თინა ჯგირ მაჭალ რდუ დო ათეშენ თიწკუმა თიცალ ხალხ იჭანდჷ ბარგის, მუნერით რდეს ექიმეფ დო მასწავლებერეფი. თიშ ართ-ართ კლიენტ რდუ აკსამაი სულთანალიევა, ნამუშ ქომონჯ პროკურატურას მუშენდჷ. აკსამაი ელიზავეტას ბრელს ოკითხუდ სიცოცხლეშ აზრიშ დო ღურელეფიშ მდგომარეობაშ გურშენ. ელიზავეტაქ არძა კითხვას ბიბლიაშე ქუპასუხ დო საბოლათ აკსამაიქ გურგედვალირო ქიდიჭყჷ ქადაქება.

თე დროშო ჩქინწკუმა რაიონულ ზედამხედველო დანიშნეს მოლდოველ ჯიმა ნიკოლაი ჩიმპოეშ, ნამუთ სოდგარენ 30 წანას ართგურო ასრულენდჷ მუშ დავალებას. თინა კრებეფიშ მონახულებაწკუმა ართო ბიბლიურ ლიტერატურაშ ასლეფს ორთუდ დო კრებეფშა მეუღუდ. თე ირფელ სახელმწიფო მოხელეეფიშ თოლს ვემკოჩილათ. ედუარდ ვარტერქ ნიკოლაის თეცალ სიტყვეფით ელუკინ გურშა: „სახელმწიფო მოხელეეფქ ლიტერატურაშ გურშენ ქორკითხეს-და, პირდაპირ ქუწი, ნამდა თის მთავარ სამმართველოშე, ბრუკლინშე ღებულენქ. კკბ-შ აგენტის პირდაპირ თოლეფს ქინაჯინ. სი შიშიშ მიზეზ ვაიღჷ“ (მათ. 10:19).

თე ჩიებაშ უკულ ხეთეშე ნიკოლაი დაკითხვაშა ქიჭანეს კკბ-ეშ მთავარ ოფისშა, ნამუთ კანტის რდუ. თინა იშინანს თექიან ამბეს: „აგენტიქ პკითხჷ სოვრეშე მომღუდ ლიტერატურა. მა ვუწი, ნამდა თინა ბრუკლინშე მიშჷ. აგენტის ვა უჩქუდ, მუ მიპასუხკო. თიქ დაკითხვაშე გუმათავისუფალ დო თიშ  უკულ დღას ვავუჭანუაფუქ“. იეჰოვაშ მოწმეეფ შიშის ვენმოლდეს დო ფრთხილაშე აგრძელენდეს სახიოლო ამბეშ გავრცელებას ჩქიმ მშობლიურ მხარეს, ჩრდილოეთ ყირგიზეთის. საბოლათ ჭეშმარიტებაქ 1981 წანას ჩქიმ ოჯახშა ხოლო ქიმიოჭირინუ დო თინა პირველო ჩქიმ ოსურქ, მაირამბიბიქ მირჩქილუ.

მაირამბიბი ყირგიზეთიშ რეგიონშე, ნარინშე რე. თინა 1974 წანაშ არგუსოს, ჩქიმ უკლაშ დაშ ჸუდეს გეფჩინებაფე. მაირამბიბიქ ხეთეშე გურშა ქელამოლ დო ზუსტად თე დღას დეფქორწინით.

მუჭოთ ჟიშე მიფშინეთინ, 1981 წანაშ იანარს ჩქიმ მეუღლე ავტობუსით მაღაზიაშა მიშჷ, მუჟამსით პირველო მირჩქილუ ქადაქება. მაირამბიბის მეტიშ გაგება ოკოდ დო თე დას სახელ დო მისამართ ქოკითხჷ. თიქ უწუ, ნამდა აპუნ ჯოხოდ, მარა მისამართ ვა უთქუალ, მუშენდა 1980-იან წანეფს იეჰოვაშ მოწმეეფს ქადაქებაშ უფლება ვა უღუდეს. ათეშენ თიქ ჩქინ მისამართ ქინიჭარ. ჩქიმ ოსურქ ჸუჩა გახარებულქ დირთჷ.

მაირამბიბი იშინანს: „სარკო ახალ ამბეეფ მიფრჩქილე. თი ოსურქ მიწუ, ნამდა მალას მოურს დრო, მუჟამსით ღურა ვეჸი. ტყარ ცხოველეფ ხოლო მშვიდობიანო იცხოვრენს ხალხწკუმა“. მარა ჩქიმო თე ირფელ ზღაპარცალ რდუ დო ვუწი: „მორთ, ქუჯინათ თიშ მოულას დო უჯგუშო გემინწყუნა ირფელს“.

აპუნქ სუმ თუთაშ უკულ ქუმმაკითხეს. თეშ უკულ ჩქინდა შხვა დალეფ გილეშეს, ნამუთ ართ-ართ პირველ ყირგიზელ მოწმეეფ რდეს. თინეფქ ბრელ მუთუნ გუმოგებაფუეს იეჰოვაშ დო მუშ განზრახვეფიშ გურშენ. თე დალეფ მოგურუანდეს წიგნიშე „დინაფილ სამოთხეშე დორთინაფილ სამოთხეშა“. * მთელ თოქმაქის თე წიგნიშ ხვალე ართ ეგზემპლარ რდუ დო ათეშენ ხეთ გეგნობჭარით თინა.

პირველ, მუთ გებგითინ, დაბადებაშ 3:15-ის მოჩამილ წინასწარმეტყველება რდუ, ნამუთ ღორონთიშ სამეფოშ მეფეშ, იესოშ საშვალებათ შისრულებ. თე მნიშვნელოვან ცნობა არძაქ ოკო მირჩქილუკო! თეშე უჯგუშ მიზეზ მუქ ოკო იჸუკო ქადაქებაშ დაჭყაფალო (მათ. 24:14). მალას ბიბლიურ ჭეშმარიტებაქ ჩქინ ცხოვრება დითირუ.

ართ ქრისტიან ჯიმაქ კამპანიაშა ქუდმაპეჯეს. მა დო ჩქიმ ოსურქ ქობძირით, ნამდა მოწმეეფ  შხვანერო იქციებდეს. თექ ოშუმალ ვა რდუ დო ცერემონია ხოლო უბრალო უღდეს. თე ირფელ შურო ვაგუდ თი კამპანიეფს, ნამდგას აიშახ დაფსწრებუთ, მუშენდა თექ იშუმუდეს, გლახათ იქციებდეს დო გლახა სიტყვეფს იჩიებდეს.

თეს გეძინელ, კრებაშ შეხვალამეფს ხოლო ვოსწრუდით, ნამუთ თოქმაქიშ, ტყას იტარებუდ, მუჟამსით ამინდ თეშ საშვალებას ირზენდჷ. და დო ჯიმალეფს უჩქუდეს, ნამდა თინეფს პოლიცია გეუხედ დო შეხვალამეფიშ დროს ართ ჯიმას მათხილეთ გიორინუანდეს. ზოთონც შეხვალამეფს ჸუდეს ვატარენდით. მუსხირენშა პოლიციაქ ქამოდირთეს დო დაკითხვა მომინწყუეს. მა დო მაირამბიბიქ 1982 წანაშ კვირკვეს იბნათით მალწყარ ჩუის. თი დროს სიფრთხილეშ გიმორჩქინა რდუ საჭირო (მათ. 10:16). ათეშენ, ჯიმალეფქ ჭიჭე-ჭიჭე ჯგუფო გირთეს დო არძაქ ტყას დიფშაყარით, უკულ სამეფოშ ობირეშ ქიბიბრით დო ნათუაშ მოხსენება ქიმიფრჩქილეთ.

1987 წანას ართ ჯიმაქ ქოფთხუ, ქიმვაკითხეკო დაინტერესებულს, ნამუთ ქალაქ ბალიკჩის ცხოვრენდ. ჩქიმ ჸუდეშე თი ქალაქშა მატარებელით 4 საათიშ შარა მეძუდ. მუსხირენ მეულაშ უკულ, ქობძირით, ნამდა თექ ჭეშმარიტება ბრელს ოინტერესუდ. თენა ჯგირ საშვალება რდუ, მსახურებას უმოს გუვაკეთითკო.

მაირამბიბი დო მა ხშირას გილეფშით ბალიკჩიშა. თექ საბატონ დო ჟეშხას ფსკიდუდით, გილეფშით ოქადაქებშა დო კრებაშ შეხვალამეფს ვატარენდით. თე ქალაქის პუბლიკაციეფიშ დიდ მოთხოვნა რდუ, ათეშენ თინეფ თოქმაქშე კარტოფილიშ ტომარეთ გილამღუდეს. თისხი ლიტერატურას ვავრცელენდით, ნამდა თუთას ჟირ ტომარეშ ეფშა ონდეთ მობაღდეს. ბალიკჩიშა მიფშითინ, მატარებელს ხოლო ფქადაქენდით.

თე ქალაქშა ჩქინ პირველ მეულაშე ბრუო წანაშ უკულ 1995 წანას კრებაქ გინწყჷ. თი წანეფს თოქმაქშე ბალიკჩიშა გილულა მანგარ ძვირ რდუ. ჩქი ვამღუდეს საშვალება, მარა იშენით ვახერხენდით გილულას, მუშენდა ართ ჯიმა ირიათო მარზენდეს თექიან ოულარ ფარას. იეჰოვა ორწყედ, ნამდა ჩქი მანგარო მოკოდეს მსახურებას მეტიშ კეთება დო ირნერო მინწყუნდეს ხეს (მალ. 3:10). დასურო, იეჰოვაშ ნებათ ირფელ შეიოლებერ რე!

1992 წანას უხუცესო დამნიშეს. თი დროს მა პირველ ყირგიზელ უხუცეს ვორდი. თოქმაქიშ კრებას მსახურებაშ შხვადოშხვა საშვალებაქ ქუმმაჩეს. ჩქი ბრელ ახალგაზრდა ყირგიზელ სტუდენტის ვოგურუანდით ბიბლიას. თინეფშე ართ-ართ ამდღა ფილიალიშ კომიტეტის მსახურენს დო შხვა ჟირ პიროვნება სპეციალურ პიონერ რე. ჩქი კრებაშ წევრეფს ხოლო ვოხვარუდით. 1990 წანაშ დაჭყაფუს ლიტერატურა დო კრებაშ შეხვალამეფ რუსულ ნინაშა მიღდეს. მარა კრებაშ უმენტაშშო მშობლიურ ნინა ყირგიზულ რდუ. ჭეშმარიტებას უჯგუშო ქინანჭესკონ თიშენ, კრებაშ შეხვალამეფს ფთარგმნუნდჷ.

თე ირფელწკუმა ართო მაირამბიბის დო მა ჩქინ სქუალეფშა მაფდეს მიკაჯინალი. ბაღანეფ ოქადაქებშა დო კრებეფშა გილაპჸუნდეს. ჩქინ ძღაბის გულზირას, ნამუთ თიმწკუმა 12 წანერ რდუ, მანგარო ოხიოლუდ ქუჩას ქადაქება დო ხალხწკუმა ბიბლიურ  საკითხეფშე ჩიება. ბაღანეფს ბიბლიურ მუხლეფიშ დოგურაფა ხოლო უჸორდეს. თაშ ნამდა, ჩქინ სქუალეფ დო უმოს გვიანო მოთალეფ ხოლო აქტიურო მონაწილენდეს კრებაშ საქმეეფს. ჩქიმ 9 სქუა დო 11 მოთაშე, 16 იეჰოვას ომსახურ დო თინეფშე მუსხირენ მოთა მუნეფიშ მშობლეფწკუმა ართო კრებაშა გილურს.

ჩქინ ძვირფას და დო ჯიმალეფს, მიდგაქ ყირგიზეთის მსახურება 1950-იან წანეფს დიჭყესინ, გაუკვირდუნა თიშ გაგება, მუსხი მუდგარენქ დითირ თე წანეფიშ დინახალე. მაგალთო, 1990-იან წანეფშე მოჸუნაფილ, ჩქი უმოს თავისფალო შემლებნა იფქადაქათ სახიოლო ამბე, ჩუვატარათ კრებეფ დო კონგრესეფი.

1991 წანას მა დო ჩქიმ ოსურქ პირველო დევესწრით დიდ კონგრესის ყირგიზეთიშ ქალაქ ალმა-ათას, ნამუსით ასე ალმატი ჯოხო. 1993 წანას ყირგიზელ ჯიმალეფქ პირველო ჩატარეს კონგრეს ბიშკეკის სპარტაკიშ სტადიონს. მაუწყებელეფ მთელ ართ მარას ასუფთენდეს სტადიონს. დირექტორს თეშ მეწონ ჩქინეფიშ საქციელქ, ნამდა ქირაშ ფარა ვეგწომღეს.

1994 წანას ხოლო ართ მნიშვნელოვან ამბე თინა რდუ, ნამდა მუსხირენ პუბლიკაციაქ პირველო ითარგმნჷ ყირგიზულ ნინაშა. ამდღა ჩქინ ლიტერატურა რეგულარულო ითარგმნუ ყირგიზულ ნინაშა ბიშკეკიშ ფილიალს. 1998 წანას იეჰოვაშ მოწმეეფიშ საქმიანობა ყირგიზეთის კანონიერო აღიარეს. ორგანიზაციაშ საქმექ წიმი მიდართ დო ამდღა ჩქინ ქიანას 5 000-შე მეტ მაქადაქებელ რე. ამდღარშო ყირგიზეთის გვალო 83 კრება დო 25 ჯგუფ რე ჩინური, ინგლისური, ყირგიზული, რუსული, რუსულ ჟესტეფი, თურქული, უიღურული დო უზბეკური ნინეფშა. და დო ჯიმალეფ შხვადოშხვა წარმომავლობაშ უმკუჯინუო, ართო ომსახურნა იეჰოვას. მუშო ოკო რაგად, თე ირფელქ იეჰოვაშ ძალათ იჸუ შეიოლებერქ.

იეჰოვაქ ჩქიმ ცხოვრება დასურო დოთირუ. მა უბრალო ოჯახის დებაბდჷ დო ხვალე ხუთ კლას მაფჷ თებული. მარა თეშ უმკუჯინუო, იეჰოვაქ გეგმომრინუ, ნამდა უხუცესო ვიმსახურე დო ვოგურუე ბიბლია ჩქიმდე უმოს გურაფილ კათას. დასურო, იეჰოვაშ ჭყოლოფათ გასაკვირ მუდგარენეფ მოხვადუ. ჩქიმ გამოცდილება მოხვარ, გუვაგრძელე ქადაქება იეჰოვაშ გურშენ, ნამდგაშო „ირფელ შეიოლებერ რე“ (მათ. 19:26).