Lucas 6:1-49
6 Zezusi hã nimahã bâtâ na sabadu na ma tô roꞌrazâ, buru na amnho trigu ꞌre waꞌwaibaba. Tawamhã isiré ꞌre inomro mono norĩ hã ma tô te te sima sinarĩ zaꞌra. Taha pari ma tô duré te te sima hâiwazu zaꞌra, te te huri mono da.
2 Tawamhã nima norĩ farizeu norĩ hã ma tô sadanharĩ zaꞌra, ãne:
— E marĩ da, te iꞌmanharĩ zaꞌra waꞌwa, sabadu na wa te ꞌre ꞌmanharĩ zaꞌra mono da, wama iꞌru zahi õ hã.
3 Tawamhã Zezusi hã ma ãma sadaꞌâbâ zaꞌra:
— Apito Davihi wasuꞌu te te iꞌmanharĩzé, tisiré norĩ me mra te te simroi wamhã, e sõré zaꞌra waꞌaba ã bâ.
4 Ta hã ma tô ãzé, ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono nhorõwa u hã. Iꞌuꞌẽtẽ wapu hã ma tô ꞌmaiꞌrẽ, sasedoti norĩ si te te ꞌre huri mono da, tãma iꞌru zahi zaꞌra hã. Taha pari ma tô duré tisiré norĩ ma a zaꞌra.
5 Tawamhã Zezusi hã ma tô duré tãma nharĩ zaꞌra, ãne:
— Tiꞌai ãma Dasiré Ipodo hã simiroti pire uptabi di, sabadu na roti zahi ihâimana nhipai u hã.
Zezusi hã aibâ isibꞌrata tede, sabadu na te te ipesezé
6 Tawamhã nima hã sabadu na, Zezusi hã ma tô duré ãzé, Zudeu norĩ te, rowahutuzéb u. Tame ma tô duré rowahutu na dama sãnaꞌrata. Tamemhã te aibâ hã dame nhamra, isibꞌrata nhimire niwĩ, isibꞌrata tede hã.
7 Tawamhã nima norĩ ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono nhimiroti zahi na robꞌuiꞌéré na dama rowahutuꞌwa norĩ hã duré farizeu norĩ me, ma tô Zezusi hã siwi pibui pese, simizaꞌrese. Te sada tihâimana zaꞌra, sabadu na te te daꞌmaipese zô. Te tinhopré, roti zahi hã te te ꞌmadâꞌâ õ wamhã, iwasédé te te ãma hiri zaꞌra da.
8 Tane nherẽ, Zezusi hã isimirosaꞌrata zaꞌra hã te te waihuꞌu pese wa, ma tô tinha, aibâ isibꞌrata tete ma, ãne:
— Aiwahutu! We aimorĩ ãwa, dawaꞌwa u.
Tawamhã aibâ hã ma tô wahudu. Hâiwi ma za.
9 Tawamhã Zezusi hã ma tô tãma nharĩ zaꞌra, ãne:
— Wa za asadanharĩ zaꞌra waꞌwa, ãne: E niha te wate roti zahi tiꞌru, sabadu na wa te ꞌre iꞌmanharĩ zaꞌra mono da hã. E iwẽ na, e niwamhã iwasété na. E wa za wa te ꞌre danhoꞌreptu zaꞌra. E wa za duré wa te ꞌre daꞌuprosi.
10 Tawamhã Zezusi hã ma tô uburé daꞌabꞌmadâ, imana wawi idasiꞌubumro hã. Taha pari te ãne aibâ ma tinha:
— Maꞌãpé, asibꞌrada hã wẽ na.
Tawamhã aibâ hã ma tô wẽ, tinhibꞌrada hã. Ma tô oto tipese.
11 Tawamhã ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono nhimiroti zahi na robꞌuiꞌéré na dama rowahutuꞌwa norĩ hã duré farizeu norĩ zama ma tô tizahi pese zaꞌra. Tahawa ma tô ãma sima rosaꞌrata zaꞌra, marĩ te te siwi ꞌmanharĩ da, Zezusihi ãma hã.
Zezusi hã aibâ norĩ 12 na te te ipisutu zaꞌra zé, tizadawa wasuꞌuꞌwa da
12 Tawamhã nimahã bâtâ na ronomro prãi wi, ma tô Zezusi hã saiꞌu ẽtẽ ꞌrãihâ u, te te rowaptẽrẽ da. Tawamhã mara bâre ma tô rowaptẽ, ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono wi.
13 Awẽ wamhã, daꞌahâ na isiré ꞌre idanomro mono norĩ zô, ma tô sô tihârâ zaꞌra. Tawamhã ma tô oto pisutu zaꞌra 12 na aibâ norĩ hã, dawazari ihâimana zaꞌra hã. Ta norĩ hã ma tô duré oto sisi zaꞌra, tizadawa wasuꞌuꞌwa na.
14 Simau, ta hã ma tô sisi, Pedru na. Duré isisãnawã Ãdré. Duré Tiagu, Zuwãhã me tisisãnawã zahuré. Filipi duré Bartolomeu.
15 Mateus, duré Tome. Duré Tiagu, Afeuhu ꞌra. Duré Simau, zeloti norĩ niwĩ ꞌre ihâimana mono.
16 Duré Zudasi, Tiaguhu ꞌra. Duré Zudasi Iscarioti, Zezusihi hâiba nhomriꞌwa da hã.
Zezusi hã te te dama irowahutuzé, duré te te idaꞌapesezé
17 Tawamhã Zezusi hã ma tô oto iré siꞌra zaꞌra, saꞌa hawi. Romharé ãma ma tô mazahâri zaꞌra. Tamemhã te isazeiꞌwa norĩ hã ahâ uptabi na tihâimana zaꞌra, Zudéa na danhiptiꞌa nhoꞌõmo nhisi hawimhã, duré Zeruzalẽ hawimhã, duré ꞌri nhoꞌu Tiru hawimhã, duré Sidõ hawib zama, â zaihâ na ꞌri nhoꞌõmo hawimhã.
18 Ta norĩ hã, Zezusihi nhimirowasuꞌu te te wapari zaꞌra da, duré ihâzé ãma ꞌre ihâimana zaꞌra mono hã te te tãma apari da, ma tô itẽme aihutu. Duré waꞌuburé te te ꞌre wasutu zaꞌra mono wa, te te ꞌre irobzépata zaꞌra mono norĩ zama ma tô dame aihutu. Ta norĩ ma zama ma tô waꞌuburé hã anhamra.
19 Uburé te sô tasiꞌwapé zaꞌra ni, da te iꞌupi zaꞌra da hã, iwaihuꞌu pe hã ihawi ꞌre pusi mono wa, te te ãma ꞌre idaꞌapese mono da hã.
Robze na ꞌre idasiꞌubumroi mono zé, duré robzei ãna
20 Tawamhã Zezusi hã ma tô isiré ꞌre inomro mono norĩ hã ꞌmadâꞌâ zaꞌra. Ãne te tãma nharĩ zaꞌra:— Asibrob ãna ꞌre iꞌaihâimana zaꞌra waꞌaba mono norĩ, aima ꞌre rowẽ uptabi zaꞌra waꞌaba mono di. E marĩ wa. ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono daꞌãma ꞌre isibꞌaꞌuwẽ mono zé hã ate zaꞌra waꞌaba wa.
21 — Ãhã na mram na ꞌre iꞌaihâimana zaꞌra waꞌaba mono norĩ, aima ꞌre rowẽ uptabi zaꞌra waꞌaba mono di E marĩ wa. Asa hã za ꞌre ꞌmahâpãrĩ zaꞌra waꞌaba mono wa.— Ãhã na ꞌre iꞌaiꞌruꞌru waꞌaba mono norĩ, aima ꞌre rowẽ uptabi zaꞌra waꞌaba mono di. E marĩ wa. Rowẽ te, za ꞌre aihâ zaꞌra waꞌaba mono wa.
22 — A norĩ waꞌwa hã aima ꞌre rowẽ uptabi zaꞌra waꞌaba mono di, da te ꞌre aiꞌruiwapari zaꞌra waꞌaba mono wamhã, duré dasisiti da te ꞌre asaꞌré zaꞌra waꞌaba mono wamhã, duré da te aiꞌãma ꞌre wasété zaꞌra waꞌaba mono wamhã, duré sena newa da te ꞌre asisi wasété zaꞌra waꞌaba mono wamhã, Tiꞌai ãma Dasiré Ipoto zazeiꞌwa ꞌre anomro aba mono wa.
23 Ãne hã aima ꞌre romhâimana zaꞌra waꞌaba mono wamhã, maꞌãpé asima ꞌre rowẽ zaꞌra waꞌaba mono. E marĩ wa. Aipawaꞌâ saꞌẽtẽ na asô hâimana zaꞌra waꞌaba wa, hâiwa ãma hã. Ãne dama robꞌmanharĩ wasété ꞌwa norĩ hiꞌrata norĩ hã, tô ãne ma tô te te ꞌre robꞌmanharĩ zaꞌra, ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono zadawa ꞌmahârâꞌwa norĩ ma hã duréihã.
24 — Tanei õ di, ãhã na asibro pese na ꞌre iꞌaihâimana zaꞌra waꞌaba mono hã. Aima ꞌre ropipa uptabi zaꞌra waꞌaba mono di za. E marĩ wa. Aiprédu ma ꞌre iꞌaihâimana zaꞌra waꞌaba mono zé hã, aima ꞌre hâimana pari zaꞌra waꞌaba mono wa.
25 — Aima ꞌre ropipa uptabi zaꞌra waꞌaba mono di za, uburé marĩ ãhã na aima ꞌre ihâimana zaꞌra waꞌaba mono hã. E marĩ wa. Mra hã za oto ꞌre sépata zaꞌra waꞌaba mono wa.— Ãhã na rowẽ te, ꞌre iꞌaihâ zaꞌra waꞌaba mono norĩ, aima ꞌre ropipa uptabi zaꞌra waꞌaba mono di za. E marĩ wa. Robzei õ pese na ꞌre aihâimana zaꞌra waꞌaba mono wa, za oto ꞌre aiꞌruꞌru aba mono wa.
26 — Aima ꞌre ropipa uptabi zaꞌra waꞌaba mono di za, uburé aiꞌãma ꞌre dawata zaꞌra waꞌaba mono wamhã. E marĩ wa. Ta norĩ hiꞌrada hã te duré ãma ꞌre wata zaꞌra, senaiꞌõ na ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono zadawa ꞌmahârâꞌwa norĩ ãma hã.
Daꞌruiwapari norĩ, da te ꞌre isawi zaꞌra mono zém na, Zezusihi nhimiroti
27 — Tane nherẽ, wa za ãne aima roti zaꞌra waꞌwa, asiwi ĩwapari aba norĩ hã: Maꞌãpé asitobꞌru norĩ hã ꞌre sawi pese zaꞌra waꞌaba mono. Duré aiꞌruiwapariꞌwa norĩ ma, marĩ iwẽ si ꞌre ꞌmanharĩ zaꞌra waꞌaba mono.
28 Marĩ iwẽ hã tãma ꞌre pisutu zaꞌra waꞌaba mono, marĩ iwasédé te te aima ꞌre ipisutu zaꞌra waꞌaba mono norĩ ma hã. Duré ãma ꞌre rowaptẽrẽ zaꞌra waꞌaba mono, te te aima ꞌre irobꞌmanharĩ wasété zaꞌra waꞌaba mono norĩ ãma hã.
29 Niꞌwa hã aiꞌubu wi te te aiꞌazâri wamhã, tãma aipiꞌra na, ihâiba amoi niwĩ te te duré aiꞌazâri da. Duré niꞌwa aiꞌuza ihâpa asiꞌubuzé hã te te aiwi âri wamhã, tiwi sawi tõ. Te te duré âri, aiꞌuza ihâpa iꞌrowibzéb zama.
30 Siwaꞌru marĩ hã da te aiwi ꞌre waptẽrẽ zaꞌra waꞌaba mono wamhã, tô dama ꞌre sõmri zaꞌra waꞌaba mono. Duré marĩ ate nherẽ, da te aiwi âri wamhã, apâ hã dawi waptẽrẽ tõ.
31 Marĩ hã da te aima ꞌre ꞌmanharĩ wẽ zaꞌra waꞌaba mono da, asima ꞌre iwẽ zaꞌra waꞌaba mono zéb zarina, te za tô taha zarina dama ꞌre iꞌmanharĩ wẽ zaꞌra waꞌaba mo.
32 — Te te ꞌre iꞌasawi pese zaꞌra waꞌaba mono norĩ si, ꞌre sawi pese zaꞌra waꞌaba mono wamhã, e iwaꞌrãmi aiꞌãma ꞌre dawata zaꞌra waꞌaba mono da bâ. Wasété na ꞌre inomro mono norĩ zama, te duré tizawiꞌwa norĩ si te te ꞌre sawi zaꞌra.
33 Duré marĩ iwẽ te te aima ꞌre iꞌmanharĩ zaꞌra waꞌaba mono norĩ ma si, marĩ iwẽ, ꞌre ꞌmanharĩ zaꞌra waꞌaba mono wamhã, ãne wamhã, e iwaꞌrãmi aiꞌãma ꞌre dawata zaꞌra waꞌaba mono da bâ. Wasété na ꞌre inomro mono norĩ zama te ãne hã te te ꞌre ꞌmanharĩ zaꞌra.
34 Duré, iwaꞌrãmib zô robꞌuiprazé, za iwaꞌrãmimhã te te aima ꞌre isõmri zaꞌra waꞌaba mono na, ãma ꞌre irosaꞌrata zaꞌra waꞌaba mono norĩ ma si, ꞌre sõmri zaꞌra waꞌaba mono wamhã, ãne wamhã, e iwaꞌrãmi aiꞌãma ꞌre dawata zaꞌra waꞌaba mono da bâ. Wasété na ꞌre inomro mono norĩ zama te marĩ hã wasété na ꞌre inomro mono norĩ ma, te te ꞌre sõmri zaꞌra, iwaꞌrãmib zô, sô ꞌre simipari zaꞌra mono da.
35 Tane nherẽ, a norĩ waꞌwa hã, maꞌãpé dawaꞌrãmi ꞌre ꞌmanharĩ zaꞌra waꞌaba mono. Asitobꞌru norĩ hã ꞌre sawi pese zaꞌra waꞌaba mono. Marĩ iwẽ hã tãma ꞌre ꞌmanharĩ zaꞌra waꞌaba mono. Duré robꞌuiprazé tãma ꞌre sõmri zaꞌra waꞌaba mono, iwaꞌrãmib zô ꞌre asimipari zaꞌra waꞌaba mono ãna. Tawamhã aipawaꞌâ za iwaibui waꞌwa hã, saꞌẽtẽ uptabi di za. Uburé Danhipai u ꞌre Ihâimana mono ꞌra na te za duré ꞌre aihâimana zaꞌra waꞌaba mo. E marĩ wa. Ta hã simizawi pese uptabi wa, daꞌãma ꞌre isina waihuꞌu mono õ norĩ ma hã, duré wasété na ꞌre ihâimana zaꞌra mono norĩ ma zama.
36 Daꞌãma ꞌre aiwamri zaꞌra waꞌaba mono, Aimama ꞌwa hã aiꞌãma ꞌre isiwamri zaꞌra waꞌaba mono ne.
37 — Dawasédé hã daꞌãma ꞌre saꞌra waꞌaba mono tõ. Tawamhã ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono hã aiwasédé te te aiꞌãma ꞌre saꞌra waꞌaba mono õ di za. Duré ꞌre dapisutu zaꞌra waꞌaba mono tõ, da te ꞌre iꞌupa zaꞌra mono na. Tawamhã ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono, ãne hã te te duré ꞌre aipisutu zaꞌra waꞌaba mono õ di za. Duré dawasédé hã daꞌãma ꞌre ꞌmadâꞌâ zaꞌra waꞌaba mono tõ. Tawamhã ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono hã aiwasédé te te aiꞌãma ꞌre ꞌmadâꞌâ zaꞌra waꞌaba mono õ di za.
38 Marĩ hã dama ꞌre sõmri zaꞌra waꞌaba mono. Tawamhã ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono hã te za marĩ te te aima ꞌre anhomri ꞌwa. Sõprub uptabi na te za aima ꞌre hâimana zaꞌra waꞌwa. Duré marĩ iwẽ te te aima ꞌre iꞌapisutu aba mono hã ahâ uptabi di za. Tawamhã asibꞌratamhã ꞌre ꞌwasari waihuꞌu aba mono õ di za. Aihâimana wẽ na duré asõprum na dama ꞌre iꞌaihâimana zaꞌra waꞌaba mono zéb zarina, te za taha zarina aima ꞌre hâimana zaꞌra waꞌwa, ꞌRe ihâimana uꞌâsi mono hã.
39 Tawamhã Zezusi hã ma tô duré ãne tãma romnhimiréꞌé zaꞌra:
— E itobꞌa hã, tisiré itobꞌa hã te te saprõni waihuꞌu pese bâ. Te te saprõni wamhã, e za abꞌre ꞌre, waptãꞌã zahuré ã bâ.
40 Romnhoréꞌwa hã pire na hâimana waihuꞌu õ di, ite tãma iromnhoréꞌwa nhipai u hã. Tane nherẽ, romnhoré te te ꞌrãsutu wamhã, romnhoréꞌwa hã te za oto tihâiba, tãma iromnhoréꞌwa ne.
41 — E marĩ da, te wede zapru hã asisãnawã tõmo ꞌre ihâimana hã tiwi ꞌre iꞌmadâꞌâ mo. E ꞌmadâꞌâ ã bâ, wede waꞌõno atõmo ꞌre ihâimana hã.
42 E niha te za tane nherẽ inha, asisãnawãi ma, ãne: “Atõmo ꞌremhã wede zapru te aima wazere da”, wede waꞌõno atõmo ꞌre inomro hã asima ꞌmadâꞌâ waihuꞌu õ nherẽ. Aihâimana siꞌamoi pese na ꞌre iꞌaihâimana mono! Maꞌãpé wazere imorĩꞌrata na, wede waꞌõno atõmo ꞌremhã. Taha parip si te za iꞌmadâꞌâ wẽ, wede zapru hã asisãnawã tõmo hawi iwazere da hã.
43 — Rowede hã wede wẽ wamhã, ꞌrãi wasété na ꞌrãi waihuꞌu õ di. Tane duré rowede wede wasété wamhã, ꞌrãi wẽ na hã ꞌrãi waihuꞌu õ di.
44 Uburé rowede norĩ hã te za iꞌrã na da te ꞌre waihuꞌu zaꞌra. Niꞌwa hã wabꞌru na, robꞌrã figu te te tari waihuꞌu õ di. Tane duré uva hã niꞌwa te te tari waihuꞌu õ di, ꞌwabzéré na hã.
45 Niꞌwa hâimana wẽ wamhã, marĩ iwẽ te za te te ꞌre azani tipẽꞌẽ hawi, marĩ iwẽ si te te ꞌre iꞌaꞌubumroi mono zém hawi. Tane duré niꞌwa wasété na hâimana wamhã, marĩ iwasédé te za te te ꞌre azani tipẽꞌẽ hawi, marĩ iwasété si te te ꞌre iꞌaꞌubumroi mono zém hawi. E marĩ wa. Dapẽꞌẽ ꞌre, ꞌmasisi na dama ꞌre ihâimana zaꞌra mono zéb zarina si, ꞌre damreme zusi mono wa.
Maparane ꞌri naꞌrata nhanaꞌrata wasuꞌu
46 — E marĩ da, te ãne asiwi ꞌre ĩꞌmahârâ aba mo: “Wanhibꞌapito, Wanhibꞌapito”. E ĩnhimiroti hã ꞌre ꞌmanharĩ zaꞌra waꞌaba mono bâ.
47 Wa za aima hâiꞌré zaꞌra waꞌwa, ãma isimiréꞌé na, niꞌwa we ĩtẽme imorĩ hã ĩnhimiroti te te iwapari hã, duré te te ꞌre iꞌabꞌmadâꞌâ pese mono hã.
48 Ta hã, aiwa aibâ te te ꞌri wa, te te sada iꞌabꞌre hâ ne, duré ꞌri naꞌrata nhanaꞌrata da, ẽtẽ wa, te te iꞌabꞌre ne. Tawamhã â pré wamhã, â hã ma tô nasi ahâ, ꞌri hã. Tane nherẽ, te te ꞌmorõwĩrĩ õ di ꞌri hã, ꞌmanharĩ wẽ wa.
49 Tanei õ di, niꞌwa ĩnhimiroti tipoꞌre na te te wapari nherẽ, te te ꞌre abꞌmadâꞌâ pese mono õ wamhã. Ta hã aiwa aibâ, tiꞌai wa te te iꞌri ne, ꞌri naꞌrata nhanaꞌrada hã te te sada ꞌmanharĩ ãna. Tawamhã â, ꞌri te te azâri wamhã, ma tô apâre waptãrã. Tawamhã uburé ma tô ꞌri hã aipru pese.
