1 Ke Tuputupu Takotou Falala Ki Te Tohi-Tapu

“Ko te Tohi-Tapu kātoa ʼe haʼu mai te ʼAtua pea ʼe ʼaoga moʼo akoʼi, moʼo fakatonutonuʼi, moʼo fakatokatoka ʼo te ʼu meʼa.”—2 Timoteo 3:16.

KOTEĀ TE FAKAFIFIHI? Tokolahi ʼe natou tui mālohi ko te Tohi-Tapu ʼe ko he tohi pē ia ʼo te poto fakatagata. ʼE tui e ʼihi ʼe mole moʼoni ia te ʼu hisitolia ʼaē ʼe tuʼu ai. Pea ʼui e ʼihi ʼe mole ʼaoga ia te ʼu tokoni ʼaē ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu peʼe mole kei ʼalutahi ia mo totatou temi.

ʼE KOTOU LAVA TAUʼI FEAFEAʼI TE FAKAFIFIHI ʼAIA? ʼI te agamāhani, ko nātou ʼaē ʼe mole natou falala ki te Tohi-Tapu peʼe natou manatu ʼe mole hona ʼaoga, neʼe mole natou kumi e natou totonu peʼe moʼoni tanatou manatu. ʼE natou toe lau fēia pē te ʼu palalau ʼaē ʼe fai e ʼihi atu. Kae ʼe fakatokaga mai ʼi te Tohi-Tapu: “Ko ʼaē ʼe mole heʼeki fakapotopoto ʼe tui ki te ʼu palalau fuli, kae ko ʼaē ʼe fakasiosio poto ʼe tokaga ki tana haʼele.”—Tāʼaga Lea 14:15.

ʼAua naʼa kotou hoko tui pē ki te ʼu palalau ʼaē ʼe fai e ʼihi, kae he koʼē ʼe mole kotou mulimuli ki te faʼifaʼitaki ʼo te ʼu Kilisitiano ʼo te ʼuluaki sēkulō ʼo te kolo ʼo Pelea, ʼaē ʼe tuʼu ʼi te temi nei ʼi te potu noleto ʼo Keleka? Neʼe mole gata pē ʼi tanatou tali ia te ʼu meʼa ʼaē neʼe fakamatala age kiā nātou. Kae neʼe ko tanatou agamāhani te “vakavakaʼi fakalelei te ʼu Tohi ʼi te ʼaho fuli pē, peʼe moʼoni te ʼu meʼa ʼaia.” (Gāue 17:11) Tou vakaʼi fakanounou ia te ʼu tupuʼaga e lua ʼo takotou lava falala ʼaē ko te Tohi-Tapu ʼe ko te Folafola ʼe haʼu mai te ʼAtua.

Ko te ʼu hisitolia ʼaē ʼe fakamatala ʼi te Tohi-Tapu ʼe totonu. ʼI te ʼu temi fuli pē, ko te hahaʼi ʼaē ʼe lotolotolua neʼe natou fakafihiʼi, pea ʼe kei natou fakafihiʼi ʼi te temi nei, ia te totonu ʼo te ʼu higoa ʼa te hahaʼi pea mo te ʼu koga meʼa ʼaē ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu. Kae neʼe fakamoʼoni tuʼumaʼu pē te mole he fakatafito ʼa te ʼu manatu lotolotolua ʼaia pea ko te ʼu hisitolia ʼi te Tohi-Tapu ʼe tuha mo te falala.

Ohagē lā, ʼi te tahi temi neʼe lotolotolua ia te hahaʼi sivi Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te maʼuli moʼoni ʼo te Hau Asilia ko Salekone, ʼaē ʼe talanoa ki ai iā Isaia 20:1. Kae ʼi te ʼu taʼu 1840, neʼe kamata keli e te kau ʼalekeolosia ʼi te kele ia te ʼu toega ʼo te fale ʼaē neʼe tanumia ʼo te hau ʼaia. ʼI te temi nei, ko Salekone ʼe ko te hau Asilia ʼaē ʼe ʼiloʼi lelei age.

Ko te hahaʼi valoki ʼaē neʼe natou fakafihiʼi ia te maʼuli moʼoni ʼo Posio Pilato, te kovana Loma ʼaē neʼe ina fakatotonu ke matehi ia Sesu. (Mateo 27:1, 22-24) Kae ʼi te taʼu 1961, neʼe maʼu ovi ki te kolo ʼo Sesalea ʼi Iselaele, ia te maka ʼaē neʼe tohi ai te higoa ʼo Pilato pea mo tona tuʼulaga.

 ʼO ʼuhiga mo te totonu ʼo te ʼu hisitolia ʼi te Tohi-Tapu, neʼe ʼui fēnei ʼi te sulunale te U.S.News & World Report ʼo te ʼaho 25 ʼo ʼOketopeli 1999: “ ʼI hona ʼaluʼaga fakatalakitupua, ko te ʼu gāue ʼo te ʼalekeolosia ʼo totatou temi ʼe natou fakamoʼoni ia te hisitolia maʼuhiga ʼo te Tauhi ʼĀfea pea mo te Tauhi Foʼou, ʼo fakamoʼoni ai te ʼu koga maʼuhiga ʼo te ʼu hisitolia ʼo te ʼu pāteliaka ʼo Iselaele, te Mavae ʼa Iselaele mai Esipito, te hōloga hau ʼo Tavite, pea mo te maʼuli pea mo te temi ʼo Sesu.” Logolā ko te tui ki te Tohi-Tapu ʼe mole fakalogo ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe maʼu e te ʼalekeolosia, kae ʼe totonu te ʼu hisitolia ʼi te tohi ʼaia heʼe haʼu ia mai te ʼAtua.

Ko te poto ʼaoga ʼaē ʼe maʼu ʼi te Tohi-Tapu ʼe fua lelei ki te hahaʼi fuli pē. ʼI muʼa mamaʼo atu ʼo te mahino ki te ʼu mikolope pea mo tanatou gāue ʼi te mafola ʼo te ʼu mahaki, neʼe fakatotonu ʼi te Tohi-Tapu ia te aga ʼo ʼuhiga mo te fakamaʼa ʼaē ʼe kei ʼaoga pea mo maʼuhiga iā ʼaho nei. (Levitike 11:32-40; Teutalonome 23:12, 13) ʼE fiafia age ia te ʼu fāmili ʼaē ʼe natou maʼuliʼi ia te tokoni ʼa te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te aga ʼaē ʼe tonu ke natou fai ʼi te loto fāmili. (Efesi 5:28–6:4) Ko he tahi ʼe mulimuli ki te ʼu pelesepeto ʼa te Tohi-Tapu ʼe feala ke liliu ko he tagata ʼe gāue lelei age peʼe ko he pātolō ʼe agalelei. (Efesi 4:28; 6:5-9) Ko te maʼuliʼi ia te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu ʼe toe fua lelei ki te ʼatamai. (Tāʼaga Lea 14:30; Efesi 4:31, 32; Kolose 3:8-10) Ko te ʼu tokoni ʼaoga ʼaia ʼe ko te taʼi tokoni lā ʼaia ʼe tou ʼamanaki kiai mai totatou Tupuʼaga.

KOTEĀ TE ʼU LELEI ʼE MAʼU? Māʼiapē lā mo he tahi ʼe mole heʼeki fakapotopoto, kae ʼe feala ki te poto ʼaē ʼe tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu ke ina fakaliliu ia ia ʼaia ʼo poto. (Pesalemo 19:7) Tahi ʼaē meʼa, ʼi tatatou kua falala ki te Tohi-Tapu, ʼe mole he tahi age tohi fēia, ʼe tokoni mai ke tou mulimuli ki te tahi tokoni ʼi te ʼalatike ʼaē kā hoa mai ke mālohi age ai tatatou tui.

Kapau ʼe kotou fia maʼu he tahi ʼu fakamahino, vakaʼi ia te tohi Koteā ʼAē ʼe Akoʼi Moʼoni Mai ʼi Te Tohi-Tapu? ʼi te kāpite 2, ko tona kupu tāfito: “Te Tohi-Tapu ʼe Ko He Tohi ʼe Haʼu Mai Te ʼAtua.” a

[Nota]