Neʼe au tupu ʼi te 1934. Neʼe mavae mai ʼaku matuʼā mai Suisse ʼo nonofo ʼi Timmins, te kolo lameni ʼi Ontario, ʼi Canada. ʼI te teitei 1939 neʼe kamata lau e taku faʼe te ʼu Tule Leʼo pea mo kau ki te ʼu fono ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Neʼe ina ʼave au ki ai ʼo feia mo ʼoku tehina mo tuagaʼane ʼe toko 6. Mole fualoa leva ki ai, neʼe liliu ko he Fakamoʼoni ʼa Sehova.

Neʼe mole fiafia ai taku matuʼa. Kae neʼe ʼofa taku faʼe ʼi te moʼoni pea neʼe fia nofo agatonu ia kia Sehova. Neʼe hoko atu pe tana nofo agatonu logo la te tapuʼi ʼo te gaue ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi Canada ʼi te 1940. Pea neʼe agalelei mo fakaʼapaʼapa tuʼumaʼu pe ki taku matuʼa, maʼia moka neʼe palalau kovi age ki ai. Neʼe tokoni mai tana faʼifaʼitaki kia au mo ʼoku kiʼi tehina mo tuagaʼane ke matou toe tauhi mo matou kia Sehova. ʼAki te temi neʼe fetogi te aga ʼo tamatou matuʼa, ʼo agalelei leva kia matou.

ʼI ʼAukusito 1950, neʼe au kau ki te Fakatahi ʼi Amelika ko tona kupu tafito “Lʼaccroissement de la théocratie.” ʼI taku ʼosi felaveʼi ʼi ai mo te ʼu tehina mo tuagaʼane mai te malamanei katoa mo logo ki te fakafehuʼi ʼa te kau ako ʼo Kileate, neʼe au loto ai ke lahi age taku gaue maʼa Sehova. Neʼe au fia kau moʼoni ki te minisitelio temi katoa. Koia ʼi taku toe liliu ʼae ki fale, neʼe au tohi atu aipe te pepa ke au pionie katoa. Neʼe tali mai e te Petele ʼo Canada, ʼo ui mai ke au papitema muʼa. Pea neʼe au papitema ʼi te ʼuluaki ʼaho ʼo Oketopeli 1950. Hili ki ai te mahina, neʼe au pionie katoa leva pea neʼe ʼuluaki hinoʼi au ki te kolo ko Kapuskasing. Neʼe tuʼu mamaʼo te koga meʼa ʼaia mai te koga meʼa ʼae neʼe au nofo ai.

ʼI te 1951, neʼe fai e te Petele te kole ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼae ʼe palalau Fakafalani, ke natou vakaʼi pe feala ke natou olo ki te potu fenua ʼo Québec ʼae ʼe palalau ai te Fakafalani. Neʼe ʼaoga lahi ai he kau faifakamafola. ʼI taku lahilahi ake neʼe au ako te Fakafalani mo te Fakapilitania. Koia neʼe au tali ke au alu ki ai, pea neʼe hinoʼi au ki te kolo ko Rouyn. Neʼe mole au iloʼi ai he tahi. Ko te meʼa pe ʼae neʼe au maʼu ko he tuʼasila ohage ko taku fakamatala atu ʼi te kamataʼaga. Kae neʼe to lelei ia meʼa fuli pe. Ko au mo Marcel neʼe ma liliu ʼo kaumeʼa lelei, pea neʼe au fiafia ʼi taku faifakamafola ʼi Québec ia taʼu e fa. ʼI te fakaʼosi ʼo te temi ʼaia, neʼe au pionie makehe.

ʼI taku nofo ʼi Québec, neʼe au fiafia he neʼe fakaafe au ke au kau ki te 26 kalasi ʼo te Ako ʼo Kileate, ʼae neʼe fai ʼi Amelika. Neʼe au maʼu taku pepa ʼo te ako ʼaia ʼi te ʼaho 12 ʼo Fepualio 1956, pea neʼe vahe leva au ki Ghana, b ʼi Afelika Uesite. Kae ʼi muʼa ʼo taku alu ki ai, neʼe tonu ke au toe liliu muʼa ki Canada ke au maʼu te ʼu pepa ʼe fakagafua mai ke au maʼuli ʼi Ghana. ʼI taku ia manatu ʼe au nofo pe anai ʼi ai ia vahaʼa ʼe lua peʼe tolu.

Neʼe liliu te ʼu kiʼi vahaʼa ʼaia ko mahina ʼe fitu ʼae neʼe au fakatalitali ai ʼi Toronto, ke au maʼu taku ʼu pepa ʼaia. Lolotoga te temi ʼaia, neʼe au nofo ʼi he kiʼi famili agalelei ko Cripps pea neʼe au feiloʼiʼaki mo tanā taʼahine ko Sheila. Neʼe ma feʼofaʼaki. Kae ʼi taku fakakaukau ʼae ke au kole ke ma ʼohoana, neʼe tau mai ʼoku pepa. Neʼe ma faikole ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, pea neʼe ma toʼo ai te tonu ke au alu ki Afelika. Kae ʼe hoko atu pe anai tamā fefaitohiʼaki moʼo vakaʼi pe ma ʼohoana anai, pea mo fakatuʼutuʼu te ʼaho mo kapau ʼe ma ʼohoana. Neʼe mole faigafua te tonu ʼaia, kae ki muli age neʼe ma mahino ai leva neʼe ko he tonu lelei ia.

Neʼe au faifolau mahina katoa ke au tau ki te kolo ko Accra ʼi Ghana, ʼo au alu ʼi te saliote afi, mo te sitima pea mo te vakalele. Neʼe hinoʼi au ke au taupau fakatisitilike. Neʼe au foliʼi ai ia Ghana, mo alu ki Côte dʼIvoire pea mo Togo. Neʼe lahi pe taku alu tokotahi ʼo fakaʼaogaʼi te motoka ʼo te Petele. Neʼe au fiafia ʼosi ʼi taku alu ʼo fakasiosio ʼoku tehina.

ʼI te ʼu fakaʼosi vahaʼa, neʼe au tokaga ki te ʼu fakatahi fakasiliko. Neʼe mole hamatou fale ki ʼamatou fakatahi lalahi. Koia, neʼe fai e te ʼu tehina he fale, hage ko he kiʼi pola ke fakamalumalu ai te nofoʼaki. Pea neʼe mole ʼi ai ni ʼaisi, koia neʼe taupau maʼuli te ʼu manu, pea neʼe matehi pe moka fai te meʼa kai ʼo te nofoʼaki.

Neʼe hoko he ʼu aluʼaga fakakata ʼi te ʼu fakatahi ʼaia. Ohage la, neʼe lolotoga faiakonaki ia te tehina ko Herb Jennings, c ko he tahi misionea mo te lele mai ki tuʼa ʼo te pipi mai te koga meʼa ʼae neʼe fai ai te meʼa kai. Neʼe fakalaka ʼi te vaha ʼo te faiakonakiʼaga pea mo te nofoʼaki. Neʼe fakatuʼu ai e Herb tana akonaki pea neʼe hehe te pipi. Kae neʼe lava puke leva e te ʼu tehina malolohi ʼe toko fa ʼo natou ʼave te pipi ki te koga meʼa ʼae neʼe fai ai te meʼa kai. Pea neʼe pasipasi te nofoʼaki.

ʼI te vahaʼa, neʼe au alu ki te ʼu kiʼi kolo liliki ʼae neʼe ovi mai ʼo fakaha te ʼata ko tona kupu tafito Te Sosiete ʼo Te Malama Foʼou. Neʼe au tau te kie hina ki he ʼu pou peʼe ko he ʼu fuʼu ʼakau ʼe lua. Neʼe leleiʼia ʼosi e te hahaʼi ʼo te ʼu kiʼi kolo ʼaia. Neʼe ko te hoki sio e ʼa te tokolahi ki he ʼata. Neʼe natou pasipasi malohi moka neʼe ha mai te papitemaʼi ʼa te hahaʼi. Neʼe tokoni te foʼi ʼata ʼaia kia natou ke natou mahino ko te ʼu Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe ko he kautahi fakamalamanei ʼe logo tahi.

Hili taʼu ʼe lua ʼi taku nofo ʼi Afelika, neʼe au kau ʼi te 1958 ki te fakatahi fakamalamanei neʼe fai ʼi New York, ʼi Amelika. Neʼe au fiafia ʼosi ʼi taku sio kia Sheila, ʼae neʼe haʼu mai Québec pea neʼe pionie makehe ai. ʼI te temi ʼaia neʼe kei ma fefaitohiʼaki pe. Kae ʼi tamā toe felaveʼi ʼaia, neʼe au kole age ke ma ʼohoana pea neʼe ina tali lelei. Neʼe au faitohi ai ki te tehina ko Knorr, d ʼo kole age pe ʼe feala la ke kau ia Sheila ki te ako ʼo Kileate pea ke hinoʼi ki Afelika. Neʼe tali e te tehina taku kole. Neʼe haʼu leva ia Sheila ki Ghana. Neʼe ma ʼohoana ʼi te ʼaho 3 ʼo Oketopeli 1959, ʼi Accra. Neʼe ma logoʼi ai neʼe tapuakinaʼi maua e Sehova he neʼe ma fakamuʼamuʼa ia ia ʼi toma maʼuli.

ʼI te 1961, neʼe hinoʼi maua ki te fenua ko Cameroun. Neʼe kole mai ke au fakatuʼu ʼi ai he filiale foʼou, koia neʼe au maʼumaʼua ʼaupito. Neʼe tonu ke au tokaga ki te gaue faifakamafola ʼi Cameroun, pea neʼe lahi te ʼu faʼahi neʼe tonu ke au ako. ʼI te 1965, neʼe faitama leva ia Sheila. ʼE moʼoni, neʼe faigataʼa ʼi te kamata hamā fakakaukauʼi ʼe ma maʼu anai hamā tamasiʼi. Kae ki muli age, neʼe ma fiafia pea ma fakatuʼutuʼu ai ke ma toe liliu ki Canada. Kae neʼe hoko leva he aluʼaga fakalotomamahi.

Neʼe to te kiʼi toe ʼae neʼe fuafatuʼi e Sheila. Neʼe ui mai e te toketa neʼe ko te kiʼi toe tagata. Kua hili nei ki ai taʼu ʼe 50 tupu, kae neʼe kei ma manatuʼi pe. Logo la si ʼoma lotomamahi, kae neʼe hoko atu pe tamā nonofo ʼi Cameroun, he neʼe ma leleiʼia ʼosi tamā gaue ʼi ai maʼa Sehova.

Neʼe tau fakatagaʼi te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼo Cameroun he mole natou kau ki te politike. Neʼe faigataʼa tafito age maʼa natou ʼi te temi ʼae neʼe fai ai te vote moʼo fakanofo he pelesita. Pea ko te faʼahi ʼae neʼe matou tuʼania ki ai neʼe hoko leva ʼi te ʼaho 13 ʼo Maio 1970. Neʼe tapuʼi ai te gaue ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Neʼe toʼo fakamalohi e te puleʼaga tamatou Petele foʼou mo matalelei ʼae neʼe kua mahina nima pe tamatou kua nonofo ai. Neʼe vahaʼa katoa te fakamavae ʼo te kau misionea fuli ʼi te fenua, ʼo au kau ai mo Sheila. Neʼe faigataʼa tamā taumavae mo ʼoma tehina mo tuagaʼane he neʼe ma ʼofa mamahi ia natou pea neʼe ma tuʼania pe kotea ʼae ka hoko anai kia natou.

ʼI te ʼu mahina ʼe ono ki muli mai, neʼe ma nonofo ʼi te Petele ʼo Falani. ʼI tamā nonofo ai, neʼe hoko atu pe taku fai ia meʼa fuli moʼo tokaga ki ʼoma tehina mo tuagaʼane ʼo Cameroun. ʼI Tesepeli ʼo te taʼu pe ʼaia, neʼe hinoʼi leva maua ki te Petele ʼo Nigéria, ʼae neʼe tokaga leva ki te gaue faifakamafola ʼi Cameroun. Neʼe fakatalitali lelei maua e te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼo Nigéria pea neʼe ma fiafia ʼi te gaue ʼi te Petele ʼaia lolotoga ni taʼu.

ʼI te 1973, neʼe tonu ke ma fai he tonu neʼe faigataʼa kia maua. Neʼe mahaki ia Sheila. ʼI tama kau ki te fakatahi ʼi New York, neʼe tagi pea neʼe ina ui mai: “Mole kei feala haku hoko atu. Kua au gaʼegaʼe pea mo mahamahaki.” Neʼe kua taʼu 14 ia tamā gaue fakatahi maʼa Sehova ʼi Afelika Uesite. Neʼe au fiafia ʼosi ʼi tana tauhi agatonu, kae neʼe tonu leva ke fai ni fetogi. Neʼe ma palalau mo faikole fualoa kia Sehova ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, pea neʼe ma fai leva te tonu ʼae ke ma toe liliu ki Canada. Neʼe feala ai ke fai he faitoʼo ʼe lelei age kia Sheila. Neʼe ma tuku ai leva tama gaue misionea pea mo te selevisi temi katoa. Neʼe mole he tonu neʼe faigataʼa mo fakalotomamahi age ʼi ʼaena neʼe ma fai.

ʼI tamā ʼosi tau leva ki Canada, neʼe au maʼu taku gaue ʼi he kolo neʼe tuʼu ʼi te potu noleto ʼo Toronto. Neʼe au gaue ʼi te fale motoka ʼo toku kaumeʼa lelei. Neʼe ma nofo lue pea neʼe mole ma totogi ni meʼa foʼou ki te loto fale. Neʼe mole ma fia toʼo maʼua. Neʼe ma loto pe ke faigafua toma maʼuli he neʼe ma fakaʼamu ki he ʼaho ʼe ma toe toʼo ai te selevisi temi katoa. Pea neʼe ma punamaʼuli he neʼe hoko vave pe tamā fakaʼamu ʼaia.

Neʼe au kamata tokoni ki te laga ʼo te Fale ʼo Te ʼu Fakatahi ʼi Norval, ʼi Ontario. Neʼe au gaue ai ʼi te Moeaki fuli. Ki muli age, neʼe kole mai ke au tokaga ki te Fale ʼaia ʼo Te ʼu Fakatahi. Neʼe kua siasiaʼa te mahaki ʼo Sheila. Neʼe ma manatu ai ʼe feala pe ke ma tali te gaue foʼou ʼaia. Koia ʼi Sunio 1974, neʼe ma mavae ai ʼo olo ʼo nonofo ʼi te koga fale ʼo te Fale ʼaia. Neʼe ma fiafia lahi ʼosi ʼi tamā toe kau ki te selevisi temi katoa.

Neʼe ma fiafia he neʼe hoko atu pe te siasiaʼa ʼo te mahaki ʼo Sheila. Hili taʼu ʼe lua, neʼe feala ke ma tali toma hinoʼi ʼae ki te gaue fakasiliko. Neʼe fekauʼi maua ki Manitoba, ko he koga fenua ʼo Canada ʼe kovi ʼosi ai te momoko. Kae neʼe ma lotomafana ʼi tamā fakatahi mo te ʼu tehina mo tuagaʼane. Neʼe ma ako ai, ʼe mole ko te koga meʼa ʼae ʼe ke tauhi ai kia Sehova ʼae ʼe maʼuhiga, kae ʼe ko tau tauhi ʼae kia Sehova ʼi he koga meʼa pe ʼe ke nofo ai.

Hili ni taʼu ʼi tamā gaue ʼi te siliko, neʼe fakaafe leva maua ke ma gaue ʼi te Petele ʼo Canada ʼi te 1978. Mole fualoa ki ai, neʼe hoko kia au he aluʼaga fakalotomamahi kae neʼe au taʼofi ai he ako maʼuhiga. Neʼe kole mai ke au fai he akonaki hola katoa vaelua ʼi te Fakafalani, ʼi he fono makehe neʼe fai ʼi Montréal. Kae neʼe faigataʼa leva ki te nofoʼaki hanatou fia fakalogo ki taku akonaki. Pea neʼe tokoniʼi au e te tehina ʼo te Selevisi Gaue ʼo te Petele. ʼE moʼoni, neʼe tonu pe ʼi te temi ʼaia ke au mahino neʼe mole au faʼa poto lelei ʼi te faiakonaki. Neʼe au mahino ki ai ki muli age. Neʼe mole au leleiʼia tana haʼu ʼae ʼo faitokoni mai. Neʼe ma fihi ai. Neʼe au ita he neʼe hage mai neʼe ina valokiʼi pe taku faiakonaki, kae mole pe la ina vikiʼi he faʼahi ʼe tahi. Neʼe au faihala, he neʼe mole tonu ke au tokagaʼi tana faʼahiga fai mai te tokoni ʼo feia mo taku manatu ʼo ʼuhiga mo ia.

Hili ki ai ni ʼaho, neʼe palalau mai he tehina ʼo te Komite ʼo te Filiale ki te faʼahi ʼaia. Neʼe au ui age neʼe mole lelei taku aga pea au fakahemala. Neʼe au alu leva ʼo faifakalelei ki te tehina ʼae neʼe ina tokoniʼi au pea neʼe ina tali leleiʼi. Neʼe akoʼi mai e te aluʼaga ʼaia neʼe hoko te maʼuhiga ʼae ke au fiamalalo, pea ʼe mole au galoʼi anai ʼi he temi. (Taag. 16:18) Neʼe tuʼa lahi taku palalau kia Sehova ʼi te faikole ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, pea neʼe au fakatotonu ai ke mole kei au tali koviʼi he tokoni ʼe fai mai.

Kua taʼu 40 tupu nei taku gaue ʼi te Petele ʼi Canada, pea talu mai te taʼu 1985 mo taku kau ki te Komite ʼo te Filiale. Kae ʼi Fepualio 2021, neʼe au lotomamahi he neʼe mate leva siʼoku ʼofaʼaga, ia Sheila. ʼE au logoʼi ia tana kua puli pea ʼe au toe mahamahaki. Kae ʼi taku maʼumaʼua ʼi taku gaue maʼa Sehova pea mo au fiafia ʼaupito ai, “ʼe mole au sio ai ki te fakalaka ʼo te ʼu ʼaho.” (Ekl. 5:20) Logo la neʼe au tau mo ni faigataʼaʼia ʼi toku maʼuli kae neʼe lahi age pe te ʼu lakaga ʼae neʼe au fiafia ai. ʼI taku fakamuʼamuʼa tuʼumaʼu ia Sehova ʼi toku maʼuli pea mo tauhi kia te ia ʼi te selevisi temi katoa talu mai taʼu ʼe 70, neʼe lahi ai toku fiafia. ʼE au faikole ke toe haga fakamuʼamuʼa mo te ʼu tehina mo tuagaʼane tupulaga ia Sehova, he au tui papau ʼe natou maʼuli fiafia anai, ia te faʼahiga maʼuli ʼaia ʼe maʼu pe e natou ʼae ʼe natou tauhi kia Sehova.