Subara an Ira Pagtoo

Nagpadayon Hiya Bisan Pa han Makapanluya nga mga Panhitabo

INAABAT ni Samuel an kasubo ha bungto han Shilo. Baga hin ginbaha ito hin luha. Pira daw la nga kababayin-an ngan kabataan an nagngunguyngoy tungod han sumat nga diri na makakauli an ira mga amay, bana, anak, ngan bugto nga lalaki? Diri kita maaram. An aton la hinbabaroan nga napirde han mga Pilisteohanon an Israel ngan 30,000 nga kasundalohan hito an namatay waray la pag-iha katapos ito mamatayan hin 4,000 nga kasundalohan ha lain pa nga away.—1 Samuel 4:1, 2, 10.

Usa la ito han sunod-sunod nga trahedya. An hitaas nga saserdote nga hi Eli may magraot nga anak, hira Opni ngan Pinees, nga nagmartsa tipagawas ha Shilo dara an sagrado nga arka han kauyonan. Iton presyoso nga arka nga kasagaran nahimumutang ha baraan nga kwarto han tabernakulo—templo nga hinimo ha tolda—simbolo han presensya han Dios. Katapos, gindara han katawohan an Arka ha patag-awayan ha paghunahuna nga makakapanalipod ito ha ira ngan makakahatag hin kadaogan. Kondi ginkuha han mga Pilisteohanon an Arka, ngan ginpatay hira Opni ngan Pinees.—1 Samuel 4:3-11.

Ha sulod hin mga siglo, an tabernakulo ha Shilo ginpapasidunggan kay didto nahimumutang an Arka. Kondi yana, waray na ito. Han hinbaroan ini han 98 anyos nga hi Eli, nahulog hiya ha lingkoran ngan namatay. An iya umagad nga nabalo hito nga adlaw, namatay ha pagpanganak. Pero antes mamatay, nagsiring ito: “An himaya binmaya ha Israel.” Oo, an Shilo diri na gud magigin pariho hadto.—1 Samuel 4:12-22.

Paonan-o aatubangon ni Samuel inin makasurubo nga panhitabo? Magpapabilin gud ba nga marig-on an iya pagtoo basi mabuligan an katawohan nga nawad-an han panalipod ngan pag-uyon ni Jehova? Yana, kita ngatanan usahay nakakaeksperyensya hin mga problema ngan makapaluya nga panhitabo nga nagsasari han aton pagtoo, salit kitaon naton kon ano an aton mahibabaroan ha ehemplo ni Samuel.

Hiya “Nagbuhat hin Katadongan”

Hini nga takna, waray anay hisguti han Biblia hi Samuel. Lugod, ginhisgotan hito kon paonan-o nag-antos an mga Pilisteohanon tungod han ira pagkuhaa han sagrado nga Arka ngan napiritan nga ibalik ito. Han gin-unabi utro han Biblia hi Samuel, mga 20 ka tuig na an naglabay. (1 Samuel 7:2) Ano an iya ginbuhat durante hito nga panahon? Aton kitaon an siring han Biblia.

Aton nahibaroan nga antes hito nga panahon, “an pulong ni Samuel [“padayon nga,” NW] inmabot ha bug-os nga Israel.” (1 Samuel 4:1) An rekord nagpapakita nga katapos hito, nabisita hiya kada tuig ha tulo nga syudad han Israel basi magsulbad hin mga diri pagsinabtanay ngan magbaton hin mga pakiana. Katapos, nauli hiya ha Rama. (1 Samuel 7:15-17) Matin-aw, sagipo hiya durante hiton 20 ka tuig.

An imoral ngan magraot nga buhat han mga anak ni Eli nagpaluya han pagtoo han katawohan. Baga hin ito an rason kon kay ano nga damu an nagsingba ha mga dios-dios. Kondi, katapos han duha ka dekada nga pagin sagipo, hi Samuel nagsiring ha katawohan: “Kon kamo mamalik kan Jehova ha bug-os niyo nga kasingkasing, dida hito isalikway niyo an lain nga mga dios-dios ngan an mga Astarot tikang dida ha iyo, ngan tikuson niyo an iyo mga kasingkasing ngadto kan Jehova, ngan mag-alagad ha iya la;  ngan iya kamo luluwason tikang ha kamot han mga Pilisteohanon.”—1 Samuel 7:3.

An “kamot han mga Pilisteohanon” sugad hin nagin mabug-at ha Israel. Tungod kay napirde nira an kasundalohan han Israel, inabat nira nga puydi na nira raugdaugon an katawohan han Dios. Kondi, ginpasarig ni Samuel an katawohan nga magbabag-o an ira kahimtang kon bumalik hira kan Jehova. Ginbuhat ba nira ito? Oo. Daku gud an kalipay ni Samuel han ginbayaan nira an ira mga dios-dios ngan “nag-alagad kan Jehova la.” Ginpatawag niya an katawohan ha Mispa, usa nga bungto ha kabukiran ha norte han Jerusalem. Didto, an katawohan nagkatirok, nagpuasa, ngan nagbasol ha pagsingba ha mga dios-dios.—1 Samuel 7:4-6.

Hinbaroan ito han mga Pilisteohanon. Salit nagpadara hira hin kasundalohan ha Mispa basi poohon an magsiringba ni Jehova. Hinbaroan ini han mga Israelita. Tungod kay nahadlok, ginhangyo nira hi Samuel nga mag-ampo para ha ira. Ginbuhat ito ni Samuel ngan naghalad pa ngani hiya. Durante hiton sagrado nga seremonya, sinulong an mga Pilisteohanon. Hito nga takna, ginbaton ni Jehova an pag-ampo ni Samuel. Ha Iya kasina, nagpadara Hiya hin makusog nga dalugdog. “Pinadalugdog ni Jehova an daku nga dalugdog hadto nga adlaw ngada ha mga Pilisteohanon.”—1 Samuel 7:7-10.

Huhunahunaon ba naton adto nga mga Pilisteohanon sugad hin gudtiay nga kabataan nga matago ha luyo han ira nanay kon magdalugdog? Diri, hira mag-isog ngan hiara ha pakig-away. Salit posible gud nga ini nga dalugdog diri ordinaryo. Paonan-o ito nagin diri ordinaryo? Tungod ba han nakakabungol nga kakusog hito? O nahitabo ba ito bisan kon masirak an panahon, o nalanog ba ito nga dalugdog ha kabukiran? Anoman ito, nahadlok hinduro an mga Pilisteohanon. Tungod han ira katarantar, imbes nga manbiktima, hira lugod an nabiktima. Ginsulong hira han Israel, ginpirde, ngan ginlanat hin damu ka kilometro tubtob ha sur-weste han Jerusalem.—1 Samuel 7:11.

Ito nga away importante gud ha katawohan han Dios. Tikang hito tubtob han matapos an pagin hukom ni Samuel, waray na sumulong an mga Pilisteohanon. An tanan nga syudad nga ira nasakop nahibalik ha katawohan han Dios.—1 Samuel 7:13, 14.

Paglabay hin damu ka siglo, gin-unabi ni apostol Pablo hi Samuel sugad nga usa han magtinumanon nga hukom ngan propeta nga “nagbuhat hin katadongan.” (Hebreo 11:32, 33) Ginbuligan gud niya an mga Israelita nga mabuhat an husto. Nabuhat niya ito tungod kay mapailubon nga naghulat hiya kan Jehova ngan matinumanon nga nagbuhat han iya toka bisan pa han makapaluya nga mga hitabo. Maapresyaron liwat hiya. Katapos han kadaogan ha Mispa, nagtukod hiya hin monumento nga magpapahinumdom han bulig ni Jehova.—1 Samuel 7:12.

Karuyag mo ba ‘magbuhat hin katadongan’? Kon oo, damu an imo hibabaroan ha pagin mapailubon, mapainubsanon, ngan maapresyaron ni Samuel. May-ada ba ha aton diri nagkikinahanglan hito nga mga kalidad? Maopay na la nga nakultibar ni Samuel ito nga mga kalidad samtang bata pa hiya, kay nakabulig ito han nakaeksperyensya hiya hin mas makasurubo nga panhitabo han lagas na hiya.

 “An Imo mga Anak nga Kalalakin-an Diri Naglalakat ha Imo mga Dalan”

Han sunod nga gin-unabi hi Samuel, “lagas na” hiya. May duha na hiya nga anak, hira Joel ngan Abija, nga gintaporan niya hin responsabilidad ha pagbulig ha iya ha paghukom. Kondi makasurubo, nagsayop hiya ha pagtapod ha ira. Bisan kon tangkod ngan matadong hiya, gin-gamit han iya mga anak an ira posisyon ha hakugnon nga paagi, ginbabaliko an hustisya ngan nakarawat hin hukip.—1 Samuel 8:1-3.

Usa ka adlaw, kinadto ha iya an katigurangan han Israel ngan nagreklamo: “An imo mga anak nga kalalakin-an diri naglalakat ha imo mga dalan.” (1 Samuel 8:4, 5) Maaram ba hito hi Samuel? Waray magsiring an Biblia. Pero diri pariho kan Eli, sigurado nga responsable nga amay hi Samuel. Ginsaway ngan ginsirotan ni Jehova hi Eli kay waray niya disiplinaha an iya magraot nga anak ngan mas ginpabilhan niya hira kay ha Dios. (1 Samuel 2:27-29) Waray gud makita ni Jehova an sugad nga sayop kan Samuel.

Waray unabiha han Biblia an duro nga kaawod, kabaraka, o kasubo nga gin-abat ni Samuel han hinbaroan niya an maraot nga panggawi han iya mga anak. Kondi, nasasabtan gud ini han damu nga kag-anak tungod kay kalyap yana an pagrebelde ha mga kag-anak. (2 Timoteo 3:1-5) An mga kag-anak nga nasasakit tungod hito mahimo makabiling hin pagliaw ngan giya ha ehemplo ni Samuel. Waray gud hiya magpaapekto ha pagkadiri-matinumanon han iya mga anak. Hinumdumi nga mapakyas man ha pagbantad han matig-a nga kasingkasing an sagdon ngan disiplina, an ehemplo han kag-anak nagpapabilin nga epektibo gud nga magturutdo. Ngan sugad kan Samuel, may higayon hira pirme nga lipayon an ira Amay, hi Jehova nga Dios.

“Himoi Kami hin Usa nga Hadi”

Waray mahunahuna han mga anak ni Samuel an magigin epekto han ira kahakog ngan pagin makikalugaringon. An katigurangan han Israel nagsiring kan Samuel: “Yana himoi kami hin usa nga hadi ha paghukom ha amon sugad han ngatanan nga nasud.” Nagpapakita ba ito nga nadiri na hira kan Samuel? Aw, kon huhunahunaon, mga dekada na nga naghuhukom hiya ha Israel sugad nga representante ni Jehova. Kondi yana, karuyag nira nga usa nga hadi an maghukom ha ira, diri propeta la pariho kan Samuel. An mga nasud nga nakapalibot ha ira may mga hadi,  ngan karuyag liwat nira magkaada hito. Ano an reaksyon ni Samuel? An Biblia nasiring nga “an bagay nakapasubo” ha iya.—1 Samuel 8:5, 6.

Tigamni an baton ni Jehova han igin-ampo ito ni Samuel: “Pamatii an tingog han katawohan ha ngatanan nga ira igyayakan ha imo; kay waray ka nira isikway, kondi ira ako isinikway, nga ako diri ma ira hadi.” Nakaliaw gud ito kan Samuel, kondi daku nga insulto ha Dios nga Makagarahum-ha-ngatanan an hangyo han katawohan! Ginsidngan ni Jehova hi Samuel nga pahamangnoan an mga Israelita han maraot nga resulta han pagkaada tawo nga hadi. Han iya iginsumat ito, hira nag-insister: “Diri; kondi mamamay-ada kami hadi ha pagmando ha amon.” Tungod kay masinugtanon ha iya Dios, lumakat hi Samuel ngan gindihogan an hadi nga Iya ginpili.—1 Samuel 8:7-19.

Napipiritan la ba hi Samuel ha pagsugot? Gintugotan ba niya an kasubo nga makaapekto ha iya ngan magdumot? Posible nga ito an magigin reaksyon han damu, kondi diri sugad hito hi Samuel. Iya gindihogan hi Saul ngan ginkilala sugad nga an pinili ni Jehova. Ginharokan niya ito, tigaman han iya pagkarawat ngan pagpasakop ha bag-o nga hadi. Ngan hiya nagsiring ha katawohan: “Kitaa niyo hiya nga kan Jehova ginpili, nga waray pariho ha iya dida ha ngatanan nga katawohan?”—1 Samuel 10:1, 24.

Ginkita ni Samuel an mag-opay nga kalidad han hadi nga ginpili ni Jehova, diri an kaluyahan hito. Ngan ha iya bahin, nagpokus hiya ha pagin matinumanon ha Dios imbes ha pag-uyon han katawohan nga paburobag-o an hunahuna. (1 Samuel 12:1-4) Gintuman liwat niya an iya toka, ginsasagdonan an katawohan nga likyan an magpapaluya han ira pagtoo ngan gindadasig nga magpabilin nga matinumanon kan Jehova. An iya sagdon nakabantad ha ira kasingkasing, ngan ginhangyo hiya nga mag-ampo para ha ira. Hiya siniring: “Ipahirayo ito ha akon nga ako makasala kan Jehova ha paghunong hin pag-ampo para ha iyo: kondi tututdoan ko kamo ha maopay ngan matadong nga dalan.”—1 Samuel 12:21-24.

Nasubo ka na ba han iba an ginpili para ha usa nga posisyon o pribilehiyo? An ehemplo ni Samuel maopay nga pahinumdom nga diri sadang tugotan an kaawa o pagdumot nga makagamot ha aton. Damu nga makalilipay nga buruhaton an iginhahatag han Dios ha tagsa han iya matinumanon nga surugoon.

“Ngada San-o an Imo Pagmabidoon Tungod kan Saul?”

Husto hi Samuel ha pagkita han maopay kan Saul. Hi Saul hitaas, gwapo, maisugon, madiskarte, ngan mapainubsanon. (1 Samuel 10:22, 23, 27) Dugang pa hito, gintagan hiya hin abilidad ha pagpili hin paagi han pagkinabuhi ngan ha paghimo hin mga desisyon. (Deuteronomio 30:19) Ginpahimulsan ba niya ito?

Makasurubo nga kon an usa nagkakaada hitaas nga posisyon, kasagaran nga an pagkamapainubsanon an siyahan nga kalidad nga nawawara. Waray pag-iha, nagin arogante hi Saul. Ginpili niya nga diri sugton an mga sugo ni Jehova pinaagi kan Samuel. Makausa, tungod kay waray makahulat, naghalad hiya bisan kon maaram hiya nga hi Samuel la an may katungod hito. Salit marig-on nga ginsaway hiya ni Samuel ngan ginsidngan nga an pagkahadi kukuhaon ha iya pamilya. Kondi imbes nga karawaton an disiplina, mas nagin matinalapasnon la lugod hiya.—1 Samuel 13:8, 9, 13, 14.

 Pinaagi kan Samuel, ginsugo ni Jehova hi Saul nga makig-away ha mga Amalekanhon ngan patayon an maraot nga hadi hito nga hi Agag. Kondi waray pataya ni Saul hi Agag pati an pinakamag-opay nga hayop nga ira dinag-an nga sadang unta patayon. Han ginsaway hi Saul ni Samuel, nakita kan Saul nga nagbag-o na gud hiya. Imbes nga mapainubsanon nga karawaton an pagsaway, nangatadongan hiya, naghimo-himo hin mga pasangil, ginpakamatadong an iya ginbuhat, ginlikyan an isyu, ngan ginsayop an katawohan. Han ginpakaminos ni Saul an disiplina pinaagi ha pagsiring nga an pipira nga dinag-an para ha paghalad kan Jehova, iginpahayag ni Samuel inin bantogan nga mga pulong: “Kitaa, an pagsugot maoroopay kay han paghalad.” Maisugon nga ginsaway hiya ni Samuel ngan ginsumatan han desisyon ni Jehova: An pagkahadi kukuhaon kan Saul ngan ihahatag ha mas maopay nga tawo.—1 Samuel 15:1-33.

Nasubo gud hi Samuel ha kapakyasan ni Saul. Bug-os nga gab-i nga nangaraba hiya kan Jehova mahitungod hito ngan nabido gud. Hitaas an iya ginlalaoman kan Saul kay nakita niya an potensyal hito, kondi nahanaw an iya ginlalaoman. Nagbag-o na hi Saul—nawara na an iya mga kalidad ngan nagrebelde kan Jehova. Salit, waray na hi Samuel makigkita ha iya. Kondi, ginpahamangnoan ni Jehova hi Samuel ha urhi: “Ngada san-o an imo pagmabidoon tungod kan Saul, maaram ka na nga akon hiya isinikway tikang ha pagkahadi ha Israel? Sudli an imo sungay hin lana, ngan lumakat: pakakadtoon ko ikaw kan Jesse an taga-Betlehem; kay nakaagi ako hin hadi para ha akon dida ha iya mga anak nga kalalakin-an.”—1 Samuel 15:34, 35; 16:1.

An katumanan han katuyoan ni Jehova diri nadepende ha diri hingpit nga katawohan nga usahay diri maunungon. Kon an usa nagigin diri matinumanon, namimiling hi Jehova hin kasaliwan nga magbubuhat han Iya kaburut-on. Salit ginkalimtan ni Samuel an iya kabido kan Saul. Ha sugo ni Jehova, kinadto hiya ha balay ni Jesse ha Betlehem, diin nakilala niya an gwapo nga mga anak hito. Kondi tikang pa ha tinikangan, ginpahinumdoman hiya ni Jehova: “Ayaw tan-awa an iya pamahong-pahong, o an kahitaas han iya lawas; . . . kay hi Jehova nakita diri sugad han pagkita han tawo; kay an tawo nagtatan-aw han kinikita ha gawas, kondi hi Jehova nagtatan-aw han kasingkasing.” (1 Samuel 16:7) Ha urhi, nakilala ni Samuel an puto ni Jesse, an pinili ni Jehova—hi David!

Ha ultimo nga bahin han kinabuhi ni Samuel, nagin mas matin-aw ha iya nga husto an desisyon ni Jehova nga saliwnan hi Saul ni David. Hi Saul naawa kan David salit karuyag ni Saul nga patayon ito, ngan nagin apostata liwat hiya. Ha kabaliktaran, hi David nagpakita hin mag-opay nga kalidad—kaisog, integridad, pagtoo, ngan pagkamaunungon. Han hirani na mamatay hi Samuel, nagin mas marig-on pa gud an iya pagtoo. Nasantop niya nga waray problema nga diri masusulbad ni Jehova, ngan mahihimo pa ngani Niya ito nga bendisyon. Namatay hi Samuel nga may rekord han pagkamatinumanon ha sulod hin haros usa ka siglo. Salit, diri urusahon nga nasubo gud an bug-os nga Israel. Yana, maopay nga pakianhan han mga surugoon ni Jehova an ira kalugaringon, ‘Susubaron ko ba an pagtoo ni Samuel?’

[Retrato ha pahina 25]

Paonan-o mabubuligan ni Samuel an iya katawohan nga maatubang an duro nga kasakit ngan kasub-anan?

[Retrato ha pahina 26]

Paonan-o nailob ni Samuel an kasubo han pagin diri matinumanon han iya mga anak?