1-3. (a) Ano nga mga problema ha pinansyal an naieksperyensyahan han damu nga tawo yana, ngan paonan-o ito ginsusulbad han iba? (Kitaa an retrato hini nga pahina.) (b) Ano an ginkakabarak-an han mga kag-anak may kalabotan ha pagpatubo han ira mga anak?

“KADA adlaw kapoy hinduro nga nauli hi James nga akon bana tikang ha trabaho, kondi an iya sweldo igo la para ha amon adlaw-adlaw nga panginahanglan,” siring ni Marilyn. * “Karuyag ko nga diri hiya mabug-atan, ngan maihatag ha amon anak nga hi Jimmy an mag-opay nga butang nga may-ada an iya mga kaeskwela.” Karuyag liwat ni Marilyn nga buligan an iya mga paryente ngan makagtirok hiya para ha tidaraon. Damu han iya kasangkayan an nag-abroad basi magkaada mas daku nga kità. Kondi kon ginhuhunahuna niya nga bubuhaton niya ito, iba-iba an iya gin-aabat. Kay ano?

² Nahadlok hi Marilyn nga bayaan an iya hinigugma nga pamilya ngan an ira maopay nga espirituwal nga rutina. Kondi nahunahuna niya nga may iba nga nag-abroad pero baga hin maopay man la gihapon an espirituwalidad han ira pamilya. Pero nahunahuna liwat niya kon paonan-o niya maaataman hi Jimmy kon hirayo hiya. Malampuson ba nga mapapatubo niya an iya anak “uyon ha disiplina ngan sagdon ni Jehova” pinaagi ha Internet?—Efe. 6:4.

³ Hi Marilyn nangaro hin sagdon. An iya bana nadiri nga bumaya hiya, pero nagsiring ito nga diri niya pupugngan hi Marilyn. An mga tigurang ngan an pipira nga iya kakongregasyon nagsagdon ha  iya nga diri bumaya, pero may pipira nga sister nga nag-aghat ha iya nga mag-abroad. “Kon higugmaon mo an imo pamilya, mag-a-abroad ka,” siring nira ha iya. “Makakag-alagad ka pa man gihapon kan Jehova.” Bisan pa han mga pagruhaduha ni Marilyn, ginbayaan niya hira James ngan Jimmy basi magtrabaho ha iba nga nasud. “Diri ako mag-iiha didto,” nagsaad hiya.

4. Kay ano nga damu an nagtatrabaho ha iba nga lugar, ngan kan kanay nira kasagaran nga iginpapaataman an ira mga anak?

⁴ Diri karuyag ni Jehova nga magutom an iya mga surugoon, ngan tikang pa hadto, an pagbalhin ha iba nga lugar usa nga solusyon han kakurian. (Sal. 37:25; Prob. 30:8) Basi diri magutom, ginsugo han patriarka nga hi Jacob an iya mga anak ngadto ha Ehipto basi pumalit hin pagkaon. * (Gen. 42:1, 2) Yana, an hinungdan han kadam-an kon kay ano nga nagtatrabaho hira ha iba nga lugar diri tungod kay nagugutom hira. Kondi bangin tungod ito kay damu hinduro an ira utang. An iba naman, karuyag nga mag-uswag an panginabuhi han ira pamilya. Basi mahimo ito, damu an nabaya ha ira pamilya basi magtrabaho ha sulod man o ha gawas han ira nasud. Kasagaran nga ira iginpapaataman an ira minor-de-edad nga mga anak ha ira kag-anak, magurang nga bugto, lolo ngan lola, iba nga paryente, o ha kasangkayan. Bisan kon masakit ha ira nga bumaya ha ira padis o mga anak, para ha damu nga nag-a-abroad waray hira mapipilian.

5, 6. (a) Ano an igintutdo ni Jesus mahitungod ha kalipay ngan kasigurohan? (b) May kalabotan ha materyal nga mga butang, ano an igintutdo ni Jesus nga ig-ampo han iya mga sumurunod? (c) Ha ano nga paagi ginbibendisyonan kita ni Jehova?

⁵ Ha panahon ni Jesus damu liwat an pobre, ngan bangin ginhunahuna nira nga magigin mas malipayon ngan may kasigurohan an ira kinabuhi kon magkakaada hira mas damu nga kwarta. (Mar. 14:7) Pero diri karuyag ni Jesus nga sumarig hira ha temporaryo nga mga butang. Lugod, karuyag niya nga sumarig hira kan Jehova, an Surok han nagpapadayon nga karikohan. Ha Sermon ni Jesus ha Bukid, iya iginsaysay nga an tinuod nga kalipay ngan kasigurohan diri nadepende ha materyal nga mga butang o ha aton kalugaringon nga mga pangalimbasog, kondi ha aton pakigsangkay ha aton langitnon nga Amay.

⁶ Ha modelo nga pag-ampo ni Jesus, gintutdoan kita niya nga mag-ampo diri basi magkaada hin komportable nga kinabuhi, kondi basi magkaada han panginahanglan ha kada adlaw, an aton “pagkaon para yana nga adlaw.” Prangka nga ginsidngan niya an iya mga mamarati: “Ayaw na kamo pagtinirok hin bahandi ha tuna . . . Lugod, pagtirok kamo hin bahandi ha langit.” (Mat. 6:9, 11, 19, 20) Nasarig kita nga bibendisyonan kita ni Jehova sugad han iya iginsasaad ha aton. An iya mga bendisyon nag-uupod labaw pa kay han iya pag-uyon. Garantiya ito nga itatagana niya kon ano gud an aton ginkikinahanglan. Oo, an paagi la basi magkaada kita tinuod nga kalipay ngan kasigurohan amo an pagsarig ha aton mahigugmaon nga Amay imbes nga ha kwarta.—Basaha an Mateo 6:24, 25, 31-34.

7. (a) Kan kanay igintoka ni Jehova an responsabilidad ha pag-ataman ha mga anak? (b) Kay ano nga an mga kag-anak an sadang mag-ataman ha ira mga anak?

⁷ ‘An pag-una ha pagpamiling han katadongan han Dios’ nag-uupod ha pagtuman han aton mga responsabilidad ha pamilya ha paagi nga karuyag ni Jehova nga buhaton naton. An Mosaiko nga Balaud nagsusulod hini nga prinsipyo nga aplikado ha mga Kristiano: Kinahanglan bansayon ha espirituwal han mga kag-anak an ira mga anak. (Basaha an Deuteronomio 6:6, 7.) Igintoka han Dios ini nga responsabilidad ha mga kag-anak, diri ha mga lolo ngan lola o ha bisan hin-o. Hi Hadi Solomon nagsiring: “Anak ko, pamati han pagtutdo han imo amay, ngan ayaw bayai an balaud han imo iroy.” (Prob. 1:8) Karuyag ni Jehova nga tarampo an bug-os nga pamilya basi an  mga kag-anak an magtutdo ngan maggiya ha ira mga anak. (Prob. 31:10, 27, 28) Kon nababatian han mga anak nga pirme nag-iistorya an ira mga kag-anak may kalabotan kan Jehova ngan nakikita nira kada adlaw kon paonan-o hira nag-aalagad ha iya, mahibabaro hira nga buhaton an pariho.

8, 9. (a) Ano nga pagbag-o an kasagaran nga nahitatabo kon hirayo an kag-anak ha iya pamilya? (b) Paonan-o mahimo maapektohan an emosyon ngan moralidad han pamilya kon burublag hira?

⁸ Maaram an mga mag-a-abroad nga an ira desisyon mahimo magresulta hin mga problema, pero diri nira nakikita an ngatanan nga magigin epekto hito ha ira pamilya. (Prob. 22:3) * Pagbaya ni Marilyn, namingaw dayon hiya ha iya pamilya. Ito liwat an gin-abat han iya bana ngan anak. An bata pa nga hi Jimmy pirme nagpipinakiana ha iya, “Kay ano nga ginbayaan mo ako?” An iya plano nga pipira la ka bulan nga pagbaya inabot hin mga tuig, ngan nabaraka gud hiya han pagbag-o han iya pamilya. Nagbag-o na hi Jimmy. Talagsa na la ito makiistorya ha iya ngan nag-aalang na pagsumat han inaabat hito. Hi Marilyn nasusubo nga nagsiring, “Diri na ako niya higugmaon.”

⁹ Kon burublag an pamilya mahimo maapektohan an ira emosyon ngan mag-antos hira hin kadaot ha moral. * Mas daku an magigin problema kon mas bata pa nga ginbabayaan an mga anak ngan mas maiha an ira pagburublag. Iginsaysay ni Marilyn kan Jimmy nga nagsasakripisyo hiya para ha kaopayan ni Jimmy. Pero pag-abat ni Jimmy, ginpasibay-an hiya han iya nanay. Ha siyahan, nadiri hiya nga bumaya ito. Pero ha urhi, kon nabakasyon hi iya nanay nadiri na hiya nga makaupod ito. Sugad han damu nga bata nga ginbayaan han ira mga kag-anak, para kan Jimmy waray na katungod an iya nanay para iya sugton ngan higugmaon.—Basaha an Proberbios 29:15.

10. (a) Kon an pagin hirayo han mga kag-anak ginbabawi na la pinaagi hin mga regalo, ano an magigin epekto hito ha mga anak? (b) Ano an diri nahihimo han kag-anak kon hirayo hiya ha iya mga anak?

¹⁰ Tungod kay hirayo hi Marilyn, nangalimbasog hiya nga makabawi ha iya anak pinaagi ha pagpadara hin kwarta ngan mga regalo. Kondi nasantop niya nga hiya mismo an nagpapahirayo ha iya anak ngan gintututdoan niya ito nga unahon an materyal nga mga butang kay ha pamilya ngan ha espirituwal nga mga buruhaton. (Prob. 22:6) “Ayaw na pag-uli,” siring ha iya ni Jimmy. “Pagpadara na la pirme hin mga regalo.” Nasantop ni Marilyn nga diri niya maaataman an iya anak pinaagi la hin mga surat, tawag ha telepono, o video chat. Hiya nagsiring, “Diri mo mahahangkopan o mahaharokan an imo anak pinaagi han Internet.”

11. (a) Paonan-o naaapektohan an pag-asawa kon hirayo an mag-asawa ha usa kag usa tungod ha trabaho? (b) Paonan-o nasantop han usa nga sister nga kinahanglan umuli hiya ha iya pamilya?

 ¹¹ Naapektohan liwat an relasyon ni Marilyn kan Jehova ngan ha iya bana nga hi James. Ha usa ka semana, usa na la ka adlaw an iya nagagamit ha pagtambong ngan ha pagsangyaw. Kinahanglan liwat niya atohan an pagsulay han iya agaron nga karuyag makigrelasyon ha iya. Tungod kay hirayo hira James ngan Marilyn ha usa kag usa basi maisumat an ira mga problema, nagin duok hira ha iba nga diri kapariho ha sekso ngan hapit na makabuhat hin imoral. Nasantop ni Marilyn nga bisan kon waray hira mag-adulteryo, pero tungod kay hirayo hira ha usa kag usa, diri nira natutuman an sugo han Biblia nga ihatag an emosyonal ngan seksuwal nga panginahanglan han kada tagsa. Diri na nira naisusumat dayon an ira ginhuhunahuna, diri na nira nakikita an ira mga pagsiplatay, o mga hiyom, diri na nira nakakaptan ngan nahahangkopan an kada tagsa, ngan diri na nira naihahatag an ira duok nga kapahayagan han ira “gugma” o an “panginahanglan” nira nga mag-asawa. (Kanta ni Salo. 1:2; 1 Cor. 7:3, 5) Ngan diri na hira bug-os nga nakakagsingba kan Jehova upod an ira anak. “Han hinbaroan ko ha kombensyon nga importante ha aton an regular nga pagsingba han pamilya basi matalwas ha daku nga adlaw ni Jehova, nasantop ko nga kinahanglan ko na gud umuli,” siring ni Marilyn. “Kinahanglan ko parig-unon utro an akon espirituwalidad ngan an akon pamilya.”

12. Ano an Kasuratanhon nga sagdon nga mahimo ihatag ha usa nga hirayo ha iya pamilya?

¹² Han nagdesisyon hi Marilyn nga umuli na, iba-iba an reaksyon han iya mga kakilala. Ginkumendasyonan hiya han mga tigurang ha iya kongregasyon ha abroad tungod han iya pagtoo ngan kaisog. Kondi waray umuyon ha iya an pipira nga nagtatrabaho liwat hirayo ha ira pamilya. Imbes nga subaron an iya maopay nga ginbuhat, nangalimbasog hira ha pagkombinse ha iya nga diri umuli. “Mabalik ka la ngahaw dayon,” siring nira. “Paonan-o mo maisasalbar an imo pamilya ha kakurian kon mauli ka?” Imbes nga maghatag hin sugad hito nga mga komento nga diri makaparig-on, an mga Kristiano sadang magsagdon ha ‘burobata nga kababayin-an nga higugmaon an ira bana ngan an ira mga anak, manginano han mga buruhaton ha balay,’ ha ira mismo panimalay, “basi an pulong han Dios diri pagyaknan hin maraot.”—Basaha an Tito 2:3-5.

13, 14. Kay ano nga kinahanglan naton an pagtoo basi unahon hi Jehova imbes nga an karuyag han aton mga kapamilya? Paghatag hin ehemplo.

¹³ Damu han nag-a-abroad an nagtubo ha lugar diin kultura nira nga unahon an pamilya, labi na an mga kag-anak. Kinahanglan marig-on an pagtoo han usa nga Kristiano nga unahon an pagpalipay kan Jehova kay ha iya mga kapamilya.

¹⁴ Tagda pananglitan an eksperyensya ni Carin, hiya nagsiring: “Han igin-anak ko hi Don,  nagtatrabaho kami nga mag-asawa ha abroad, ngan nagtikang pa la ako pag-aram ha Biblia. Ginlalaoman han akon mga kapamilya nga igpapaataman ko hi Don ha akon mga kag-anak tubtob nga magin maopay na an amon kahimtang ha pinansyal.” Han nagsiring hi Carin nga hiya mismo an mag-aataman kan Don, ginsidngan hiya nga hubya hiya ngan gintinawaan hiya han iya mga paryente, pati na han iya bana. “Ha tinuod la, hito nga panahon, diri ko pa bug-os nga nasasabtan kon ano an sayop kon igpapaataman ko hi Don ha akon mga kag-anak ha sulod hin pipira ka tuig,” siring ni Carin. “Pero maaram ako nga an responsabilidad ha pag-ataman ha amon anak, iginhatag ni Jehova ha amon nga mga kag-anak.” Han nagburod utro hi Carin, ginpirit hiya han iya diri-tumuroo nga bana nga magpapunit. Tungod han husto nga desisyon ni Carin ha naglabay, nagin marig-on an iya pagtoo ngan naghimo utro hiya hin desisyon nga nakapalipay kan Jehova. Yana malipayon hi Carin, an iya bana, ngan an ira mga anak tungod kay tarampo hira. Kon iginpaataman ni Carin ha iba an usa o an duha niya nga anak, bangin kabaliktaran gud an nagin resulta.

15, 16. (a) Paonan-o ginpadaku hi Vicky? (b) Kay ano nga ginpili niya nga padakuon an iya anak ha iba nga paagi?

¹⁵ Usa nga sister nga hi Vicky an nagsiring: “Ha sulod hin pipira ka tuig, hi Lola an nag-ataman ha akon, samtang an akon manghod nga babaye nakadto ha akon mga kag-anak. Han kaupod ko na utro an akon mga kag-anak, iba na an akon pagtagad ha ira. An akon manghod diri nag-aalang pakiistorya ngan paghangkop ha ira, ngan duok hiya ha ira. Ako naman, diri komportable ha ira, ngan bisan han nagin adulto na ako, nag-aalang pa gihapon ako nga ipakita ha ira an tinuod ko nga gin-aabat. Ginpasarig namon nga magbugto an amon mga kag-anak nga amon hira aatamanon kon malagas na hira. Pero bubuhaton ko ito tungod la kay obligasyon ko ito, samtang an akon manghod, bubuhaton niya ito tungod kay hinigugma niya hira.

¹⁶ “Yana karuyag ni Nanay nga hiya an mag-ataman ha akon anak sugad han iya ginbuhat nga iginpaataman niya ako kan Lola. May pagkabuotan nga nagdumiri ako,” siring ni Vicky. “Karuyag namon nga mag-asawa nga kami mismo an mag-ataman ha amon anak uyon ha paagi ni Jehova. Ngan diri ko karuyag nga ha tidaraon diri hiya magin duok ha akon.” Nasantop ni Vicky nga magigin malampuson la an usa kon uunahon niya hi Jehova ngan an Iya mga prinsipyo kay ha materyal nga mga butang ngan han karuyag han iya pamilya. Prangka nga nagsiring hi Jesus: “Waray makakagserbi ha duha nga agaron,” ha Dios ngan ha Karikohan.—Mat. 6:24; Eks. 23:2.

17, 18. (a) Kay ano nga masisiring nga pirme may mapipilian an mga Kristiano? (b) Ano nga mga pakiana an hihisgotan ha sunod nga artikulo?

¹⁷ An aton Amay, hi Jehova, nagsaad nga iya ihahatag an ngatanan nga aton gud ginkikinahanglan kon uunahon naton an iya Ginhadian ngan an iya katadongan. (Mat. 6:33) Salit an tinuod nga mga Kristiano pirme may mapipilian. Hi Jehova nagsasaad nga ‘makakagawas’ kita ha anoman nga problema nga naieksperyensyahan naton nga diri kinahanglan ikompromiso an mga prinsipyo ha Biblia. (Basaha an 1 Corinto 10:13.) Kon kita ‘maghuhulat hin mapailubon’ kan Jehova, ‘masarig ha iya’ pinaagi ha pag-ampo para han iya kinaadman ngan giya ngan ha pagsunod han iya mga sugo ngan mga prinsipyo, hiya ‘mabulig ha aton.’ (Sal. 37:5, 7, Maopay nga Sumat) Iya bibendisyonan an aton sinsero nga mga pangalimbasog ha pag-alagad ha iya sugad nga an tinuod nga Agaron. Kon uunahon naton hiya, ‘pauuswagon’ niya an aton kinabuhi.—Itanding an Genesis 39:3.

¹⁸ Ano an mahimo buhaton basi masulbad an mga problema tungod han pagtrabaho ha lugar nga hirayo ha pamilya? Paonan-o naton maitatagana an materyal nga panginahanglan han aton pamilya nga diri na naton kinahanglan bayaan hira? Ngan paonan-o naton mahigugmaon nga madadasig an iba nga maghimo hin husto nga desisyon may kalabotan hini? Hihisgotan ito ha sunod nga artikulo.