1. Ano an kinahanglan naton buhaton basi masiguro nga magpapabilin nga marig-on an aton pagtoo?

DAMU an nasiring nga natoo la hira ha mga butang nga ira nakikita. Paonan-o naton mabubuligan an sugad hito nga mga tawo nga magkaada pagtoo kan Jehova? Kay kon huhunahunaon, an Biblia nasiring nga “waray tawo nga nakakita ha Dios ha bisan san-o.” (Juan 1:18) Kon sugad, paonan-o naton masisiguro nga magpapabilin nga marig-on an aton pagtoo ha “diri-nakikita nga Dios,” hi Jehova? (Col. 1:15) Siyahan kinahanglan hibaroan naton kon ano nga mga katutdoan an nakakatabon han kamatuoran mahitungod kan Jehova. Katapos kinahanglan gamiton naton hin maopay an Biblia basi itumba an bisan ano nga pangatadongan nga “gintindog kontra ha kahibaro han Dios.”—2 Cor. 10:4, 5.

2, 3. Ano an duha nga katutdoan nga nakakapugong ha mga tawo nga mahibaro han kamatuoran mahitungod ha Dios?

² Usa nga kalyap nga sayop nga katutdoan nga nagbubuta ha mga tawo ngan nakakapugong ha ira nga mahibaro han kamatuoran mahitungod ha Dios amo an ebolusyon. Ini nga katutdoan han tawo diri uyon ha Biblia ngan tungod hito an mga tawo nawawarayan paglaom nga magkaada makalilipay nga tidaraon. Igintututdo han ebolusyon nga an ngatanan nga may kinabuhi iniksister nga waray naglarang, salit iginpapasabot hito nga an kinabuhi han tawo waray katuyoan.

³ Ha luyo nga bahin, may mga membro han Kakristianohan nga gintatagad an Biblia hin sobra kaliteral ngan nagtututdo nga an uniberso, pati na an tuna ngan an ngatanan nga may kinabuhi dida hito, iniksister pipira ka yukot ka tuig pa la an naglabay. An mga nagtututdo hini nga doktrina—nga kilala sugad nga creationism—bangin may pagtahod ha Biblia, pero nag-iinsister hira nga ginlarang han Dios an ngatanan nga butang ha sulod hin unom ka adlaw nga tag-24 ka oras pipira ka yukot ka tuig pa la an naglabay. Diri hira natoo ha masasarigan nga mga ebidensya nga iginbasar ha syensya nga diri nauyon ha  ira gintotoohan. Salit ha pagkamatuod an katutdoan nga creationism nagpapakaraot han Biblia, sugad hin iginpapakita nga diri ito makatadunganon ngan diri husto. Kon ginhuhunahuna naton an mga tawo nga nagtututdo hito, bangin mahinumdoman naton an pipira ha siyahan nga siglo nga aktibo ha pag-alagad ha Dios “pero diri uyon ha husto nga kahibaro.” (Roma 10:2) Paonan-o naton magagamit an Pulong han Dios ha pagtumba han “nakagamot hin marig-on” nga mga katutdoan han ebolusyon ngan creationism? * Mahihimo la naton ito kon mangangalimbasog kita nga magkaada husto nga kahibaro ha igintututdo han Biblia.

4. Ha ano sadang ibasar an aton pagtoo?

⁴ An Biblia nagtututdo ha aton nga pabilhan an kahibaro pariho hin bahandi. (Prob. 10:14) Karuyag ni Jehova nga an aton pagtoo ha iya iginbasar ha ebidensya ngan ha husto nga pangatadongan, diri ha pilosopiya han tawo o ha mga tradisyon han relihiyon. (Basaha an Hebreo 11:1.) Basi magkaada marig-on nga pagtoo ha Dios, kinahanglan magin kombinsido anay kita nga naeksister hi Jehova. (Basaha an Hebreo 11:6.) Natoo kita hito, diri la tungod kay karuyag gud naton nga may-ada kita gintotoohan, kondi tungod han aton pag-usisa ha tinuod nga mga impormasyon ngan paggamit han aton “abilidad ha paghunahuna.”—Roma 12:1.

5. Ano an usa nga hinungdan kon kay ano nga mahimo kita magin kombinsido nga naeksister an Dios?

⁵ Hi apostol Pablo nag-unabi hin usa nga hinungdan kon kay ano nga mahimo kita magin kombinsido nga naeksister an Dios, bisan kon diri naton hiya nakikita. Mahitungod kan Jehova, hiya nagsurat: “An iya diri-nakikita nga mga kalidad, nga amo an iya waray kataposan nga gahum ngan pagka-Dios, klaro nga nakikita tikang pa ha paghimoa han kalibotan, kay nasasabtan ito pinaagi han mga butang nga ginhimo.” (Roma 1:20) Kon an usa nagruruhaduha nga naeksister an Dios, paonan-o mo hiya mabubuligan nga tumoo ha ginsiring ni Pablo? Mahimo mo gamiton an pipira han masunod nga mga ebidensya tikang ha mga linarang nga nagpapakita han gahum ngan kinaadman han aton Maglalarang.

6, 7. Paonan-o an gahum ni Jehova nakikita ha duha nga “taming” nga nagpapanalipod ha aton?

⁶ An gahum ni Jehova nakikita ha duha nga “taming” nga padayon nga nagpapanalipod ha aton—an atmospera han tuna ngan an magnetic field hito. Pananglitan, an atmospera han tuna diri la nagtatagana hin hangin nga aton magiginhawa. Ginpapanalipdan liwat kita hito ha kadam-an han dagku nga bato nga nagkakahudlog tikang ha kawanangan. Ini nga mga bato nga mahimo makadaot gud ha tuna kasagaran na nga nasusunog ngan napupusak pagsulod ha atmospera han tuna ngan nagigin makaruruyag pagkit-on nga mga shooting star.

⁷ An magnetic field han tuna nagpapanalipod liwat ha aton. Ini nga “taming” nagtitikang ha butnga han ilarom han tuna. An gawas nga bahin han core han tuna, nga kadak-an hinimo ha tinunaw nga puthaw, nagpapagawas hin makusog nga magnetic field nga nakapalibot ha tuna ngan naabot ngadto ha kawanangan. Ini nga magnetic field nagpapanalipod ha aton ha radyasyon tikang ha mga pagbuto ha gawas nga bahin han adlaw. Ito nga mga pagbuga hin enerhiya diri nakakasunog han ngatanan nga may kinabuhi dinhi ha tuna kay ginsasagang ito han magnetic field. An ebidensya han ginbubuhat han magnetic field makikita ha makaruruyag ngan nag-iiba-iba an kolor nga lamrag nga sugad hin nagsasayaw-sayaw ha kalangitan hirani ha North ngan South pole. Waray ruhaduha, hi Jehova “makusog ha gahum.”—Basaha an Isaias 40:26.

8, 9. Paonan-o an kinaadman ni Jehova nakikita ha mga sikolo nga nagsusustinir han kinabuhi?

⁸ An kinaadman ni Jehova nakikita ha mga sikolo nga nagsusustinir han kinabuhi dinhi ha tuna.  Ha pag-ilustrar: Hunahunaa nga naukoy ka ha usa nga pinader nga syudad nga damu an umurukoy pero waray paagi nga makapasulod hin malimpyo nga tubig o makapagawas hin mga basura. Diri mag-iiha, an sugad hito nga syudad magigin mahugaw hinduro ngan diri na mauukyan. Ha pipira nga paagi, an aton tuna pariho hito nga pinader nga syudad. Limitado an kadamu han tubig hito, ngan makuri ha aton an paglabog hin basura ngadto ha kawanangan. Kondi an tuna nakakagtagana ha kadayonan han ginkikinahanglan han ngatanan nga buhi nga linarang basi padayon nga mabuhi. Kay ano? Tungod han urusahon nga abilidad hito ha paggamit utro o pakigbalyo han mga produkto nga ginkikinahanglan para ha kinabuhi.

⁹ Tagda an sikolo han oksihina. Binilyon nga linarang an nahinggot hin oksihina ngan nagpapagawas hin carbon dioxide. Bisan pa hito, diri gud nauubos an suplay han oksihina, ngan an atmospera diri gud napupuno han “mahugaw” nga gas, an carbon dioxide. Kay ano? Tungod han urusahon nga proseso nga tinatawag nga photosynthesis. Hini nga proseso, an mga tanom nakuha hin carbon dioxide, tubig, sirak, ngan mga sustansya ngan naghihimo hin mga carbohydrate ngan oksihina. Kon nahinggot kita hin oksihina ngan nagpapagawas hin carbon dioxide, ginkukompleto naton an sikolo. Ha literal nga paagi, ginagamit ni Jehova an mga tanom nga iya gindisenyo basi maghatag “ha ngatanan nga tawo hin kinabuhi ngan gininhawa.” (Buh. 17:25) Urusahon gud ito nga kinaadman!

10, 11. Paonan-o nakikita ha alibangbang nga monarch ngan ha alidungdong an kinaadman ni Jehova?

¹⁰ An kinaadman ni Jehova nakikita liwat ha damu hinduro nga linarang nga naukoy ha aton makaruruyag nga planeta. Ginbabanabana nga may-ada 2 ka milyon tubtob 100 ka milyon nga klase hin buhi nga mga linarang dinhi ha tuna. (Basaha an Salmo 104:24.) Tagda an kinaadman nga makikita ha disenyo han pipira la hini nga mga linarang.

¹¹ Pananglitan, an utok han alibangbang nga monarch sugad la kaguti han kataisan han bolpen. Kondi nakakalupad ito hin haros 3,000 ka kilometro tikang ha Canada ngadto ha usa nga kagurangan ha Mexico. Nadepende ito ha adlaw basi makaabot ha destinasyon. Paonan-o ito nahihimo hini nga alibangbang kon nagbabag-o an posisyon han adlaw? Gindisenyo ni Jehova an gutiay hinduro nga utok hito ha paagi nga makakalupad la gihapon ito ha husto nga direksyon bisan kon magbag-o an posisyon han adlaw. Tagda liwat an mga mata han alidungdong, o tambuburay. An tagsa han duha nga mata hito may mga 30,000 nga lente. Bisan pa hito, nasasabtan han gutiay nga utok han alidungdong an mga signal tikang hito ngatanan nga lente ngan nahibabaroan bisan an pinakagutiay nga pagkiwa ha palibot.

12, 13. Para ha imo, ano an urusahon ha pagkadisenyo ni Jehova ha mga selyula han imo lawas?

¹² Mas urusahon pa gud an pagkadisenyo ni Jehova ha mga selyula han ngatanan nga buhi nga linarang. Pananglitan, an imo lawas ginkukompwesto hin mga 100 ka trilyon nga selyula. Ha sulod han tagsa hito nga mga selyula may gutiay hinduro nga sugad hin pisi an porma nga tinatawag nga DNA (deoxyribonucleic acid). Aada hito an kadam-an han impormasyon nga ginkikinahanglan basi mahimo an imo bug-os nga lawas.

 ¹³ Ano kadamu nga impormasyon an aada ha DNA? Itanding naton an usa ka gramo nga DNA ha usa nga CD (compact disc). Maibubutang ha usa nga CD an ngatanan nga impormasyon nga aada ha usa nga diksyonaryo, nga urusahon kon huhunahunaon kay an CD manipis la nga plastik. Kondi, ha usa la ka gramo nga DNA maibubutang an impormasyon nga maigo ha usa ka trilyon nga CD! Ha pagsaysay hito ha iba nga paagi, an usa ka kutsarita nga ginpamara nga DNA masusudlan hin igo nga impormasyon basi makahimo hin mga 2.5 ka trilyon nga tawo!

14. Ha mga nadiskobrehan han mga syentista, ano an imo inaabat mahitungod kan Jehova?

¹⁴ Hi Hadi David nagsiring: “Hinkit-an mo nga ginpuporma an akon mga tul-an, ginhinayhinay pagturogkopa ha tagoangkan han ako iroy.” (Sal. 139:15, Maopay nga Sumat) Masasabtan naton kon kay ano nga napagios hi David nga dayawon hi Jehova han iya ginpamalandong an pagkahimo han iya lawas. An mga nadiskobrehan han mga syentista ha bag-o la nga mga tuig nakakadugang han aton pag-abat hin kahipausa kon ginpapamalandong naton an pagkahimo ni Jehova ha aton. Ito nga mga nadiskobrehan naghahatag ha aton hin dugang nga hinungdan nga umuyon ha salmista nga nagsurat mahitungod kan Jehova: “Ako magpapasalamat ha imo; kay an paghimo ha akon makatarag-ob ngan urusahon: urusahon an imo mga buhat; ngan an akon kalag maaram hito hin maopay.” (Sal. 139:14) An mga linarang ha aton palibot nagpapakita nga naeksister gud an Dios!

15, 16. (a) Paonan-o an aton mga publikasyon nabulig ha mga tawo nga apresyaron an abilidad ni Jehova ha paglarang? (b) Ha mga artikulo ha serye nga “May-ada ba Nagdisenyo Hito?,” ano an usa nga naruyagan mo gud?

¹⁵ An magasin nga Awake! damu ka tuig na nga nabulig ha minilyon nga tawo nga masabtan kon ano an iginpapakita han mga linarang mahitungod ha aton buhi nga Dios. Pananglitan, han 2006 an Septyembre nga gowa may ulohan nga “Is There a Creator?” Katuyoan hito nga magasin nga buligan an mga natoo ha ebolusyon ngan creationism. Mahitungod hiton espesyal nga gowa, an usa nga sister nagsurat ha sanga nga opisina ha Estados Unidos: “Maopay gud an resulta han kampanya ha panaltag hini nga espesyal nga gowa. Usa nga babaye an naghangyo hin 20 nga kopya. Maestra hiya ha biology ngan karuyag niya magkaada hito an iya mga estudyante.” Usa nga brother an nagsurat: “Aktibo na ako ha ministeryo tikang pa han ikatarapos han dekada 1940 ngan hirani na ako mag-75 anyos, kondi ini nga bulan han pagtanyag han espesyal nga gowa han Awake! amo an akon pinakamakalilipay nga panahon ha ministeryo!”

¹⁶ Tikang han 2008, kadam-an han mga gowa han Awake! an may artikulo nga “May-ada ba Nagdisenyo Hito?” Ginpapabug-atan hinin haglipot nga artikulo an urusahon nga pagkadisenyo han mga linarang ngan iginpapakita kon paonan-o an mga tawo nangangalimbasog pagsubad han urusahon nga mga butang nga gindisenyo han aton Maglalarang. Han 2010, nakarawat naton an brosyur nga Ginlarang ba an Kinabuhi?, nga mabulig ha aton nga pasidunggan an Dios. An makaruruyag nga mga retrato ngan dayagram hito nga brosyur gindisenyo basi magpagios ha aton nga mas apresyaron an abilidad ni Jehova ha paglarang. An mga pakiana ha kataposan han kada seksyon nabulig ha magbarasa nga hunahunaon an impormasyon nga iya pa la ginbasa. Naruyagan mo ba an paggamit hini nga brosyur ha imo pagsangyaw ha balay-balay, ha publiko, o ha diri pormal nga kahimtang?

17, 18. (a) Mga kag-anak, paonan-o niyo mabubuligan an iyo mga anak nga mas magkaada kompyansa ha ira abilidad nga depensahan an ira pagtoo? (b) Paonan-o niyo ginagamit an mga brosyur mahitungod han paglarang ha iyo pagsingba han pamilya?

¹⁷ Mga kag-anak, ginhisgotan na ba niyo ini nga brosyur kaupod han iyo mga anak durante han iyo pagsingba han pamilya? Kon bubuhaton niyo ito, bubuligan niyo hira nga mas maapresyar an aton buhi nga Dios. Bangin may-ada kamo tin-edyer nga mga anak nga naeskwela ha hayskul. Ginpupuntirya gud hira han mga nagtututdo han sayop nga katutdoan han ebolusyon. An mga syentista, magturutdo, salida ha TV mahitungod han mga butang ha palibot, ngan mga sine, nagtututdo nga tinuod an ebolusyon. Mabubuligan niyo an iyo tin-edyer  nga mga anak nga atohan an sugad hito nga mga propaganda pinaagi ha paggamit han usa pa nga brosyur, an The Origin of Life—Five Questions Worth Asking, nga iginpagowa liwat han 2010. Pariho han brosyur nga Ginlarang ba an Kinabuhi?, ini nga publikasyon nag-aaghat ha mga batan-on nga kultibaron an ira “katakos ha pagturotimbang.” (Prob. 2:10, 11) Nagtututdo ito ha ira kon paonan-o hibabaroan kon makatadunganon ba an igintututdo ha ira ha eskwelahan.

¹⁸ An brosyur nga Origin of Life gindisenyo basi buligan an mga estudyante nga turotimbangon an mga report nga nasiring nga an mga syentista nakaagi hin mga fossil nga nagpapamatuod nga tinuod an ebolusyon. Gin-aaghat hira hini nga brosyur nga magdesisyon para ha ira kalugaringon kon ginpapamatud-an gud ba hito nga mga report nga an tawo nagtikang ha mas ubos nga klase hin mga linarang. Gintututdoan liwat hira hito kon paonan-o babatunon an ginsisiring han iba nga napamatud-an han mga syentista ha ira mga laboratoryo nga an kinabuhi puydi umiksister nga waray naglarang. Mga kag-anak, kon gagamiton niyo ini nga mga brosyur, daku an iyo mahihimo ha pagbulig ha iyo mga anak nga mas magkaada kompyansa ha ira abilidad nga bumaton ha mga tawo nga nagpapakiana kon ano an ira basihan ha pagtoo ha Maglalarang.—Basaha an 1 Pedro 3:15.

19. Ano an pribilehiyo naton ngatanan?

¹⁹ An ginsaliksik hin maopay nga mga publikasyon nga aton nakakarawat pinaagi han organisasyon ni Jehova nabulig ha aton nga mahibaroan an iya magpakaruruyag nga kalidad nga makikita ha mga butang ha aton palibot. Marig-on ini nga ebidensya nga nagpapagios ha aton nga kinasingkasing nga dayawon an aton Dios. (Sal. 19:1, 2) Pribilehiyo gud naton nga ihatag kan Jehova, an Maglalarang han ngatanan nga butang, an kadungganan ngan himaya nga takos gud ha iya!—1 Tim. 1:17.