Paghibaro ha Arte han Pagin Mataktika

NAKITA ni Peggy nga ginsisingkahan han iya anak nga lalaki an manghod hito nga lalaki. “Kahuna mo ba nga ito an gimaopayi nga paagi ha pakiistorya ha imo manghod?” nagpakiana hiya. “Kitaa an iya duro nga kasubo!” Kay ano nga ginsiring niya ito? Nangangalimbasog hiya ha pagtutdo ha iya anak han arte han mataktika nga paggawi ngan pagpakita hin pagtagad ha mga pagbati han iba.

Gindasig ni apostol Pablo an iya mas manghod nga kaupod nga hi Timoteo nga magin “magtalunoy [“mataktika,” NW] ha ngatanan.” Ha pagbuhat hin sugad, diri masasakitan ni Timoteo an mga pagbati han iba. (2 Timoteo 2:24) Ano an taktika? Paonan-o ka mag-uuswag hini nga bahin? Ngan paonan-o mo mabubuligan an iba nga mapauswag ini?

Ano an Taktika?

Usa nga diksyonaryo an naghahatag hin kahulogan ha taktika sugad nga “an abilidad ha pagsabot han pagkasensitibo han usa nga kahimtang ngan ha pagbuhat o pagyakan han pinakamahigugmaon o pinakaangayan nga mga butang.” An mataktika nga tawo naabat han mga pagbati sugad la nga an sensitibo nga mga tudlo nakakaabat kon an usa ka butang mapilit, mahumok, mahamis, mapaso, o buhokon, salit an mataktika nga tawo naabat han mga pagbati han iba ngan nakakasabot kon paonan-o an iya mga pulong o mga panggawi nakakaapekto ha ira. Kondi an pagbuhat hini diri la usa nga kaabtik; nag-uupod ito hin totoo nga hingyap ha paglikay nga makasakit ha iba.

Ha asoy han Biblia mahitungod han surugoon ni Eliseo nga hi Gehasi, nakita naton an usa nga ehemplo han usa nga diri mataktika. Usa nga Sunamita nga babaye nga namatayan pa la hin anak ha iya mga butkon an inabot basi makigkita kan Eliseo, ha pamiling hin pagliaw. Han ginkumusta an babaye, binaton hiya: “Maopay man.” Kondi han dinaop hiya ha propeta, “hi Gehasi dinaop pagtikwang ha iya.” Ha luyo nga bahin, hi Eliseo nagsiring: “Pabay-i la hiya: kay may-ada kapaitan niya ha iya kalag.”—2 Hadi 4:17-20, 25-27.

Kay ano nga ginios hi Gehasi ha paagi nga waray gud pagpaid ngan taktika? Totoo nga waray isumat han babaye an iya pagbati han ginpakianhan hiya. Kondi, kadam-an han mga tawo an diri nagsusumat han ira mga pagbati ha bisan la kan kanay. Bisan pa hito, waray ruhaduha nga an iya emosyon nakikita ha iba nga paagi. Matin-aw nga nakita ito ni Eliseo, kondi waray ito makita ni Gehasi, o bangin gintuyo niya nga igbalewaray ito. Igin-iilustrar gud hini an usa nga komon nga hinungdan han waray-taktika nga panggawi. Kon gintatagad hin sobra han usa ka tawo an bili han iya trabaho, masayon hiya mapakyas ha paghibaro o pagpaid ha mga panginahanglan han iya mga kaupod. Pariho gud hiya ha usa nga nagmamaneho han bus nga nagtagad gud la ha pag-abot ha eksakto nga oras salit waray hiya umundang basi magpasakay hin mga pasahero.

Basi malikyan an pagin diri-mataktika pariho kan Gehasi, kinahanglan mangalimbasog kita nga magin buotan ha mga tawo, tungod kay diri kita maaram kon ano gud an ira inaabat. Sadang kita magin alerto pirme ha mga pangirilal-an nga nagsusumat han mga pagbati han usa ka tawo ngan gumios pinaagi hin maopay nga mga pulong o paggawi. Paonan-o mo mapapauswag an imo mga kaabtik hini nga bahin?

Pagsabot ha mga Pagbati han Iba

Maabtik gud hi Jesus ha pagsabot ha mga pagbati han iba ngan ha paghibaro kon paonan-o hira tatagdon ha maopay gud nga paagi. Makausa han nakaon hiya ha balay ni Simon, nga usa nga Pariseo, dinaop ha iya an usa nga babaye nga “[“kilala nga,” NW] makasasala ha bungto.” Pariho han Sunamita nga babaye, waray hiya magyakan, kondi  pinaagi han iya gios, gintagan niya hin damu nga impormasyon hi Jesus mahitungod han iya inaabat. “Hiya nagdara hin usa ka tibudtibod nga alabastro nga may sulod nga balsamo. Ngan han pagtukdaw ha talikoran kan Jesus mga tiil, ngan han pagtinook, nagtikang hiya paghulos han mga tiil niya han iya mga luha, ngan pagpahiran han iya buhok han iya ulo, ngan iya ginhinarokan an iya mga tiil, ngan paghirogan han balsamo.” Hinsabtan ni Jesus an iginpapasabot hini ngatanan. Ngan bisan kon waray ginyakan hi Simon, hinsabtan ni Jesus nga hiya nagsiring ha iya kalugaringon: “Ini nga tawo, kon hiya manaragna, hiya makilala kon hin-o, o kon ano nga babaye ini nga nakamkam ha iya, kay hiya usa nga makasasala.”—Lukas 7:37-39.

Nahahanduraw mo ba an kadaot nga nahimo unta kon gintikwang ni Jesus an babaye o kon nagsiring hiya kan Simon: “Ikaw nga waray-kahibaro nga tawo! Diri mo ba nakikita nga mabinasulon hiya?” Lugod, mataktika nga gin-istoryahan ni Jesus hi Simon hin usa nga ilustrasyon mahitungod han usa nga lalaki nga nagpasaylo ha usa ka tawo nga daku an utang ngan ha usa pa nga tawo nga mas gutiay gud an utang. “Hain ha ira an mahigugma gud ha iya?” hi Jesus nagpakiana. Hito nga paagi, imbes nga baga hin kondenahon hi Simon, nahimo ni Jesus kumendasyonan hi Simon tungod han iya husto nga baton. Katapos may pagkabuotan nga ginbuligan niya hi Simon nga makilala an damu nga mga pangirilal-an han totoo nga mga pagbati han babaye ngan han iya mga kapahayagan han pagbasol. Liningi hi Jesus ha babaye ngan may pagkabuotan nga iginpasabot ha iya nga hinsabtan niya an iya mga pagbati. Hiya nagsiring ha babaye nga ginpasaylo na an iya mga sala ngan katapos nagsiring: “An imo pagtoo nagluwas ha imo; lakat ha kamurayawan.” Sigurado gud nga ito nga mataktika nga mga pulong nagparig-on han iya determinasyon nga buhaton an husto! (Lukas 7:40-50) Naglampos hi Jesus ha pagin mataktika tungod kay inobserbahan niya kon ano an inaabat han mga tawo ngan mapinairon nga ginios hiya.

Sugad la nga ginbuligan ni Jesus hi Simon, mahibabaro man kita ngan katapos makakabulig ha iba nga masabtan an karuyag sidngon han mga iginigios han usa. Usahay, an eksperyensyado nga mga ministro makakagtutdo hini nga arte ha mga mas bag-ohan ha Kristiano nga ministeryo. Katapos han ira usa ka pagbisita kon nagsasangyaw han maopay nga sumat, mahimo nira usisahon an mga pangirilal-an nga nagpakita han mga pagbati han ira iginkaistorya. An tawo ba awdanon, maruhaduhaon, aringit, o sagipo? Ano an gimaopayi nga paagi basi mabuligan hiya? Mahimo liwat buligan han mga tigurang an kabugtoan nga bangin waray-pagtagad nga nakakasakit ha usa kag usa. Buligi an kada tagsa nga hisabtan an mga pagbati han usa pa. Nainsulto ba hiya, ginbalewaray, o waray hisabti? Paonan-o an pagkabuotan mas makakapaopay han iya pagbati?

Sadang buligan han mga kag-anak an ira mga anak nga mapatubo an pagpaid, tungod kay ini an makakaaghat ha ira nga manggawi ha mataktika nga paagi. Nakita han anak ni Peggy, nga gin-unabi ha tinikangan, an namula nga nawong, nagmud-ot nga simod, ngan nagluha nga mga mata han iya manghod, ngan nasantop niya an kasakit nga gin-aabat han iya manghod. Sugad la han ginlaoman han iya iroy, nagbasol hiya ngan nagin determinado nga magbag-o. An duha nga anak ni Peggy nagpahimulos gud ha pag-aplikar hito nga mga kalidad nga ira hinbaroan han mga bata pa hira ngan paglabay han mga tuig nagin mabungahon nga mga parahimo-hin-disipulo ngan mga paramangno ha Kristiano nga kongregasyon.

Ipakita nga Nakakasabot Ka

Labi nga importante an taktika kon may-ada ka reklamo kontra ha usa. Masayon mo gud madaot an iya dignidad. An espisipiko nga kumendasyon pirme nga amo anay an angayan. Imbes nga pakarauton hiya, isentro an atensyon ha pagsulbad han problema. Isaysay kon paonan-o an iya panggawi nakakaapekto ha imo ngan kon ano gud an imo karuyag makita nga pagbag-o. Katapos magin andam ha pagpamati. Bangin waray mo masabti hiya.

Karuyag han mga tawo nga umabat nga hinsasabtan mo an ira punto-de-bista bisan kon diri  ka nauyon hito. Hi Jesus mataktika nga nagyakan, nagpapakita nga hinsabtan niya an kasakit ni Marta. Hiya nagsiring: “Marta, Marta, nasasakit ka, ngan nalilisang tungod han kadam-an nga mga bagay.” (Lukas 10:41) Ha pariho nga paagi, kon an usa ka tawo naghihisgot hin usa nga problema, imbes nga humatag hin solusyon antes pamatian an bug-os nga problema, an mataktika nga paagi han pagpakita nga nakakasabot ka amo an pag-unabi utro han problema o reklamo ha imo kalugaringon nga mga pulong. Ini an maopay nga paagi ha pagpakita nga nakakasabot ka.

Kilalaha kon Ano an Diri Angay Iyakan

Han karuyag hangyoon ni Rayna Ester an iya bana nga bag-ohon an plano ni Haman ha pagbungkag han mga Judio, mataktika nga ginhikay niya an mga kahimtang basi magin maopay an pamahungpahong han iya bana. Dida la hito gin-unabi niya inin sensitibo nga topiko. Kondi may mahibabaroan liwat kita pinaagi han pag-obserba ha waray niya isiring. Mataktika nga waray niya unabiha an bahin han iya bana ha maraot nga plano.—Ester 5:1-8; 7:1, 2; 8:5.

Ha pariho nga paagi, kon nabisita ha diri-tumuroo nga bana han usa nga Kristiano nga bugto, imbes nga ipakita dayon ha iya an Biblia, kay ano nga diri magtikang pinaagi han mataktika nga pagpakiana mahitungod han iya mga interes? Kon an usa nga estranghero umabot ha Kingdom Hall nga diri-pormal an pamado o binalik an usa katapos hin maiha nga panahon nga waray turotambong, kinasingkasing nga abiabiha hiya imbes nga magkomento mahitungod han iya pamado o diri pagtambong. Ngan kon imo maobserbahan nga an usa nga bag-o nga interesado may-ada sayop nga punto-de-bista, bangin gimaopayi nga diri dayon tadungon hiya. (Juan 16:12) An taktika nag-uupod han pagpakita hin pagkabuotan pinaagi han paghibaro kon ano an diri angay iyakan.

Mga Pulong nga Nagtatambal

An paghibaro ha arte han mataktika nga pagyakan mabulig ha imo nga magkaada mamurayawon nga mga relasyon ha iba, bisan kon an usa sayop an pagsabot ha imo mga motibo ngan nangangalas ngan nasisina. Pananglitan, han an kalalakin-an han Epraim ‘kinadto ha pakiaway’ kan Gideon, an iya mataktika nga baton nag-upod han matin-aw nga pagsaysay han totoo nga nahitabo ngan han tangkod nga pagkilala han nahimo han katawohan han Epraim. Mataktika ini tungod kay kinilala niya kon kay ano nga nasina hira, ngan an iya pagkamapainubsanon nakapagpakalma ha ira.—Hukom 8:1-3; Proberbios 16:24.

Pangalimbasog pirme nga tagdon kon paonan-o makakaapekto an imo mga pulong ha iba nga mga tawo. An pangalimbasog ha pagin mataktika makakabulig ha imo nga makaeksperyensya han kalipay nga iginsaysay ha Proberbios 15:23: “An tawo may kalipay dida han baton han iya baba; ngan an pulong ha panahon nga ginkikinahanglan, pagkamaopay hini!”

[Retrato ha pahina 31]

Matututdoan han mga kag-anak an ira mga anak nga pumaid ha iba

[Retrato ha pahina 31]

An eksperyensyado nga Kristiano nga mga ministro makakagtutdo ha mga bag-ohan nga magin mataktika