Paghunahuna hin Maopay Pagbuhat hin Maaramon

HANDURAWA ini nga kahimtang: Iginsasaysay ni Jesu-Kristo nga pagsasakiton gud hiya han relihiyoso nga mga kaaway ha Jerusalem ngan katapos papatayon hiya. An iya duok nga sangkay nga hi apostol Pedro diri makatoo hito. Ha pagkamatuod, gindara niya hi Jesus ngadto ha ligid ngan ginsaway hiya. Diri karuhaduhaan an sinseridad ngan totoo nga pagtagad ni Pedro. Kondi paonan-o gintagad ni Jesus an panhunahuna ni Pedro? “Iwas ha akon atubangan Satanas”! siring ni Jesus. “Usa ka nga hiparakdolan nakon, kay waray ka makapaghunahuna han mga bagay han Dios, kondi han mga bagay han tawo.”—Mateo 16:21-23.

Sigurado gud nga nahipausa hito hi Pedro! Imbes han pagin usa nga bulig ngan suporta, hini nga kahimtang hiya nagin “hiparakdolan” ha iya hinigugma nga Agaron. Paonan-o ini nahitabo? Bangin nabiktima hi Pedro han komon nga sayop ha panhunahuna han tawo—natoo la han karuyag niya toohan.

Ayaw Pagsarig Hinduro

Usa nga tarhog ha aton abilidad ha paghunahuna hin maopay amo an tendensya ha pagsarig hinduro. Ginpahamangnoan ni apostol Pablo an mga igkasi-Kristiano ha kadaan nga Korinto: “An naghuhunahuna nga natindog hiya magmatngon bangin mapukan hiya.” (1 Korinto 10:12) Kay ano nga ginsiring ini ni Pablo? Matin-aw nga tungod kay maaram hiya kon mationan-o kasayon malimbongan an panhunahuna han tawo—bisan an mga hunahuna han mga Kristiano masayon “madaot pahirayo ha pagkasinsero ngan kaputli nga angay kan Kristo.”—2 Korinto 11:3, NW.

Nahitabo ini ha usa ka bug-os nga henerasyon han mga kaapoy-apoyan ni Pablo. Hiton nga panahon, nagsiring hi Jehova ha ira: “An akon mga hunahuna diri an iyo mga hunahuna, diri man an iyo mga paagi an akon mga paagi.” (Isaias 55:8) Hira nagin “makinaadmananon ha ira kalugaringon nga mga mata,” nga may nakakadaot nga mga resulta. (Isaias 5:21) Sigurado, kon sugad, nga maaramon nga usisahon kon paonan-o naton matitipigan nga maopay an aton panhunahuna ngan hito nga paagi malikyan an pariho nga kalamidad.

Likyi an Unudnon nga Panhunahuna

An iba ha Korinto naapektohan gud han unudnon nga panhunahuna. (1 Korinto 3:1-3) Mas ginpabug-atan nira an tawhanon nga mga pilosopiya kay ha Pulong han Dios. Waray ruhaduha nga an Griego nga mga maaramon hiton nga panahon intelihente hinduro nga mga tawo. Kondi, mga lurong hira ha paniplatan han Dios. Hi Pablo nagsiring: “Nahisurat na: Paghihibangon ko an kaaram han mga mag-aram, ngan igsisikway ko an paghibaro han mga magsabuton. Hain ba an makinaadmananon? Hain ba an eskriba? Hain ba an maglalantugi hini nga panahon? Waray ba paghimoa han Dios nga an kaaram hini nga kalibotan  nahimo nga katapangan?” (1 Korinto 1:19, 20) Ito nga mga makinaadmananon ginmandoan han “espiritu han kalibotan” imbes han espiritu han Dios. (1 Korinto 2:12) An ira mga pilosopiya ngan mga ideya diri nauyon ha panhunahuna ni Jehova.

An nangunguna nga surok han sugad unudnon nga panhunahuna amo hi Satanas nga Yawa, nga gumamit hin halas ha pagsulay kan Eva. (Genesis 3:1-6; 2 Korinto 11:3) Peligroso pa ba gihapon hiya ha aton? Oo! Sumala ha Pulong han Dios, hi Satanas ‘nagbubuta han mga hunahuna’ han mga tawo ha daku gud nga sukol salit iya na yana ‘ginlilimbongan an bug-os nga inuukyan nga tuna.’ (2 Korinto 4:4; Pahayag 12:9) Importante gud nga magin alerto ha iya mga paagi!—2 Korinto 2:11.

Pagbantay ha “Panlimbong han mga Tawo”

Nagpahamangno liwat hi apostol Pablo kontra ha “panlimbong han mga tawo.” (Efeso 4:14) Iginkita hiya hin “maglimbong nga mga magburuhat” nga nagpasangil ha pagpresenta han kamatuoran kondi ha pagkatinuod nagbaliko hito. (2 Korinto 11:12-15) Basi madangat an ira mga tumong, ito nga mga tawo mahimo gumamit hin ebidensya nga nasuporta la han ira panhunahuna, mga pulong nga nakakadani ha mga emosyon, nakakalimbong nga diri bug-os nga mga kamatuoran, diri direkta nga nagpapakaraot nga mga pulong, ngan direkta nga mga buwa pa ngani.

An mga propagandista agsob nga nagamit hin pulong nga pariho han “sekta” ha pagdaot ha iba. Ha usa nga rekomendasyon ha Parliamentary Assembly of the Council of Europe, ginhimo an usa nga suhestyon nga an mga opisyal nga nag-iimbistigar han bag-o nga mga grupo han relihiyon “maopay nga sagdonan nga diri gumamit hini nga termino.” Kay ano? Inabat nga an pulong nga “kulto” may-ada negatibo gud nga kahulogan. Ha pariho nga paagi, an intelihente nga mga Griego sayop nga nag-akusar nga hi apostol Pablo usa nga ‘mayakan,’ o ha literal ‘parapamurot hin binhi.’ Gintuyo ini ha pagpasabot nga hiya usa gud nga waray pulos la nga istoryador, usa nga namumurot ngan nag-uutro la hin gudtiay nga impormasyon. Ha pagkamatuod, hi Pablo “nagpapahibaro . . . han maopay nga sumat ni Jesus ngan han pagkabanhaw.”—Buhat 17:18.

Naglalampos ba an mga paagi han mga propagandista? Oo. Daku an nahihimo hito ha pag-aghat hin etniko ngan relihiyoso nga mga kapungot pinaagi han pagbaliko ha mga opinyon han mga tawo mahitungod han iba nga mga nasud o mga relihiyon. Damu an naggamit hito ha pagpoo han gudtiay nga grupo nga diri kinakarawat han kadam-an. Malampuson nga gingamit ni Adolf Hitler an sugad hito nga mga paagi han iya iginhulagway an mga Judio ngan an iba nga mga grupo sugad nga “rebelde,” “maraot,” ngan usa ka “tarhog” ha Estado. Ayaw gud tuguti ini nga klase hin panlimbong nga makadaot han imo panhunahuna.—Buhat 28:19-22.

Ayaw Limbongi an Imo Kalugaringon

Masayon liwat limbongan an aton kalugaringon. Ha pagkamatuod, bangin makuri hinduro an pagpara o bisan pagruhaduha ha mga opinyon nga aton gud tinotoohan hin maiha na nga panahon. Kay ano? Tungod kay an aton emosyon nagin duok na ha aton mga ideya. Katapos bangin limbongan naton an aton kalugaringon pinaagi han palso nga pangatadongan—pinaagi han pag-imbento hin mga rason basi pagmatadungon an mga butang nga ha pagkamatuod sayop ngan nakakalimbong nga mga gintotoohan.

Nahitabo ini ha pipira nga mga Kristiano han siyahan nga siglo. Maaram hira han Pulong han Dios, kondi waray nira tuguti ito nga magmando han ira panhunahuna. Hira “nanlimbong [ha ira kalugaringon] pinaagi han palso nga mga pangatadongan.” (Jakobo 1:22, 26) Usa nga pangirilal-an nga bangin naaapektohan na kita hini nga klase hin paglimbong ha kalugaringon amo an kon nasisina kita kon ginruruhaduhaan an aton mga gintotoohan. Imbes nga masina, maaramon nga magkaada abrido nga panhunahuna ngan mamati hin maopay ha isisiring han iba—bisan kon sigurado kita nga husto an aton opinyon.—Proberbios 18:17.

Usisaha an “Kahibaro han Dios”

Ano an aton mahihimo basi matipigan nga maopay an aton panhunahuna? May-ada damu nga bulig nga makukuha, kondi kinahanglan magin disidido kita nga mangalimbasog para hito. An maaramon nga hi Hadi Salomon nagsiring: “Anak ko, kon ikaw kumarawat han akon mga pulong, ngan magtipig han akon mga sugo kaupod ha imo; basi ihilig mo an imo talinga ngada ha kinaadman, ngan ibutang an imo kasingkasing ha sarabotan; oo, kon ikaw magsangpit ha katinoan, ngan alsahon mo an imo tingog para ha sarabotan; kon mamiling ka ha iya sugad hin salapi, ngan magsusi para ha iya sugad hin para ha tinago nga mga bahandi: dida hito makakasabot ka han kahadlok kan Jehova, ngan makakaagi han [kahibaro] han Dios.” (Proberbios 2:1-5) Oo, kon personal nga mangalimbasog kita nga pun-on an aton hunahuna ngan kasingkasing han mga kamatuoran han Pulong han Dios, magkakaada kita totoo nga kinaadman, hilarom nga pagsabot, ngan husto nga pagtirotimbang. Sugad ito hin mag-uukab kita hin mga butang nga mas birilhon kay han salapi o han bisan ano nga iba pa nga materyal nga bahandi.—Proberbios 3:13-15.

An kinaadman ngan kahibaro sigurado nga importante nga mga bahin ha maopay nga paghunahuna. “[Kon] an kinaadman masulod ha imo kasingkasing, ngan an hibaro magmamakalilipay ha imo kalag,” siring han Pulong han Dios, “an katakos ha pagtirotimbang magbabantay ha imo; an sarabotan magmamangno ha imo: ha pagluwas ha imo tikang ha dalan han karaotan, tikang ha mga tawo nga nagyayakan han magraot nga mga butang; nga nabaya ha mga agianan han pagkamatadong, ha paglakat ha mga dalan han kangitngitan.”—Proberbios 2:10-13.

Labi nga importante nga tugotan an mga panhunahuna han Dios nga maggiya han aton panhunahuna ha mga panahon han kakurian o peligro. An makusog nga mga emosyon pariho han kasina o kahadlok nagpapakuri ha paghunahuna hin maopay. “An panalumpigos posible makahimo han usa nga maaramon nga gumios sugad hin lurong,” siring ni Salomon. (Eklesiastes 7:7, NW) Posible pa ngani nga ‘masina kan Jehova.’ (Proberbios 19:3) Paonan-o? Pinaagi ha pagbasola ha Dios tungod han aton mga problema ngan ha paggamit hito ha pagdepensa ha aton kalugaringon ha pagbuhat hin mga butang nga diri uyon ha iya mga balaud ngan mga prinsipyo. Imbes nga maghunahuna nga maaram kita pirme han gimaopayi, hinaot mapainubsanon nga mamati kita ha maaramon nga mga parasagdon nga nangangalimbasog ha pagbulig ha aton pinaagi han paggamit han Kasuratan. Ngan kon kinahanglan, magin andam kita ha pagbaya ha bisan gintotoohan na hin marig-on nga mga punto-de-bista kon nagigin matin-aw nga mga sayop ito.—Proberbios 1:1-5; 15:22.

“Padayon nga Mangaro ha Dios”

Nagkikinabuhi kita ha nakakawurok ngan peligroso nga mga panahon. An regular nga pag-ampo para han giya ni Jehova importante kon karuyag naton buhaton an maopay nga paghukom ngan gumawi nga maaramon. “Diri kamo mabaraka hin bisan ano nga bagay,” nagsurat hi Pablo, “kondi ha ngatanan nga bagay tungod ha pag-ampo ngan pangamuyo upod an pagpasalamat ipahibaro niyo ha atubangan han Dios an iyo mga pinangangaro. Ngan an kamurayawan han Dios, nga labaw ha ngatanan nga hibabroan, magbabantay ha iyo mga kasingkasing ngan ha iyo mga hunahuna kan Kristo Jesus.” (Filipos 4:6, 7) Kon kulang kita ha kinaadman ha pagsulbad han nakakagupong nga mga problema o mga pagsari, kita kinahanglan ‘[“padayon nga,” NW] mangaro ha Dios, nga mahatagon ha ngatanan ngan diri nagbabadlong.’—Jakobo 1:5-8.

Tungod kay maaram nga an mga igkasi-Kristiano kinahanglan magin makinaadmananon, nangalimbasog hi apostol Pedro nga ‘aghaton an ira putli nga mga panhunahuna.’ Karuyag niya nga ira ‘mahinumdoman an mga pulong nga iginyakan hadto pa han mga baraan nga manaragna ngan an mga sugo han aton Ginoo ngan Manluluwas,’ hi Jesu-Kristo. (2 Pedro 3:1, 2) Kon buhaton naton ini ngan tipigan an aton hunahuna nga nahiuuyon ha Pulong ni Jehova, maghuhunahuna kita hin maopay ngan makakabuhat hin maaramon.

[Mga Retrato ha pahina 21]

Mga pilosopo tikang ha wala patoo: Epicurus: Igintugot han British Museum an pagretrato; Cicero: Gin-utro tikang ha The Lives of the Twelve Caesars; Plato: Roma, Musei Capitolini

[Ginkuhaan han mga Retrato]

Gintugotan han siyahan nga mga Kristiano an kinaadman han Dios, diri an pilosopo nga pangatadongan, nga makaapekto han ira panhunahuna

 [Mga Retrato ha pahina 23]

Importante an pag-ampo ngan pag-aram ha Pulong han Dios