Gahum ha Pagluwas ni Jehova

13, 14. Ano an nakakaliaw nga mga pulong ni Jehova para ha Sion?

¹³ Mga pipira ka kilometro tikang ha sur nga giutan han Israel an Jerusalem, an sentro nga siyudad han Juda. An mga umurukoy ha Jerusalem maaram gud ha nahitabo na ha Samaria. Yana gintatarhog hira hito mismo nga makaharadlok nga kaaway nga nagbungkag han ira amyaw ha norte. Mahibabaro ba hira hin leksyon ha nahitabo ha Samaria?

¹⁴ An sunod nga mga pulong ni Isaias nakakaliaw ha mga umurukoy han Jerusalem. Hiya nagpapasarig ha ira nga hi Jehova nahigugma pa gihapon ha iya may kauyonan nga katawohan, nasiring: “Ha sugad hini nasiring hi Jehova ha akon: Sugad han leon ngan han batan-on nga leon nga nangurob dida ha iya pinanginginaon, kon an kadam-an han mga magmarangno han kakarnerohan tawagon patok ha iya, diri mahahadlok han ira tingog, o diri magpapaubos tungod han ira tingog: amo man hi Jehova han mga kasundalohan malusad ha pakiaway dida ha bukid ha Sion, ngan dida ha bungtod hini.” (Isaias 31:4) Pariho han batan-on nga leon nga natindog ha bawbaw han pinanginginaon hito, hi Jehova may pangabugho nga magpapanalipod ha iya baraan nga siyudad, an Sion. Waray paghambog, waray nagtatarhog nga mga pulong, o bisan ano nga iba nga aringasa han kasundalohan han Asirya an makakahimo kan Jehova nga kalimtan an iya katuyoan.

15. Paonan-o gintrato ni Jehova hin mahigugmaon ngan mapinairon an mga umurukoy ha Jerusalem?

¹⁵ Tigamni, yana, an mahigugmaon ngan mapinairon nga paagi han pagtrato ni Jehova ha mga umurukoy ha Jerusalem: “Sugad han mga tamsi nga [naglulupadlupad], amo man hi Jehova han mga kasundalohan magbabantay han Jerusalem; hiya magbabantay ngan magluluwas hini, hiya malabay ngan magbabantay hini.” (Isaias 31:5) An iroy nga tamsi pirme nagbabantay basi depensahan an iya mga piso. Pinaagi han nabuklad nga mga pako naglulupadlupad ito ha bawbaw han iya mga piso, ngan pinaagi han nagbabantay nga mga mata ginbibiling hito an bisan ano nga tigaman han peligro. Kon may-ada nadaop nga mandaragit, madagmit nga nalupad hiya tipaubos ha pagdepensa ha iya mga piso. Ha pariho nga paagi, hi Jehova mahigugmaon nga magmamangno ha mga umurukoy ha Jerusalem tungod han naatake nga mga Asiryahanon.

“Balik Kamo”

16. (a) Ano an mahigugmaon nga panawagan ni Jehova ha iya katawohan? (b) Kakan-o labi na nga nagin matin-aw an pagrebelde han katawohan ha Juda? Isaysay.

¹⁶ Ginpapahinumdom yana ni Jehova an iya katawohan nga hira nakasala ngan gindadasig hira nga bayaan an ira maraot nga mga paagi: “Balik kamo ha iya tikang kanay kamo suki hin tinuod, O mga anak ni Israel.” (Isaias 31:6) An napulo-ka-tribo nga ginhadian han Israel diri  nag-uusahan ha iya pagrebelde. An katawohan han Juda, nga “mga anak ni Israel” liwat, nagin ‘sobra na ha ira pagrebelde.’ Labi nga makikita ini kon maghadi na an anak ni Hesekia nga hi Manases, diri mag-iiha katapos mahuman ni Isaias an iya matagnaon nga mensahe. Sumala ha rekord han Biblia, “ginhaylo ni Manases an Juda ngan an mga umurukoy ha Jerusalem, ha pagkaagi nga hira nagbuhat hin labi pa hin kamaraot kay han ginbuhat han mga nasud nga kan Jehova gin-gunaw ha atubangan han mga anak ni Israel.” (2 Kronikas 33:9) Handurawa ito! Gin-gugunaw ni Jehova an pagano nga mga nasud tungod kay mangil-ad hira ha ira kahugaw, kondi an mga umurukoy ha Juda, nga may kauyonan kan Jehova, mas maraot pa kay han katawohan hito nga mga nasud.

17. Ha ano nga paagi nga an mga kahimtang yana nga panahon pariho hadton ha Juda ilarom ni Manases?

¹⁷ Ha tinikangan han ika-21 ka siglo, ha damu nga paagi an mga kahimtang pariho hadton ha Juda ha panahon ni Manases. An kalibotan labaw nga nagkakabahinbahin tungod han mga kapungot ha relihiyon, rasa, ngan tribo. Minilyon an nabibiktima han makangingirhat nga mga pamatay, pagpasakit, panlugos, ngan han tinatawag nga pamatay han iba nga tribo. Waray ruhaduha, an mga tawo ngan mga nasud—labi na an mga nasud han Kakristianohan—nagin ‘sobra na ha ira pagrebelde.’ Kondi, makakasiguro kita nga diri tutugotan ni Jehova an karaotan nga magpadayon ha waray kataposan. Kay ano? Tungod han nahitabo ha panahon ni Isaias.

Ginluwas an Jerusalem

18. Ano nga pahamangno an iginhatag ni Rabsake kan Hesekia?

¹⁸ Gindayaw han mga hadi ha Asirya an ira mga dios tungod han kadaogan dida ha patag-awayan. Aada ha libro nga Ancient Near Eastern Texts an mga sinurat ni Ashurbanipal, usa nga Asiryahanon nga magmarando nga nag-angkon nga giniyahan hiya “nira Ashur, Bel, Nebo, an bantogan nga mga dios, [an iya] mga ginoo, nga (pirme) nagmamartsa ha [iya] sapit, [han iya] ginpirde an mga sundalo (nga eksperyensyado) ha girra . . . ha usa ka daku nga asdangay nga away.” Ha panahon ni Isaias, hi Rabsake, nga nagrepresentar kan Hadi Senakerib han Asirya, nagpahayag hin pariho nga pagtoo nga nakikigbahin an mga dios ha girra han mga tawo han magyakan hiya kan Hadi Hesekia. Iya ginpahamangnoan an Judio nga hadi nga diri sumarig kan Jehova para han kaluwasan ngan nagsiring nga an mga dios han iba nga mga nasud waray makapanalipod ha ira katawohan kontra han gamhanan nga kasundalohan han Asirya.—2 Hadi 18:33-35.

19. Ano an reaksyon ni Hesekia ha mga pagtamay hi Rabsake?

¹⁹ Ano an reaksyon ni Hadi Hesekia? An asoy han Biblia nasiring: “Han kan Hesekia pakabati hini, nga gin-gisi niya an iya mga panapton, ngan magkurigpos hin panapton nga sako, ngan kinadto ha balay ni Jehova.” (2 Hadi 19:1) Kinilala ni Hesekia nga Usa la an makakabulig ha iya hinin makaharadlok nga kahimtang. Nagpaubos hiya ngan naglaom kan Jehova para han giya.

20. Paonan-o magios hi Jehova para ha mga umurukoy han Juda, ngan ano an sadang hibaroan nira tikang hini?

²⁰ Hi Jehova naghatag han ginkikinahanglan nga giya. Pinaagi kan propeta Isaias, hiya nasiring: “Hadto nga adlaw an tagsa nga tawo ha ira masalikway han iya mga diosdios nga salapi, ngan han iya mga diosdios nga bulawan, nga an iyo kalugaringon nga mga kamot naghimo para ha iyo para ha usa nga sala.” (Isaias 31:7) Kon makig-away na hi Jehova para han iya katawohan, maibubuhayhag kon ano gud an mga dios ni Senakerib—waray pulos. Usa ini nga leksyon nga sadang tagdon han mga umurukoy ha Juda. Bisan pa han pagkamatinumanon ni Hadi Hesekia, an tuna han Juda, pariho han Israel, puno hin mga idolo. (Isaias 2:5-8) Para ha mga umurukoy han Juda, an pagpahiuli han ira relasyon kan Jehova magkikinahanglan hin pagbasol han ira mga sala ngan pagsalikway ‘han kada usa han iya waray pulos nga mga dios.’—Kitaa an Eksodo 34:14.

21. Paonan-o matagnaon nga iginhuhulagway ni Isaias an mga buhat ni Jehova ha pagbungkag han Asiryahanon?

²¹ Matagnaon nga iginhuhulagway yana ni Isaias an mga buhat ni Jehova ha pagbungkag han makaharadlok nga kaaway han Juda: “An Asiryahanon mapupukan pinaagi han kampilan, diri han tawo; ngan an kampilan, diri han mga tawo, magsisibad ha iya; ngan hiya mapalagiw tikang ha kampilan, ngan an iya mga batan-on nga kalalakin-an ibubutang ha mabug-at nga buruhaton.” (Isaias 31:8) Kon umabot na an pakighusay, an mga umurukoy han Jerusalem diri ngani maghuhulbot han ira mga kampilan tikang ha mga takob hito. An magkusog nga mga sundalo han Asirya uubuson, diri pinaagi han mga kampilan han mga tawo, kondi pinaagi han kampilan ni Jehova. Para han Asiryahanon nga hi Hadi Senakerib, “hiya mapalagiw tikang ha kampilan.” Katapos magkamatay an 185,000 han iya mga girriro ha kamot han anghel ni Jehova, inuli hiya. Ha urhi, samtang nayukbo ha iya dios nga hi Nisrok, ginpatay hiya han iya mga anak mismo.—2 Hadi 19:35-37.

22. Ano an mahibabaroan han mga Kristiano yana nga panahon tikang ha mga hitabo may kalabotan kan Hesekia ngan han kasundalohan han Asirya?

²² Waray bisan hin-o, bisan hi Hesekia, an mahibabaro nga daan kon paonan-o luluwason ni Jehova an Jerusalem tikang ha kasundalohan han Asirya. Kondi, an paagi han pag-atubang ni Hesekia ha kakurian naghahatag hin maopay nga susbaranan para hadton naatubang ha mga pagsari yana nga panahon. (2 Korinto 4:16-18) Tungod han makaharadlok nga reputasyon han mga Asiryahanon nga nagtatarhog ha Jerusalem, sigurado nga nahadlok hi Hesekia. (2 Hadi 19:3) Bisan pa hito, may-ada hiya pagtoo kan Jehova, ngan nangaro hiya han Iya giya, diri han kanan tawo. Usa ka bendisyon gud para ha Jerusalem nga iya ginbuhat ito! An mahadlukon-ha-Dios nga mga Kristiano yana nga panahon mahimo liwat makaeksperyensya hin duro nga emosyon kon naguguol. Ha damu nga kahimtang, normal la an mahadlok. Kondi, kon aton ‘ilabog an ngatanan naton nga pangarit ngadto kan Jehova,’ mamangnoan kita niya. (1 Pedro 5:7) Bubuligan kita niya nga malamposan an  aton kahadlok ngan paririg-unon kita nga atubangon an kahimtang nga hinungdan han kaguol.

23. Ha ano nga paagi hi Senakerib, diri hi Hesekia, an nahadlok?

²³ Ha kataposan, hi Senakerib, diri hi Hesekia, an nahadlok. Kan kanay hiya maayop? Hi Isaias nagtatagna: “An iya bato mahahanaw tungod han kahadlok, ngan an iya mga prinsipe magkakahadlok ha bandera, nasiring hi Jehova, kanay kalayo aada ha Sion, ngan an iya hudno aada ha Jerusalem.” (Isaias 31:9) An mga dios ni Senakerib—an iya “bato,” an arayopan nga iya sinasarigan—nagpakyas ha iya. Hira “[nahanaw] tungod han kahadlok,” siring pa. Dugang pa, bisan an mga prinsipe ni Senakerib waray nahimo. Hira liwat nahadlok.

24. Ano nga matin-aw nga mensahe an mahibabaroan tikang ha nahitabo ha Asiryahanon?

²⁴ Ini nga bahin han tagna ni Isaias naghahatag hin matin-aw nga mensahe ha bisan hin-o nga bangin kumontra ha Dios. Waray armas, waray gahum, waray plano an mahimo magpakyas han mga katuyoan ni Jehova. (Isaias 41:11, 12) Ha pariho nga panahon, mapapakyas adton nag-aangkon nga nag-aalagad ha Dios kondi natalikod ha iya basi mamiling hin seguridad ha unudnon nga mga butang. Bisan hin-o nga “diri magtan-aw ha Baraan nga Usa han Israel” makakakita kan Jehova nga “magdadara hin karaotan.” (Isaias 31:1, 2) Oo, an amo la nga totoo ngan nagpapabilin nga arayopan amo hi Jehova nga Dios.—Salmo 37:5.

[Mga Pakiana]