An Moralidad ba han Biblia an Gimaopayi?

“AN SOSIEDAD nagkikinahanglan hin basihan han importante nga mga pamatasan nga naghahatag ha mga membro hito hin seguridad ngan giya.” Ito an komento han eksperyensyado Aleman nga parasurat ngan paraanunsyo ha telebisyon. Totoo gud ito. Basi magin marig-on ngan malampuson an sosiedad han katawohan, an mga tawo sadang magkaada marig-on nga basihan han kinakarawat han kadam-an nga mga suruklan nga nagpapakilala han husto o sayop, han maopay o maraot. An pakiana amo ini: Ano nga mga suruklan an gimaopayi, para ha sosiedad ngan para ha mga membro hito?

Kon an mga prinsipyo ha moral han Biblia amo an suruklan nga kinakarawat, sadang ito makabulig ha mga indibiduwal nga magkaada marig-on, malipayon nga mga kinabuhi. Ito, ha daku nga bahin, makakahimo hin usa nga sosiedad han mga tawo nga nagbubuhat hito nga mga prinsipyo nga mas malipayon ngan mas marig-on. Ito ba an kahimtang? Aton usisahon an ginsisiring han Biblia ha duha importante nga isyu: pagkamaunungon ha pag-asawa ngan pagin tangkod ha kada adlaw nga pagkinabuhi.

Pagpabilin ha Imo Padis

Ginlarang han aton Maglalarang hi Adan ngan sunod nga ginhimo hi Eva nga magin iya padis. An pagbugkos ha ira amo an siyahan nga pag-asawa ha kasaysayan ngan sadang magin nagpapadayon nga relasyon. An Dios nagsiring: “An tawo mabaya han iya amay ngan han iya iroy, ngan tumampo ha iya asawa.” Paglabay hin mga 4,000 ka tuig, gin-utro ni Jesu-Kristo ini nga suruklan ha pag-asawa ha  ngatanan niya nga mga sumurunod. Dugang pa, iya ginkondenar an seksuwal nga mga binuhatan ha gawas han pag-asawa.​—Genesis 1:​27, 28; 2:24; Mateo 5:​27-30; 19:5.

Sumala ha Biblia, an duha importante nga yawi ha malipayon nga pag-asawa amo an gugma ngan pagtahod han magpadis. An bana, nga amo an ulo han panimalay, sadang magpakita hin diri-hakog nga gugma pinaagi han pamiling han mga makakaopay ha iya asawa. An bana sadang makig-upod ha iya “sugad ha kinaadman” ngan sadang diri magin ‘madarahog’ ha iya. Sadang tratuhon han asawa an iya bana nga may ‘hilarom nga pagtahod.’ Kon susundon han mag-asawa ini nga mga prinsipyo, malilikyan o masusulbad an kadam-an han mga problema ha pag-asawa. An bana maruruyag magpabilin ha iya asawa ngan an asawa ha iya bana.​—1 Pedro 3:​1-7; Kolosas 3:​18, 19; Efeso 5:​22-33.

An suruklan ba han Biblia ha pagpabilin nga maunungon ha padis han usa nakakabulig ha malipayon nga pag-asawa? Bueno, tagda an mga resulta han usa nga surbey nga ginhimo ha Alemanya. An mga tawo ginpakianhan kon ano nga mga bahin an importante para ha maopay nga pag-asawa. An nangunguna han pinakaimportante nga mga bahin nga gin-unabi amo an pagin tangkod han duha. Diri ka ba mauyon nga mas malipayon an mga mag-asawa kon maaram hira nga tangkod an ira mga padis?

Kumusta kon Bumangon an mga Problema?

Kondi, kumusta kon an bana ngan asawa mayada seryoso nga mga diri-ginkakauyonan? Anoman kon mawara na an ira gugma? Diri ba gimaopayi nga ha sugad nga mga kahimtang tapuson an pag-asawa? O makatadunganon pa gihapon an suruklan han Biblia ha pagpabilin nga maunungon ha padis han usa?

An mga parasurat han Biblia maaram nga an ngatanan nga mag-asawa magkakaada mga problema sugad nga resulta han pagkadiri-hingpit han tawo. (1 Korinto 7:28) Ha gihapon, an mga mag-asawa nga nagbubuhat han mga suruklan han Biblia ha moral nangangalimbasog ha pagpasaylo ngan ha pagsulbad han ira mga problema nga magkaupod. Siyempre, mayada mga kahimtang​—sugad han pag-adulteryo o pisikal nga pag-abuso​—nga an usa nga Kristiano bangin makatadunganon nga maghunahuna hin pagbulag o pagdiborsyo. (Mateo 5:32; 19:9) Kondi an pagtapos dayon han pag-asawa nga waray seryoso gud nga hinungdan o basi makakuha hin lain nga padis nagpapakita hin hakog nga pagbalewaray ha iba. Sigurado nga diri ito magdadara hin karig-on o kalipay ha kinabuhi han usa. Aton paghisgotan an usa nga ehemplo.

Inabat ni Peter nga an iya pag-asawa waray na han pagbati nga pariho han hadto. a Salit, ginbayaan niya an iya asawa ngan binalhin upod hi Monika, nga binaya ha iya bana. Ano an nahitabo? Ha sulod hin pipira ka bulan, ginkarawat ni Peter nga an pakig-upod kan Monika “diri masayon sugad han akon ginhunahuna.” Kay ano nga diri? Nakita an tawhanon nga mga kaluyahan ha iya bag-o nga relasyon sugad la han naglabay. Nagin mas grabe pa gud, kay an iya apurado ngan hakog nga desisyon naghatag ha iya hin seryoso nga mga problema ha pinansyal. Dugang pa, nasakitan an emosyon han mga anak ni Monika tungod han daku nga pagbag-o han kahimtang han ira pamilya.

Sugad han igin-iilustrar hini nga eksperyensya, kon an pag-asawa naatubang hin problema, an pagbaya han pag-asawa agsob nga diri amo an solusyon. Ha luyo nga bahin, ha atubangan han kakurian, an pagkinabuhi uyon han mga prinsipyo ha moral han Pulong han Dios, an Biblia, agsob nga amo an nagtitipig nga bug-os an pag-asawa ngan magdadara hito ha maopay nga kahimtang. Ini an kahimtang ni Thomas ngan Doris.

Mag-asawa hi Thomas ngan Doris ha sulod hin 30 ka tuig na han nagtikang maghinubog hi Thomas. Nasubo hinduro hi Doris, ngan hira nga duha nagsabot nga magdiborsyo. Nakiistorya hi Doris ha usa han mga Saksi ni Jehova. Iginpakita han Saksi kan Doris an ginsisiring han Biblia mahitungod han pag-asawa, ginsasagdonan hiya nga diri magdagmit pakigbulag kondi siyahan mangalimbasog ha pamiling hin solusyon upod han iya bana. Ito an ginbuhat ni Doris. Ha sulod hin pipira ka bulan, waray na paghisgoti an diborsyo. Magkaupod nga ginsulbad ni Thomas ngan ni Doris an ira mga problema. An pagsunod ha sagdon han Biblia nagparig-on han ira pag-asawa ngan naghatag ha ira hin panahon ha pagsulbad han ira mga problema.

 Pagin-Tangkod ha Ngatanan nga mga Butang

An pagpabilin nga maunungon ha padis nagkikinahanglan hin pagin marig-on ha moral ngan gugma ha prinsipyo. An pariho nga mga kalidad ginkikinahanglan basi magpabilin nga tangkod ha diri-tangkod nga kalibotan. Damu an ginsisiring han Biblia mahitungod han pagin-tangkod. Hi apostol Pablo nagsurat ha siyahan-siglo nga mga Kristiano ha Judea: “Nagtitinguha kami ha paggawi hin maopay ha ngatanan nga mga butang.” (Hebreo 13:18) Ano an iginpapasabot hito?

An tangkod nga tawo diri buwaon ngan diri malimbong. Makatadunganon hiya ha iya mga pakig-upod ha iba​—prangka, dungganon, diri malimbong o malisbot. Dugang pa, an tangkod nga tawo amo an usa nga may integridad nga diri nangunguwat ha iya igkasi-tawo. An tangkod nga mga tawo makakabulig ha pagkaada kahimtang nga may pagtapod ngan pagsarig, nga nagtutugway ha maopay nga paggios ngan nag-aaghat hin marig-on nga mga relasyon ha iba.

Malipayon ba an tangkod nga mga tawo? Aw, mayada hira hinungdan nga magmalipayon. Bisan pa han kaylap nga panlimbong ngan panggantso​—o bangin tungod hito​—an tangkod nga mga indibiduwal agsob nga gindadayaw han iba. Sumala ha surbey nga ginhimo ha mga batan-on, an pagkatangkod usa nga hiyas nga ginpili gud han 70 porsyento han mga nakigbahin. Dugang pa, anoman an aton edad, an pagkatangkod amo an importante nga kinahanglanon para hadton gintatagad naton nga kasangkayan.

Hi Christine gintutdoan pangawat han 12 anyos pa la hiya. Ha sulod hin mga katuigan hiya nagin maabtik nga mangunguot ha mga bulsa. “Mayada mga adlaw nga nauli ako dara an maabot $2,200 [E.U.] nga kuwarta,” siring niya. Kondi gindakop hi Christine hin damu ka beses, ngan nagkinabuhi hiya nga pirme namimeligro nga mapriso. Han iginsaysay ha iya han mga Saksi ni Jehova an ginsisiring han Biblia mahitungod han pagkatangkod, naruyagan ni Christine an mga suruklan han Biblia ha moral. Nahibaro hiya pagsunod han sagdon: “An kawatan diri na mangawat.”​—Efeso 4:28.

Han mabawtismohan hi Christine sugad nga usa han mga Saksi ni Jehova, diri na hiya kawatan. Nangangalimbasog hiya nga magin tangkod ha ngatanan nga mga butang, tungod kay ginpapabug-atan gud han mga Saksi an pagkatangkod ngan an iba Kristiano nga mga kalidad. An pahayagan nga Lausitzer Rundschau nasiring: “An mga termino ha moral sugad han pagkatangkod, kasadangan, ngan gugma ha amyaw ginpapabug-atan gud ha pagtoo han mga Saksi.” Mationan-o an inaabat ni Christine mahitungod han pagbag-o han iya kinabuhi? “Malipayon gud ako yana nga inundang na ako pangawat. Naabat ako nga dungganon ako nga membro han sosiedad.”

Nagpapahimulos an Ngatanan ha Sosiedad

An mga tawo nga matinumanon ha ira mga padis ngan tangkod diri la malipayon kondi mapulsanon ha sosiedad ha kabug-osan. Pinipili han mga agaron an mga trabahador nga diri nanlilimbong. Karuyag naton ngatanan nga magkaada masasarigan nga mga amyaw, ngan karuyag naton mamalit ha mga tindahan nga gindudumara han tangkod nga mga negosyante. Diri ba gintatahod naton an mga politiko, mga polis, ngan mga hukom nga nakontra han panlimbong? Nagpapahimulos gud an komunidad kon an mga membro hito nagios ha prinsipyo han pagkatangkod, diri la nagbubuhat han pagkatangkod kon masayon para ha iya nga buhaton an sugad.

Dugang pa, an tangkod nga mga padis ha pag-asawa amo an basihan han marig-on nga mga pamilya. Ngan kadam-an nga mga tawo an mauyon ha politiko nga taga-Europa nga nagsiring: “An [tradisyonal] nga pamilya nagpapabilin tubtob yana nga panahon nga pinakaimportante nga lugar han seguridad ngan bili han tawo.” An mamurayawon nga yunit han pamilya amo an lugar diin an mga adulto ngan kabataan mayada han gimaopayi nga higayon nga umabat han karig-on ha emosyon. Salit adton maunungon ha pag-asawa nabulig ha pagtukod hin marig-on nga sosiedad.

Hunahunaa kon mationan-o kadaku an mapapahimulsan han ngatanan kon waray na ginbayaan nga mga padis, mga korte ha diborsyo, o mga kaso ha katungod han pagmangno ha bata. Ngan kumusta man kon waray na mga mangunguot ha bulsa, kawatan ha mga tindahan, mga naglilimbong, maglimbong nga mga opisyal, o diri-tangkod nga mga syentista? Sugad la ba ito hin inop? Diri para hadton mayada sinsero nga interes ha Biblia ngan kon ano an ginsisiring hito mahitungod han tidaraon. An Pulong han Dios nagsasaad nga an Mesianiko nga Ginhadian ni Jehova ha diri maiha masaliwan na ha pagmando han ngatanan tawhanon nga sosiedad ha tuna. Ilarom hito nga  Ginhadian an ngatanan nga mga bahin hito tututdoan ha pagkinabuhi uyon ha mga moral han Biblia. Hito nga panahon, ‘an magtadong mismo makakapanunod han tuna, ngan mag-uukoy hira dida hito ha waray kataposan.’​—Salmo 37:29.

An Moralidad han Biblia Amo an Gimaopayi nga Moralidad

Kinakarawat han minilyon nga mga tawo nga nag-uusisa gud han Baraan nga Kasuratan nga an sagdon han Biblia nga iginbasar ha kinaadman han Dios, mas labaw gud kay han panhunahuna han tawo. Ito nga mga tawo nagtatagad han Biblia sugad nga masasarigan ngan mapulsanon ha kinabuhi ha aton moderno nga kalibotan. Maaram hira nga para gud ha ira kaopayan an pamati ha sagdon han Pulong han Dios.

Salit, ito nga mga indibiduwal namamati ha sagdon han Biblia: “Sarig kan Jehova ha bug-os mo nga kasingkasing, ngan ayaw sandig dida ha imo kalugaringon nga pagsabot: Ha ngatanan mo nga dalan kilalaha hiya, ngan hiya magtututdo han imo mga agianan.” (Proberbios 3:​5, 6) Ha pagbuhat hin sugad, napapauswag gud nira an ira mga kinabuhi, ngan nakakabulig liwat hira hadton nakapalibot ha ira. Ngan nagkakaada hira marig-on nga pagsarig ha “kinabuhi [nga] tiarabot,” kon an moralidad han Biblia susundon han ngatanan nga mga tawo.​—1 Timoteo 4:8.

[Footnote]

[Blurb ha pahina 5]

Ha panahon han bagyo ha pag-asawa, an pagkinabuhi pinaagi han mga suruklan han Biblia agsob nga nagtitipig han pag-asawa nga marig-on ngan nagdadara hito ngadto ha kalmado nga katubigan

[Blurb ha pahina 6]

Bisan pa han kaylap nga panlimbong​—o bangin tungod hito​—an tangkod nga mga tawo agsob nga gindadayaw han iba