‘An Oras Inabot Na!’
‘An Oras Inabot Na!’
“An iya oras inabot na, nga hiya mabulag hini nga kalibotan ngadto ha Amay.”—JUAN 13:1.
1. Samtang nagtitikahirani an Paskua han 33 K.P., maaringasa an Jerusalem han ano nga mga pagbanabana, ngan kay ano?
HA IYA bawtismo han 29 K.P., gintikangan ni Jesus an buruhaton nga masangpot ha “oras” han iya kamatayon, pagkabanhaw, ngan paghimaya. Katsaringsing na yana han 33 K.P. Pipira pa la ka semana an naglabay tikang nga an Judio hitaas nga hukmanan, an Sanhedrin, nagsarabot ha pagpatay kan Jesus. Han mahibaro han ira plano, bangin tikang kan Nikodemo, nga membro han Sanhedrin nga nagin sangkay niya, binaya hi Jesus ha Jerusalem ngan nagpakadto ha kaumhan tabok han Salog Jordan. Samtang nagtitikahirani an Piyesta han Paskua, damu nga mga tawo an nagpakadto ha Jerusalem tikang ha magkalainlain nga lugar han nasud, ngan an siyudad maaringasa ha mga banabana mahitungod kan Jesus. “Ano an iyo ginhuhunahuna?” nagpapakiana an mga tawo ha usa kag usa. “Nga diri hiya makanhi ha piyesta?” Gindugangan han punoan nga mga saserdote ngan han mga Pariseo an aringasa pinaagi han pagsugo nga bisan hin-o nga makakita kan Jesus sadang magsumat ha ira han iya hinmumutangan.—Juan 11:47-57.
2. Ano nga buhat ni Maria an nakaaghat hin paglantugi, ngan an baton ni Jesus ha pagdepensa kan Maria nagpapasabot hin ano mahitungod han iya pagkamaaram han “iya oras”?
2 Han Nisan 8, unom ka adlaw antes han Paskua, binalik hi Jesus ha hirani han Jerusalem. Kinadto hiya ha Betania—an bungto han iya hinigugma nga mga sangkay nga hi Marta, Maria, ngan Lasaro—an lugar nga mga 3 kilometro ha gawas han Jerusalem. Gab-i na han Biernes, ngan didto ginpalabay ni Jesus an Sabbath. Han sunod nga gab-i han nagmamangno ha iya hi Maria ginagamit an marahalon nga mahamot nga lana, nagdumiri an mga disipulo. Hi Jesus binaton: “Pabayai niyo hiya, nga ini iya paghimuson ngada ha adlaw ha paglubong ha akon. Kay an mga kablas upod niyo gihapon, kondi ako diri upod niyo gihapon.” (Juan 12:1-8; Mateo 26:6-13) Maaram hi Jesus nga ‘an iya oras inabot na, nga hiya mabulag hini nga kalibotan ngadto ha Amay.’ (Juan 13:1) Lima ka adlaw pa ngan iya ‘ihahatag an iya kinabuhi nga lukat han kadam-an.’ (Markos 10:45) Salit, may pagkaapurado an ngatanan nga ginbuhat ngan igintutdo ni Jesus. Maopay gud nga susbaranan ini para ha aton samtang madasigon nga ginhuhulat naton an kataposan hini nga sistema han mga butang! Tagda an nahitabo kan Jesus kinabuwasan.
An Adlaw han Madaugon nga Pagsulod ni Jesus
3. (a) Paonan-o sinulod hi Jesus ha Jerusalem han Domingo, Nisan 9, ngan paonan-o ginios an kadam-an nga mga tawo nga nakapalibot ha iya? (b) Ano an baton ni Jesus ha mga Pariseo nga nagreklamo mahitungod han mga tawo?
3 Han Domingo, Nisan 9, madaugon nga inabot hi Jesus ha Jerusalem. Samtang nasulod hiya ha siyudad—sakay ha nati nga asno sugad nga katumanan han Sakarias 9:9—an kadam-an nga mga tawo nga nagpalibot ha iya naglatag han ira garogawas nga mga panapton dida ha dalan, samtang an iba nag-utod hin mga sanga tikang ha mga kahoy ngan iginlatag ito. “Darayawon an hadi nga nakanhi ha ngaran [ni Jehova]!” nagsinggit hira. Karuyag han iba nga mga Pariseo dida ha kadam-an nga sawayon ni Jesus an iya mga disipulo. Kondi, hi Jesus binaton: “Ako nagsusumat ha iyo, nga kon hira magmingaw, an mga kabatoan manininggit.”—Lukas 19:38-40; Mateo 21:6-9.
4. Kay ano nga nalisang an Jerusalem han nasulod hi Jesus ha siyudad?
4 Mga pipira la ka semana una pa, damu ha mga tawo an nakakita nga ginbanhaw ni Jesus hi Lasaro. Yana nagsinumat hira ha iba mahitungod hito nga milagro. Salit han nasulod hi Jesus ha Jerusalem, an bug-os nga siyudad nalisang. “Hin-o ini?” nagpakiana an mga tawo. Ngan an mga tawo nagsiring: “Ini amo hi Jesus, an manaragna nga Nasaretnon ha Galilea!” Ha pakakita han nahitatabo, an mga Pariseo masurub-on nga nagsiring: “An kalibotan nasunod ha iya.”—Mateo 21:10, 11; Juan 12:17-19.
5. Ano an nahitabo han sinulod hi Jesus ha templo?
5 Sugad han iya nabatasan kon nabisita ha Jerusalem, hi Jesus, an Daku nga Magturutdo, sinulod ha templo basi magtutdo. Didto an buta ngan an piang dinaop ha iya, ngan iya gintambal hira. Han nakita ini han punoan nga mga saserdote ngan han mga eskriba ngan hinbatian nira an kabataan ha templo nga nagsisinggit, ‘Magtalwas ka, nag-aampo kami, anak ni David!’ nasina hira. “Nakakabati ka kon ano ini nga mga yakan?” nagreklamo hira. “Oo,” binaton hi Jesus. “Waray ba niyo mabasa: Ha baba han mga kabataan ngan han mga nanunuso mayada ka hingpit nga pagdayaw?” Samtang nagpapadayon hi Jesus ha pagtutdo, ginpanginano niya hin maopay kon ano an nahitatabo ha templo.—Mateo 21:15, 16; Markos 11:11.
6. Paonan-o nga naiiba an ginbubuhat yana ni Jesus tikang ha iya una nga ginbuhat, ngan kay ano?
6 Naiiba gud yana an ginbubuhat ni Jesus tikang ha iya ginbuhat unom ka bulan an naglabay! Kinadto hiya ha Jerusalem para ha Piyesta han mga Tabernakulo “diri ha kadaygan, kondi baga ha tago.” (Juan 7:10) Ngan pirme hiya nakakapalagiw kon namimeligro an iya kinabuhi. Yana dayag nga sinulod hiya ha siyudad nga mayada mga sugo ha pagdakop ha iya! Diri liwat batasan ni Jesus an pagpakilala han iya kalugaringon sugad nga Mesias. (Isaias 42:2; Markos 1:40-44) Diri niya karuyag an maaringasa nga pagpasamwak o sayop nga mga sumat mahitungod ha iya pinaagi han mga baba. Yana an mga tawo dayag nga nagsusumat nga hiya an Hadi ngan Manluluwas—an Mesias—ngan nagdumiri hiya han hangyo han mga lider han relihiyon nga pahilumon hira! Kay ano nga nagbag-o? Tungod kay “inabot na an oras nga an Anak han tawo paghihimayaon,” sugad han iginpahibaro ni Jesus kinabuwasan.—Juan 12:23.
Maisugon nga Buhat—Ngan Nagtatalwas-Kinabuhi nga mga Katutdoan
7, 8. Paonan-o an mga buhat ni Jesus han Nisan 10, 33 K.P., nagpakita han iya ginbuhat ha templo ha Paskua han 30 K.P.?
7 Han inabot ha templo han Lunes, Nisan 10, nagbuhat hi Jesus sumala han iya nakita kakulop. Nagtikang hiya ‘pagpaiwas hadton nagbabaligya ngan namamalit ha templo, ngan iya pinamaliskad an mga lamesa han mga magbaraylo hin kuwarta ngan an mga lingkoran hadton nagbabaligya hin mga sarapati; ngan waray niya tuguti an bisan hin-o nga magdara hin mga garamiton nga umagi ha templo.’ Ha pagkondenar ha mga magburuhat hin maraot, hiya nagsiring: “Waray ba hisurat: An akon balay, pagngangaranan nga balay han pag-ampo han ngatanan nga mga katawohan? Kondi kamo, iyo ginhihimo ini nga lungib han mga tikasan.”—Markos 11:15-17.
8 An ginbuhat ni Jesus amo an ginbuhat niya tulo ka tuig antes hiya bumisita ha templo ha Paskua han 30 K.P. Kondi, an pagkondenar, mas marig-on hini nga panahon. An mga parabaligya ha templo gintawag na yana nga “mga tikasan.” (Lukas 19:45, 46; Juan 2:13-16) Mga tikasan hira tungod kay sobra ka mahal an mga prisyo nga ira gin-aaro tikang hadton napalit hin mga hayop para han halad. An punoan nga mga saserdote, mga eskriba, ngan an bantogan nga mga tawo nakabati mahitungod han ginbubuhat ni Jesus ngan nangalimbasog na liwat pag-iparatay ha iya. Kondi, diri hira maaram kon paonan-o an pagpatay kan Jesus, tungod kay an ngatanan nga katawohan, nga nahipapausa ha iya pagtutdo, nagsisinunod ha iya basi mamati ha iya.—Markos 11:18; Lukas 19:47, 48.
9. Ano nga leksyon an igintutdo ni Jesus, ngan ano an iya igin-aghat ha iya mamarati ha templo?
9 Samtang nagpapadayon hi Jesus pagtutdo ha templo, hiya nagsiring: “Inabot na an oras nga an Anak han tawo paghihimayaon.” Oo, maaram hiya nga mayada na la hiya pipira ka adlaw nga nahibibilin han tawhanon nga kinabuhi. Katapos isaysay kon paonan-o an trigo kinahanglan mamatay basi mamunga—nga kapariho han iya kamatayon ngan magigin paagi ha paghatag hin kinabuhi nga waray kataposan ha iba—gin-aghat ni Jesus an iya mamarati, nasiring: “Kon bisan hin-o an magmangno ha akon, pasunda ha akon, ngan kon hain ako, aadto man an akon magmarangno. Ngan kon bisan hin-o an magmangno ha akon, pagdadayawon hiya han akon Amay.”—Juan 12:23-26.
10. Mationan-o an inabat ni Jesus mahitungod han masakit nga kamatayon nga naghuhulat ha iya?
10 Ha paghunahuna mahitungod han iya masakit nga kamatayon nga upat na la ka adlaw maabot na, hi Jesus nagpadayon: “Yana an akon kalag nalilisang, ngan ano an akon isisiring? Amay, luwasa ako hini nga oras.” Kondi an mahitatabo kan Jesus diri malilikyan. “Kondi,” siring niya, “tungod hini kinanhi ako hini nga oras.” Tinuod, nasunod hi Jesus ha bug-os nga kahikayan han Dios. Determinado hiya nga tugotan an kaburut-on han Dios nga magmando ha iya mga buhat tubtob ha iya halad nga kamatayon. (Juan 12:27) Pagkamaopay nga susbaranan nga ipinakita niya para ha aton—an bug-os nga pagpasakop ha kaburut-on han Dios!
11. Ano an igintutdo ni Jesus ha mga tawo nga nakabati pa la han tingog tikang ha langit?
11 Tungod kay nabaraka gud kon mationan-o maaapektohan an reputasyon han iya Amay pinaagi han iya kamatayon, hi Jesus nag-ampo: “Amay, paghimayaa an imo ngaran.” Ha kahipausa han mga tawo nga nagkatirok ha templo, usa nga tingog an hinbatian tikang ha langit, nagpapasamwak: “Ginhihimaya ko na, ngan paghihimayaon ko ito liwat.” Ginamit han Daku nga Magturutdo ini nga higayon ha pagsumat ha mga tawo kon kay ano nga hinbatian an tingog, kon ano an mga resulta han iya kamatayon, ngan kon kay ano nga kinahanglan magbuhat hira hin pagtoo. (Juan 12:28-36) An ultimo nga duha ka adlaw sigurado nga puno hin buruhaton para kan Jesus. Kondi tiarabot pa an importante nga adlaw.
An Adlaw han mga Pagkondenar
12. Han Martes, Nisan 11, paonan-o nangalimbasog an mga lider han relihiyon ha paglit-ag kan Jesus, ngan ano an resulta?
12 Han Martes, Nisan 11, nagpakadto na liwat ha templo hi Jesus basi magtutdo. Nakada an madarahog nga mamarati. Ha pag-unabi han mga nabuhat ni Jesus ha naglabay nga adlaw, an punoan nga mga saserdote ngan an mga katigurangan han katawohan nagpakiana ha iya: “Tikang ha ano nga gahum an imo pagbuhat hini nga mga bagay? Ngan hin-o an naghatag ha imo hini nga gahum?” An Maabtik nga Magturutdo nakalisang ha ira pinaagi han iya baton, ngan iya iginsaysay an tulo matin-aw nga ilustrasyon—an duha hito mahitungod han urubasan ngan an usa mahitungod han panagtawo ha kasal—nga nagbuhayhag nga maraot gud an iya mga parakontra. Nasina ha ira hinbatian, karuyag han mga lider han relihiyon nga dakpon hiya. Kondi nahahadlok hira ha mga tawo, nga nagtatagad kan Jesus nga usa nga manaragna. Salit nangalimbasog hira paglit-ag ha iya ha pagsiring hin usa ka butang nga madadakop nira hiya. An mga baton ni Jesus nagpahilom ha ira.—Mateo 21:23–22:46.
13. Ano an iginsagdon ni Jesus ha iya mamarati mahitungod han mga eskriba ngan mga Pariseo?
13 Tungod kay an mga eskriba ngan mga Pariseo nag-aangkon nga nagtututdo han Balaud han Dios, ginsasagda yana ni Jesus an iya mamarati: “An ngatanan nga ira sugo ha iyo, buhaton niyo ngan tumana; kondi diri kamo magsubad ha ira mga buhat; kay hira nagyayakan ngan diri nagbubuhat.” (Mateo 23:1-3) Pagkagamhanan nga pagkondenar ha publiko! Kondi diri pa tapos hi Jesus ha pagkondenar ha ira. Ini an iya ultimo nga adlaw ha templo, ngan maisugon nga iginsaysay niya an sunod-sunod nga mga pagbuhayhag—ngatanan sugad hin dalugdog.
14, 15. Ano an duro kapintas nga pagkondenar an iginpahayag ni Jesus kontra han mga eskriba ngan mga Pariseo?
14 “Kairo niyo, mga salingkapaw nga mga eskriba ngan mga Pariseo!” unom ka beses nga iginpahayag ito ni Jesus. Mga salingkapaw hira, tungod kay sugad han iya iginsaysay, ira sinadhan an Ginhadian han mga langit ha atubangan han mga tawo, diri pinasusulod adton karuyag sumulod. Ini nga mga salingkapaw natabok ha dagat ngan ha mamara nga tuna ha paghimo hin usa nga kombirte, basi la mahingada hiya ha waray kataposan nga kabungkagan. Samtang “binabayaan an mga butang nga darodaku han Kasugoanan, an katadongan, an kalooy, ngan an pagkamatinoohon,” hira nagtatagad gud han pagbayad han ikanapulo. Salit, ira ginlilimpyohan “an gawas han irinman ngan han pinggan, kondi an mga sakob nira mga puno han panlugos ngan han kapangahasan” nga an ira kahugaw ngan kadunot natatago ha luyo han pagpakita hin pagkabaraan. Dugang pa, disidido hira ha pagtukod hin mga lurubngan han mga manaragna, ngan ginrarayandayanan ito basi ipakita an ira mga buhat han panlimos bisan kon hira an “mga anak han mga nagpatay han mga manaragna.”—Mateo 23:13-15, 23-31.
15 Ha pagkondenar ha kawaray espirituwal nga mga bili han iya mga kaaway, hi Jesus siniring: “Kairo niyo, mga magturugway nga buta.” Buta hira ha moral tungod kay mas importante ha ira an bulawan han templo kay han espirituwal nga bili hito nga lugar han pagsingba. Ha pagpadayon, ginyakan ni Jesus an iya mapintas hinduro nga mga pulong han pagkondenar. “Mga halas! Katulinan han mga halas!” siring niya, “Oonan-on an iyo pakapalagiw han paghukom ha [Gehenna]?” Oo, ginsusumatan hira ni Jesus nga tungod ha pagpadayon ha ira maraot nga buhat, mag-aantos hira han waray kataposan nga kabungkagan. (Mateo 23:16-22, 33) Hinaot kita liwat magpakita hin kaisog ha pagpasamwak han mensahe han Ginhadian, bisan kon nag-uupod ito han pagbuhayhag han palso nga relihiyon.
16. Samtang nalingkod ha Bukid han mga Olibo, ano nga importante nga tagna an iginsumat ni Jesus ha iya mga disipulo?
16 Binaya na yana hi Jesus ha templo. Han kulop na, hiya ngan an iya mga apostol sinagka ha Bukid han mga Olibo. Samtang nalingkod didto, iginsumat ni Jesus an tagna mahitungod han kabungkagan han templo ngan han tigaman han iya presensya ngan han kataposan han sistema han mga butang. An kahulogan hinin matagnaon nga mga pulong nakadangat tubtob ha aton panahon. Hiton nga gab-i, ginsumatan liwat ni Jesus an iya mga disipulo: “Maaram kamo nga katapos hin duha ka adlaw, maabot an pesach, ngan an Anak han tawo igtutubyan basi igraysang ha [kahoy].”—Mateo 24:1-14; 26:1, 2.
Hi Jesus ‘Nahigugma ha Iya mga Kalugaringon Tubtob ha Kataposan’
17. (a) Durante han Paskua han Nisan 14, ano nga leksyon an igintutdo ni Jesus ha 12? (b) Ano nga paghinumdom an gintikangan ni Jesus katapos pagawson hi Judas Iskariote?
17 Ha sumunod nga duha ka adlaw—Nisan 12 ngan 13—waray magpakita hin dayag hi Jesus ha templo. An mga lider han relihiyon nagbiniling pag-iparatay ha iya, ngan diri niya karuyag nga mayada makaulang han iya pagsaurog han Paskua upod an iya mga apostol. Nagtitikang an Nisan 14 ha katunod han adlaw han Huwebes—an kataposan nga adlaw han kinabuhi ni Jesus ha tuna sugad nga tawo. Hito nga gab-i, hi Jesus ngan an iya mga apostol nagkatirok ha usa nga balay ha Jerusalem diin igin-andam para ha ira an pagsaurog han Paskua. Samtang nagsasaurog hira han Paskua, iya gintutdoan an 12 hin matahom nga leksyon han pagpaubos pinaagi han paghugas han ira mga tiil. Katapos pagawson hi Judas Iskariote, nga inuyon ha pagtubyan han iya agaron para ha 30 ka bug-os nga salapi—an prisyo han usa nga uripon sumala ha Mosaiko nga Balaud—gintikangan ni Jesus an Memoryal han iya kamatayon.—Eksodo 21:32; Mateo 26:14, 15, 26-29; Juan 13:2-30.
18. Ano pa nga mga katutdoan an mahigugmaon nga igintutdo ni Jesus ha iya 11 matinumanon nga apostol, ngan paonan-o niya igin-andam hira para han iya nagtitikahirani nga pagbaya?
18 Katapos han inagurasyon han Memoryal, an mga apostol naglantugi hinduro kon hin-o ha ira an gilalabawi. Imbes nga busaan hira, mapailubon nga gintutdoan hira ni Jesus han bili han pagmangno ha iba. Sugad nga pag-apresyar han ira pagpabilin upod niya ha iya mga kakurian, naghimo hiya hin kauyonan ha ira para hin usa nga ginhadian. (Lukas 22:24-30) Ginsugo liwat hira ni Jesus nga maghigugmaay ha usa kag usa sugad han iya paghigugma ha ira. (Juan 13:34) Samtang nagpapabilin hiya dida hito nga kuwarto, mahigugmaon nga igin-andam hira ni Jesus para ha iya hirani na nga pagbaya. Iya ginpasarig hira han iya pakigsangkay, gindasig hira nga magbuhat hin pagtoo, ngan nagsasaad ha ira nga bubuligan hira han baraan nga espiritu. (Juan 14:1-17; 15:15) Antes bumaya ha balay, nakimalooy hi Jesus ha iya Amay: “Amay, an oras inabot na; paghimayaa an imo anak, basi an imo anak maghimaya ha imo.” Tinuod, igin-andam ni Jesus an mga apostol para ha iya pagbaya, ngan sigurado nga iya ‘hinigugma an iya mga kalugaringon tubtob ha kataposan.’—Juan 13:1; 17:1.
19. Kay ano nga nasakit hi Jesus ha hardin han Getsemani?
19 Bangin lahos na ha katutnga han gab-i han inabot hi Jesus ngan an iya 11 matinumanon nga apostol ha hardin han Getsemani. Agsob hiya kumadto upod an iya mga apostol. (Juan 18:1, 2) Ha sulod hin mga oras, mamamatay hi Jesus sugad hin maraot nga kriminal. Duro an kasakit hinin ginpapaabot nga eksperyensya ngan kon paonan-o ito bangin magpasipara ha iya Amay nga samtang nag-aampo hi Jesus, an iya mga balhas nagin sugad hin mga turo hin dugo nga nahuhulog ha tuna. (Lukas 22:41-44) “An oras inabot na!” siring ni Jesus ha mga apostol. “Kitaa, an nagtutubyan ha akon iini na.” Samtang nagyayakan pa hiya, dinaop hi Judas Iskariote, upod an mga tawo nga may mga sulo ngan mga lampara ngan mga kampilan. Inabot hira ha pagdakop kan Jesus. Waray hiya umato. ‘Busa,’ hiya nagsaysay, ‘paonan-o matutuman an Kasuratan nga kinahanglan paghimoon hin sugad?’—Markos 14:41-43; Mateo 26:48-54.
Ginhimaya an Anak han Tawo!
20. (a) Ano nga mga kakurian an gin-agian ni Jesus katapos han pagdakpa ha iya? (b) Antes gud mamatay, kay ano nga hi Jesus nagsinggit: “Natuman na”?
20 Katapos han pagdakpa ha iya, gin-akusahan hi Jesus han palso nga mga testigo, ginhukman han may-dinadapigan nga mga hukom, ginsirotan ni Ponsio Pilato, ngan gintamay han mga saserdote ngan kadam-an nga mga tawo, gintamay ngan ginpasakitan han mga sundalo. (Markos 14:53-65; 15:1, 15; Juan 19:1-3) Han Biernes nga udto, iginraysang hi Jesus ha pasakitan nga kahoy ngan nag-antos hin duro nga kasakit samtang an bug-at han iya lawas naggigisi han mga samad han raysang ha iya mga kamot ngan mga tiil. (Juan 19:17, 18) Han mga alas tres ha kulop, hi Jesus nagsinggit: “Natuman na!” Oo, natapos niya an ngatanan nga iya pagbubuhaton ha tuna. Iginsasarig an iya espiritu ngadto ha Dios, iginduko niya an iya ulo ngan namatay. (Juan 19:28, 30; Mateo 27:45, 46; Lukas 23:46) Ha ikatulo ka adlaw katapos hito, ginbanhaw ni Jehova an iya Anak. (Markos 16:1-6) Kap-atan ka adlaw katapos han iya pagkabanhaw, sinaka hi Jesus ngadto ha mga langit ngan ginhihimaya.—Juan 17:5; Buhat 1:3, 9-12; Filipos 2:8-11.
21. Paonan-o naton masusubad hi Jesus?
21 Paonan-o naton ‘masusunod hin maopay an mga pitad ni Jesus’? (1 Pedro 2:21) Pariho ha iya, mangalimbasog gud kita ha pagwali-han-Ginhadian ngan paghimo-disipulo nga buruhaton ngan magin maisugon ngan marig-on ha pagyakan han pulong han Dios. (Mateo 24:14; 28:19, 20; Buhat 4:29-31; Filipos 1:14) Magin matin-aw unta ha aton kon diin na kita ha agos han panahon ngan diri unta kita mapakyas ha pag-inaghatay ha usa kag usa ha gugma ngan magopay nga mga buhat. (Markos 13:28-33; Hebreo 10:24, 25) Hinaot an aton bug-os nga kinabuhi mandoan han kaburut-on ni Jehova nga Dios ngan han paghibaro nga nagkikinabuhi na kita ha “panahon han kataposan.”—Daniel 12:4.
Paonan-o Mo Babatunon?
• An kahibaro ni Jesus nga hirani na an iya kamatayon mayada ano nga epekto ha iya ultimo nga ministeryo ha templo ha Jerusalem?
• Ano an nagpapakita nga kan Jesus ‘ginhigugma an iya mga kalugaringon tubtob ha kataposan’?
• An mga hitabo han ultimo pipira ka oras han kinabuhi ni Jesus nagpapasabot hin ano mahitungod ha iya?
• Paonan-o naton masusubad hi Kristo Jesus ha aton ministeryo?
[Mga Pakiana]
[Retrato ha pahina 18]
Hi Jesus “naghigugma ha ira tubtob ha kataposan”