Kada tuig, binilyon nga kahoy an ginpupulod, kaurogan na basi hawanan an tuna para gamiton ha agrikultura. Tikang han mga 75 ka tuig na an naglabay, katunga han kagurangan ha kalibotan an nawara na.

Kon nadadaot an usa nga kagurangan, an ngatanan nga tanom ngan hayop nga naukoy dida hito namamatay liwat.

Bisan ha mga lugar diin ginpamulod an kadam-an nga kakahoyan, an mga kahoy dida hito natubo utro. Hinin bag-o la, naobserbaran han mga ecologist kon ano kadagmit nga natubo utro an kakahoyan ha nakalbo nga kagurangan ngan nagigin marabong utro ito nga kagurangan. Pansina ini nga mga ehemplo:

• Ginmumonitor han mga researcher an mga kagurangan diin ginpamulod an kakahoyan basi pag-umhan ngan ha urhi ginbayaan. Ha usa nga pag-aram ha 2,200 ha sugad nga klase hin tuna ha mga lugar ha America ngan West Africa, iginpakita nga ha sulod hin napulo ka tuig, magtitikang na makarekober an tuna diin may manunurok na dida hito nga bag-o nga mga kahoy.

• Ginbabanabana han mga researcher nga ha sulod hin mga 100 ka tuig, ito nga mga tuna mahimo magin kagurangan utro pariho han waray pa pamumudla an mga kahoy dida hito, sumala ha usa nga pag-aram nga iginpublikar ha Science nga magasin.

• Hinin bag-o la, gin-estudyohan han mga syentista ha Brazil kon diin mas madagmit makarekober an kagurangan—kon papabay-an la ba nga tumubo utro an mga kahoy o kon magtatanom utro hin bag-o nga mga kahoy.

• Sumala ha mga researcher hini nga pag-aram, an National Geographic nagreport: “Diri hira makatoo han nakita nira nga diri man ngay-an kinahanglan magtanom hin mga kahoy.” Ha sulod la hin lima ka tuig, an ira gin-estudyohan nga nakalbo nga kagurangan “damu hinduro an tinurok utro nga bag-o nga kakahoyan,” bisan kon waray ito tanumi.

Ha bug-os nga kalibotan, damu an ginhihimo nga pangalimbasog basi protektaran an mga kagurangan ngan makarekober an mga nadaot na. Sugad nga resulta, sumala ha usa nga publikasyon han United Nations, “naibanan hin sobra 50 porsyento an ginpamulod nga kahoy ha kagurangan ha bug-os nga kalibotan” ha naglabay nga sobra 25 ka tuig.

Pero diri igo ini nga mga pangalimbasog basi masalbar an aton kagurangan. “Padayon la gihapon nga damu an nadadaot nga kagurangan ha naglabay nga pipira ka tuig,” siring han usa nga report nga iginpublikar han organisasyon nga Global Forest Watch.

An illegal logging usa nga negosyo diin binilyon ka dolyar an nakukuha dida hito, salit ini an nangunguna nga hinungdan kon kay ano nga nadadaot an kagurangan.

“Hi Jehova a nga Dios nagpatubo ha tuna han tagsa nga kahoy nga makaruruyag pagkit-on ngan may maopay nga bunga nga makakaon.”—Genesis 2:9.

Gindisenyo han Maglalarang an ngatanan nga kagurangan nga may natural nga abilidad nga makarekober basi padayon nga mapahimulosan ito han mga tawo. Karuyag niya nga mapreserbar ngan diri madaot an aton kagurangan pati na an ekosistema hito nga maopay hinduro an pagkadisenyo.

Iginpapakita han Biblia nga diri tutugotan han Dios nga dauton han tawo an aton planeta ngan an ngatanan nga kinabuhi nga aada hito. Kitaa an artikulo nga “An Dios Nagsasaad nga Masasalbar an Aton Planeta,” ha pahina 15.