1, 2. (a) Ano nga mga pagsari an gin-aatubang han damu nga estranghero yana? (Kitaa an retrato hini nga pahina.) (b) Ano nga pahinumdom an iginhatag ni apostol Pablo, ngan ano nga mga pakiana an nabangon?

SOBRA 30 ka tuig na an naglabay, hi Osei ^[1] nga taga-Ghana binalhin ha Europa. Hito nga panahon diri pa hiya Saksi. Hiya nagsiring: “Inabat ko nga kadam-an han mga tawo diri nanginginlabot ha akon. Nanibag-o liwat ako han klima. Han binaya ako ha airport ngan han inabat ko an matugnaw nga klima ha siyahan nga higayon ha akon kinabuhi, nakatangis ako.” Tungod kay nakukurian hiya pagyakan han linggwahe hito nga lugar, waray hiya makabiling hin maopay nga trabaho ha sulod hin sobra usa ka tuig. Inabat liwat niya nga nag-uusahan la hiya ngan namingaw gud hiya ha iya pamilya.

² Kon ikaw an aada hito nga sitwasyon, ano an karuyag mo nga magin pagtratar ha imo? Diri ka ba malilipay kon aabiabihon ka ha Kingdom Hall, bisan kon iba an imo nasyonalidad o kolor han panit? Ngani, gin-aaghat han Biblia an tinuod nga mga Kristiano nga  ‘diri hingalimot ha pagin maabiabihon,’ karuyag sidngon, “magin buotan ha mga estranghero.” (Heb. 13:2) Salit hisgotan naton ini nga mga pakiana: Ano an pagtagad ni Jehova ha mga estranghero? Kay ano nga bangin kinahanglan naton bag-uhon an aton pagtagad ha mga estranghero? Ngan paonan-o naton ipapaabat ha ira nga ginkakarawat hira ha aton kongregasyon?

3, 4. Sumala ha Eksodo 23:9, ano an ginlalaoman ni Jehova nga magigin pagtratar han mga Israelita ha mga estranghero, ngan kay ano?

³ Katapos talwason ni Jehova an iya katawohan tikang ha Ehipto, gintagan niya hira hin mga balaud nga nagtutdo ha ira nga magin buotan ha mga diri Israelita nga inupod ha ira. (Eks. 12:38, 49; 22:21) Tungod kay kasagaran na nga makuri an kinabuhi han mga estranghero, hi Jehova mahigugmaon nga naghatag ha ira hin probisyon sugad han panirok han mga salin ha uma.—Leb. 19:9, 10.

⁴ Imbes nga sugoon la ni Jehova an mga Israelita nga respetuhon an mga estranghero, ginsidngan niya hira nga magpakita hin empatiya. (Basaha an Eksodo 23:9.) Maaram hira kon ano an inaabat han pagin estranghero. Antes hira magin uripon, ginlilikyan hira han mga Ehiptohanon bangin tungod kay ginhunahuna han mga taga-Ehipto nga mas labaw an ira lahi o relihiyon ha mga Israelita. (Gen. 43:32; 46:34; Eks. 1:11-14) Naeksperyensyahan han mga Israelita an makuri nga kinabuhi sugad nga mga estranghero, pero naglalaom hi Jehova nga tatrataron nira an mga estranghero sugad nga ira “igkasi Israelita.”—Leb. 19:33, 34, Maupay nga Sumat.

5. Ano an mabulig ha aton nga masubad hi Jehova ha iya pagtratar ha mga tawo anoman an ira nasyonalidad?

⁵ Yana, padayon nga iginpapakita ni Jehova an iya pagkabuotan ha ngatanan nga natambong ha kongregasyon anoman an ira nasyonalidad. (Deut. 10:17-19; Mal. 3:5, 6) Kon aton hunahunaon an mga pagsari nga ira naieksperyensyahan, sugad han diskriminasyon o diri pakasabot han bag-o nga linggwahe, mangangalimbasog kita nga magpakita hin pagkabuotan ngan empatiya ha ira.—1 Ped. 3:8.

6, 7. Ano an nagpapakita nga nalamposan han mga Kristiano ha siyahan nga siglo an diskriminasyon?

⁶ Nalamposan han mga Kristiano ha siyahan nga siglo an diskriminasyon nga maiha na nga problema han mga Judio. Han Pentekostes 33 C.E., gin-abiabi han mga taga-Jerusalem an bag-o nga nakombirte nga mga Kristiano tikang ha iba-iba nga nasud. (Buh. 2:5, 44-47) An gugma han Judio nga mga Kristiano ha ira mga igkasi-tumuroo tikang ha iba nga nasud nagpapakita nga nasasabtan nira an kahulogan han “pagin maabiabihon.”

⁷ Pero samtang nag-uuswag an Kristiano nga kongregasyon, may binangon nga problema may kalabotan ha diskriminasyon. An mga Judio nga nagyayakan hin Griego nagreklamo nga ginpapabay-an an ira mga balo. (Buh. 6:1) Basi masulbad ito, nagpili an mga apostol hin pito nga kalalakin-an para masiguro nga patas an pagtratar ha ngatanan. Ini nga kalalakin-an may Griego nga mga ngaran, nga posible nga nagpapakita nga karuyag han mga apostol nga mawara an tensyon tungod han diskriminasyon.—Buh. 6:2-6.

8, 9. (a) Ano an mahimo magpakita nga may-ada kita ginpapaurog o naghuhunahuna kita nga mas labaw an aton lahi kay ha iba? (b) Ano an kinahanglan naton wad-on ha aton kasingkasing? (1 Ped. 1:22)

⁸ Kita ngatanan impluwensyado gud han aton kultura, nasasantop man naton ito o diri. (Roma 12:2) Bangin nababatian naton nga ginpapakaraot han aton mga amyaw, katrabaho, o kaeskwela adton iba an gintikangan, nasyonalidad, o kolor han panit. Ano an epekto ha aton han sugad nga negatibo nga mga komento? Ngan ano an aton reaksyon kon may nagtatamay han aton nasud,  bangin pinaagi hin pinasobrahan nga mga istorya mahitungod han aton kultura?

⁹ May panahon nga nagpakita hi apostol Pedro hin diskriminasyon ha mga diri Judio, pero hinay-hinay nga ginwara niya ito ha iya kasingkasing. (Buh. 10:28, 34, 35; Gal. 2:11-14) Ha pariho nga paagi, kon naobserbaran naton nga baga hin may ginpapaurog kita o naghuhunahuna kita nga mas labaw an aton lahi, kinahanglan mangalimbasog kita nga wad-on ito ha aton kasingkasing. (Basaha an 1 Pedro 1:22.) Tigamni nga anoman an aton nasyonalidad, kita ngatanan diri perpekto ngan diri takos han katalwasan. (Roma 3:9, 10, 21-24) Salit angay ba naton hunahunaon nga mas labaw kita ha iba? (1 Cor. 4:7) Sadang naton subaron an panhunahuna ni apostol Pablo nga nagsagdon ha iya igkasi-dinihogan nga mga Kristiano nga ‘diri na hira mga estranghero ngan mga dayo nga residente, lugod mga membro na han panimalay han Dios.’ (Efe. 2:19) An aton pangalimbasog nga malamposan an negatibo nga pagtagad ha mga tawo nga iba an lahi o kultura mabulig ha aton nga isul-ot an bag-o nga personalidad.—Col. 3:10, 11.

10, 11. Paonan-o iginpakita ni Boas ha iya pagtratar ha Moabita nga hi Ruth an pagtagad ni Jehova ha mga estranghero?

¹⁰ Iginpakita gud ni Boas ha iya pagtratar ha Moabita nga hi Ruth an pagtagad ni Jehova ha mga estranghero. Han kinadto hi Boas ha iya uma durante han pag-ani, naobserbaran niya an maduruto nga estranghero nga babaye nga naninirok hin mga salin ha luyo han mga mag-arani. Bisan kon may katungod hi Ruth nga manirok han mga salin, nagsarit hiya ha pagbuhat hito. Han hinbaroan ito ni Boas, may pagkabuotan nga gintugotan niya hi Ruth nga manirok bisan ha mga binugkos nga inani.—Basaha an Rut 2:5-7, 15, 16.

¹¹ An sumunod nga panhitabo nagpapakita nga nagtatagad gud hi Boas kan Ruth ngan han makuri nga kahimtang hini nga estranghero. Ginsidngan niya hi Ruth nga umupod ha iya mga daraga basi diri hiya samukon han kalalakin-an nga nagtatrabaho ha uma. Ginsiguro pa ngani ni Boas nga may igo nga pagkaon ngan maiinom hi Ruth, pariho han mga trabahador. Waray liwat minosa ni Boas inin pobre nga estranghero, lugod, ginpasarig niya hiya.—Rut 2:8-10, 13, 14.

12. Ano an maopay nga epekto han pagpakita hin pagkabuotan ha mga estranghero?

¹² Napagios hi Boas nga magpakita hin pagkabuotan kan Ruth diri la tungod han nagsasakripisyo nga gugma ni Ruth ha iya ugangan nga hi Noemi, kondi tungod kay nagin magsiringba liwat hiya ni Jehova. An pagkabuotan ni Boas kapahayagan gud han maunungon nga gugma ni Jehova ha usa nga ‘inayup ha ubus han mga pako han Dios han Israel.’ (Rut 2:12, 20; Prob. 19:17) Yana, an aton liwat pagpakita hin pagkabuotan makakabulig ha “ngatanan nga klase hin tawo” nga mahibaro han kamatuoran ngan umabat nga hinigugma gud hira ni Jehova.—1 Tim. 2:3, 4.

13, 14. (a) Kay ano nga kinahanglan kita mangalimbasog nga abiabihon an mga estranghero nga natambong ha Kingdom Hall? (b) Ano an mahimo mo buhaton basi diri ka mag-alang ha pakiistorya ha mga tawo nga iba an kultura?

¹³ Maipapakita naton an pagkabuotan ha mga estranghero nga natambong ha Kingdom Hall pinaagi ha pag-abiabi ha ira. Bangin naoobserbaran naton nga an pipira ha ira naaawod ngan karuyag mag-inusahan. Tungod han ira gindak-an ngan kahimtang ha kinabuhi, bangin umabat hira nga minos hira kay ha iba nga lahi o nasyonalidad. Salit kinahanglan nga kita an mag-una ha pagpakita hin pagkabuotan ngan sinsero nga interes ha ira. Kon may-ada ka JW Language app, makakabulig ito ha imo nga mahibaro hin simple nga mga pulong ha ira kalugaringon nga linggwahe nga magagamit mo ha pakiistorya ha ira.—Basaha an Filipos 2:3, 4.

¹⁴ Bangin nag-aalang ka pakiistorya ha mga  tawo nga iba an kultura. Basi diri ka mag-alang, puydi ka mag-istorya ha ira mahitungod han imo kalugaringon. Ha urhi, bangin masantop mo nga damu ngay-an an iyo ginkakaparihoan kay han iyo ginkakaibahan. Hinumdumi nga may maopay ngan diri maopay nga aspekto ha tagsa nga kultura.

15. Ano an mabulig ha aton nga magin mas masinabuton hadton nangangalimbasog nga magpahiuyon ha bag-o nga nasud?

¹⁵ Basi mabuligan mo an mga natambong ha kongregasyon nga umabat nga ginkakarawat hira, tangkod nga pakianhi an imo kalugaringon, ‘Kon ako an estranghero, ano an karuyag ko nga magin pagtratar ha akon?’ (Mat. 7:12) Magin mapailubon hadton nangangalimbasog nga magpahiuyon ha bag-o nga nasud. Bangin diri dayon naton bug-os nga masabtan an ira panhunahuna o paggios. Pero imbes nga piriton hira nga karawaton an aton kultura, kay ano nga diri karawaton kon ano gud hira?—Basaha an Roma 15:7.

16, 17. (a) Ano an puydi naton buhaton basi magin mas duok hadton iba an kultura? (b) Ano nga praktikal nga bulig an puydi naton maihatag ha mga estranghero ha aton kongregasyon?

¹⁶ Kon magigin pamilyar kita ha nasud ngan kultura han mga estranghero, bangin magin mas masayon para ha aton an pakiistorya ha ira. Mahimo kita maggahin hin panahon ha aton pagsingba han pamilya basi magsaliksik mahitungod ha kultura han mga dayo nga natambong ha aton kongregasyon o nakakaistorya naton ha teritoryo. Usa liwat nga paagi basi magin duok ha mga estranghero amo an pag-imbitar ha ira nga kumaon ha aton balay. Tungod kay ‘gin-aabrihan ni Jehova para ha mga nasud an purtahan ngadto ha pagtoo,’ diri ba sadang liwat naton abrihan an aton purtahan para ha mga estranghero nga “kapariho naton hin pagtoo”?—Buh. 14:27; Gal. 6:10; Job 31:32.

¹⁷ Kon maggagahin kita hin panahon nga makaupod an pamilya nga tikang ha iba nga nasud, mas masasabtan naton an ira pangalimbasog nga magpahiuyon ha aton kultura. Bangin masantop  naton nga kinahanglan nira hin praktikal nga bulig basi mahibaro ha aton linggwahe. Puydi ba liwat naton hira buligan nga makabiling hin angayan nga urukyan ngan trabaho? An pagbuhat hito mahimo magkaada daku nga epekto ha kinabuhi han aton igkasi-tumuroo.—Prob. 3:27.

18. May kalabotan ha pagpakita hin respeto ngan pagin mapasalamaton, hin-o an masusubad yana han mga estranghero?

¹⁸ Syempre, nangangalimbasog gud an mga dayo nga magpahiuyon ha kultura han ira bag-o nga gin-uukyan nga nasud. Hi Ruth maopay gud nga susbaranan may kalabotan hini. Siyahan, ginrespeto niya an mga kustomre ha iya bag-o nga gin-uukyan nga nasud pinaagi ha pagsarit nga mamurot han mga salin. (Rut 2:7) Waray niya abusoha ini nga katungod pinaagi ha paghunahuna nga obligado an iba nga buligan hiya. Ikaduha, mapasalamaton hiya ha pagkabuotan nga iginpakita ha iya. (Rut 2:13) Kon an mga estranghero magpapakita han sugad nga maopay nga panggawi, posible gud nga respetuhon hira han lokal nga mga residente ngan han mga igkasi-tumuroo.

19. Kay ano nga sadang naton abiabihon an mga estranghero nga kaupod naton?

¹⁹ Nalilipay gud kita nga tungod han diri-matupngan nga pagkabuotan ni Jehova, iya gintutugotan an ngatanan nga tawo nga makabati han maopay nga sumat. Ha ira natawhan nga nasud, bangin waray hira magkaada higayon nga mag-aram ha Biblia o makatambong ha mga katirok han katawohan ni Jehova. Pero yana nga may higayon na hira nga makaupod naton, diri ba sadang naton hira buligan basi diri na hira umabat nga mga estranghero hira? Bisan kon bangin limitado la an aton naibubulig ha ira ha materyal o naihahatag nga praktikal nga bulig, an aton pagin buotan ha ira nagpapakita nga hinigugma hira ni Jehova. Tungod kay ‘ginsusubad naton an Dios,’ buhaton naton an pinakamaopay ha pag-abiabi ha mga estranghero nga kaupod naton.—Efe. 5:1, 2.