1-2. Paonan-o naton masusunod an sagdon ha Proberbios 4:25? Paghatag hin ehemplo.

IMADYINA an masunod nga mga kahimtang. Ginhihinumdom han usa nga edaran nga sister an mga makalilipay nga nahitabo ha iya ha naglabay. Bisan kon mas makuri yana an iya kahimtang, padayon nga ginbubuhat niya an ngatanan para kan Jehova. (1 Cor. 15:58) Kada adlaw, gin-iimadyin niya nga kaupod niya an iya mga hinigugma ha iginsaad nga bag-o nga kalibotan. Ginhihinumdom naman han usa nga sister nga nasakitan hiya han usa nga igkasi-tumuroo, pero ginpili niya nga diri magdumot. (Col. 3:13) Usa nga brother an nahinunumdom han iya naglabay nga mga sayop, pero nagpupokus hiya yana nga makapabilin nga matinumanon.​—Sal. 51:10.

² Ano an ginkakaparihoan hini nga tulo nga kabugtoan? Hira ngatanan nahinunumdom ha ira mga naeksperyensyahan ha naglabay, pero waray hira magpokus dida hito. Lugod, ‘nagkikita [hira] ha unhan.’​—Basaha an Proberbios 4:25.

3. Kay ano nga kinahanglan kita “magkita ha unhan”?

³ Kay ano nga importante nga “magkita ha unhan”? Sugad la nga an usa nga tawo diri makakalakat hin tadong kon pirme hiya malingi, diri liwat kita makakapadayon ha pag-alagad kan Jehova kon pirme naton paghihinunahunaon an aton mga naglabay.​—Luc. 9:62.

4. Ano an aton hihisgotan hini nga artikulo?

⁴ Hini nga artikulo, hihisgotan naton an tulo nga lit-ag nga mahimo magin hinungdan nga pirme naton paghinunahunaon an aton mga naglabay. Ini an mga lit-ag: (1) paghandom ha naglabay, (2) pagdumot, ngan (3) sobra nga kakonsensya. Ha tagsa hini, kikitaon naton kon paonan-o an mga prinsipyo ha Biblia makakabulig ha aton nga diri maghinunahuna ha “mga butang nga ginbayaan,” lugod magpokus ha “mga butang ha unhan.”​—Fil. 3:13.

5. Ano nga lit-ag an iginpapahamangno ha aton han Eclesiastes 7:10?

⁵ Basaha an Eclesiastes 7:10. Tigamni nga ini nga teksto waray magsiring nga sayop an pagpakiana: “Kay ano nga an naglabay nga mga adlaw maopay?” An maopay nga mga hinumdoman regalo ni Jehova. Lugod, ini an aton mababasa hini nga teksto: “Ayaw pagsiring, ‘Kay ano nga an naglabay nga mga adlaw mas maopay kay han yana?’” Karuyag sidngon, usa nga lit-ag kon ikukompara naton an aton kahimtang yana ha aton kahimtang ha naglabay, nga naghuhunahuna nga mas maraot an aton kahimtang yana. Ha usa nga Biblia, ini an pagkahubad hini nga teksto: “Ayaw pakiana, ‘Kay ano nga mauruupay man an aton pagkabutang hadto kay hiton yana?’ Diri ini maupay nga pakiana.”

6. Kay ano nga diri maaramon an paghinunahuna nga mas maopay an aton kinabuhi hadto?

⁶ Kay ano nga diri maaramon an paghinunahuna nga mas maopay an aton kinabuhi hadto? Kon ginhihinandom naton an naglabay, an mag-opay la nga mga butang an aton mahinunumdoman. O mahimo naton mahingalimtan an mga kakurian nga aton gin-agian. Pananglitan, tagda an mga Israelita hadto. Pagbaya nira ha Ehipto, nahingalimtan dayon nira an ira makuri nga kinabuhi didto. Lugod, an ira na la ginhinunahuna an ira magrasa nga pagkaon didto. Hira nagsiring: “Nahihidlaw gud kami han isda nga amon pirme ginkakaon nga waray bayad didto ha Ehipto, pati an mga pipino, an mga pakwan, an mga ahos, an mga sibuyas, ngan an lasona!” (Num. 11:5) Pero ginkaon gud ba nira ito nga “waray bayad”? Waray. Daku gud an ira iginbayad; hito nga panahon, ginpakurian gud hira sugad nga mga uripon ha Ehipto. (Ex. 1:13, 14; 3:6-9) Bisan pa hito, ha urhi nahingalimtan nira ito nga kakurian ngan ira ginhinandom an naglabay. Nagpokus hira ha mag-opay nga nahitabo ha ira hadto imbes ha mag-opay nga butang nga ginhimo pa la ni Jehova para ha ira. Waray malipay hi Jehova hito nga ira disposisyon.​—Num. 11:10.

7. Ano an nakabulig ha usa nga sister nga malikyan an lit-ag ha paghandom ha naglabay?

⁷ Paonan-o naton malilikyan an lit-ag han paghandom ha naglabay? Tagda an ehemplo han  usa nga sister nga nag-alagad ha Brooklyn Bethel tikang han 1945. Paglabay hin pipira ka tuig, nag-asawa hiya hin igkasi-Bethelite, ngan nag-alagad hira didto hin damu ka tuig. Pero han 1976, nagkasakit an iya asawa. An sister nagsiring nga han inabat han iya asawa nga hirani na hiya mamatay, naghatag ito ha iya hin maopay nga sagdon nga makakabulig ha iya nga makaya an duro nga kasubo. An iya asawa nagsiring: “May-ada kita malipayon nga pag-asawa. Damu nga mga tawo an diri gud nakakaeksperyensya hito.” Pero gin-aghat liwat hiya: “Ayaw paghinunahuna mahitungod han naglabay​—bisan kon an imo mga hinumdoman magpapadayon. Bubuligan ka han panahon nga makalampos. Ayaw kasina ngan ayaw kalooy ha imo kalugaringon. Magin malipayon nga nagkaada ka hini nga mga kalipay ngan mga bendisyon. . . . Regalo han Dios ha aton an mga hinumdoman.” Diri ba maopay ini nga sagdon?

8. Paonan-o nagpahimulos an usa nga sister tungod han diri niya paghinunahuna han naglabay?

⁸ Ginsunod han sister ito nga sagdon. Nag-alagad hiya kan Jehova nga matinumanon tubtob han namatay hiya han 92 anyos hiya. Pipira ka tuig antes hito, hiya nagsiring: “Kon ginhihinumdom ko an sobra 63 ka tuig nga bug-os-panahon nga pag-alagad kan Jehova, masisiring ko nga makapatagbaw gud an akon kinabuhi.” Kay ano? Hiya nagsiring: “An nakakapatagbaw gud han kinabuhi amo an aton maopay hinduro nga pagminagburugto ngan an paglaom nga mabuhi upod han aton kabugtoan ha paraiso nga tuna, nga nag-aalagad ha aton Harangdon nga Maglalarang, an amo la totoo nga Dios nga hi Jehova, tubtob ha waray kataposan.” * Maopay gud hiya nga susbaranan kay nagpokus hiya ha mga saad ni Jehova!

9. Sugad han gin-uunabi ha Levitico 19:18, ha ano nga kahimtang bangin makurian gud kita nga diri magdumot?

⁹ Basaha an Levitico 19:18. Kaurogan na nga nakukurian kita nga diri magdumot kon an nakasakit  ha aton usa nga igkasi-tumuroo, duok nga sangkay, o paryente. Pananglitan, gin-akusaran an usa nga sister hin igkasi-tumuroo nga ginkawat kuno niya an iya kwarta. Ha urhi, nangaro hin pasaylo an sister nga nag-akusar, kondi padayon nga ginhinunahuna han sister nga gin-akusaran an ginbuhat ha iya. Inabat ka na ba hin sugad hito? Bisan kon diri pariho hito nga sitwasyon an aton naeksperyensyahan, kadam-an ha aton an posible nga nagdumot na ngan naghunahuna nga diri gud naton mapapasaylo an nakasakit ha aton.

10. Ano an makakabulig ha aton kon nagdudumot kita?

¹⁰ Ano an makakabulig ha aton kon nagdudumot kita? Kinahanglan hinumdoman naton nga nakikita ni Jehova an ngatanan. Maaram hiya han ngatanan nga aton gin-aagian, pati an kawaray-hustisya nga aton naieksperyensyahan. (Heb. 4:13) Nasusubo hiya kon nag-aantos kita. (Isa. 63:9) Ngan nagsasaad hiya nga wawad-on niya an ngatanan nga kasakit tungod han kawaray-hustisya nga aton gin-antos.​—Pah. 21:3, 4.

11. Paonan-o kita nagpapahimulos kon diri kita nagdudumot?

¹¹ Karuyag liwat naton hinumdoman nga kon diri kita nagdudumot, nagpapahimulos kita. Ito an nasantop han sister nga gin-akusaran. Salit, ginwara niya an iya pagdumot. Nasabtan niya nga kon ginpapasaylo naton an iba, papasayloon liwat kita ni Jehova. (Mat. 6:14) Maaram hiya nga sayop an ginbuhat han sister, pero ginpili niya nga wad-on an iya pagdumot. Sugad nga resulta, nagin mas malipayon hiya ngan nakagpokus ha pag-alagad kan Jehova.

12. Ano an aton mahibabaroan ha 1 Juan 3:19, 20?

¹² Basaha an 1 Juan 3:19, 20. Normal la an pag-abat hin kakonsensya. Pananglitan, an iba nakukonsensya tungod han ira mga nabuhat antes pa hira mahibaro han kamatuoran. An iba naman nakukonsensya tungod han ira nabuhat nga mga sayop katapos nira mabawtismohan. Normal la ito nga mga pag-abat. (Roma 3:23) Syempre, karuyag naton buhaton an husto. Pero “kita ngatanan nahipapakdol hin damu ka beses.” (San. 3:2; Roma 7:21-23) Diri kita nalilipay kon nakukonsensya kita, pero may nahihimo ito nga maopay ha aton. Kay ano? Kay kon nakukonsensya kita, puydi ito magpagios ha aton nga maghimo hin mga pagbag-o ngan magin determinado nga diri na utruhon an aton mga sayop.​—Heb. 12:12, 13.

13. Kay ano nga kinahanglan kita magbantay kontra ha sobra nga kakonsensya?

¹³ Ha luyo nga bahin, posible kita umabat hin sobra nga kakonsensya​—karuyag sidngon, nakukonsensya la gihapon kita bisan kon nagbasol na kita ngan napasaylo na ni Jehova. Ito nga klase hin kakonsensya mahimo makadaot ha aton. (Sal. 31:10; 38:3, 4) Paonan-o? Tagda an ehemplo han usa nga sister nga padayon nga nakukonsensya tungod han iya naglabay nga mga sala. Hiya nagsiring: “Inabat ko nga waray pulos bisan magpinaniguro ako ha pag-alagad kan Jehova kay posible nga diri man la gihap ako matatalwas.” Damu ha aton an naabat pariho han inabat han sister. Importante gud nga magbantay kita nga diri mahilit-ag ha sobra nga kakonsensya. Kay hunahunaa la an kalipay ni Satanas kon manluluya kita tungod han padayon nga kakonsensya​—bisan kon ginpasaylo na kita ni Jehova!​—Ikompara an 2 Corinto 2:5-7, 11.

14. Paonan-o kita makakasiguro nga ginpapasaylo kita ni Jehova?

¹⁴ Pero bangin maghunahuna kita, ‘Paonan-o ko masisiguro nga ginpapasaylo ako ni Jehova?’ An imo pagpakiana hito nagpapakita nga mapapasaylo ka ni Jehova. Damu ka tuig na an naglabay, an The Watchtower nagsiring: “Bangin mabuhat naton hin pauroutro an pariho nga sayop. Posible nga nahiaraan na gud naton ito buhaton han diri pa kita nag-aalagad ha Dios. . . .  Diri ka mawad-an hin paglaom. Ayaw paghunahuna nga an imo nabuhat diri napapasaylo nga sala. Ito gud an karuyag ni Satanas nga hunahunaon mo. Ha pagkamatuod, an imo kasubo ngan kakonsensya nagpapakita nga diri ka pa gud sobra kamaraot. Ayaw gud kakapoy ha imo mapainubsanon ngan sinsero nga pangamuyo ha Dios basi pasayloon ka niya ngan buligan nga magkaada utro limpyo nga konsensya. Daop ha iya sugad hin anak nga nadaop ha iya tatay kon may problema, bisan pa kon pauroutro mo ito nga buhaton tungod han amo la gihapon nga kaluyahan, ngan bubuligan ka gud ni Jehova tungod han iya diri matupngan nga pagkabuotan.” *

15-16. Ano an inabat han pipira han nasantop nira nga ginpapasaylo hira ni Jehova?

¹⁵ Damu han katawohan ni Jehova an naliaw han nasantop nira nga ginpapasaylo hira ni Jehova. Pananglitan, pipira ka tuig na an naglabay, usa nga brother an nabuligan han usa nga eksperyensya nga iginpublikar ha serye nga “An Biblia Nakakagbag-o han Kinabuhi.” Hito nga artikulo, an sister nagsiring nga tungod han iya naglabay nga mga eksperyensya, nakurian hiya tumoo nga mahimo hiya higugmaon ni Jehova. Ito la gihapon an iya inaabat bisan kon damu ka tuig na an naglabay tikang han nabawtismohan hiya. Pero han ginpamalandong niya an lukat, nagbag-o an iya inaabat. *

¹⁶ Paonan-o nakabulig ha brother an eksperyensya han sister? An brother nagsurat: “Han batan-on pa ako, nangalimbasog ako nga atohan an akon pagin adik ha pornograpiya. Kondi diri pa la maiha, nahilig na liwat ako hito. Nangaro ako hin bulig ha mga tigurang, ngan hinay-hinay nga nalamposan ko ito. Ginpasarig nira ako han gugma ngan kalooy han Dios. Kondi usahay, inaabat ko pa gihap nga waray ako pulos ngan imposible ako higugmaon ni Jehova. Nakabulig gud ha akon an eksperyensya [hini nga sister]. Yana nasantop ko nga kon ginhuhunahuna ko nga diri ako mapapasaylo han Dios, baga hin nasiring ako nga diri kaya tabonan han halad han iya Anak an akon mga sala. Gin-gunting ko ini nga artikulo basi mabasa ko dayon ngan mapamalandong kon naabat ako nga waray ako pulos.”

17. Paonan-o nalikyan ni apostol Pablo an lit-ag han sobra nga kakonsensya?

 ¹⁷ An mga eksperyensya nga sugad hini nagpapahinumdom ha aton mahitungod kan apostol Pablo. Antes magin Kristiano, nakahimo hiya hin pipira nga seryoso nga sala. Nahinumdoman ni Pablo an iya mga nabuhat, pero waray niya ito paghinunahunaa. (1 Tim. 1:12-15) Ginhunahuna niya an lukat sugad nga personal nga regalo ha iya. (Gal. 2:20) Salit nalikyan niya an sobra nga kakonsensya ngan nagpokus hiya nga ihatag kan Jehova an iya pinakamaopay.

18. Ano an aton nahibaroan hini nga artikulo?

¹⁸ Ano an aton nahibaroan ha pag-usisa han mga lit-ag nga ginhisgotan hini nga artikulo? (1) An maopay nga mga hinumdoman regalo ni Jehova; pero mationan-o man kaopay an aton kinabuhi ha naglabay, magigin mas maopay gud an aton kinabuhi ha bag-o nga kalibotan. (2) Bangin masakitan kita han iba, pero kon nagpapasaylo kita, makakapokus kita ha pag-alagad kan Jehova. (3) An sobra nga kakonsensya makakawara han aton kalipay ha pag-alagad kan Jehova. Salit pariho kan Pablo, kinahanglan tumoo kita nga ginpapasaylo kita ni Jehova.

19. Kay ano nga masisiring naton nga ha bag-o nga kalibotan diri na naton mahinunumdoman an makasurubo nga mga nahitabo ha aton?

¹⁹ May paglaom kita nga mabuhi ha waray kataposan. Ngan ha bag-o nga kalibotan han Dios, diri na naton mahinunumdoman an makasurubo nga mga nahitabo ha aton ha naglabay. May kalabotan hito nga panahon, an Biblia nasiring: “An naglabay nga mga butang diri na mahinunumdoman.” (Isa. 65:17) Hunahunaa la: An iba ha aton nalagas na ha pag-alagad kan Jehova, pero ha bag-o nga kalibotan, magigin batan-on utro kita. (Job 33:25) Salit, magin determinado kita nga diri paghinunahunaon an naglabay. Lugod, magkita kita ha unhan ngan maniguro gud nga makaukoy ha bag-o nga kalibotan!