1, 2. Kay ano nga hihisgotan naton an ehemplo han upat nga hadi han Juda?

KON may nakita ka nga nahitalindas ngan natumba ha partikular nga dalan, diri ka ba maghihirot kon umagi ka dida hito? An paghibaro ha mga sayop han iba mahimo makabulig ha aton nga malikyan an pakabuhat han pariho nga sayop. Aplikado liwat ini may kalabotan ha aton espirituwalidad. Pananglitan, mahibabaro kita hin birilhon nga mga leksyon tikang ha mga sayop han mga tawo nga gin-unabi ha Biblia.

² An upat nga hadi han Juda nga ginhisgotan ha nahiuna nga artikulo nag-alagad kan Jehova ha hingpit nga kasingkasing. Bisan pa hito, nakabuhat hira hin seryoso nga mga sayop. Ano an aton mahibabaroan ha ira eksperyensya, ngan paonan-o naton malilikyan an pakabuhat han pariho nga sayop? An pagpamalandong hini nga mga ehemplo makakabulig ha aton nga magpahimulos ha mga iginsurat hadto ha pagtutdo ha aton.—Basaha an Roma 15:4.

3-5. (a) Bisan kon hingpit an kasingkasing ni Asa ha pag-alagad kan Jehova, ano nga sayop an iya nahimo? (b) Kay ano nga bangin sinarig hi Asa ha mga tawo han nakig-away hi Baasa ha Juda?

³ Hisgotan naton siyahan hi Asa ngan kitaon naton kon paonan-o  an Pulong han Dios mahimo makaimpluwensya ha aton kinabuhi. Han ginsulong an Juda hin usa ka milyon nga Etiopiahanon, sinarig hi Asa kan Jehova; pero waray niya ito himoa han nakig-away hiya ha hadi han Israel nga hi Baasa nga nagtikang pagparig-on han syudad han Rama nga aada ha giutan han nasasakopan ni Asa. (2 Kron. 16:1-3) Ha urhi, sinarig hi Asa ha iya kinaadman, ngan ginsuholan niya an hadi han Sirya nga hi Ben-hadad basi makiggirra kan Baasa. Naglampos ba an plano ni Asa? An Biblia nasiring: “Pakabati ni Baasa hini, . . . iya binayaan an pagtukud han Rama, ngan pinaukoy an iya buhat.” (2 Kron. 16:5) Salit sugad hin naglampos gud an estratihiya ni Asa!

⁴ Kondi paonan-o gintagad ni Jehova an ginbuhat ni Asa? Ginsugo han Dios an iya propeta nga hi Hanani basi sawayon hi Asa kay waray hiya sumarig kan Jehova. (Basaha an 2 Kronikas 16:7-9.) Hi Hanani nagsiring: “Tikang niyan ikaw mamamayada mga away.” Naglampos hi Asa kontra kan Baasa; pero inatubang hiya ngan an iya katawohan hin damu nga girra ha nahibibilin nga mga tuig han iya pagmando.

⁵ Sugad han aton nahibaroan ha nahiuna nga artikulo, gin-usisa han Dios an kasingkasing ni Asa ngan nakita Niya ito nga hingpit ha pag-alagad ha Iya. (1 Hadi 15:14) Para ha Dios, bug-os an debosyon ni Asa ha Iya, ngan nakaabot ito ha Iya mga suruklan. Bisan pa hito, kinahanglan hi Asa mag-antos han mga resulta han iya diri maaramon nga desisyon. May kalabotan ha pakig-away kan Baasa, kay ano nga sinarig hi Asa ha iya kalugaringon ngan kan Ben-hadad imbes nga kan Jehova? Naghunahuna ba hiya nga magigin mas madaugon hiya kon makikig-alyansa hiya ha iba nga nasud imbes nga mangaro hin bulig ha Dios? Ginbuhat ba niya ito tungod kay nagpaimpluwensya hiya ha sayop nga sagdon han iba?

6. Ano an aton mahibabaroan tikang ha sayop ni Asa? Paghatag hin ehemplo.

⁶ Mapapagios ba kita han asoy mahitungod kan Asa nga usisahon an aton mga ginbubuhat? Kon may mga problema kita nga baga hin makuri masulbad, bangin mahunahuna dayon naton nga kinahanglan naton sumarig kan Jehova. Kondi kumusta man an gudtiay nga problema nga kinahanglan naton atubangon kada adlaw? Nasarig ba kita ha kinaadman han tawo pinaagi ha pagsulbad hito ha aton kalugaringon nga paagi, o nasarig kita ha paagi ni Jehova ha pagsulbad han mga problema pinaagi ha pangalimbasog nga iaplikar an mga prinsipyo ha Biblia? Pananglitan, kon ginkukontra ka han imo kapamilya tungod han imo pagtambong ha mga katirok o asembleya, bangin nasarig ka ha giya ngan bulig ni Jehova basi hibaroan kon ano an maopay nga buhaton hito nga sitwasyon. Pero ano man kon nawad-an ka hin trabaho, ngan nakukurian ka pamiling hin bag-o? Kon makabiling ka hin trabaho, susumatan mo ba gihapon an imo magigin agaron nga regular ka nga matambong ha mga katirok? Anoman an aton problema, maaramon gud nga sundon an ginsiring han salmista: “Itubyan mo kan Jehova an imo agian; sarig liwat ha iya, ngan iya iton pagbubuhaton.”—Sal. 37:5.

7, 8. Ano an diri maaramon nga mga desisyon ni Jehosapat, ngan ano an mga resulta hito? (Kitaa an retrato ha tinikangan hini nga artikulo.)

⁷ Hisgotan naton yana an anak ni Asa nga hi Jehosapat. Damu an iya makaruruyag nga kalidad. Tungod kay sinarig hiya ha Dios, damu gud an iya maopay nga nabuhat. Pero nakahimo liwat hiya hin diri maaramon nga mga desisyon. Pananglitan, iya iginhatag an iya anak basi magin asawa han anak han maraot nga hi Ahab, an hadi han norte nga ginhadian. Ngan bisan kon ginpahamangnoan hi Jehosapat ni propeta Mikaya, ginbuligan niya hi Ahab ha pakig-away ha mga Siryahanon. Durante han girra, hapit na gud mamatay hi Jehosapat. Katapos hito, bumalik hiya ha Jerusalem. (2 Kron. 18:1-32) Didto, ginpakianhan  hiya ni propeta Jehu: “Mabulig ka ba han magraut, ngan mahigugma ha ira hadton nangangalas kan Jehova?”—Basaha an 2 Kronikas 19:1-3.

⁸ Nahibaro ba hin leksyon hi Jehosapat hito nga eksperyensya? Bisan kon determinado hiya nga lipayon an Dios, baga hin waray hiya mahibaro hin leksyon ha iya pakig-upod kan Ahab ngan ha pahamangno ni Jehu. Naghimo na liwat hi Jehosapat hin diri maaramon nga desisyon. Hini nga kahimtang, nakig-alyansa hiya ha kaaway han Dios nga hi Hadi Ahasia, an maraot nga anak ni Ahab. Hi Jehosapat ngan hi Ahasia nagbuligay paghimo hin mga barko, nga ha urhi nabungkag nga waray ngani nira magamiti.—2 Kron. 20:35-37.

9. Paonan-o kita mahimo maapektohan han magraot nga kaupod?

⁹ An pagbasa ha asoy mahitungod kan Jehosapat sadang magpagios ha aton nga usisahon an aton kalugaringon. Kay ano? Ha kabug-osan, maopay nga hadi hi Jehosapat. Ginbuhat niya an husto ngan ‘ginbiling hi Jehova ha bug-os niya nga kasingkasing.’ (2 Kron. 22:9) Bisan pa hito, naapektohan hiya han magraot nga kaupod. Tigamni inin giniyahan nga puplunganon: “Lakat kaupud han mga tawo nga makinaadmanon, ngan ikaw makikinaadmanon; kondi an kaupudupud han mga lurong magaantus tungud hini.” (Prob. 13:20) Oo, bangin nangangalimbasog kita nga buligan an mga interesado nga mahibaro han kamatuoran. Pero sugad la nga nameligro an kinabuhi ni Jehosapat tungod han iya diri angayan nga pakig-upod kan Ahab, mamimilegro liwat kita kon makikig-upod-upod kita ha mga diri nag-aalagad kan Jehova.

10. (a) May kalabotan ha pag-asawa, ano an aton mahibabaroan tikang kan Jehosapat? (b) Ano an sadang naton hinumdoman mahitungod ha magraot nga kaupod?

¹⁰ Ano nga praktikal nga leksyon an aton mahibabaroan ha eksperyensya ni Jehosapat? An usa nga Kristiano bangin magkaada romantiko nga pagbati ha usa nga diri nahigugma kan Jehova, nga naghuhunahuna nga diri hiya makakabiling hin maarasawa ha sulod han organisasyon. O bangin pirme hiya ginsisidngan han iya diri Saksi nga mga paryente nga mag-asawa na kay malalagas na hiya. Bangin inaabat liwat han iba an inabat han usa nga sister nga nagsiring: “Natural ha aton an paghingyap nga higugmaon kita ngan magkaada kaupod.” Hini nga kahimtang, ano an sadang naton buhaton? Makakabulig an  pagpamalandong ha nahitabo kan Jehosapat. Kasagaran nga nasarig hiya ha Dios para hin giya. (2 Kron. 18:4-6) Kondi ano an nahitabo han nakig-upod hiya kan Ahab nga diri nahigugma kan Jehova? Gintigamnan unta ni Jehosapat nga an mga mata ni Jehova nagkikita ha mga nag-aalagad ha Iya ha hingpit nga kasingkasing. Yana liwat, “an mga mata ni Jehova nadalagan ngadto nganhi sahid an bug-os nga kalibutan,” ngan andam hiya nga ‘ipakita an iya kusug’ para ha aton. (2 Kron. 16:9) Nasasabtan niya an aton kahimtang ngan hinigugma kita niya. Nasarig ka ba nga ihahatag gud han Dios ha pinakamaopay nga paagi an imo panginahanglan hin gugma ngan kaupod? Makakasiguro ka nga hihimoon niya ito ha husto nga panahon!

11, 12. (a) Paonan-o nabuhayhag an tinuod nga aada ha kasingkasing ni Hesekia? (b) Kay ano nga ginpasaylo han Dios hi Hesekia?

¹¹ Ano nga leksyon an aton mahibabaroan mahitungod kan Hesekia may kalabotan ha kasingkasing? Ha usa nga higayon, iginpakita han Parausisa han kasingkasing kon ano gud an aada ha kasingkasing ni Hesekia. (Basaha an 2 Kronikas 32:31.) Han nagkaada hiya grabe nga sakit, gintagan hiya han Dios hin tigaman nga matatambal hiya—an lambong o dagaw nga natipaatras. Ha urhi, posible nga ginsugo han mga prinsipe han Babilonya an ira mga representante basi magpakiana mahitungod hito nga tigaman. (2 Hadi 20:8-13; 2 Kron. 32:24) Han “ginpabay-an” han Dios hi Hesekia, nabuhayhag kon ano gud an aada ha iya kasingkasing han iginpakita niya ha mga Babilonyahanon an “bug-os nga balay han iya mga birilhon nga mga butang.” Tungod hinin diri maaramon nga ginbuhat ni Hesekia, nakita an “ngatanan nga nakada ha iya kasingkasing.”

¹² An Biblia waray mag-unabi kon kay ano nga nagin mapahitas-on an kasingkasing ni Hesekia. Posible ba nga tungod ito han iya kadaogan kontra ha mga Asiryahanon o han milagroso nga pagtambal ha iya han Dios? O tungod ba ito han iya “daku hinduro nga bahandi ngan hin dungug”? Anoman an rason, waray hi Hesekia magpakita hin apresasyon ‘ha mga kaopayan nga ginbuhat ha iya’ kay nagpahitaas hiya. Makasurubo gud ito! Bisan kon nag-alagad hiya ha hingpit nga kasingkasing, may panahon nga napasubo niya hi Jehova. Kondi ha urhi, “hi Hesekia nagpaubus,” salit ginpasaylo hiya han Dios ngan an iya katawohan.—2 Kron. 32:25-27; Sal. 138:6.

13, 14. (a) Ha ano nga kahimtang mahimo kita ‘pabay-an han Dios basi sarihan kita’? (b) Ano an aton sadang magin reaksyon kon gindadayaw kita tungod han aton mga nahihimo?

¹³ Paonan-o kita mahimo magpahimulos ha pagbasa ngan pagpamalandong ha asoy mahitungod kan Hesekia? Hinumdumi nga nagin mapahitas-on hi Hesekia waray pag-iha katapos pirdihon ni Jehova hi Senakerib ngan tambalon hi Hesekia ha grabe nga sakit. Sugad man, kon may-ada kita maopay nga nahihimo, posible ba nga ‘ginpapabay-an kita han Dios basi sarihan kita’ para hibaroan kon ano gud an aada ha aton kasingkasing? Pananglitan, bangin nangandam hin maopay an usa nga brother para ha iya pahayag, ngan damu an binilib han iya pahayag. Ano an iya magigin reaksyon?

¹⁴ Kon gindadayaw kita, maaramon gud nga sundon an ginsiring ni Jesus: “Kon nabuhat na niyo an ngatanan nga sugo ha iyo, siring kamo, ‘Waray kami pulos nga mga uripon. Ginbuhat la namon an amon obligasyon.’” (Luc. 17:10) Hini nga kahimtang, may mahibabaroan na liwat kita kan Hesekia. Nagin mapahitas-on hiya kay waray hiya magpakita hin apresasyon ‘ha mga kaopayan nga ginbuhat ha iya.’ An pagpamalandong ha damu nga ginbubuhat han Dios para ha aton mabulig nga diri kita magkaada disposisyon nga kinangangalasan ni Jehova. Mahimo naton ipahayag an aton apresasyon kan Jehova. Gintagan kita niya han iya Pulong ngan han baraan nga espiritu basi buligan kita.

15, 16. Kay ano nga waray panalipdi han Dios hi Josia salit namatay hiya?

¹⁵ Ano nga pahamangno an aton mahibabaroan tikang ha eksperyensya ni Hadi Josia? Tagda kon ano an hinungdan han iya kapirde ngan kamatayon. (Basaha an 2 Kronikas 35:20-22.) Hi Josia ‘kinadto patok’ ha hadi han Ehipto nga hi Neko, bisan kon ginsumatan hiya hito nga hadi nga diri hira magkontra. An Biblia nasiring nga an mga pulong ni Neko “tikang ha baba han Dios.” Kondi kay ano nga nakig-away ha iya hi Josia? Waray magsiring an Biblia.

¹⁶ Paonan-o mahibabaroan ni Josia nga an mga pulong ni Neko tinuod nga tikang kan Jehova? Puydi unta hiya magpakiana ha matinumanon nga propeta nga hi Jeremias. (2 Kron. 35:23, 25) Pero waray kita mababasa nga ginbuhat niya ini. Labot pa hito, tipakadto hi Neko ha Karkemis basi makiggirra kontra ‘ha balay nga iya iginkakaaway,’ diri kontra ha Jerusalem. Dugang pa, diri nahidadabi an ngaran han Dios kay diri gintatamay ni Neko hi Jehova o an Iya katawohan. Salit diri gud makatadunganon nga makiggirra hi Josia kan Neko. Ano nga leksyon an aton mahibabaroan? Kon naatubang kita hin problema nga kinahanglan desisyonan, sadang anay naton hibaroan kon ano an kaburut-on ni Jehova.

17. Kon may problema kita, paonan-o naton malilikyan an pakahimo hin sayop nga pariho han nabuhat ni Josia?

¹⁷ Kon may problema kita, sadang naton ikonsiderar an mga prinsipyo ha Biblia nga konektado ha aton problema, ngan magin timbang ha pag-aplikar hito. Ha pipira nga kahimtang, bangin may ideya na kita kon ano an aton bubuhaton ngan nagsaliksik pa ngani ha aton mga publikasyon. Bangin kinahanglan liwat naton mangaro hin sagdon ha mga tigurang. Makakabulig hira ha aton nga mapamalandong an iba pa nga prinsipyo ha Biblia nga bangin kinahanglan igkonsiderar. Pananglitan, maaram an usa nga sister nga may responsabilidad hiya nga isangyaw an maopay nga sumat. (Buh. 4:20) Kondi ano man kon karuyag niya magsangyaw ha usa ka partikular nga adlaw pero gindid-an hiya han iya diri tumuroo nga bana? An iya bana nagsiring nga maiha na hira nga diri nagkakaupod ngan haros waray na hira panahon ha usa kag usa, salit karuyag niya nga mamasyada hira nga duha. Bangin mahunahuna han sister an mga teksto sugad han pagsugot ha Dios ngan han sugo nga maghimo hin mga disipulo. (Mat. 28:19, 20; Buh. 5:29) Pero kinahanglan liwat niya hunahunaon an prinsipyo may kalabotan ha pagpasakop ha iya bana ngan ha pagin makatadunganon. (Efe. 5:22-24; Fil. 4:5) Nakontra gud ba an iya bana ha iya pagsangyaw, o karuyag la han iya bana nga makaupod hiya hito nga adlaw? Kinahanglan magin timbang kita samtang nangangalimbasog kita nga buhaton an kaburut-on han Dios ngan magkaada limpyo nga konsensya.

18. Ano nga leksyon an imo mahibabaroan ha paghisgot ha ehemplo han upat nga hadi?

¹⁸ Tungod kay diri kita perpekto, bangin mabuhat liwat naton an nahimo nga sayop han upat nga hadi han Juda. Bangin kita (1) sumarig ha kinaadman han tawo, (2) magkaada magraot nga kaupod, (3) magin mapahitas-on, o (4) magdesisyon nga diri anay ginkukonsiderar an kaburut-on han Dios. Mapasalamaton gud kita kay ginkikita ni Jehova kon ano an maopay ha aton sugad la han iya ginbuhat ha upat nga hadi! Nakikita liwat ni Jehova an aton daku nga gugma ha iya ngan an aton hingyap nga mag-alagad ha iya hin bug-os. Salit gintatagan kita niya hin mga ehemplo nga nagpapahamangno ha aton basi diri kita makabuhat hin seryoso nga mga sayop. Pamalandungon gud naton ini nga mga asoy ha Biblia ngan magin mapasalamaton kan Jehova hini nga tagana!