1, 2. Ano an iba-iba nga ideya han mga tawo mahitungod han paraiso?

EMOSYONAL gud adto nga eksena. Han tilakat na ha estadyum an delegado nga kabugtoan nga taga-iba nga nasud katapos han kombensyon ha Seoul, Korea, an mga Saksi hito nga lugar nagtirirok upod nira. Damu an nakaway ha ira ngan nasiring, “Magkirigta kita ha Paraiso!” Ha imo hunahuna, ano nga paraiso an ira ginsisiring?

² Iba-iba an ideya han mga tawo mahitungod han paraiso. An pipira nasiring nga an paraiso imahinasyon la. An iba nasiring nga an paraiso amo an bisan ano nga lugar diin naabat hira hin kalipay ngan kakontento. An usa nga gutom nga tawo nga naatubang ha lamesa nga puno hin pagkaon bangin umabat nga aada hiya ha paraiso. Damu ka tuig na an naglabay, usa nga babaye nga nakakita hin makaruruyag nga walog nga puno hin bukad an nalipay hinduro ngan nagsiring, “Wow, Paraiso!” Ito nga lugar gintatawag pa gihapon yana nga Paraiso, bisan kon napuputos ito hin sobra 15 ka metro nga niebe kada tuig. Para ha imo, ano an Paraiso? Naglalaom ka ba hito?

3. Kakan-o siyahan nga gin-unabi han Biblia an mahitungod han Paraiso?

³ An Biblia naghihisgot hin paraiso nga ineksister hadto ngan hin paraiso nga maeksister ha tidaraon. Ha siyahan gud nga libro han Biblia, mababasa naton an mahitungod han Paraiso. Ha Catholic Douay Version, nga ginhubad tikang ha Latin, an Genesis 2:8 nasiring: “An Ginoo nga Dios nagtanom hin paraiso han kalipay tikang ha tinikangan: dida hito  ginbutang niya [hi Adan] nga iya ginporma.” (Kami an nag-italiko.) An Hebreo nga teksto nag-uunabi han hardin han Eden. An Eden nangangahulogan hin “Kalipay,” ngan makaruruyag gud ito nga hardin. Damu didto an pagkaon, matahom an palibot, ngan mamurayawon an relasyon han mga tawo ngan mga hayop.​—Gen. 1:29-31.

4. Kay ano nga an hardin han Eden matatawag naton nga paraiso?

⁴ An Hebreo nga pulong para ha “hardin” iginhubad nga pa·raʹdei·sos ha Griego. An Cyclopaedia nira M’Clintock ngan Strong nagsiring mahitungod ha pa·raʹdei·sos: “Usa nga haluag ngan diri pinader nga parke, nga waray bisan ano nga peligro, ngan an natural nga katahom hito waray pa mabag-o, may-ada ito makaruruyag nga mga puno nga an kadam-an namumunga, may-ada ito magtin-aw nga sapa diin makikita ha ligid an panon hin mga bugsok o karnero​—ini an kahimtang nga nahuhunahuna han Griego nga paragbiyahe.”​—Ikompara an Genesis 2:15, 16.

5, 6. Kay ano nga nawara nira Adan ngan Eva an pribilehiyo nga mabuhi ha Paraiso, ngan ano an bangin iginpapakiana han pipira?

⁵ Iginbutang han Dios hira Adan ngan Eva ha sugad nga paraiso, pero waray hira padayon nga makaukoy dida hito. Kay ano? Kay waray hira magin masinugtanon ha Dios. Salit nawara nira an pribilehiyo nga makaukoy ha Paraiso, pati na han ira mga anak. (Gen. 3:23, 24) Bisan kon waray na tawo nga naukoy hito nga hardin, posible nga nagpabilin ito tubtob han Baha ha panahon ni Noe.

⁶ Bangin magpakiana an pipira, ‘Magkakaada pa ba utro Paraiso dinhi ha tuna?’ Ano an iginpapakita han mga ebidensya? Kon naglalaom ka nga mabuhi ha Paraiso kaupod an imo mga hinigugma, may marig-on ka ba nga basihan hito nga imo ginlalaoman? Maisasaysay mo ba kon kay ano nga magkakaada gud Paraiso?

7, 8. (a) Ano an iginsaad han Dios kan Abraham? (b) Ano an posible nga nahunahuna ni Abraham may kalabotan ha iginsaad ha iya han Dios?

⁷ Mahibabaroan naton an klaro nga baton hito nga mga pakiana ha libro nga giniyahan han Maglalarang han orihinal nga Paraiso. Tagda an ginsiring han Dios ha iya sangkay nga hi Abraham. An Dios nagsiring nga iya papadamuon an katulinan ni Abraham “sugad han baras nga aada ha baybayon.” Ngan iginyakan ni Jehova inin importante nga saad: “[Pinaagi] ha imo katulinan an mga nasud ha kalibutan pagbabaraanon [o, bibendisyonan]; kay ikaw nagtuman han akon tingug.” (Gen. 22:17, 18) Gin-utro han Dios inin importante nga saad ha anak ngan apo ni Abraham.​—Basaha an Genesis 26:4; 28:14.

⁸ Waray asoy ha Biblia nga nagpapakita nga naghunahuna hi Abraham nga makakarawat han mga tawo an ira ultimo nga balos ha paraiso ha langit. Salit han nagyakan an Dios nga “an mga nasud ha kalibutan” bibendisyonan, makatadunganon la nga maghunahuna hi Abraham nga ito nga bendisyon mahitatabo dinhi ha tuna. Tikang ha Dios ito nga saad, salit iginpapakita hito nga magpapahimulos hin mas maopay nga mga kahimtang an “mga nasud ha kalibutan.” May iba pa ba nga ebidensya ha Biblia nga nagpapakita nga magkakaada paraiso ha tuna?

9, 10. Ano an iba pa nga saad nga naghahatag ha aton hin rason nga maglaom nga may tiarabot nga mga bendisyon?

⁹ Hi David nga usa han tulin ni Abraham, nag-unabi hin panahon ha tidaraon diin mawawara na an mga “nagbubuhat hin diri matadung.” (Sal. 37:1, 2, 10) Pero, “an maaghup makakapanonod han tuna, ngan maglilipay hira tungud han kahuraan han kamurayaw.” Gin-giyahan liwat hi David nga magtagna: “An mga magtadung makakapanonod han tuna, ngan maukoy hira dida hin waray katapusan.” (Sal. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2) Ano daw la an epekto hito nga mga pasarig ha mga tawo nga naruruyag ha pagbuhat han kaburut-on han Dios? May rason hira nga maglaom nga kon puro magtadong na an mga tawo ha tuna, maabot an panahon nga maibabalik an usa nga paraiso pariho han hardin han Eden.

¹⁰ Paglabay han panahon, kadam-an han mga Israelita nga nag-aangkon nga nag-aalagad kan Jehova  binaya ha iya ngan ha tinuod nga pagsingba. Salit gintugotan han Dios an mga Babilonyahanon nga sakupon an iya katawohan, bungkagon an ira nasud, ngan dad-on an damu ha ira ha pagkadistyero. (2 Kron. 36:15-21; Jer. 4:22-27) Bisan pa hito, igintagna han mga propeta han Dios nga paglabay hin 70 ka tuig, an iya katawohan mabalik ha ira tuna nga natawhan. Natuman ito nga mga tagna. Pero may-ada liwat ito kahulogan para ha aton yana. Samtang ginhihisgotan naton an pipira hito, tigamni kon paonan-o ito naghahatag ha aton hin rason nga tumoo nga magkakaada paraiso ha tuna.

11. Paonan-o natuman an Isaias 11:6-9, ngan ano nga pakiana an padayon nga nabangon?

¹¹ Basaha an Isaias 11:6-9. An Dios nagsaad pinaagi kan Isaias nga kon makabalik na an iya katawohan ha ira tuna nga natawhan, diri na hira makakaeksperyensya hin magkuri ngan delikado nga mga kahimtang; ngan diri na hira mahahadlok nga bangin atakehon hira han mga hayop o han mga tawo nga sugad-hayop an kinaiya. Magigin talwas an ngatanan, lagas man o bata. Diri ba ito nagpapahinumdom ha imo han maopay nga mga kahimtang hadto ha hardin han Eden? (Isa. 51:3) Ito nga tagna ni Isaias nagsiring liwat nga an bug-os nga tuna​—diri la an nasud han Israel—​“mapupuno han hibaro ni Jehova, sugad nga an katubigan nagpupuno han dagat.” San-o ito mahitatabo?

12. (a) Ano nga mga bendisyon an naeksperyensyahan han mga binalik tikang ha pagkadistyero ha Babilonya? (b) Ano an nagpapakita nga matutuman liwat ha tidaraon an Isaias 35:5-10?

¹² Basaha an Isaias 35:5-10. Dugang nga ginpabug-atan ni Isaias nga an mga Israelita nga binalik ha ira natawhan nga tuna diri na aatakehon han mga hayop o han mga tawo. Magigin mabungahon an ira tuna tungod han damu nga suplay han tubig, sugad la han kahimtang hadto han hardin han Eden. (Gen. 2:10-14; Jer. 31:12) An katumanan ba hini nga tagna durante la ha panahon han mga Israelita? Waray ebidensya nga an nadistyero nga mga Israelita nga binalik ha ira natawhan nga tuna milagroso nga natambal. Pananglitan, waray maabrihi an mga mata han mga buta. Salit iginpapakita han Dios nga an literal nga pagpanambal mahitatabo ha tidaraon.

13, 14. Paonan-o nakita han mga nadistyero hadto an katumanan han Isaias 65:21-23, pero ano nga bahin hito nga tagna an matutuman ha tidaraon? (Kitaa an retrato ha tinikangan hini nga artikulo.)

¹³ Basaha an Isaias 65:21-23. Pagbalik han mga Judio ha ira natawhan nga tuna, waray komportable nga balay nga nakaandam ha ira; waray liwat mga uma ngan urubasan nga ginkultibar na nga daan. Pero paglabay han panahon, nagbag-o an ira kahimtang kay ginbendisyonan hira han Dios. Handurawa la an ira kalipay han nagtukod hira hin mga balay ngan hira an inukoy dida hito ngan han nagpahimulos hira han magrasa nga bunga han ira mga gintanom!

¹⁴ Tigamni an usa nga importante nga detalye hini nga tagna. Maabot ba an panahon nga an aton mga adlaw “masusugad han mga adlaw han usa nga kahoy”? An pipira nga puno nabubuhi hin yinukot ka tuig. An mga tawo kinahanglan magin mahimsog basi mabuhi hin sugad kahilawig. Kon makaukoy na hira ilarom ha mga kahimtang nga igintagna ni Isaias, katumanan gud ito han ira ginlalaoman, usa nga paraiso! Ngan matutuman gud ito nga tagna!

15. Ano an pipira han mga bendisyon nga gin-uunabi ha libro han Isaias?

¹⁵ Pamalandonga kon paonan-o an mga saad nga aton pa la ginhisgotan nagpapakita nga may tiarabot nga paraiso: An mga tawo ha bug-os nga tuna bibendisyonan han Dios. An bisan hin-o diri na mamimeligro tikang ha mga hayop o ha mga tawo nga sugad-hayop an kinaiya. Tatambalon an mga buta, bungol, ngan piay. An mga tawo magtutukod han ira kalugaringon nga mga balay ngan malilipay ha pagtanom para ha ira kalugaringon nga pagkaon. Mabubuhi hira hin mas hilawig kay ha mga puno. Oo, may mga ebidensya ha Biblia nga nagpapakita nga magkakaada paraiso ha tidaraon. Bisan pa hito, may pipira nga bangin sumiring nga ini nga mga tagna diri nagpapasabot nga magkakaada paraiso dinhi ha tuna. Ano an imo ibabaton? Ano an imo marig-on nga rason nga ginpapamulat mo an usa nga tinuod nga paraiso dinhi ha tuna? An  pinakabantogan nga tawo nga nabuhi, hi Jesus, naghatag ha aton hin marig-on nga rason.

16, 17. Ano an kahimtang ni Jesus han nagyakan hiya mahitungod han Paraiso?

¹⁶ Bisan kon inosente hi Jesus, ginsentensyahan hiya ngan iginraysang ha kahoy basi mamatay, kaupod an duha nga Judio nga kriminal, an usa ha iya too ngan an usa ha iya wala. Antes mamatay an usa ha ira, ginkilala niya nga hi Jesus usa nga hadi ngan naghangyo hiya ha iya: “Jesus, hinumdumi ako kon aadto ka na ha imo Ginhadian.” (Luc. 23:39-42) An baton ni Jesus nga mababasa ha Lucas 23:43 makakaapekto ha imo tidaraon. Ini an pulong por pulong nga hubad han pipira nga eskolar ha moderno nga panahon: “Ha pagkamatuod nasiring ako ha imo, yana kaupod ko mahingangadto ka ha Paraiso.” Tagda an pulong nga “yana.” Ano an iginpapasabot ni Jesus? May iba-iba nga pagsabot mahitungod hini.

¹⁷ Ha damu nga moderno nga linggwahe, ginagamit an comma basi ipahayag o ipatin-aw an kahulogan han usa nga sentence. Pero ha pinakasiyahan nga Griego nga mga manuskrito, diri pirme ginagamit an mga puntwasyon. Salit nabangon an pakiana: Nasiring ba hi Jesus nga, “Susumatan ko ikaw, yana makakaupod ko ikaw ha Paraiso”? O nasiring hiya nga, “Susumatan ko ikaw yana, makakaupod ko ikaw ha Paraiso”? An mga parahubad mahimo magbutang hin comma uyon han kon ano an ira pagsabot ha karuyag sidngon ni Jesus, ngan makikita mo an bisan hain hito nga hubad ha komon nga mga bersyon han Biblia.

18, 19. Ano an mabulig ha aton nga masabtan an karuyag sidngon ni Jesus?

¹⁸ Pero hinumdumi an ginsiring ni Jesus ha iya mga sumurunod mahitungod han iya kamatayon: “An Anak han tawo mahingangadto ha lubnganan ha sulod hin tulo ka adlaw.” Hiya liwat nagsiring: “An Anak han tawo sigurado nga itutubyan ha iya mga kaaway ngan ira papatayon hiya, pero babanhawon ha ikatulo ka adlaw.” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mar. 10:34) Hi apostol Pedro nagsiring nga nahitabo ini. (Buh. 10:39, 40) Salit waray kumadto hi Jesus ha bisan ano nga Paraiso ha adlaw nga namatay hiya ngan an kriminal nga sapit niya. Hi Jesus nakadto ha “Hades” ha sulod hin tulo ka adlaw, tubtob nga ginbanhaw hiya han Dios.​—Buh. 2:31, 32. *

¹⁹ Salit makakasiring kita nga gintikangan ni Jesus an iya saad ha kriminal pinaagi hini nga mga pulong: “Ha pagkamatuod susumatan ko ikaw yana.” Ito nga paagi han pagyakan komon bisan ha panahon ni Moises. Hiya nagsiring: “Ini nga mga polong nga akon iginsogo ha imo hini nga adlaw mahasulud ha imo kasingkasing.”​—Deut. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Ano an mga ebidensya nga nasuporta ha aton pagsabot may kalabotan ha ginsiring ni Jesus?

²⁰ Usa nga parahubad han Biblia nga tikang ha Butnga Sinirangan an nagkomento mahitungod han baton ni Jesus: “An ginpapabug-atan hini nga teksto amo an pulong nga ‘yana’ ngan sadang ito basahon nga, ‘Ha pagkamatuod susumatan ko ikaw yana, makakaupod ko ikaw ha Paraiso.’ Ito nga saad ginhimo hito nga adlaw ngan tutumanon ito ha urhi. Ini an kasagaran nga paagi han pagyakan han mga taga-Oriente nga nagpapakita nga ginhimo an saad ha partikular nga adlaw ngan sigurado nga tutumanon ito.” Salit ito an rason kon kay ano nga ini an hubad han usa nga bersyon ha Syriac han ikalima ka siglo hito nga bersikulo: “Amen, ako nasiring ha imo hini nga adlaw nga makakaupod ko ikaw ha Hardin han Eden.” Makaparig-on gud ha aton ngatanan ito nga saad.

21. Ano an waray mahitabo ha kriminal, ngan kay ano?

²¹ An kriminal nga hirani na mamatay diri maaram nga naghimo hi Jesus hin kasabotan ha iya matinumanon nga mga apostol nga makakaupod niya hira ha iya Ginhadian ha langit. (Luc. 22:29) Dugang  pa, an kriminal waray ngani mabawtismuhi. (Juan 3:3-6, 12) Salit makakasiring gud kita nga an iginsaad ni Jesus nagtutudlok ha usa nga paraiso nga tuna. Paglabay hin pipira ka tuig, hi apostol Pablo may iginsumat nga bisyon mahitungod ha usa nga tawo nga “gindara ha paraiso.” (2 Cor. 12:1-4) Diri pariho han kriminal, hi Pablo ngan an iba pa nga matinumanon nga mga apostol ginpili nga kumadto ha langit basi magin kaupod ni Jesus ha iya Ginhadian. Pero an gintutudlok ni Pablo amo an usa nga butang nga mahitatabo ha tidaraon​—usa nga “paraiso” ha tidaraon. * Nahiuupod ba hito an tuna? Aadto ka ba hito?

22, 23. Ano an imo malalaoman ha tidaraon?

²² Tigamni nga igintagna ni David an panahon diin “an mga magtadung makakapanonod han tuna.” (Sal. 37:29; 2 Ped. 3:13) An gintutudlok ni David amo an panahon diin an mga tawo ha tuna magkikinabuhi uyon ha matadong nga mga suruklan han Dios. An tagna ha Isaias 65:22 nasiring: “Masusugad han mga adlaw han usa nga kahoy an mga adlaw han akon katawohan.” Nagpapasabot ini nga an mga tawo mabubuhi hin yinukot nga katuigan. Makakalaom ka ba hito? Oo, kay sumala ha Pahayag 21:1-4, bibendisyonan han Dios an katawohan, ngan usa han iginsaad nga bendisyon amo an ‘pagwara han kamatayon’ han mga tawo nga nag-aalagad kan Jehova ha iya matadong nga bag-o nga kalibotan.

²³ Klaro an igintututdo han Biblia may kalabotan ha Paraiso. Nawara nira Adan ngan Eva an pribilehiyo nga mag-ukoy ha Paraiso ha kadayonan, pero magigin paraiso utro an tuna. Sugad han iginsaad han Dios, bibendisyonan niya ha tidaraon an mga tawo ha tuna. Hi David giniyahan ha pagsurat nga an mga maaghop ngan matadong makakapanunod han tuna ngan mabubuhi dida hito ha kadayonan. An mga tagna ha libro han Isaias nabulig ha aton nga pamulaton an makalilipay nga mga kahimtang nga mahitatabo ha tidaraon. San-o ito mahitatabo? Kon matuman na an iginsaad ni Jesus ha Judio nga kriminal. Mahimo ka mahingadto hito nga Paraiso. Hito nga panahon, matutuman an ginsiring han kabugtoan ha mga delegado han kombensyon ha Korea: “Magkirigta kita ha Paraiso!”