Damu an sagdon kon paonan-o maaatubang an pagtaguminatay. Kondi diri ito ngatanan makakabulig. Pananglitan, bangin may magsagdon ha imo nga diri magtangis o itago na la an imo inaabat, samtang an iba bangin mag-aghat ha imo nga ipakita kon ano gud an imo inaabat. An Biblia naghahatag hin mas timbang nga sagdon nga ginsusuportaran han moderno nga pagsaliksik.

Ha iba nga kultura, an lalaki nga nagtatangis gintatagad nga diri tinuod nga lalaki. Kondi sadang gud ba ikaawod an pagtangis, labi na ha publiko? Sumala ha mga eksperto ha kahimsog ha panhunahuna, normal la an pagtangis kon nagtataguminatay. Ngan ha paglabay han panahon, an pagtaguminatay mahimo makabulig ha imo nga makarawat an duro nga kasakit. Kondi kon pupugngan mo ito, bangin mas makadaot ito ha imo, imbes nga makabulig. An Biblia waray magsiring nga sayop o diri angayan para ha lalaki an pagtangis. Tagda hi Jesus. Han mamatay an iya hinigugma nga sangkay, hi Lasaro, nagtangis hiya ha atubangan han mga tawo, bisan kon may gahum hiya ha pagbanhaw han patay!​—Juan 11:33-35.

An kasina agsob nga bahin han pagtaguminatay, labi na kon tigda ngan diri ginlalaoman an kamatay han hinigugma. Bangin tungod ito han waray hunahunaa ngan waray basihan nga mga komento han gintatahod nga mga tawo. “Katorse anyos la ako han mamatay hi Tatay,” siring ni Mike nga taga-Sur Aprika. “Ha lubong, an Anglikano nga ministro nagsiring nga an Dios nanginginahanglan hin buotan nga mga tawo salit iya dayon ginkukuha hira. * Nasina gud ako kay kinahanglan namon hi Tatay. Yana, paglabay hin 63 ka tuig, nasasakitan la gihap ako.”

Mahimo liwat umabat an usa hin pagkakonsensya. Ha diri ginlalaoman nga kamatayon han hinigugma, an usa mahimo maghinunahuna, ‘Waray unta ito mahitabo kon may ginbuhat ako.’ O bangin nagdiskusyon kamo han iyo urhi nga pagkita. Ini ngatanan bangin makadugang han imo pagkakonsensya.

Kon nabubug-atan ka han pagkakonsensya ngan kasina, ayaw ito itago. Lugod, pakiistorya ha usa nga sangkay nga mamamati ngan magliliaw ha imo nga an sugad nga pagbati normal la ha namatayan. An Biblia nagpapahinumdom: “An sangkay nahigugma ha ngatanan nga panahon; ngan an usa nga bugto natawo para ha kakurian.”​—Proberbios 17:17.

An pinakamaopay nga Sangkay nga mahimo magin sangkay han usa nga namatayan amo an aton Maglalarang, hi Jehova nga Dios. Ha pag-ampo, isumat ha iya an aada ha imo kasingkasing tungod kay ‘napaid hiya ha imo.’ (1 Pedro 5:7) Nagsasaad liwat hiya ha tanan nga nagbubuhat hito nga an ira hunahuna ngan pagbati magigin kalmado pinaagi han “kamurayawan han Dios nga labaw ha ngatanan nga pagsabot.” (Filipos 4:6, 7) Dugang pa, tuguti an Dios ha pagbulig ha imo pinaagi han iya nakakaliaw nga Pulong, an Biblia. Paglista hin nakakaliaw nga mga teksto. (Kitaa an  kahon.) Mahimo mo pa ngani memoryahon an pipira hito. Daku nga bulig an pagpamalandong hito kon nag-uusahan ka ha gab-i ngan diri nahingangaturog.​—Isaias 57:15.

An 40 anyos nga lalaki nga tatawagon naton nga Jack, namatayan pa la hin asawa tungod hin kanser. Hiya nasiring nga may mga panahon nga nasusubo  hiya hinduro. Kondi nabubuligan hiya han pag-ampo. Hiya nagsiring: “Kon nag-aampo ako kan Jehova, pag-abat ko diri ako nag-uusahan. Agsob ako makamata ha gab-i ngan diri na nahingangaturog. Kondi katapos ko magbasa ngan mamalandong han nakakaliaw nga mga teksto ha Biblia, ngan mag-ampo mahitungod han akon inaabat, nagigin kalmado ngan murayaw ako, ngan naghahatag ito hin kapahuwayan ha akon hunahuna ngan kasingkasing, salit nahingangaturog na ako.”

Namatay tungod han sakit an nanay han batan-on nga hi Vanessa. Nabuligan liwat hiya han pag-ampo. Hiya nagsiring: “Ha panahon nga nakukurian ako, gintatawag ko la an ngaran han Dios ngan nagtatangis. Namati hi Jehova han akon mga pag-ampo ngan pirme niya ako ginpapakusog.”

May mga magsaragdon nga nasiring nga basi maatubang an pagtaguminatay, mas maopay nga bumulig ha iba o magboluntaryo ha komunidad. Kon bubuhaton ito, mahimo magin malipayon an usa ngan maibanan an iya kasubo. (Buhat 20:35) Napamatud-an han damu nga Kristiano nga namatayan nga an pagbulig ha iba nakaliaw gud ha ira.​—2 Corinto 1:3, 4.