1-4. Kay ano nga makadto hi Pablo ha Jerusalem, ngan ano an mahitatabo ha iya didto?

 MASURUB-ON an ngatanan ha Mileto kay tilakat na hira Pablo ngan Lucas. Makuri gud para ha ira nga bumaya ha mga tigurang ha Efeso, nga ira na ginhigugma! An duha nga misyonero natindog ha igbaw nga bahin han barko. An ira mga bagahe puno hin mga suplay nga ira kinahanglan para ha pagbiyahe. Dara liwat nira an mga donasyon nga ginkolekta para ha pobre nga mga Kristiano ha Judea ngan karuyag nira nga ihatag ini nga regalo ha ira.

² Ginduso han hangin an mga layag, ngan an barko tinukal ha maaringasa nga pantalan. Inin duha nga lalaki, ngan an ira pito nga kaupod, nagkinita ha masurub-on nga mga nawong han kabugtoan nga nakadto ha pantalan. (Buh. 20:4, 14, 15) Padayon hira nga nagbabay tubtob nga diri na nira nakikita an kabugtoan.

³ Ha sulod hin mga tulo ka tuig, duok nga nakaupod ni Pablo ha mga buruhaton an mga tigurang ha Efeso. Pero yana, ha giya han baraan nga espiritu, tipakadto hiya ha Jerusalem. May ideya hiya kon ano an mahitatabo ha iya didto. Antes hito, ginsidngan niya ini nga mga tigurang: “Tungod kay ginpapagios ako han espiritu, magbibiyahe ako ngadto ha Jerusalem, bisan kon diri ako maaram han mahitatabo ha akon didto, labot la han pauroutro nga iginpapahamangno han baraan nga espiritu ha akon ha tagsa nga syudad, nga nasiring nga mapipriso ako ngan makakaeksperyensya hin mga kasakitan.” (Buh. 20:22, 23) Bisan pa han kadelikadohan, inabat ni Pablo nga “ginpapagios [hiya] han espiritu,” karuyag sidngon inabat niya nga kinahanglan niya sundon an paggiya han espiritu nga kumadto ha Jerusalem, ngan andam hiya nga buhaton ito. Ginpapabilhan niya an iya kinabuhi, pero an pagbuhat han kaburut-on han Dios amo an pinakaimportante para ha iya.

⁴ Ito ba an imo inaabat? Han igindedikar ta an aton kalugaringon kan Jehova, nagsaad kita nga an pagbuhat han iya kaburut-on amo an  magigin pinakaimportante ha aton kinabuhi. Magpapahimulos kita ha pag-usisa han ehemplo ni apostol Pablo ha pagin matinumanon.

5. Ano nga ruta an gin-agian ni Pablo ngan han iya mga kaupod tikadto ha Tiro?

⁵ An barko nga ginsakyan ni Pablo ngan han iya mga kaupod ‘nagbiyahe hin durodiretso.’ Karuyag sidngon, malaksi an pagbiyahe hito kay abuyon ha hangin ngan nakaabot ha Cos hito mismo nga adlaw. (Buh. 21:1) Baga hin dinuong anay an barko didto hin usa ka gab-i antes magpadayon ha pagbiyahe ngadto ha Rodas ngan Patara. Ha Patara, ha sur nga baybayon han Asia Minor, ini nga kabugtoan sinakay ha usa nga daku nga pankargamento nga barko nga tikadto ha Tiro, ha Fenicia. Ha ira pagbiyahe, ginlabyan nira “an isla han Ciprus ha wala.” (Buh. 21:3) Kay ano nga hi Lucas, an nagsurat han Mga Buhat, nag-unabi hito nga detalye?

6. (a) Kay ano nga bangin nadasig hi Pablo han nakita niya an Ciprus? (b) Samtang ginpapamalandong mo kon paonan-o ka ginbendisyonan ngan ginbuligan ni Jehova, ano an imo konklusyon?

 ⁶ Posible nga gintudlok ni Pablo an isla ngan iginsumat an iya mga eksperyensya didto. Ha siyahan nga pagbiyahe ni Pablo sugad nga misyonero mga siyam ka tuig antes hito, kaupod niya hira Bernabe ngan Juan Marcos han iginkita nira an espiritista nga hi Elimas, nga kinontra ha ira pagsangyaw. (Buh. 13:4-12) Han nakita ni Pablo ito nga isla ngan napamalandong an nahitabo ha iya didto, posible nga nadasig ngan naparig-on hiya nga atubangon an mahitatabo ha iya. Magpapahimulos liwat kita ha pagpamalandong kon paonan-o kita ginbendisyonan han Dios ngan ginbuligan nga mailob an mga pagsari. An sugad nga pagpamalandong mahimo makabulig ha aton nga abaton an gin-abat ni David, nga nagsurat: “Damu an kakurian han matadong, pero gintatalwas hiya ni Jehova tikang hito ngatanan.”—Sal. 34:19.

7. Ano an ginbuhat hini nga mga nagbiyahe pag-abot nira ha Tiro?

⁷ Maaram hi Pablo nga importante gud nga makaupod an kabugtoan, ngan karuyag gud niya nga makaupod hira. Pag-abot ha Tiro, hi Lucas nagsurat, “ginbiling namon an mga disipulo ngan hin-agian hira.” (Buh. 21:4) Tungod kay maaram ini nga mga nagbiyahe nga may-ada hira mga igkasi-Kristiano ha Tiro, ginbiling nira hira ngan posible nga inukoy ha ira. An usa han pinakadaku nga mga bendisyon ha pagin aada ha kamatuoran amo an bisan diin kita kumadto, makakabiling kita hin aton Kristiano nga kabugtoan nga mag-aabiabi ha aton. An mga nahigugma ha Dios ngan nagbubuhat han tinuod nga pagsingba may kasangkayan ha bug-os nga kalibotan.

8. Paonan-o ta sasabuton an Buhat 21:4?

⁸ Ha paghulagway han pito ka adlaw nga pag-ukoy nira ha Tiro, may ginsiring hi Lucas nga baga hin nakakawurok: “Pinaagi han espiritu pauroutro nga ginsidngan [han kabugtoan ha Tiro] hi Pablo nga diri kumadto ha Jerusalem.” (Buh. 21:4) Nagbag-o ba an hunahuna ni Jehova? Diri na ba niya yana ginpapakadto hi Pablo ha Jerusalem? Diri. Iginpakita han espiritu nga hi Pablo mamaltratuhon ha Jerusalem, diri nga likyan niya an pagkadto ha syudad. Baga hin pinaagi han baraan nga espiritu, husto nga nasabtan han kabugtoan ha Tiro nga hi Pablo maninelikado ha Jerusalem. Salit tungod han ira kabaraka kan Pablo, gin-aghat nira hiya nga diri kumadto hito nga syudad. Natural la nga karuyag nira protektaran hi Pablo tikang ha peligro. Pero tungod kay determinado hi Pablo nga buhaton an kaburut-on ni Jehova,  nagpadayon hiya pagkadto ha Jerusalem.—Buh. 21:12.

9, 10. (a) Han nabatian ni Pablo an kabaraka han kabugtoan ha Tiro, ano nga puropariho nga sitwasyon an bangin nahinumdoman niya? (b) Ano nga ideya an komon yana ha kalibotan, ngan kay ano nga iba ito ha ginsiring ni Jesus?

⁹ Han nabatian ni Pablo an kabaraka han kabugtoan, posible nga nahinumdoman niya nga hi Jesus nakaeksperyensya han puropariho nga reaksyon katapos niya sumatan an iya mga disipulo nga mapakadto hiya ha Jerusalem, mag-aantos hin damu nga butang, ngan papatayon. Tungod kay nabaraka hi Pedro, ginsidngan niya hi Jesus: “Magin buotan ka ha imo kalugaringon, Ginoo; diri gud ini mahitatabo ha imo.” Hi Jesus binaton: “Pakadi ha akon luyo, Satanas! Hiparakdolan ka ha akon, kay naghuhunahuna ka, diri han mga panhunahuna han Dios, kondi han mga tawo.” (Mat. 16:21-23) Determinado hi Jesus nga magsakripisyo tungod ha pagbuhat han kaburut-on han Dios. Ito liwat an inabat ni Pablo. Pariho kan apostol Pedro, an kabugtoan ha Tiro sigurado nga may maopay nga intensyon, pero waray nira masabti nga kaburut-on ito han Dios.

¹⁰ An ideya nga magin buotan ha imo kalugaringon o buhaton an pinakamasayon, naruruyagan han damu nga tawo yana. Karuyag han kadam-an an relihiyon nga diri damu an ginpapabuhat ha mga membro hito. Pero iba gud nga panhunahuna an igin-aghat ni Jesus. Ginsidngan niya an iya mga disipulo: “Kon may bisan hin-o nga naruruyag sumunod ha akon, isalikway niya an iya kalugaringon ngan pas-anon an iya pasakitan nga kahoy ngan padayon nga sumunod ha akon.” (Mat. 16:24) An pagsunod kan Jesus maaramon ngan tama, pero diri ito masayon.

11. Paonan-o iginpakita han mga disipulo ha Tiro an ira gugma ngan suporta kan Pablo?

¹¹ Panahon na para ipadayon nira Pablo, Lucas, ngan han iba pa nga ira kaupod an ira pagbiyahe. Makatarangis an eksena han ira paglakat. Iginpapakita hito an gugma han kabugtoan ha Tiro para kan Pablo sugad man an ira bug-os nga suporta ha iya ministeryo. Hi Pablo ngan an iya mga kaupod gin-updan han kalalakin-an, kababayin-an, ngan kabataan ngadto ha baybayon. Hira ngatanan linuhod ngan nag-ampo  ngan katapos, nagbabay ha usa kag usa. Kahuman, hi Pablo, hi Lucas, ngan an ira mga kaupod sinakay hin lain nga barko ngan nagpadayon ngadto ha Tolemaida, diin nakita nira an kabugtoan ngan nagpabilin kaupod nira hin usa ka adlaw.—Buh. 21:5-7.

12, 13. (a) Ano nga rekord han matinumanon nga pag-alagad an iginpakita ni Felipe? (b) Kay ano nga hi Felipe maopay nga ehemplo para ha Kristiano nga mga tatay yana?

¹² Sunod, hi Lucas nagsiring nga hi Pablo ngan an iya mga kaupod kinadto ha Cesarea. Pag-abot didto, ‘sinulod hira ha balay ni Felipe nga ebanghelisador.’ a (Buh. 21:8) Sigurado nga nalipay hira nga makita hi Felipe. Mga 20 ka tuig antes hito, ha Jerusalem, ginpili hiya han mga apostol basi bumulig pagpanginano ha panhatag hin pagkaon para ha bag-o pa la nga Kristiano nga kongregasyon. Hi Felipe maiha na nga madasigon nga parasangyaw. Hinumdumi nga han nagsarang an mga disipulo tungod han pagtimaraot, hi Felipe kinadto ha Samaria ngan didto nagsangyaw. Ha urhi, ginsangyawan ngan ginbawtismohan niya an yunuko nga taga-Etiopia. (Buh. 6:2-6; 8:4-13, 26-38) Maopay gud ito nga rekord han matinumanon nga pag-alagad!

¹³ Waray mawara an kadasig ni Felipe ha ministeryo. Han nakadto na hiya ha Cesarea, okupado la gihapon hiya ha pagsangyaw nga buruhaton, kay gintawag hiya ni Lucas nga “ebanghelisador.” Nahibaroan liwat naton nga may-ada na hiya upat nga anak nga babaye nga nananagna, nga nagpapakita nga ginsubad nira an ehemplo han ira tatay. b (Buh. 21:9) Salit sigurado nga nangalimbasog gud hi Felipe basi parig-unon an espirituwalidad han iya panimalay. Maopay nga subaron han Kristiano nga mga tatay yana an iya ehemplo, manguna ha ministeryo ngan buligan an ira mga anak nga magkaada gugma ha pagsangyaw nga buruhaton.

14. Ano an sigurado nga nagin resulta han mga pagbisita ni Pablo ha iya mga igkasi-tumuroo, ngan ano nga puropariho nga mga oportunidad an may-ada kita yana?

 ¹⁴ Bisan diin kumadto hi Pablo, ginbiling niya an iya mga igkasi-tumuroo ngan nakig-upod ha ira. Sigurado nga karuyag gud han lokal nga kabugtoan nga abiabihon inin nagbibiyahe nga misyonero ngan an iya mga kaupod. An sugad nga mga pagbisita sigurado nga nagresulta hin ‘pagdinasigay.’ (Roma 1:11, 12) May-ada kita puropariho nga mga oportunidad yana. Madadasig ka gud kon an paramangno han sirkito ngan an iya asawa aabiabihon mo ha imo balay, bisan kon simple la ito.—Roma 12:13.

15, 16. Ano nga mensahe an dara ni Agabo, ngan ano an epekto hito ha mga nakabati?

¹⁵ Samtang nakadto hi Pablo kanda Felipe, may usa pa nga tinahod nga bisita nga inabot—hi Agabo. An mga nakadto ha balay ni Felipe maaram nga propeta hi Agabo; igintagna niya an duro nga gutom ha panahon han pagmando ni Claudio. (Buh. 11:27, 28) Bangin naghunahuna hira: ‘Kay ano nga kinanhi hi Agabo? Ano nga mensahe an iya dara?’ Samtang nagkikita hira hin maopay, ginkuha niya an paha ni Pablo—usa nga hilaba nga tela nga puydi butangan hin kwarta ngan hin iba pa nga gamit ngan iginhihigot ha hawak. Ito an gin-gamit ni Agabo basi gapuson an iya kalugaringon nga mga tiil ngan mga kamot. Katapos, nagyakan hiya. Seryoso an iya mensahe: “An baraan nga espiritu nagsiring, ‘An tawo nga tag-iya hini nga paha gagapuson hin sugad hini han mga Judio ha Jerusalem, ngan itutubyan nira hiya ha kamot han mga tawo han mga nasud.’”—Buh. 21:11.

¹⁶ Ginkompirma han tagna nga hi Pablo mapakadto ha Jerusalem. Iginpakita liwat hito nga an mga Judio didto magtutubyan kan Pablo “ha kamot han mga tawo han mga nasud.” Daku gud an epekto hito nga tagna ha mga nakadto. Hi Lucas nagsurat: “Pakabati namon hito, kami ngan an mga taga-didto nakimalooy kan Pablo nga diri hiya sumagka ha Jerusalem. Pero nagsiring hi Pablo: ‘Kay ano nga nagtitinangis kamo ngan ginpapaluya an akon determinasyon? Makakasarig kamo nga andam ako diri la nga magpagapos kondi mamatay liwat ha Jerusalem tungod han ngaran han Ginoo nga hi Jesus.’”—Buh. 21:12, 13.

17, 18. Paonan-o iginpakita ni Pablo an iya marig-on nga determinasyon, ngan ano an reaksyon han kabugtoan?

¹⁷ Imadyina an eksena. An kabugtoan, upod na hi Lucas, nakimalooy kan Pablo nga diri dumayon pagkadto ha Jerusalem. An iba nagtitinangis. Nabantad hi Pablo han ira gugma ngan kabaraka para ha iya, salit may pagkamalumo nga nagsiring hiya nga ira “ginpapaluya an [iya] determinasyon,” o sugad han siring han iba nga mga hubad, ira ‘ginsasakit  an iya kasingkasing.’ Bisan pa hito, marig-on an iya determinasyon, ngan pariho han iya ginbuhat han ginpugngan hiya han kabugtoan ha Tiro, diri liwat niya tutugotan an mga pakimalooy o luha han kabugtoan ha Cesarea nga makapugong ha iya. Lugod, iginsaysay niya ha ira kon kay ano nga kinahanglan hiya kumadto. Maisugon ngan determinado gud hiya! Pariho kan Jesus hadto, disidido hi Pablo nga kumadto ha Jerusalem. (Heb. 12:2) Diri karuyag ni Pablo nga magin martir, pero kon mahitabo ito, para ha iya, kadungganan nga mamatay sugad nga sumurunod ni Kristo Jesus.

¹⁸ Ano an reaksyon han kabugtoan? Ginrespeto nira an desisyon ni Pablo. Ini an aton mababasa: “Han waray hiya makombinse, waray na kami pagpirit, ngan nagsiring kami: ‘Matuman unta an kaburut-on ni Jehova.’” (Buh. 21:14) Waray na igpirit han mga nangalimbasog pagkombinse kan Pablo an ira karuyag nga diri hiya dumayon ha Jerusalem. Namati hira kan Pablo ngan ginrespeto an iya desisyon, kay nasantop nira nga kinahanglan nira karawaton an kaburut-on ni Jehova, bisan kon makuri ito para ha ira. Nakagtikang na hi Pablo han pagbiyahe nga ha urhi magriresulta han iya kamatayon. Mas masayon unta para kan Pablo kon an mga nahigugma ha iya waray mangalimbasog nga pugngan hiya.

19. Ano nga importante nga leksyon an aton mahibabaroan tikang ha nahitabo kan Pablo?

 ¹⁹ May mahibabaroan kita nga importante nga leksyon tikang ha nahitabo kan Pablo: Diri gud naton karuyag nga pugngan an iba ha paghimo hin mga sakripisyo ha pag-alagad ha Dios. Maiaaplikar ta ini nga leksyon ha damu nga sitwasyon, diri la ha mga sitwasyon nga nahidadabi an aton kinabuhi. Pananglitan, bisan kon makuri para ha damu nga Kristiano nga mga kag-anak nga makita nga bumaya an ira mga anak basi mag-alagad kan Jehova ha higrayo nga lugar, determinado hira nga diri paluyahon an ira mga anak. Hi Phyllis, nga naukoy ha England, nahinunumdom kon ano an iya gin-abat han an iya usa la nga anak nga babaye kinadto ha Africa basi magmisyonero. “Makasurubo gud adto para ha akon,” siring ni Phyllis. “Makuri para ha akon nga magigin hirayo hiya hinduro. Nasubo ako pero proud liwat. Damu ka beses nga igin-ampo ko ito. Pero desisyon niya ito, ngan waray gud ako magsari nga kombinsihon hiya nga umuli. Baman, tikang pa hadto gintutdoan ko na hiya nga unahon an Ginhadian! Trenta ka tuig na hiya nga nag-aalagad ha iba-iba nga nasud, ngan kada adlaw iginpapasalamat ko kan Jehova an iya pagkamatinumanon.” Maopay gud kon gindadasig ta an aton mga igkasi-tumuroo nga andam magsakripisyo!

20, 21. Ano an nagpapakita nga karuyag ni Pablo nga makaupod an kabugtoan, ngan kay ano nga karuyag niya nga makaupod an iya mga igkasi-tumuroo?

²⁰ Katapos mangandam, linarga hi Pablo ngan gin-updan hiya han kabugtoan sugad nga pagpakita han ira bug-os-kasingkasing nga suporta. Ha bug-os nga biyahe tipakadto ha Jerusalem, hi Pablo ngan an iya mga kaupod namiling hin mga higayon nga makaupod an ira Kristiano nga kabugtoan. Ha Tiro, may nabilngan hira nga mga disipulo ngan nagpabilin kaupod nira hin pito ka adlaw. Ha Tolemaida, ginkumusta nira an kabugtoan ngan nakig-upod ha ira hin usa ka adlaw. Ha Cesarea, damu ka adlaw nga inukoy hira ha balay ni Felipe. Sunod, an pipira nga disipulo tikang ha Cesarea binunyog kan Pablo ngan ha iya mga kaupod ngadto ha Jerusalem, diin gin-abiabi hira ni Menason, usa han siyahan nga mga disipulo. Ha kataposan, han nakaabot ha Jerusalem an mga nagbiyahe, hi Lucas nagsiring nga “malipayon nga ginkarawat kami han kabugtoan.”—Buh. 21:17.

²¹ Klaro nga karuyag ni Pablo nga makaupod an iya mga igkasi-tumuroo. Nadasig ini nga apostol ha pakig-upod ha kabugtoan, pariho liwat ha aton yana. Sigurado nga ito nga pagdasig nakaparig-on kan Pablo nga atubangon an nasisina nga mga parakontra nga mangangalimbasog nga patayon hiya.