Jehova an ngaran han Dios ngan nasasabtan naton nga an iya ngaran nangangahulogan nga “Hiya Nagpapahinabo nga Magin.” Hi Jehova an makagarahum-ha-ngatanan nga Dios, ngan hiya an naglarang han ngatanan. May gahum hiya nga buhaton an bisan ano nga iya desisyon.

Ha Hebreo, an ngaran han Dios iginsurat ha upat nga letra. Ha Ingles, ginrirepresentaran ito han YHWH o JHVH. An ngaran han Dios makikita ha orihinal nga Hebreo nga teksto han Biblia hin haros 7,000 ka beses. An mga tawo ha bug-os nga kalibotan nagamit hin iba-iba nga porma han ngaran nga Jehova, ngan ginluluwas nira ito ha paagi nga komon ha ira linggwahe.

▸ Kap. 1, par. 15

An Dios an Awtor han Biblia, pero naggamit hiya hin mga tawo basi isurat ito. Pariho ini hin negosyante nga nagsusugo ha iya sekretaryo nga maghimo hin surat nga nagsusulod han iya mga ideya. Gin-gamit han Dios an iya baraan nga espiritu basi giyahan an mga parasurat han Biblia ha pagrekord han iya panhunahuna. An espiritu han Dios naggiya ha ira ha iba-iba nga paagi, usahay ginpapahinabo hito nga makakita hira hin mga bisyon o magkaada mga inop nga katapos ira iginsusurat.

▸ Kap. 2, par. 5

Mga katutdoan ini ha Biblia nga nagsasaysay hin nangunguna nga kamatuoran. Pananglitan, an prinsipyo nga “an magraot nga mga kaupod nakakadaot han  mag-opay nga pamatasan” nagtututdo ha aton nga may maopay o maraot nga epekto ha aton an mga tawo nga aton nakakaupod. (1 Corinto 15:33) Ngan an prinsipyo nga “anoman an iginsasabwag han usa nga tawo, ito liwat an iya aanihon” nagtututdo ha aton nga diri naton malilikyan an mga resulta han aton mga ginbubuhat.​—Galacia 6:7.

▸ Kap. 2, par. 12

Usa ini nga mensahe tikang ha Dios. Puydi ito magin usa nga pagsaysay han kaburut-on han Dios, katutdoan may kalabotan ha moral, sugo, o paghukom. Puydi liwat ito magin usa nga mensahe mahitungod han mahitatabo ha tiarabot. Damu nga tagna ha Biblia an natuman na.

▸ Kap. 2, par. 13

Hi Jesus amo an nagtuman han damu nga tagna ha Biblia mahitungod han Mesias. Kitaa an kahon nga “ Mga Tagna Mahitungod han Mesias.”

▸ Kap. 2, par. 17, ftn.

Ginlarang ni Jehova an tuna basi magin usa nga paraiso nga urukyan han mga tawo nga nahigugma ha iya. Waray magbag-o an iya katuyoan. Diri na mag-iiha, wawad-on han Dios an karaotan ngan tatagan an iya katawohan hin kinabuhi nga waray kataposan.

▸ Kap. 3, par. 1

Hi Satanas an anghel nga nagpatikang han pagrebelde ha Dios. Gintatawag hiya nga Satanas, nga nangangahulogan nga “Parakontra,” kay nakikig-away hiya kan Jehova. Gintatawag liwat hiya nga Yawa, nga nangangahulogan nga “Parapakaraot.” Iginhatag ha iya ini nga ngaran tungod kay nagsusumat hiya hin kabuwaan mahitungod ha Dios ngan nanlilimbong ha mga tawo.

▸ Kap. 3, par. 4

Ginlarang ni Jehova an mga anghel maiha na antes pa niya larangon an tuna. Ginlarang hira basi umukoy ha langit. May-ada sobra usa ka gatos ka milyon nga mga anghel. (Daniel 7:10) May-ada hira ngaran ngan iba-iba an ira personalidad, ngan an maunungon nga mga anghel mapainubsanon nga nagdudumiri nga singbahon hira han mga tawo. Iba-iba an ira ranggo, ngan gintutokahan hira hin magkadurodilain nga buruhaton. An pipira hini nga mga buruhaton nag-uupod han pag-alagad ha atubangan han trono ni Jehova, pagsumat han iya mga mensahe, pagproteksyon ngan paggiya ha iya mga surugoon ha tuna, pagpatuman han iya mga paghukom, ngan pagsuporta ha pagsangyaw nga buruhaton. (Salmo 34:7; Pahayag 14:6; 22:8, 9) Ha tiarabot, makikig-away hira kaupod ni Jesus ha girra han Armagedon.—Pahayag 16:14, 16; 19:14, 15.

▸ Kap. 3, par. 5; Kap. 10, par. 1

Sala an bisan ano nga aton inaabat, ginhuhunahuna, o ginbubuhat nga nakontra kan Jehova o ha iya kaburut-on. Tungod kay an sala nakakadaot ha aton relasyon ha Dios, gintagan kita niya hin mga balaud ngan prinsipyo  nga nakakabulig ha aton nga malikyan an tinuyo nga sala. Ha tinikangan, perpekto nga ginlarang ni Jehova an ngatanan, pero han ginpili nira Adan ngan Eva nga diri sumugot kan Jehova, nakasala hira ngan diri na perpekto. Nalagas hira ngan namatay, ngan tungod kay napanunod naton an sala tikang kan Adan, kita liwat nalalagas ngan namamatay.

▸ Kap. 3, par. 7; Kap. 5, par. 3

Amo ini an girra han Dios basi bungkagon an kalibotan ni Satanas ngan an ngatanan nga karaotan.

▸ Kap. 3, par. 13; Kap. 8, par. 18

An Ginhadian han Dios usa nga gobyerno nga gin-establisar ni Jehova ha langit. Hi Jesu-Kristo an nagmamando nga Hadi hito. Ha tiarabot, gagamiton ni Jehova an Ginhadian basi wad-on an ngatanan nga karaotan. An Ginhadian han Dios magmamando ha bug-os nga tuna.

▸ Kap. 3, par. 14

Ginlarang han Dios hi Jesus antes an ngatanan nga butang. Ginsugo ni Jehova hi Jesus nganhi ha tuna basi mamatay para ha ngatanan nga tawo. Katapos patayon hi Jesus, ginbanhaw hiya ni Jehova. Hi Jesus nagmamando na yana ha langit sugad nga Hadi han Ginhadian han Dios.

▸ Kap. 4, par. 2

Igintagna han Biblia kon san-o maabot an Mesias. Mahitatabo ito ha kataposan han peryodo han panahon nga gintatawag nga 69 ka semana, nga nagtikang ha tuig 455 B.C.E. ngan natapos ha tuig 29 C.E.

Paonan-o kita nahibaro nga natapos ito ha 29 C.E.? An 69 ka semana nagtikang ha tuig 455 B.C.E. han inabot hi  Nehemias ha Jerusalem ngan nagtikang pagtukod utro han syudad. (Daniel 9:25; Nehemias 2:1, 5-8) Sugad la nga nahuhunahuna naton an numero nga 12 ha pulong nga “dosena,” an pulong nga “semana” nagpapahinumdom ha aton han numero nga 7. An mga semana dinhi hini nga tagna diri mga semana nga pito ka adlaw kondi mga semana nga pito ka tuig, uyon ha surundon may kalabotan ha tagna nga “usa ka adlaw para ha usa ka tuig.” (Numeros 14:34; Ezekiel 4:6) Nagpapasabot ini nga an tagsa nga semana may kaihaon nga pito ka tuig ngan an 69 ka semana naabot hin 483 ka tuig (69 x 7). Kon mag-iihap kita hin 483 ka tuig tikang ha 455 B.C.E., matatapos ito ha tuig 29 C.E. Ito mismo an tuig nga ginbawtismohan hi Jesus ngan nagin Mesias!​—Lucas 3:1, 2, 21, 22.

Ito gihapon nga tagna nag-unabi hin usa pa nga semana, karuyag sidngon, dugang nga pito ka tuig. Hini nga peryodo han panahon, ha tuig 33 C.E., papatayon an Mesias, ngan tikang ha tuig 36 C.E., an maopay nga sumat han Ginhadian han Dios isasangyaw ha ngatanan nga nasud ngan diri la ha mga Judio.​—Daniel 9:24-27.

▸ Kap. 4, par. 7

Igintututdo han Biblia nga hi Jehova nga Dios an Maglalarang ngan iya ginlarang hi Jesus antes an ngatanan nga iba pa nga butang. (Colosas 1:15, 16) Hi Jesus diri amo an Dios nga Makagarahum-ha-ngatanan. Waray gud hiya mag-angkon nga katupong hiya han Dios. Ha pagkamatuod, hiya nagsiring: “An Amay mas labaw kay ha akon.” (Juan 14:28; 1 Corinto 15:28) Pero igintututdo han iba nga relihiyon an Trinidad, nga tulo ka persona ha usa nga Dios: an Amay, an Anak, ngan an baraan nga espiritu. An pulong nga “Trinidad” waray dida ha Biblia. Buwa ini nga katutdoan.

 An baraan nga espiritu amo an aktibo nga pwersa han Dios, an iya diri nakikita nga gahum nga iya ginagamit ha pagbuhat han iya kaburut-on. Diri ito persona. Pananglitan, an siyahan nga mga Kristiano “napuno han baraan nga espiritu,” ngan hi Jehova nagsiring: “Igbububo ko an bahin han akon espiritu ha ngatanan nga klase hin tawo.”​—Buhat 2:1-4, 17.

▸ Kap. 4, par. 12; Kap. 15, par. 17

Kon nagsisingba ha Dios an tinuod nga mga Kristiano, diri hira nagamit han krus. Kay ano?

1.  An krus maiha na nga ginagamit ha buwa nga relihiyon. Ha kadaan nga panahon, gin-gamit ito ha pagsingba ha mga linarang ngan ha seksuwal nga mga rituwal han mga pagano. Ha sulod hin 300 ka tuig katapos mamatay hi Jesus, an mga Kristiano waray gumamit han krus ha ira pagsingba. Ha urhi, ginhimo han emperador han Roma nga hi Constantino an krus sugad nga simbolo han Kristianidad. Ini nga simbolo gin-gamit basi magin mas popular an Kristianidad. Pero an krus waray kalabotan kan Jesu-Kristo. An New Catholic Encyclopedia nagsasaysay: “An krus makikita ha mga kultura antes han panahon han mga Kristiano ngan ha mga kultura han mga diri Kristiano.”

2.  Hi Jesus waray mamatay ha krus. An Griego nga mga pulong nga ginhubad nga “krus” nangangahulogan hin “usa nga tadong nga kahoy,” “usa nga poste,” o “usa nga puno.” An The Companion Bible nagsasaysay: “Waray bisan ano nga makikita ha Griego nga [Bag-o nga Tugon] nga nagpapasabot man la hin duha ka bug-os nga kahoy.” Hi Jesus namatay ha usa nga tadong nga kahoy.

3.    Diri karuyag ni Jehova nga gumamit kita hin mga imahen o simbolo ha aton pagsingba.​—Exodo 20:4, 5; 1 Corinto 10:14.

▸ Kap. 5, par. 12

Ginsugo ni Jesus an iya mga disipulo nga isaurog an Memoryal han iya kamatayon. Ginhihimo nira ini kada tuig ha Nisan 14, an amo gihapon nga petsa nga ginsaurog han mga Israelita an Paskua. An tinapay ngan bino, nga nagrirepresentar ha lawas ngan dugo ni Jesus, iginpapasa ha ngatanan ha panahon han Memoryal. An mga makakaupod ni Jesus ha pagmando ha langit nakaon han tinapay ngan nainom han bino. An mga may paglaom nga mabuhi ha waray kataposan ha tuna matinalahuron nga natambong ha Memoryal pero diri hira nakaon han tinapay o nainom han bino.

▸ Kap. 5, par. 21

Ha Bag-o nga Kalibotan nga Hubad, an pulong nga “kalag” ginagamit ha pagtudlok ha (1) tawo, (2) hayop, o (3) kinabuhi han tawo o hayop. Ini an pipira nga ehemplo:

• Tawo. “Ha adlaw ni Noe . . . pipira la ka tawo, karuyag sidngon, walo nga kalag, an gindara nga talwas ha tubig.” (1 Pedro 3:20) Dinhi an pulong nga “kalag” nagtutudlok ha mga tawo​—hi Noe ngan an iya asawa, an ira tulo nga anak, ngan an mga asawa han ira mga anak.

• Hayop. “An Dios nagsiring: ‘Mapuno an katubigan hin buhi nga mga linarang [“mga kalag,” footnote], ngan an nalupad nga mga linarang magkalupad ha bawbaw han tuna nga nalatas ha haluag nga espasyo han langit.’ Katapos, an Dios nagsiring: ‘Magkaada an tuna  buhi nga mga linarang [“mga kalag,” footnote] uyon ha mga klase hito, maanad nga mga hayop ngan nagkakamang nga mga hayop ngan ihalas nga mga hayop ha tuna uyon ha mga klase hito.’ Ngan ito an nahitabo.”​—Genesis 1:20, 24.

• Kinabuhi han tawo o hayop. Hi Jehova nagsiring kan Moises: “Patay na an ngatanan nga tawo nga nag-iikaparatay ha imo [“namimiling han imo kalag,” footnote].” (Exodo 4:19) Han nakanhi hi Jesus ha tuna, hiya nagsiring: “Ako an maopay nga paraataman; iginhahatag han maopay nga paraataman an iya kinabuhi [“kalag,” footnote] para ha mga karnero.”​—Juan 10:11.

  Dugang pa, kon an usa nga tawo nagbubuhat hin usa nga butang ha iya ‘bug-os nga kalag,’ nangangahulogan ini nga ginbubuhat niya ito hin kinaburut-on ngan ha iya pinakamaopay nga mahihimo. (Mateo 22:37; Deuteronomio 6:5) An pulong nga “kalag” mahimo liwat gamiton ha pagtudlok ha hingyap o gana ha pagkaon han buhi nga linarang. An patay nga tawo o patay nga lawas mahimo tawagon nga patay nga kalag.​—Numeros 6:6; Proberbios 23:2; Isaias 56:11; Hagai 2:13.

▸ Kap. 6, par. 5; Kap. 15, par. 17

An Hebreo ngan Griego nga mga pulong nga ginhubad nga “espiritu” ha Bag-o nga Kalibotan nga Hubad mahimo mangahulogan hin iba-iba nga butang. Pero ini nga mga pulong pirme nagtutudlok ha usa nga butang nga diri nakikita han mga tawo, sugad han hangin o gininhawa han mga tawo ngan mga hayop. Mahimo liwat ini magtudlok ha espiritu nga mga persona ngan ha baraan nga espiritu, nga amo an aktibo nga pwersa han Dios. An Biblia diri nagtututdo nga may bahin han tawo nga  nagpapadayon nga buhi kamatay niya.​—Exodo 35:21; Salmo 104:29; Mateo 12:43; Lucas 11:13.

▸ Kap. 6, par. 5; Kap. 15, par. 17

An Gehenna amo an ngaran han usa nga walog hirani ha Jerusalem diin ginsusunog ngan ginbubungkag an mga basura. Waray ebidensya nga ha panahon ni Jesus, an mga hayop o mga tawo ginpasakitan o ginsunog nga buhi dinhi hini nga walog. Salit an Gehenna diri nagsisimbolo ha usa nga diri nakikita nga lugar diin an mga tawo nga namatay ginpapasakitan ngan ginsusunog ha waray kataposan. Han nag-istorya hi Jesus mahitungod hadton mga iginlalabog ha Gehenna, an iginpapasabot niya amo an bug-os nga kabungkagan.​—Mateo 5:22; 10:28.

▸ Kap. 7, par. 20

Ini an pag-ampo nga iginhatag ni Jesus han gintutdoan niya an iya mga disipulo kon paonan-o mag-aampo. Gintatawag liwat ini nga Amay Namon o modelo nga pag-ampo. Pananglitan, gintutdoan kita ni Jesus nga mag-ampo hini nga paagi:

• “Baraanon unta an imo ngaran”

  Nag-aampo kita kan Jehova nga limpyohan an iya ngaran, o reputasyon, ha tanan nga kabuwaan. Kinahanglan ini basi pasidunggan ngan respetuhon han ngatanan ha langit ngan ha tuna an ngaran han Dios.

• “Kumanhi unta an imo Ginhadian”

  Nag-aampo kita nga an gobyerno han Dios magbungkag ha maraot nga kalibotan ni Satanas, magmando ha bug-os nga tuna, ngan himoon an tuna nga usa nga paraiso.

•  “Matuman unta an imo kaburut-on dinhi ha tuna”

  Nag-aampo kita nga matuman an katuyoan han Dios para ha tuna basi an masinugtanon ngan perpekto nga mga tawo mabuhi ha waray kataposan ha Paraiso, sugad la han karuyag ni Jehova han ginlarang niya an mga tawo.

▸ Kap. 8, par. 2

Igintagana ni Jehova an lukat basi talwason an mga tawo ha sala ngan kamatayon. An lukat amo an kantidad nga ginkikinahanglan basi tubuson an perpekto nga kinabuhi han tawo nga nawara han siyahan nga lalaki, hi Adan, ngan basi maibalik ha maopay nga kahimtang an nadaot nga relasyon han tawo kan Jehova. Ginsugo han Dios hi Jesus nganhi ha tuna basi mamatay para ha ngatanan nga makasasala. Tungod han kamatayon ni Jesus, an ngatanan nga tawo may oportunidad nga mabuhi ha waray kataposan ngan magin perpekto.

▸ Kap. 8, par. 21; Kap. 9, par. 13

Igintututdo ha aton han tagna ha Daniel kapitulo 4 nga an Dios mag-iestablisar han iya Ginhadian ha 1914.

An tagna: Hi Jehova naghatag kan Hadi Nabucodonosor hin tagna pinaagi hin usa nga inop mahitungod ha usa nga daku nga kahoy nga ginpulod. Ha inop, may puthaw ngan tumbaga nga iginbutok ha tuod han kahoy basi pugngan an pagtubo hito ha sulod han “pito ka panahon.” Katapos hito, matubo utro an kahoy.​—Daniel 4:1, 10-16.

 An kahulogan han tagna para ha aton: An kahoy nagrirepresentar ha pagmando han Dios. Ha sulod hin damu ka tuig, naggamit hi Jehova hin mga hadi ha Jerusalem basi magmando ha bug-os nga nasud han Israel. (1 Cronicas 29:23) Pero ito nga mga hadi nagin diri matinumanon, ngan natapos an ira pagmando. Ginbungkag an Jerusalem han tuig 607 B.C.E. Amo ini an tinikangan han “pito ka panahon.” (2 Hadi 25:1, 8-10; Ezekiel 21:25-27) Han nagsiring hi Jesus nga an “Jerusalem tatamaktamakan han mga nasud tubtob nga matapos an itinanda nga mga panahon han mga nasud,” an iya karuyag sidngon amo an “pito ka panahon.” (Lucas 21:24) Salit an “pito ka panahon” waray matapos han nakanhi hi Jesus ha tuna. Nagsaad hi Jehova nga magpipili hiya hin Hadi ha kataposan han “pito ka panahon.” An pagmando hini nga bag-o nga Hadi, hi Jesus, magriresulta hin damu nga bendisyon para ha katawohan han Dios ha bug-os nga tuna ha waray kataposan.​—Lucas 1:30-33.

An kahilawig han “pito ka panahon”: An “pito ka panahon” inabot hin 2,520 ka tuig. Kon mag-iihap kita hin 2,520 ka tuig tikang han 607 B.C.E., matatapos ito ha 1914. Amo ini an tuig nga ginhimo ni Jehova hi Jesus, an Mesias, sugad nga Hadi han Ginhadian han Dios ha langit.

Diin naton nakuha an numero nga 2,520? An Biblia nasiring nga an tulo ngan tunga ka panahon katugbang han 1,260 ka adlaw. (Pahayag 12:6, 14) Salit an “pito ka panahon” doble hito nga numero, o 2,520 ka adlaw. An 2,520 ka adlaw katugbang han 2,520 ka tuig tungod han surundon may kalabotan ha tagna nga “usa ka adlaw para ha usa ka tuig.”​—Numeros 14:34; Ezekiel 4:6.

▸ Kap. 8, par. 23

An pulong nga “arkanghel” nangangahulogan nga “lider han mga anghel.” An Biblia nag-uunabi hin usa la nga arkanghel, ngan an iya ngaran hi Miguel.​—Daniel 12:1; Judas 9.

Hi Miguel an Lider han hugpo han matinumanon nga mga anghel han Dios. An Pahayag 12:7 nasiring: “Hi Miguel ngan an iya mga anghel nakig-away ha dragon . . . ngan [ha] mga anghel hito.” An libro han Pahayag nasiring nga an Lider han hugpo han mga anghel han Dios amo hi Jesus, salit an Miguel lain nga ngaran ni Jesus.​—Pahayag 19:14-16.

▸ Kap. 9, par. 4

Ini nga mga pulong nagtutudlok ha peryodo han panahon diin mahitatabo an importante nga mga panhitabo ha tuna antes gud bungkagon han Ginhadian han Dios an kalibotan ni Satanas. An puropariho nga mga pulong sugad han “ikatarapos han sistema han mga butang” ngan han “presensya han Anak han tawo,” ginagamit ha tagna ha Biblia ha pagtudlok han pariho nga peryodo han panahon. (Mateo 24:3, 27, 37) Nagtikang an “kataposan nga mga adlaw” han an Ginhadian han Dios nagtikang pagmando ha langit han 1914 ngan matatapos kon bungkagon na an kalibotan ni Satanas ha Armagedon.​—2 Timoteo 3:1; 2 Pedro 3:3.

▸ Kap. 9, par. 5

Kon an usa nga tawo nga namatay buhion utro han Dios, gintatawag ito nga pagkabanhaw. Siyam nga pagkabanhaw an gin-uunabi ha Biblia. Hira Elias, Eliseo, Jesus, Pedro, ngan Pablo nagbanhaw hin patay. Ini nga mga  milagro nagin posible la tungod han gahum han Dios. Hi Jehova nagsasaad nga magkakaada pagkabanhaw “han mga magtadong ngan han mga diri magtadong” ha kinabuhi ha tuna. (Buhat 24:15) An Biblia nag-uunabi liwat hin pagkabanhaw ngadto ha langit. Nahitatabo ini kon an mga pinili, o dinihogan, han Dios ginbabanhaw basi mabuhi ha langit kaupod ni Jesus.​—Juan 5:28, 29; 11:25; Filipos 3:11; Pahayag 20:5, 6.

▸ Kap. 9, par. 13

An demonismo o espiritismo amo an maraot nga buhat han pagtesting ha pakigkomunikar ha mga espiritu, ha direkta man nga paagi o pinaagi han iba nga tawo, sugad han tambalan o espiritista. An mga tawo nga nagbubuhat hin espiritismo naghihimo hini tungod kay natoo hira ha buwa nga katutdoan nga an espiritu han mga tawo padayon nga nabubuhi katapos han kamatayon ngan nagigin gamhanan nga mga multo. An mga demonyo naniniguro liwat nga impluwensyahan an mga tawo nga diri sumugot ha Dios. An astrolohiya, panigo, madyik, pamarang, patootoo, okultismo, ngan an mga diri sugad ha aton bahin liwat han demonismo. Damu nga libro, magasin, horoscope, pelikula, poster, ngan bisan mga kanta, nga ginhihimo an mga demonyo, madyik, ngan espiritismo nga baga hin eksayting o diri peligroso. Damu nga kustomre may kalabotan ha paglubong sugad han paghalad para ha patay, panagtawo katapos han lubong, tapos, rituwal ha pagkabalo, ngan pipira nga rituwal ha lamay, an nag-uupod liwat hin pakigkomunikar ha mga demonyo. An mga tawo kaurogan nga nagdudroga kon nagtitesting ha paggamit han gahum han mga demonyo.​—Galacia 5:20; Pahayag 21:8.

▸ Kap. 10, par. 10; Kap. 16, par. 4

Hi Jehova an Dios nga Makagarahum-ha-ngatanan, ngan hiya an naglarang han bug-os nga uniberso. (Pahayag 15:3) Ito an hinungdan nga hiya an Tag-iya han ngatanan nga butang ngan hiya an soberano, o bug-os nga may awtoridad, ha pagmando ha iya mga linarang. (Salmo 24:1; Isaias 40:21-23; Pahayag 4:11) Naghimo hiya hin mga balaud para ha ngatanan nga iya ginlarang. Hi Jehova may awtoridad liwat nga magpili hin iba nga magigin mga magmarando. Nasuporta kita ha pagkasoberano han Dios kon hinigugma naton hiya ngan nasugot kita ha iya.​—1 Cronicas 29:11.

▸ Kap. 11, par. 10

An pagpunit amo an tinuyo nga pagpatay han iginbuburod pa la nga bata. Diri ito aksidente o resulta han natural nga reaksyon han lawas han tawo. Ha pagtikang pa la han pagburod, an bata diri la usa nga parte han lawas han iya nanay. An bata usa na nga lain nga tawo.

▸ Kap. 13, par. 5

Usa ini nga proseso han pagtambal diin an kompleto nga dugo o usa han upat nga nangunguna nga bahin hito an iginbabalhin ngadto ha lawas han usa nga tawo tikang ha iba nga tawo o tikang ha dugo nga gintipigan. An upat nga nangunguna nga bahin han dugo amo an plasma, pula nga mga selyula han dugo, busag nga mga selyula han dugo, ngan platelet.

▸ Kap. 13, par. 13

Ha Biblia, an pulong nga “disiplina” diri la iba nga pulong para ha sirot. Kon gindidisiplina kita, gintatagan kita hin instruksyon, gintututdoan, ngan gintatadong. Hi Jehova diri gud abusado o mapintas ha iya mga gindidisiplina. (Proberbios 4:1, 2) Nagpapakita hi Jehova hin maopay gud nga susbaranan para ha mga kag-anak. An disiplina nga iya iginhahatag epektibo gud salit mahimo higugmaon han usa nga tawo an disiplina. (Proberbios 12:1) Hinigugma ni Jehova an iya katawohan, ngan iya hira ginbabansay. Naghahatag hiya ha ira hin instruksyon nga nagtatadong han sayop nga mga ideya ngan nabulig ha ira nga mahibaro paghunahuna ngan paggios ha paagi nga nakakapalipay ha iya. Para ha mga kag-anak, an disiplina nag-uupod han pagbulig ha ira mga anak nga makasabot han mga rason kon kay ano nga sadang hira magin masinugtanon. Nangangahulogan liwat ito nga ira tututdoan an ira mga anak nga higugmaon hi Jehova, ngan higugmaon liwat an iya Pulong, an Biblia, ngan sabton an mga prinsipyo hito.

▸ Kap. 14, par. 13

Hira amo an diri nakikita ngan maraot nga espiritu nga mga linarang nga may gahum nga labaw han kanan tawo. An mga demonyo magraot nga mga anghel. Nagin magraot hira han ginhimo nira an ira kalugaringon nga kaaway han Dios pinaagi han diri pagsugot ha iya. (Genesis 6:2; Judas 6) Inapi hira kan Satanas ha iya pagrebelde kan Jehova.​—Deuteronomio 32:17; Lucas 8:30; Buhat 16:16; Santiago 2:19.

▸ Kap. 16, par. 4