1-3. (a) Ano nga peligro an inatubang han mga Israelita ha mga kamot han mga Ehiptohanon? (b) Paonan-o nakig-away hi Jehova para ha iya katawohan?

 AN MGA Israelita waray mahihimo ha pagpalagiw—aada hira ha butnga han higtaas nga mga bukid ngan han diri-matatabok nga dagat. An Ehiptohanon nga kasundalohan, nga mabangis ngan waray kalooy nga mga parapamatay, disidido gud ha paglanat ha mga Israelita, determinado ha pagpoo ha ira. a Kondi, ginsagda ni Moises an katawohan han Dios nga diri mawad-an hin paglaom. “Hi Jehova mismo an makikig-away para ha iyo,” ginpasarig niya hira.—Exodo 14:14.

² Bisan pa hito, matin-aw nga gintawag ni Moises hi Jehova, ngan an Dios binaton: “Kay ano nga padayon ka nga nangangaraba ha akon? . . . Alsaha an imo tungkod ngan ig-unat an imo kamot ha bawbaw han dagat ngan tungaa ito.” (Exodo 14:15, 16) Handurawa la an pagtikang han mga hitabo. Ha kadagmitan ginsugo ni Jehova an iya anghel, ngan an harigi nga dampog binalhin ngadto ha urhi han Israel, bangin nagigin sugad hin pader ngan nagpupugong ha mga Ehiptohanon ha pag-atake. (Exodo 14:19, 20; Salmo 105:39) Inunat ni Moises an iya kamot. Tungod han makusog nga hangin, nabahin an dagat. An katubigan binagtik  ngan tinindog pariho hin mga pader, nag-aabri hin dalan nga igo an kahaluag basi makaagi an bug-os nga nasud!—Exodo 14:21; 15:8.

³ Tungod kay naatubang hini nga pagpakita han gahum, sadang unta sugoon han Paraon an iya kasundalohan nga umatras. Lugod, an hambog nga Paraon nagsugo nga umatake. (Exodo 14:23) An mga Ehiptohanon madagmit nga nagkalugsong ngadto ha mamara nga tuna han dagat ha paglanat ha mga Israelita, kondi an ira pag-atake nagin kasamok dayon samtang an mga kaliding han ira pan-girra nga mga karuwahe nagtikang magkatangtang. Han talwas na an mga Israelita ha tabok, hi Jehova nagsugo kan Moises: “Ig-unat an imo kamot ha bawbaw han dagat basi matabonan han katubigan an mga Ehiptohanon, an ira pan-girra nga mga karuwahe, ngan an ira nakakabayo nga kasundalohan.” An sugad-pader nga katubigan narumpag, nalunod an Paraon ngan an iya kasundalohan!—Exodo 14:24-28; Salmo 136:15.

4. (a) Pinamatud-an ni Jehova nga ano hiya ha Dagat nga Pula? (b) Paonan-o posible gumios an iba ngada hini nga paghulagway mahitungod kan Jehova?

⁴ An kaluwasan han nasud han Israel ha Dagat nga Pula usa ka makatirigamnan nga hitabo ha kasaysayan han mga pakig-upod han Dios ha katawohan. Didto pinamatud-an ni Jehova nga hiya “gamhanan nga girriro.” (Exodo 15:3) Kondi, paonan-o ka nagios hini nga paghulagway mahitungod kan Jehova? Oo, an girra naghahatag hin daku nga kasakitan ngan kakurian ha katawohan. Posible ba nga an paggamit han Dios han iya gahum ha pagbungkag baga in nag-aaghat ha imo nga magpahirayo imbes nga magin duok ha iya?

5, 6. (a) Kay ano nga angayan nga tinatawag an Dios nga “Jehova han mga hugpo”? (b) Paonan-o naiiba an mga pakig-away han Dios ha mga pakig-away han tawo?

⁵ Mga 260 ka beses ha Hebreo nga Kasuratan ngan makaduha ha Kristiano Griego nga Kasuratan, an Dios gintagan han titulo nga “Jehova han mga hugpo.” (1 Samuel 1:11) Sugad nga Soberano nga Magmarando, hi Jehova nagmamando han damu nga mga anghel nga kasundalohan. (Josue 5:13-15; 1 Hadi 22:19) Makaharadlok an gahum ha pagbungkag hini nga kasundalohan. (Isaias 37:36) Diri makaruruyag hunahunaon an kabungkagan han mga tawo. Kondi, kinahanglan hinumdoman naton nga an mga pakig-away han Dios diri pariho han waray pulos nga mga pakig-away han mga tawo. An mga lider ha militar ngan ha politika bangin mangalimbasog nga magin dungganon an mga motibo han ira pakig-away. Kondi an mga pakig-away han mga tawo pirme nga nahitatabo tungod han kaawa ngan kahakog.

⁶ Ha kabaliktaran, hi Jehova diri ginpapagios han waray hinungdan nga pagbati. An Deuteronomio 32:4 nasiring: “An Bato, perpekto an iya buhat, kay ngatanan niya nga dalan hustisya. Usa nga Dios nga matinumanon nga diri gud nagbubuhat hin kawaray-hustisya; matadong ngan tangkod hiya.” An Pulong han Dios nagkukondenar han diri-mapugngan nga kasina, kabangis, ngan kamadarahog. (Genesis 49:7; Salmo 11:5) Salit hi Jehova diri gud nagios nga waray hinungdan. Ginagamit niya an iya gahum ha pagbungkag hin panalagsa gud ngan sugad nga ultimo nga kasulbaran. Sugad ito han iya ginsiring pinaagi han iya propeta nga hi Ezekiel: “‘Nalilipay gud ba ako ha kamatayon han maraot nga tawo?’ nasiring hi Jehova nga Soberano nga Ginoo. ‘Diri ba mas karuyag ko nga bayaan niya an  iya mga binuhatan ngan padayon nga mabuhi?’”—Ezekiel 18:23.

7, 8. (a) Ano an sayop nga ginhunahuna ni Job mahitungod han iya mga pag-antos? (b) Paonan-o gintadong ni Elihu an panhunahuna ni Job hini nga bahin? (c) Ano nga leksyon an mahibabaroan naton tikang ha eksperyensya ni Job?

⁷ Niyan, kay ano man nga ginagamit ni Jehova an iya gahum ha pagbungkag? Antes ito batunon, bangin nahinunumdoman naton an matadong nga lalaki nga hi Job. Nangayat hi Satanas kon hi Job ba—oo, bisan hin-o nga tawo—magtitipig han iya integridad ilarom han pagsari. Ginbaton ni Jehova iton nga ayat pinaagi han pagtugot kan Satanas nga sarihan an integridad ni Job. Sugad nga resulta, hi Job nag-antos hin sakit, kawad-i hin bahandi, ngan kamatay han iya mga anak. (Job 1:1–2:8) Tungod kay diri maaram han mga isyu nga nahidadabi, sayop nga ginhunahuna ni Job nga an iya pag-antos diri-matadong nga sirot tikang ha Dios. Nagpakiana hiya ha Dios kon kay ano nga hiya an Iya “ginpupuntirya,” usa nga “kaaway.”—Job 7:20; 13:24.

⁸ Iginbuhayhag han batan-on nga lalaki nga hi Elihu an sayop ha pangatadongan ni Job, nasiring: “Kombinsido ka gud ba nga husto ka salit nasiring ka, ‘Mas matadong ako kay ha Dios’?” (Job 35:2) Oo, diri-maaramon an paghunahuna nga mas maaram kita kay ha Dios o nga hiya nagawi hin diri-matadong. “Imposible gud nga magbuhat hin maraot an tinuod nga Dios, nga magbuhat hin sayop an Makagarahum-ha-ngatanan!” siring ni Elihu. Ha urhi, hiya nagsiring: “Diri naton matutugkad an pagsabot ha Makagarahum-ha-ngatanan; daku an iya gahum, ngan diri gud niya gintatalapas an iya hustisya ngan hura nga pagkamatadong.” (Job 34:10; 36:22, 23; 37:23) Makakasiguro kita nga kon nakikig-away an Dios, may-ada hiya maopay nga hinungdan ha pagbuhat hito. Samtang ito an ginhuhunahuna, aton usisahon an pipira han mga hinungdan kon kay  ano nga an Dios han kamurayawan usahay nagbubuhat han bahin han usa nga girriro.—1 Corinto 14:33.

9. Kay ano nga an Dios han pagkabaraan nakikig-away?

⁹ Katapos pagdayawon an Dios sugad nga “gamhanan nga girriro,” hi Moises nagpahayag: “Hin-o ha mga dios an pariho ha imo, O Jehova? Hin-o an pariho ha imo, nga nagpapakita hin labaw gud nga pagkabaraan?” (Exodo 15:11) Hi propeta Habakuk nagsurat hin pariho hito: “An imo mga mata putli hinduro para magkita hin maraot, ngan diri mo kukonsinteron an karaotan.” (Habakuk 1:13) Bisan kon hi Jehova an Dios han gugma, hiya liwat an Dios han pagkabaraan, pagkamatadong, ngan hustisya. Usahay, ito nga mga kalidad nagpapagios ha iya nga gamiton an iya gahum ha pagbungkag. (Isaias 59:15-19; Lucas 18:7) Salit diri ginhuhugawan han Dios an iya pagkabaraan kon hiya nakikig-away. Lugod, nakikig-away hiya tungod kay hiya baraan.—Exodo 39:30.

10. Paonan-o la masusulbad an away nga igintagna ha Genesis 3:15, ngan ano an mga kapulsanan para ha matadong nga katawohan?

¹⁰ Tagda an kahimtang nga nahitabo katapos magrebelde ha Dios an siyahan nga mag-asawa, hi Adan ngan Eva. (Genesis 3:1-6) Kon gintugotan niya an ira pagkadiri-matadong, nadaot unta ni Jehova an iya mismo katungdanan sugad nga Soberano han Uniberso. Sugad nga matadong nga Dios, obligado hiya nga sirotan hira hin kamatayon. (Roma 6:23) Ha siyahan nga tagna ha Biblia, iya igintagna nga magkakaada hin away ha butnga han iya mga surugoon ngan han mga sumurunod han “halas,” hi Satanas. (Pahayag 12:9; Genesis 3:15) Ha kataposan, masusulbad la ini nga away pinaagi han pagbungkag kan Satanas. (Roma 16:20) Kondi ito nga buhat han paghukom magriresulta  hin hura nga mga bendisyon para ha matadong nga katawohan, kukuhaon ha tuna an impluwensya ni Satanas ngan aabrihan an dalan ngadto ha paraiso ha bug-os nga tuna. (Mateo 19:28) Tubtob hiton nga panahon, adton nadapig kan Satanas padayon nga magtatarhog ha pisikal ngan espirituwal nga kaopayan han katawohan han Dios. Usahay, kinahanglan maghilabot hi Jehova.

11. Kay ano nga inabat han Dios nga obligado hiya ha pagpadapat hin baha ha bug-os nga tuna?

¹¹ An Baha ha panahon ni Noe usa nga ehemplo han sugad nga paghilabot. An Genesis 6:11, 12 nasiring: “An tuna nadaot ha paniplatan han tinuod nga Dios, ngan an tuna napuno han kamadarahog. Oo, ginkita han Dios an tuna, ngan ito nadaot na; an ngatanan nga katawohan nagbuhat hin nakakadaot ha tuna.” Tutugotan ba han Dios an magraot nga tapuson an ultimo nga tigaman han moralidad nga nahibilin ha tuna? Diri. Inabat ni Jehova nga obligado hiya ha pagpadapat hin baha ha bug-os nga tuna basi kuhaon ha tuna adton nakahilig gud ha kamadarahog ngan imoralidad.

12. (a) Ano an igintagna ni Jehova mahitungod han “tulin” ni Abraham? (b) Kay ano nga an mga Amorita kinahanglan poohon?

¹² Pariho ito han paghukom han Dios kontra ha mga Canaanita. Iginpahayag ni Jehova nga tikang kan Abraham maabot an tulin nga pinaagi hito an ngatanan nga pamilya ha tuna magbibendisyon ha ira kalugaringon. Uyon hito nga katuyoan, an Dios nagsiring nga ihahatag ha tulin ni Abraham an tuna han Canaan, an tuna nga inukyan han mga tawo nga gintawag nga mga Amorita. Paonan-o magigin matadong an Dios ha pagpirit nga paiwason ini nga mga tawo tikang ha ira tuna? Hi Jehova nagtagna nga an pagpaiwas mahitatabo paglabay hin mga 400 ka tuig—tubtob nga umabot an “panahon basi sirotan an mga Amorita  tungod han ira kasaypanan.” b (Genesis 12:1-3; 13:14, 15; 15:13, 16; 22:18) Durante hiton nga peryodo han panahon, an mga Amorita nagtikaraot pa gud ha moral. An Canaan nagin nasud han idolatriya, pagbubo hin dugo, ngan maraot nga mga buhat ha sekso. (Exodo 23:24; 34:12, 13; Numeros 33:52) Ginpatay pa ngani han mga umurukoy han tuna an kabataan sugad nga sinunog nga halad. Tutugotan ba han baraan nga Dios an iya katawohan nga madaot han sugad nga karaotan? Diri! Hiya nagpahayag: “An ira tuna nagin mahugaw, sisirotan ko an mga umurukoy ha tuna tungod han ira sala; isusuka hira han tuna.” (Levitico 18:21-25) Kondi, waray pataya ni Jehova an mga tawo nga waray hinungdan. Ginluwas an mga Canaanita nga nagpakita hin pagtoo, sugad kan Rahab ngan han mga Gibeonita.—Josue 6:25; 9:3-27.

13, 14. (a) Kay ano nga obligado hi Jehova nga pagbaraanon an iya ngaran? (b) Paonan-o ginpara ni Jehova an pasipara ha iya ngaran?

¹³ Tungod kay hi Jehova baraan, an iya ngaran baraan. (Levitico 22:32) Gintutdoan ni Jesus an iya mga disipulo nga mag-ampo: “Baraanon unta an imo ngaran.” (Mateo 6:9) An pagrebelde ha Eden nagpasipara han ngaran han Dios, nagbangon hin mga pagruhaduha mahitungod han reputasyon ngan paagi han pagmando han Dios. Diri gud tutugotan ni Jehova nga magpadayon an sugad nga pagpakaraot ngan pagrebelde. Obligado hiya nga paraon an pasipara ha iya ngaran.—Isaias 48:11.

¹⁴ Tagda, utro, an mga Israelita. Tubtob nga mga uripon hira ha Ehipto, baga in waray kapulsanan an saad han Dios kan Abraham nga pinaagi han iya tulin an ngatanan nga pamilya ha tuna magbibendisyon ha ira kalugaringon.  Kondi pinaagi han pagluwasa ha ira ngan pagparig-on ha ira sugad nga nasud, ginpara ni Jehova an pasipara ha iya ngaran. Salit ha pag-ampo ni propeta Daniel gintawag niya an iya Dios hini nga paagi: “O Jehova nga amon Dios, ikaw nga naggawas han imo katawohan tikang ha tuna han Ehipto pinaagi hin gamhanan nga kamot ngan naghimo hin ngaran para ha imo kalugaringon.”—Daniel 9:15.

15. Kay ano nga ginluwas ni Jehova an mga Judio tikang ha pagkabihag ha Babilonya?

¹⁵ Makapainteres, hi Daniel nag-ampo hini nga paagi ha panahon nga ginkinahanglan han mga Judio hi Jehova nga gumios hin makausa pa para ha Iya ngaran. An matinalapason nga mga Judio hini nga panahon mga bihag ha Babilonya. Guba an ira sentro nga syudad, an Jerusalem. Maaram hi Daniel nga an pagpabalik ha mga Judio ha ira tuna nga natawhan magpapahitaas han ngaran ni Jehova. Salit hi Daniel nag-ampo: “O Jehova, pagpasaylo gad. O Jehova, paghatag gad hin atensyon ngan gios! Ayaw paglangan, para ha imo ngaran, O akon Dios, kay an imo syudad ngan an imo katawohan gintawag ha imo kalugaringon nga ngaran.”—Daniel 9:18, 19.

16. Isaysay kon kay ano nga an interes ni Jehova ha pagdepensa ha iya ngaran diri nangangahulogan nga hiya waray pagtagad ngan makikalugaringon.

¹⁶ An interes ba ni Jehova ha pagdepensa han iya ngaran nangangahulogan nga hiya waray pagtagad ngan makikalugaringon? Diri, kay pinaagi han pagbuhat uyon han iya pagkabaraan ngan gugma ha hustisya, iya ginpapanalipdan an iya katawohan. Tagda an Genesis kapitulo 14. Aton mababasa didto an mahitungod han upat nananakop nga kahadian nga nagbihag han umangkon ni Abraham nga hi Lot, upod an pamilya ni Lot. Pinaagi han bulig han Dios, ginbuhat ni Abraham an urusahon nga pagpirde ha mas  makusog gud nga mga puwersa! An asoy mahitungod hini nga kadaogan bangin amo an siyahan nga iginrekord ha “libro han Mga Girra ni Jehova,” bangin usa nga libro nga nagrekord liwat han pipira nga mga pakig-away ha militar nga waray igrekord ha Biblia. (Numeros 21:14) Damu pa nga kadaogan an masunod.

17. Ano an nagpapakita nga hi Jehova nakig-away para ha mga Israelita katapos nira sumulod ha tuna han Canaan? Paghatag hin mga ehemplo.

¹⁷ Antes gud sumulod an mga Israelita ha tuna han Canaan, hi Moises nagpasarig ha ira: “Hi Jehova nga iyo Dios mag-uuna ha iyo ngan makikig-away para ha iyo, sugad han iyo mismo nakita nga iya ginbuhat ha Ehipto.” (Deuteronomio 1:30; 20:1) Tikang ha sumunod kan Moises, hi Josue, ngan padayon tubtob ha panahon han mga Hukom ngan ha mga pagmando han matinumanon nga kahadian han Juda, tinuod nga hi Jehova nakig-away para ha iya katawohan, naghahatag ha ira hin damu nga urusahon nga mga kadaogan kontra ha ira mga kaaway.—Josue 10:1-14; Hukom 4:12-17; 2 Samuel 5:17-21.

18. (a) Kay ano nga makakagpasalamat kita nga hi Jehova diri nagbabag-o? (b) Ano an mahitatabo kon an away nga iginsaysay ha Genesis 3:15 dumangat na ha pungkay hito?

¹⁸ Hi Jehova diri nagbabag-o; diri liwat nagbabag-o an iya katuyoan ha paghimo hini nga tuna nga usa ka mamurayawon nga paraiso. (Genesis 1:27, 28) An Dios napupungot pa gihapon ha karaotan. Ha pariho nga panahon, hinigugma gud niya an iya katawohan ngan diri na mag-iiha magios hiya tungod ha ira. (Salmo 11:7) Ha pagkamatuod, an away nga iginsaysay ha Genesis 3:15 ginlalaoman nga madangat ha makatirigamnan ngan daku hinduro nga pagbag-o ha hirani nga tidaraon. Basi pagbaraanon an iya ngaran ngan panalipdan an iya katawohan, hi Jehova magigin “gamhanan nga girriro” na liwat!—Zacarias 14:3; Pahayag 16:14, 16.

19. (a) Iilustrar kon kay ano nga an paggamit han Dios han iya gahum ha pagbungkag nakakahimo ha aton nga magin duok ha iya. (b) Ano an sadang magin epekto ha aton han pagkadisidido han Dios ha pakig-away?

 ¹⁹ Tagda an usa nga ilustrasyon: Pananglitan an pamilya han usa nga lalaki gin-atake hin mabangis nga hayop ngan an lalaki nakig-away mismo ngan ginpatay an mabangis nga hayop. Maglalaom ka ba nga an iya asawa ngan mga anak magpapahirayo tungod hini nga buhat? Ha kabaliktaran, maglalaom ka nga magpapasalamat hira tungod han iya diri-hakugnon nga gugma ha ira. Ha pariho nga paagi, diri kita sadang magpahirayo tungod han paggamit han Dios han iya gahum ha pagbungkag. An iya pagkadisidido ha pakig-away basi panalipdan kita sadang makadugang han aton gugma ha iya. An aton pagtahod ha iya waray tubtoban nga gahum sadang maghilarom liwat. Hito nga paagi, “makakabuhat kita hin kinakarawat han Dios nga sagrado nga pag-alagad nga may kahadlok ngan pagtahod ha iya.”—Hebreo 12:28.

20. Kon ginbabasa naton an mga asoy han Biblia mahitungod han pakig-away han Dios nga bangin diri bug-os nga nasasabtan naton, paonan-o kita sadang gumios, ngan kay ano?

²⁰ Siyempre, an Biblia diri nagsasaysay ha tagsa nga kahimtang han ngatanan nga mga detalye han mga desisyon ni Jehova mahitungod han iya pakig-away. Kondi mahitungod hini nga kamatuoran makakasiguro kita pirme: Diri gud ginagamit ni Jehova an iya gahum ha pagbungkag ha diri-matadong, maraot, o mabangis nga paagi. Agsob nga an pagtagad ha konteksto han usa nga asoy han Biblia o ha usa nga impormasyon mahitungod hito makakabulig ha aton nga hisabtan hin husto an mga butang. (Proberbios 18:13) Bisan kon diri kita maaram han ngatanan nga detalye, an simple nga paghibaro hin dugang pa mahitungod kan Jehova ngan pamalandong ha iya presyoso nga mga kalidad makakabulig ha aton nga mawara an anoman nga mga pagruhaduha nga bangin bumangon. Kon buhaton naton ini, masasabtan naton nga may-ada kita igo nga hinungdan nga sumarig ha aton Dios, hi Jehova.—Job 34:12.

21. Bisan kon usahay hiya “gamhanan nga girriro,” ha ano nakahilig an kasingkasing ni Jehova?

²¹ Bisan kon hi Jehova “gamhanan nga girriro” kon ginkikinahanglan ito han kahimtang, diri ini nangangahulogan nga an iya kasingkasing nakahilig ha pakig-away. Ha bisyon ni Ezekiel han langitnon nga karuwahe, iginhulagway hi Jehova sugad nga andam ha pakig-away kontra han iya mga kaaway. Kondi, nakita ni Ezekiel an Dios nga ginpalibotan han usa nga balangaw—usa nga simbolo han kamurayawan. (Genesis 9:13; Ezekiel 1:28; Pahayag 4:3) Matin-aw, hi Jehova kalmado ngan nakikigmurayaw. “An Dios gugma,” nagsurat hi apostol Juan. (1 Juan 4:8) An ngatanan nga kalidad ni Jehova nagios ha hingpit nga pagkatimbang. Salit, pribilehiyo gud naton nga mahimo kita magin duok ha sugad ka gamhanan kondi mahigugmaon nga Dios!