AMARKKAN NAASHINAAL Inisttitiyut of Menttal Helz geetettiya dirijjitee naata dichiyoogan murutida—layttay 21⁠ppe bolla gidido naati, “ubbay deretettan deꞌiya hanotaara bantta hanotaa giigissiya goꞌꞌiya gastta asata gidido” yelidaageetun oottido xinaatiyan demmidobaa attamissiis. He yelidaageeta: ‘Intte deꞌuwan beꞌidoban baasettidi, yelida haratussi ayba loꞌꞌo zoriyaa immana danddayeetii?’ yaagidi oychidosona. Darotoo zaarido zaaroy kaallidi  deꞌiyaagaa: ‘Keehippe siiqite,’ ‘maaddiya ogiyan seerite,’ ‘issippe wodiyaa aattite,’ ‘iitaa loꞌꞌuwaa shaakkanaadan intte naata tamaarissite,’ ‘issoy issuwaa bonchiyoogaa dichite,’ ‘eta wozanappe ezggite,’ ‘mooro gididaban ubbatoo seeriyoogaappe suurebaa tamaarissitenne,’ ‘tuma gididabaa akeekite’ yaagiyaagaa.

Gidikkokka, yelidaageeti naata wozannaamanaadaaninne gastta gidanaadan oottiyoy banttarkka gidenna. Hegaa xeelliyaagan, asttamaareti keehippe goꞌꞌiyaaba oottoosona. Timirtte keettan zoriyaa immiyoogan meezee deꞌiyo bitanee: “Timirttiyau waanna halchoy naati eran, asatettaaninne qofan diccidi, aawatettay siyettiyo gastta gidanaadan oottiyoogan yelidaageeta kaafiyoogaa” yaagiis.

Yaatiyo gishshau, yelidaageetinne asttamaareti issi mala halchuwau oottoosona; hegeekka, naati wodeppe gasttanne kayma asa gididi deꞌuwan ufayttanaadaaninne deretettan goꞌꞌiya asa gidanaadan oottiyoogaa.

Gidikkonne, yelidaageeti asttamaaretuura maadettennan aggiyo wode metoy merettees. Leemisuwau, issi issi yelidaageeti bantta naatu timirttiyaabaa muleera sheneho goosona; harati qassi asttamaaretuura annaacettanau maloosona. Issi Paransaaye maxeetee ha hanotaa qonccissiiddi: “Naata tamaarissiyoogan aawatettay deꞌiyoy asttamaariyaa xalla gidenna. Yelidaageeti bantta naati murutanaadan ubbatoo qoppiyoogan, timirtte keettaa maxaafan ubbabaa qoroosona; tamaarissiyo hiillaa beꞌoosonanne boroosona; naati koyro guutta markkiyaa demmido timirttiyau sohuwaara yiillotidi zaaroosona” yaagiis. Hegaadan oottiyoogee asttamaaretu maataa ziqqi oottana danddayees.

Yelidaageeti bantta naata timirttiyan minttidi maaddiyoogan asttamaaretuura issippetettan oottiyo wode, bantta naati loyttidi goꞌettiyoogaa Yihoowa Markkati ammanoosona. Intte oottiyo, tamaarissiyo oosoy deexxi deexxi biyo gishshau, hegaa mala issippetettay keehippe koshshiyoogaa eti ammanoosona.

Timirtte keettati bantta deꞌiyo deretettaa qonccissiyo gishshau, xaaxi waaxi xeelliyo wode deretettan deꞌiya metuwaappe timirtte keettati naxa gidokkona. Wodiyaappe wodiyan deretettan gakkiya metoti eesuwan gujji gujji boosona. The New York Times geetettiya maxeetee Amarkkan issi timirtte keettan deꞌiya hanotaa qonccissiiddi: “Tamaareti kifiliyan xiskkoosona, issoy issuwaa yashissiyaabaa ubbatoo qoncce sohuwan xaafoosona, gooba tamaareta baceessoosona. . . . Tamaaretuppe dariya baggay naata dichiyoogaa, yelidaageeti qasho keetti gelin gakkiya metuwaanne deretettaara eqettiya yelagati gattiyoogaa mala metuwaara baaxetiiddi deꞌoosona. Gallassan gallassan xeetaappe laatamu kushe gidiya tamaareti timirtte keetti yookkona” yaagiis.

Saꞌa yuushuwan timirtte keettatun keehippe daganttiya makkalay dariiddi  deꞌees. Ooyettidi issi issitoo sugettiyoogeenne yimppettiyoogee laamettidi, massaariyaaninne cubiyan cadettiyoogee meeze gididaba. Naati yelagatettan tuulamidi sohuwaara danobaa oottiyoogee, massaariyaa goꞌettiyoogee ubbasan deꞌiyaaba gidiyoogee, gakkiya qohoy wolqqaamiyoogee kaseegaappe yaa gujjiis.

Hegaa mala deexo hanotati ubba biittatun deꞌiyaaba gidennaagee tuma. Gidikkonne, saaminttan saaminttan kiyiya Le Point geetettiya Paransaaye gaazeexay: “Asttamaaree bonchettenna; ayyo maati baawa” yaagidoogaa mala hanotay saꞌa yuushuwan daro asttamaareta gakkiiddi deꞌees.

Maatay deꞌiyoogeeta toochiyo hegaa mala hanotay ubba naata metuwan yeggana danddayiyaaba. Yaatiyo gishshau, ha wodiyan timirtte keettan darotoo baynnaba gidida, azazettiyoonne maataa bonchiyo eeshshata bantta naati bessanaadan oottanau Yihoowa Markkati baaxetoosona.