1-3. (a) Exeeni enireerela opweha nipuro noopacerya? (b) Marukunuxo xeeni anipaka aya ale aniixutta nttaava nsya, ni makoho xeeni anikhumelela? (Nwehe elatarato yoopacerya.)

OLELO-VA, Anamoona a Yehova anceene anniluttuweliwa okhaliherya wiiraneya wa eprofesia ya waalaleerya “atthu a maloko othene ni a mahimo othene ni a malavulelo othene”. (Wisupulula 14:6) Niireke nyuwo munniixutta nttaava nikina? Atthu akina annirumeela ntoko mamisionaario aahiiso annilaleerya mittetthe soothowa anamalaleerya. Akina aapacerya orowa mithukumano sa muloko onilavuliwa nttaava na elapo ekina mmuttettheni mwaya.

² Arumeyi otheene a Muluku ahaana opweha nipuro noopacerya okumi aya womunepani ni wa emusi aya. (Matheyo 5:3) Nto, ikwaha sikina, pooti oxankiha ophwanya okathi wira nipake yoosoma yoomwaneene yooloka. Masi anna anikhala muloko onilavuliwa nttaava nikina, annikhalana mixankiho sikina.

 ³ Anna anirumeela muloko onilavuliwa nttaava na elapo ekina, ahaana wiixutta nttaava nsya, nave-tho ahaana wiimananiha osoma itthu sootikiniha sa Muluku. (1 aKorinto 2:10) Anrowa owerya sai opaka eyo ahiiwexexaka saana nttaava na muloko oryaaya? Nave, anamuyari maKristau ari muloko onilavuliwa nttaava nikina, anrowa osuwela sai wira ekeekhai ennivara murima wa anaaya?

4. Exeeni ekhanle ootteettheiha wataana wahu ni Yehova? Nvahe ntakiheryo.

⁴ Vaavo vahiniiwexexa ahu sowiixuttiha sa Biibiliya ni nttaava nikina, eyo pooti otteettheiha wataana wahu ni Yehova. Vaavo Nehemiya aatthikenle awe oYerusalemu, owo aahoona wira anamwane akina khiyaalavula nttaava na eHeeberi. (Mmusome Nehemiya 13:23, 24.) Okhala wira anamwane ale khiyiiwexexa saana Nuulumo na Muluku, wataana waya ni Yehova waahitteettheya.​—Nehemiya 8:2, 8.

5, 6. Exeeni yoonale aya anamuyari anirumeela muloko onilavuliwa nttaava nikina, ni muxankiho xeeni okhanle?

⁵ Anamuyari akina maKristau, anirumeela muloko onilavuliwa nttaava nikina, annoona wira wataana anaaya arina aya ni Yehova onnitteettheya. Okhala wira anaaya khaniiwexexa saana ele enihimmwa mmuthukumanoni, nto ekeekhai khenivara murima aya. Pedru yoowo othaamenle wAustralia ni etthoko awe okhumaka wAmerica do Sul, onihimya so: “Okathi ninthokorerya ahu myaha somunepani, murima ahu ni muupuwelo ahu onikhala vaavo”. ^[1] (Nwehe enoota.)​—Luka 24:32.

⁶ Vaavo ninsoma ahu nirumeelaka nttaava na elapo ekina, eyo khennivara murima ntoko okathi ninsoma ahu nirumeelaka nttaava nahu. Nave-tho, mwaha woohisuwela olavula nttaava na elapo eyo, hiyo pooti otepa okhulumuwa ni wataana wahu ni Yehova otthikela ottuli. Tivonto, vaavo vaniphavela ahu tthiri orumeela muloko onilavuliwa nttaava nikina, nihaana okhapelela wataana wahu ni Yehova.​—Matheyo 4:4.

7. Moota xeeni atthu a oBabilonia yeerenrye aya omukhanyererya Daniyeli weemererya soolema ni etiini aya?

⁷ Vaavo Daniyeli ni apatthani awe yaaroihiwe aya oBabilonia, atthu a oBabilonia yaaheererya waakhanyererya weemererya soolema ni etiini aya. Moota xeeni? Awo yaahiwiixuttiha “elavulelo y’oBabilonia” ni yaahaavaha masina a oBabilonia. (Daniyeli 1:3-7) Nsina nsya na Daniyeli noowi Bel, naamuhimya muluku a oBabilonia. Tivonto, eyo yahiiraneya maana Mwene Nabukhodonosori, aaphavela wira Daniyeli okupaliki wira muluku ooBabilonia, tooweryexa onvikana Yehova, Muluku a Daniyeli.​—Daniyeli 4:5.

8. Daniyeli aavikaninhe sai olipiha wataana wawe ni Yehova?

⁸ OBabilonia, Daniyeli aahivahiwa soolya soosiva sa mwene. Masi, Daniyeli “khatthunne orava mwikho” waarowa omwiiriha ohiiwelela nlamulo na Muluku. (Daniyeli 1:8) Okhala wira aahivikaniha  wiixutta itthu sa “mulivuruni mwa Muluku”, seiyo saalempwale ni eHeeberi, owo aahivikaniha olipiha wataana wawe ni Yehova, nnaamwi aakhala elapo ekina. (Daniyeli 9:2) Tthiri, nnaamwi aavirinhe iyaakha 70 oryeene oBabilonia, nlelo atthu khiyaaliyanle nsina nawe na eHeeberi, noowi Daniyeli.​—Daniyeli 5:13.

9. Mulipa-oolepa Esalimo 119 oonela sai Nuulumo na Muluku?

⁹ Mulipa-oolepa Esalimo 119, aahivilela vaavo makhulupale yaamunyohola aya. Masi, Nuulumo na Muluku naahimulipiha, ni omukhaliherya okhala oovirikana ni atthu akina. (Esalimo 119:23, 61) Owo aahihiya wira nuulumo na Muluku nivareke murima awe vanceene.​—Musome Esalimo 119:11, 46.

10, 11. (a) Naasomaka Nuulumo na Muluku, niphaveleke exeeni? (b) Ninrowa owerya sai opaka eyo? Nvahe ntakiheryo.

¹⁰ Nnaamwi naatteliwe ene miteko mmulokoni ni omutekoni wahu, nihaana ophavelasa okathi wira nipake yoosoma ahu yoomwaneene ni omulompa Muluku vatthokoni. (aÉfeso 5:15, 16) Yoolakela ahu khahiyo osoma paahi ni wiilokiherya wira navahe ikomentaario omuthukumanoni. Masi, yoolakela ahu ohiya Nuulumo na Muluku nivaraka murima ahu ni olipiha waamini wahu.

¹¹ Wira nipake eyo, nihaana okhalana moonelo wooloka. Okathi ninsoma ahu, nihuupuweleke sootthuneya sa atthu akina paahi, masi nihaana wuupuwela-tho sootthuneya sahu. (aFilipi 1:9, 10) Masi vaavo vaniilokiherya ahu wira nrowe olaleerya, omuthukumanoni, aahiiso olavula mwaha, hiyo pooti wuupuwelaka wira ele esomme ahu khenivareleya muteko mookumini mwahu. Mwa ntakiheryo, nnaamwi mulipa onaapeya olawihaka yoolya enaapeya awe ohinatthi okawa, owo khonvona yoolya yeele onlawiha awe. Masi wira ovikanihe okhalana okumi wooloka, owo nave ohaana waapeya yoolya awe yooloka. Moolikanasa, naaphavelaka wira nlipihe wataana wahu ni Yehova, nihaana omusoma Biibiliya khula nihiku. Yoosoma eyo enoonikhaliherya vanceene.

12, 13. Xeeni atthu anceene anoona aya wira vannikhaliherya omusoma Biibiliya ni nttaava naya?

¹² Atthu anceene yaawo anirumeela muloko onilavuliwa nttaava nikina, annoona wira ti vooloka omusoma Biibiliya khula nihiku arumeelaka ‘nttava naya’. (Miteko 2:8) Nave mamisionaario annisuwela wira ahaana ovikaniha olipa momunepani elapo anirumeela aya, masi awo ahaana omusoma Biibiliya ni nttaava naya ohiya olipana ni ele aniwiriyana aya mmithukumanoni paahi.

 ¹³ Alain, yoowo aamalinhe iyaakha 8 iixuttaka nttaava na oPersia, onihimya wira: “Okathi kiilokiheryaka wira kirowele mithukumano sa nttaava nne, miyo kaimananiha wiixutta nttaava nne paahi. Okhala wira kaaphavela wiixutta nttaava nne, myaha somunepani kaasoma aka khisaavara murima aka. Tivonto, kaaniphavelasa okathi wira khimusome Biibiliya ni iliivuru sikina sa nttaava naka”.

14. Anamuyari ahaana osuwela exeeni, ni nthowa xeeni?

¹⁴ Anamuyari maKristau ahaana wiiriha ekeekhai ovara murima ni muupuwelo wa anaaya. Nkahaya nthokorerye ntakiheryo na anamathelana Serge ni Muriel, yaawo anirumeela iyaakha sinivikana tthaaru muloko onilavuliwa nttaava nikina. Awo yaahipacerya woona wira mwanaya mwaamulopwana aarina iyaakha 17, khaasiveliwa olaleerya ni orowa omuthukumanoni. Muriel onihimya so: “Nnaamwi aasiveliwa olaleerya ni nttaava nooyareliwa, eFrancês, owo khaaphavela olaleerya orumeelaka nttaava na elapo ele”. Nto Serge onitthokiherya wira: “Nuumala woona wira eyo yaanimwiiriha mwanihu ohikela vahoolo momunepani, naahilakela otthikela muloko naakhumme ahu”.

15. (a) Exeeni enrowa waakhaliherya anamuyari othaamela muloko mukina? (b) Otumererya 6:5-7 onaavaha malakiheryo xeeni anamuyari?

¹⁵ Exeeni enrowa waakhaliherya anamuyari othanla ovikaniha okhala muloko oryaaya aahiiso otthikela muloko onilavuliwa  nttaava anaaya aniiwexexa aya saana? Yoopacerya: awo ahaana oweha akhala wira akhalana okathi ni owerya wira awiixuttihe anaaya omphenta Yehova ni owiixuttiha nttaava na elapo athaamenle aya okathi omosaru. Yanenli: awo pooti woona wira anaaya khaniphavela olaleerya, orowa omithukumanoni, aahiiso orumeela muloko onilavuliwa nttaava nikina. Iponto iya, pooti waakhaliherya anamuyari othanla otthikela muloko onilavuliwa nttaava anaaya aniiwexexa aya saana. Nto, nuumala anaaya olipiha wataana waya ni Yehova, anamuyari awo pooti othanla otthikela muloko onilavuliwa nttaava nikina.​—Mmusome Otumererya 6:5-7.

16, 17. Exeeni yaakhalihenrye anamuyari akina owiixuttiha anaaya voohimya sa Yehova?

¹⁶ Anamuyari akina anniphavelasa inamuna sa owiixuttiha anaaya voohimya sa Yehova arumeelaka nttaava naya, nnaamwi arowaka muloko aahiiso egrupu enilavuliwa nttaava nikina. Charles, ti namuyari orina anamwane araru arina iyaakha 9 mpakha 13. Awo anirumeela egrupu ninlavuliwa nttaava Lingala. Owo onihimya wira: “Hiyo noothanla owiixuttiha aniihu ni omulompa Muluku vatthokoni nirumeelaka nttaava nahu. Masi ninnitthekula ni owiira axooku nirumeelaka nttaava Lingala, wira aniihu yiixutteke nttaava nna okathi onithweela ahu”.

¹⁷ Kevin, ookhalana anamwane anli aaxithiyana arina iyaakha 5 mpakha 8.  Owo onniimananiha owiixuttiha ekeekhai okhala wira anaawe ale nlelo khaniiwexexa saana mithukumano sa muloko oryaawe onilavuliwa nttaava nikina. Kevin onihimya so: “Miyo ni mwaaraka ninnisoma ni aniihu nirumeelaka eFrancês, nttaava ayaraniwa aya. Nave-tho, noolakela orowela mithukumano sa eFrancês ekwaha emosa khula mweeri, ni okathi wa ifeeriya ninnaarowela akongresu a nttaava nahu”.

18. (a) ARoma 15:1, 2, onrowa wookhaliheryani sai opaka yoothanla yooloka vaavo vaniphavela anyu waakhaliherya aniinyu? (b) Malakiheryo xeeni anamuyari akina anivaha aya? (Nwehe enoota.)

¹⁸ Khula emusi ehaana othanla etthu enrowa waakhaliherya anaaya olipiha wataana waya ni Yehova. ^[2] (Nwehe enoota.) (aGalasia 6:5) Muriel onihimya wira: nnaamwi yena ni iyawe yaaphavela ovikaniha orumeela muloko onilavuliwa nttaava nikina, awo yaahilakela otthikela muloko waakhumme aya, wira amukhaliherye mwanaya olipiha omphenta wawe Yehova. (Mmusome aRoma 15:1, 2.) Olelo-va, Serge ohoona wira aapakasa yoothanla yooloka. Owo onihimya wira: “Nuumala otthikela muloko wa eFrancês, mwanihu ohinnuwa momunepani ni oobatiziwa. Vano pioneero ookilaatheya. Nto onnuupuwela otthikela egrupu enlavuliwa nttaava nikina!”

19, 20. Ninrowa wooniherya sai wira ninnisiveliwa Nuulumo na Muluku?

¹⁹ Yehova onnaaphenta atthu otheene. Owo oomwiiriha Biibiliya ophwanyaneyaka mattaava manceene wira “atthu othene” aphwanye osuwela wekeekhai. (1 Timótheyo 2:4) Yehova onnisuwela wira, wataana wahu ni yena onlipa vaavo nimmusoma ahu Biibiliya ni nttaava nniiwexexa ahu saana.

²⁰ Otheene ahu nihaana wiimananiha wira nivikanihe olipiha wataana wahu ni Yehova. Nnoowerya opaka eyo nimusomaka Biibiliya khula nihiku ni nttaava nniiwexexa ahu saana. Nave nnoowerya okhaliherya emusi ahu ovikaniha okhalana okumi womunepani ni wooniherya wira ninnisiveliwa tthiri Nuulumo na Muluku.—Esalimo 119:11.