Mudzimu O Thoma Lini U Sika Fhethu Hoṱhe?
Bivhili i a fhindula
Bivhili a i ambi uri Mudzimu o thoma lini u sika fhethu hoṱhe kana uri zwo dzhia tshifhinga tshingafhani. I amba uri: “U rangani Mudzimu o sika ḽiṱaḓulu na ḽifhasi.” (Genesi 1:1) Bivhili a i ambi uri “u rangani” ndi lini. Fhedzi zwiitea zwo ṅwaliwaho kha Genesi zwi ita uri u rangani hu vhe musi “maḓuvha” a rathi a tsiko a sa athu thoma.
Maḓuvha a rathi a tsiko ndi maḓuvha a re na awara dza 24?
Hai. Bivhilini, ipfi “ḓuvha” ḽi nga ambela kha zwifhinga zwo fhambananaho zwi tshi ya nga mafhungo. Sa tsumbo, kha iṅwe ndimana zwo dzhia ḓuvha ḽithihi u sika zwithu.—Genesi 2:4.
Ho itea mini nga maḓuvha a rathi a tsiko?
Mudzimu o shandula ḽifhasi ḽe ḽa vha ḽo “ṱanganana ḽi si na tshithu,” ḽa vha pulanete ine zwithu zwi tshilaho zwa kona u tshila khayo. (Genesi 1:2) A sika zwithu zwi tshilaho kha ḽifhasi. Bivhili i amba nga zwigwada zwa rathi zwa zwiitea nga maḓuvha a tsiko.
Ḓuvha ḽa u thoma: Mudzimu o ita uri hu vhe na tshedza ḽifhasini, zwa ita uri hu kone u vha na masiari na vhusiku.—Genesi 1:3-5.
Ḓuvha ḽa vhuvhili: Mudzimu o vhumba tshikhala, a fhandekanya maḓi a re nṱha hatsho na a re fhasi hatsho.—Genesi 1:6-8.
Ḓuvha ḽa vhuraru: Mudzimu o ita uri hu vhe na shango. A medza na zwimela.—Genesi 1:9-13.
Ḓuvha ḽa vhuṋa: Mudzimu o sika ḓuvha, ṅwedzi na dziṋaledzi uri zwi vhonetshele ḽifhasi.—Genesi 1:14-19.
Ḓuvha ḽa vhuṱanu: Mudzimu o sika khovhe na zwiṋoni.—Genesi 1:20-23.
Ḓuvha ḽa vhurathi: Mudzimu o sika zwipuka na vhathu.—Genesi 1:24-31.
Nga murahu ha ḓuvha ḽa vhurathi, Mudzimu o awela kha mishumo yawe kana kha u sika.—Genesi 2:1, 2.
Mafhungo a re kha Genesi a a tendelana na saintsi?
A si uri mafhungo a re Bivhilini nga ha u sikwa ha ḽifhasi a ṱalutshedza zwidodombedzwa zwoṱhe zwa saintsi. Nṱhani hazwo, a ṱalutshedza tsiko nga nḓila ine na vhavhali vha zwifhingani zwa Bivhili vha kona u pfesesa nḓila ye Mudzimu a sika ngayo zwithu nga u tevhekana. Mafhungo a tsiko ha hanedzani na zwa saintsi. Robert Jastrow ane a vha muḓivhi wa saintsi ya zwithu zwa tshikhalani o ṅwala uri: Zwidodombedzwa zwo fhambana, fhedzi mafhungo a re Bivhilini nga ha nḓila ye vhutshilo ha vha hone ngayo a a tendelana na mafhungo a vho gudelaho saintsi ya zwithu zwa tshikhalani; zwiitea zwi ri swikisaho kha u sikwa ha muthu zwo itea nga u ṱavhanya nga tshifhinga tsho teaho.”
Ḓuvha, ṅwedzi na dziṋaledzi zwo sikwa lini?
Ḓuvha, ṅwedzi na dziṋaledzi zwo vha zwi tshipiḓa tsha “ḽiṱaḓulu” ḽo sikwaho “u rangani.” (Genesi 1:1) Fhedzi tshedza tshazwo tsho vha tshi sa vhonetsheli ḽifhasini ngauri mufhe wo tangaho ḽifhasi wo vha wo denyefhala. (Genesi 1:2) Naho ho vha hu na tshedzanyana nga ḓuvha ḽa u thoma, zwo vha zwi sa konadzei u ḓivha uri tshedza tshi khou bva tshi ngafhi. Nga ḓuvha ḽa vhuṋa, mufhe wo vha wo no sekena. Bivhili i ri ḓuvha, ṅwedzi na dziṋaledzi zwo mbo ḓi thoma u ‘vhonetshela ḽifhasi,’ zwine zwa sumbedzisa uri muthu a re ḽifhasini o vha a tshi nga kona u vhona tshenetshi tshedza.—Genesi 1:17.
U ya nga Bivhili, ḽifhasi ḽi na miṅwaha mingana ḽo sikwa?
Bivhili a i ambi uri ho no fhela miṅwaha mingana ḽifhasi ḽo sikwa. Genesi 1:1 i amba uri fhethu hoṱhe, u katela na ḽifhasi ḽashu zwo vha na mathomo. Zwenezwi a zwi hanedzani na zwine zwa ambiwa nga vha saintsi nga ha uri ḽifhasi ḽi na miṅwaha mingana ḽo sikwa.