ZWI a takadza u vhona vhaswa vhanzhi vha Dziṱhanzi vha tshi khou leludza vhutshilo havho uri vha kone u ṱanḓavhudza vhuḓinḓa havho ha Vhukriste. (Mat. 6:22) Ndi tshanduko dzifhio dzine vha dzi ita? Ndi milingo ifhio ine vha ṱangana nayo? U itela wana phindulo, kha ri ṱhogomele tsumbo ya vhaṅwe vhe vha shuma ngei Mexico.

Dustin na Jassa vhane vha bva ngei United States vho vhingana nga January 2007. Nga murahunyana, vho kona u renga tshikepe tshee vha fhedza ṅwaha woṱhe vha tshi khou dzula khatsho. Tshikepe tshavho tsho vha tsho vhofhiwa tsini na Astoria, Oregon, U.S.A., kha ḓorobo yo nakaho i re na mivhundu i re ḓakani na thavha dzo tibedzwaho nga mahaḓa, tsini na Lwanzhe lwa Pacific. Dustin o ri: “Huṅwe na huṅwe hune na sedza hone, ho vha ho nakesa!” Vhenevho vhavhingani vho pfa u nga vha khou tshila vhutshilo vhu leluwaho, vho ḓitika nga Yehova. Vho ri: ‘Ri dzula kha tshikepe tshi re mithara dza 8, ri na mushumo wa u ḓitshidza u si wa tshifhinga tshoṱhe, ri tshivhidzoni tsha luambo lusili, nahone nga zwiṅwe zwifhinga ri dzhia vhavulanḓila ha u thusa.’ Fhedzi nga murahu ha tshifhinga, vho phetha ngauri vho vha vha tshi khou ḓi fhura. Dustin o ri: “Nṱhani ha u tikedza tshivhidzo, ro vha ri tshi fhedza tshifhinga tshinzhi ri tshi khou lugisa tshikepe tshashu. Ro vha ri tshi zwi ḓivha uri itela u vhea Yehova u thoma vhutshiloni hashu, ro vha ri tshi fanela u ita tshanduko.”

 Jassa o dovha a ri: “Musi ndi sa athu u vhingwa, ndo vha ndi tshi dzula Mexico ndi tshi ṱanganela tshivhidzoni tsha Luisimane. Ndo takalela u shuma henefho, ndi tshi tama na u humela murahu.” Nga tshifhinga tshavho tsha vhurabeli ha muṱa, Dustin na Jassa vho vha vha tshi ṱoḓa u khwaṱhisa lutamo lwavho lwa u ya u shuma kha maṅwe mashango. Vho thoma u vhala nganea-vhutshilo dza vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vhe vha pfulutshela kha maṅwe mashango he masimu a vha o lindela u kaṋiwa. (Yoh. 4:35) Dustin o ri: “Ro vha ri tshi ṱoḓa u tshenzhela dakalo ḽi fanaho.” Musi vha tshi pfa dziṅwe khonani dzavho dza ngei Mexico dzi tshi vha vhudza uri hu na tshigwada tshiswa tsho vhumbwaho tshine tsha ṱoḓa thuso, Dustin na Jassa vho mbo ḓi ita phetho. Vho litsha mishumo yavho, vha rengisa tshikepe tshavho vha pfulutshela Mexico.

Dustin na Jassa vho dzula ḓoroboni ya Tecomán—ine ya kha ḓi vha tsini na Lwanzhe lwa Pacific, fhedzi i re kha khilomithara dza 4 300 tshipembe ha Astoria. Dustin o ri: “Nṱhani ha muya u rotholelaho na u vhona dzithavha dzo nakaho, ro vha ro sedzana na mufhiso wo kalulaho na u vhona miri minzhi-minzhi ya zwikavhavhe. Mathomoni ro vha ri sa wani mishumo. Samusi vhe si na tshelede, vho vha vha tshi ḽa raisi na dziṋawa luvhili nga vhege.” Jassa o ri: “Musi ri si tsha kona u konḓelela u ḽa zwenezwo zwiḽiwa ḓuvha na ḓuvha, vhagudiswa vhashu vha Bivhili vho ri ṋea manngo, miomva, mapapawe na bege yo ḓalaho zwikavhavhe!” Nga u ya ha tshifhinga, vhenevho vhavhingani vho wana mushumo kha tshikolo tshine tsha gudisa kha Inthanethe tsha ngei Taiwan. Zwino tshelede ine vha i wana kha mushumo wonoyo i vha thusa u kona u ṱhogomela ṱhoḓea dzavho dza ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe.

Dustin na Jassa vha ḓipfa hani nga vhutshilo havho huswa? Vha ri: “U pfuluwa hashu ndi tshithu tsha khwine u fhira zwoṱhe zwe ra vhuya ra zwi ita. Vhushaka hashu na Yehova na vhune ra vha naho vhukati hashu ho no khwaṱha nga maanḓa zwino u fhira zwe ra vha ro zwi lavhelela. Ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe ri ita zwithu zwinzhi ri vhavhili—u ya tshumeloni ya tsimu, u haseledza nḓila ine ra nga thusa ngayo vhagudiswa vhashu vha Bivhili, u lugiselela miṱangano. Zwiṅwe hafhu, a ri tshee na mitsiko ye ra vha ri nayo tshifhingani tsho fhiraho.” Vho dovha vha ri: “Zwino ri ḓivha zwithu zwe ra vha ri sa zwi pfesesi nga vhuḓalo mathomoni—vhungoho ha fulufhedziso ḽi re kha Psalme ya 34:8 ine ya ri: ‘Thetshelani ni vhone vhuthu ha Yehova.’”

Hu na vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha 2 900—vha re mbinganoni na vha siho mbinganoni, vhane vhunzhi havho vha vha miṅwahani ya vhu-20 na ya vhu-30—vhe vha pfulutshela u yo shuma madzinguni a Mexico hu re na ṱhoḓea khulwane ya vhahuweleli vha Muvhuso. Ndi ngani dzenedzi Ṱhanzi dzoṱhe dzo khetha u ita wonoyu mushumo u konḓaho? Musi hu tshi vhudziswa vhaṅwe vhavho yeneyo mbudziso, vho ṋea zwiitisi zwiraru. Ndi zwifhio?

 U itela u sumbedza uri vha funa Yehova na vhahashu. Leticia o lovhedzwa e na miṅwaha ya 18. O ri: “Musi ndi tshi ḓiṋekedzela kha Yehova, ndo vha ndi tshi pfesesa uri zwenezwi zwi amba uri ndi fanela u mu shumela nga mbilu yoṱhe na nga muya woṱhe. Nga zwenezwo, u itela u sumbedza uri ndi funa Yehova nga mbilu yoṱhe, ndo vha ndi tshi ṱoḓa u shumisa tshifhinga tshanga tsho engedzeaho na maanḓa anga tshumeloni yawe.” (Marko 12:30) Hermilo, ane zwino o no vhingana na Leticia, o vha e miṅwahani yawe ya vhu-20 musi a tshi pfulutshela u yo shuma hu re na ṱhoḓea khulwane ya vhahuweleli vha Muvhuso. O ri: “Ndo zwi ṱhogomela uri u thusa vhathu u fusha ṱhoḓea yavho ya lwa muya ndi yone nḓila ya khwine ya u sumbedza uri ndi funa vhahashu.” (Marko 12:31) Nga zwenezwo, o pfulutshela ḓoroboni ṱhukhu a tshi bva ḓoroboni yo bvelaho phanḓa ya Monterrey he a vha a tshi shuma banngani, a tshi tshila vhutshilo ha u kapula mapfura nga lebula.

U itela u tshenzhela dakalo ḽa vhukuma ḽa tshifhinga tshilapfu. Nga murahunyana ha u lovhedzwa hawe, Leticia o ṱuwa na wahashu wa tshisadzini wa muvulanḓila a re na tshenzhelo, vha ya ḓoroboni i re kule, he vha huwelela hone ṅwedzi woṱhe. Leticia o ri: “Ndo mangadzwa vhukuma nga zwe nda zwi vhona. U vhona nḓila ye vha aravha ngayo mulaedza wa Muvhuso we ra u haseledza navho, zwo nṋea dakalo ḽihulu. Musi wonoyo ṅwedzi u tshi fhela, ndo ḓivhudza uri, ‘Hezwi ndi zwine nda ṱoḓa u zwi ita vhutshiloni hanga hoṱhe!’” Nga hu fanaho, wahashu wa tshisadzini a songo vhingwaho a re miṅwahani ya vhu-20 ane a pfi Essly, o amba u ri zwe zwa mu kunga u ita yeneyi tshumelo ndi u vhona dakalo ḽa vhahashu. Musi e tshikoloni tsha murole wa nṱha, o ṱangana na Ṱhanzi dzi fhiseaho dze dza vha dzi tshi shuma fhethu hu re na ṱhoḓea khulwane. O ri: “U vhona dakalo ḽa vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini zwo ita uri na nṋe ndi ṱoḓe u tshila nga nḓila i fanaho na yavho.” Hu na vhahashu vha tshisadzini vhanzhi vhe vha aravha nga nḓila i fanaho na ya Essly. Ngei Mexico, hu na vhahashu vha tshisadzini vha fhiraho 680 vhane vha khou shuma fhethu hu re na ṱhoḓea khulwane. Vho vhetshela vhahulwane na vhaṱuku tsumbo yavhuḓi lungafhani!

U tshila vhutshilo vhu re na ndivho na vhu fushaho. Musi o no fhedza tshikolo tsha murole wa nṱha, Essly o wana basari ya u ya yunivesithi. Thangana dza murole dzo mu ṱuṱuwedza uri a ṱanganedze basari yeneyo u itela uri a tshile “vhutshilo ho ḓoweleaho”—vhune ha katela u wana digirii ya yunivesithi, mushumo, goloi, na tshifhinga tsha u endela maṅwe mashango. Naho zwo ralo, ho ngo thetshelesa nyeletshedzo dzavho. Essly o ri: “Khonani dzanga dza Vhakriste dzi si gathi dzo tovhola zwenezwi zwithu, nahone ndo ṱhogomela uri a dzo ngo tsha livhisa ṱhogomelo kha zwipikwa zwa lwa muya. Ndo dovha nda zwi ṱhogomela uri dzo fheleledza dzi na thaidzo nnzhi musi dzi tshi dzhenelela kha mafhungo a ḽino shango. Ndo vha ndi tshi ṱoḓa u shumisa vhuswa hanga u itela u shumela Yehova nga vhuḓalo.”

Essly o ita dziṅwe khoso u itela uri a kone u wana mushumo une wa ḓo ita uri a kone u ḓiṱhogomela musi a tshi khou vula nḓila, nahone o mbo ḓi pfulutshela fhethu  he vhahuweleli vha Muvhuso vha vha vha tshi khou ṱoḓea nga u ṱavhanya. O ita na u guda luṅwe luambo lune lwa ambiwa nga Vhaotomi na Vhatlapaneco. Zwa zwino, musi a tshi sedza zwe zwa itea miṅwahani miraru ye a thoma u huwelela ngayo masimuni a re kule, o ri: “U shuma fhethu hu re na ṱhoḓea khulwane zwo ita uri ndi fushee na u ri vhutshilo hanga vhu vhe na ndivho. Zwa ndeme vhukuma, zwo ita uri ndi vhe na vhushaka ha tsini-tsini na Yehova.” Phillip na Racquel, vhavhingani vha re miṅwahani yavho ya u thoma ya vhu-30 vha ngei United States na vhone vha a tenda. Vho ri: “Shango ḽi khou shanduka nga u ṱavhanya lune vhathu vhanzhi vha vhona u nga vhutshilo havho a ho ngo dzika. Fhedzi u shuma fhethu hune vhathu vhanzhi vha kha ḓi thetshelesa mulaedza wa Bivhili zwi ri ṋea ndivho ya vhukuma vhutshiloni. Zwi a fusha vhukuma!”

Ndi ngoho uri u shuma fhethu hu re na ṱhoḓea khulwane ya vhahuweleli na zwone zwi na khaedu. Iṅwe ya dzenedzo khaedu ndi u ḓivha nḓila ine wa ḓo ḓitikedza ngayo nga zwa masheleni. U itela uri muthu a kone u ita nga u ralo, u fanela u ḓiimisela u shandula zwiṅwe zwithu u tendelana na fhethu hune a ḓo shuma hone. Verónica muvulanḓila a re na tshenzhelo o ṱalutshedza a ri: “Huṅwe fhethu he nda vhuya nda shuma hone, ndo vha ndi tshi bika na u rengisa zwiḽiwa zwi sa ḓuri. Huṅwe, ndo vha ndi tshi rengisa zwiambaro na u gera vhathu mavhudzi. Zwa zwino, ndi kunakisa dzinnḓu, nda dovha nda funza vhabebi vhaswa uri vha nga davhidzana hani na vhana vhavho.”

U ḓowela mvelele na mikhuvha ya vhaṅwe vhathu zwi nga vha khaedu musi u tshi dzula vhukati ha vhathu vha luṅwe lushaka kule-kule. Zwenezwo ndi zwe zwa tshenzhelwa nga Phillip na Racquel musi vha tshi shuma tsimuni ya vhathu vhane vha amba Lunahuatl. Phillip o ri: “Mvelele dzashu dzo vha dzi sa fani na luthihi.” Ndi mini zwe zwa vha thusa uri vha kone u ḓowela vhuimo honoho? O ri: “Ro livhisa ṱhogomelo kha zwithu zwavhuḓi zwe ra zwi ṱhogomela kha vhathu vhane vha amba Lunahuatl—zwi ngaho vhushaka ha tsini vhune miṱa ya vha naho, u fulufhedzea havho musi vha tshi shumisana na vhaṅwe vhathu, na nḓila yavho ya u vha na mafunda.” Racquel o dovha a ri: “Ro guda zwinzhi musi ri tshi khou shumisana na vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha lwonolwo lushaka.”

Arali ni tshi ṱoḓa u shuma masimuni a re kule hune ha ṱoḓea thuso, ni nga ita mini u itela u ḓilugiselela? Vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha re na tshenzhelo kha tshumelo ya mufuda wonoyu vha ri: Musi ni sa athu pfuluwa, thomani nga u leludza vhutshilo haṋu, ni gude u fushea nga zwine na vha nazwo. (Vha-Fil. 4:11, 12) Ndi zwifhio zwiṅwe zwine na nga zwi ita? Leticia o ri: “Ndo vha ndi tshi iledza mushumo wa u ḓitshidza une wa ṱoḓa ndi tshi vha fhethu huthihi tshifhinga tshilapfu. Ndo vha ndi tshi ṱoḓa u pfuluwa tshifhinga tshiṅwe na tshiṅwe—musi zwi tshi ṱoḓea na u ya hune nda khou ṱoḓea hone.” Hermilo o ri: “Ndo guda u bika, u kuvha, na u aina.” Verónica o ri: “Musi ndi tshi kha ḓi dzula hayani na vhabebi vhanga na vhana vhahashu, ndo vha ndi tshi thusa u kunakisa, nda guda na u lugiselela zwiḽiwa zwi re na pfushi zwi sa ḓuri. Ndo guda na u vhulunga tshelede.”

Levi na Amelia, vha ngei United States vho no fhedzaho miṅwaha ya malo vho vhingana, vho amba uri u rabela nga ho livhaho zwo vha thusa uri vha kone u ḓilugiselela u yo shuma Mexico. Levi o ri: “Ro vhalela uri ho vha hu tshi ḓo ṱoḓea tshelede nngafhani u itela u fhedza ṅwaha ri tshi khou shuma kha ḽiṅwe shango, nahone ra humbela Yehova nga thabelo uri a ri thuse u wana tshelede yeneyo.” Hu sa athu fhela miṅwedzi minzhi, vho kona u vhulunga tshelede yoṱhe ye vha i bula thabeloni yavho, vha mbo ḓi pfuluwa nga u ṱavhanya. Levi o ri: “Yehova o fhindula thabelo yashu yo livhaho, ndi ngazwo na riṋe ro vha ro tea u ita zwithu u tendelana na khumbelo yashu.” Amelia o ri: “Ro vha ri tshi humbula uri ri ḓo dzula ṅwaha muthihi fhedzi, fhedzi ho no fhela miṅwaha ya sumbe ri fhano, nahone a ro ngo ḓiimisela u ṱuwa! U dzula fhano zwi ri thusa u tshenzhela thuso ya Yehova nga ho livhaho. Ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe, ri vhona vhuṱanzi ha vhuḓi hawe.”

Adam na Jennifer, vhavhingani vha ngei United States vhane vha khou shuma tsimuni ya Luisimane ngei Mexico, na vhone vho sumbedza ndeme ya thabelo. Vho ri: “Ni songo lindela zwithu zwi tshi dzudzanyea nga vhuḓalo. Rabelani Yehova nga ha lutamo lwa vhoiwe lwa u shuma kha ḽiṅwe shango, nahone ni ite zwithu u tendelana na thabelo ya vhoiwe. Leludzani vhutshilo ha vhoiwe, ṅwalelani ofisi ya davhi ya hune na ṱoḓa u shuma hone, nahone musi no no vhala masheleni a vhoiwe, pfuluwani!” * Arali na ita nga u ralo, ni nga lavhelela vhutshilo vhu takadzaho na vhu vhuyedzaho vhukuma nga lwa muya.