Ndi Ngani Ri Tshi Fanela U Livhiswa Nga Muya Wa Mudzimu?
Ndi Ngani Ri Tshi Fanela U Livhiswa Nga Muya Wa Mudzimu?
“U Mudzimu wanga; Muya wau wa vhuḓi nga u ntshimbidze.”—PS. 143:10.
1. Ndi mini zwine zwa ita uri maginethe u kokodze tsimbi?
NAA no no vhuya na vhea ṋeleṱe tsini na maginethe? Nga u ṱavhanya maginethe u kokodza yeneyo ṋeleṱe. Ndi ngani zwi tshi itea nga u ralo? Ndi ngauri maginethe u na maanḓa a sa vhonali ane a kokodza zwithu zwa tsimbi. Ndi kale vhathu vha tshi shumisa maginethe u ṱoḓa zwithu zwa tsimbi.
2, 3. (a) Ndi maanḓa afhio e Yehova a a shumisa miṅwahani minzhi yo fhiraho? (b) Ndi ngani ri tshi fanela u lavhelela uri maanḓa a shumaho a Mudzimu a sa vhonali a ri livhise ṋamusi?
2 Hu na maṅwe maanḓa a sa vhonali ane a vha a ndeme u itela u ri livhisa. Ndi afhio eneo maanḓa? Ndi o ṱaluswaho kha ndimana dza u thoma dza Bivhili. Musi bugu ya Genesi i tshi amba nga zwe Yehova a zwi ita miṅwahani minzhi yo fhiraho i ri: “U rangani Mudzimu o sika ḽiṱaḓulu na ḽifhasi.” Musi a tshi ita zwenezwo, o rumela maanḓa awe mahulwane, ngauri mafhungo ane a amba nga ha tsiko a engedza nga uri: “Hó [vha ho] alama Muya wa Mudzimu.” (Gen. 1:1, 2) Ndi muya ufhio we wa vha u tshi khou shuma? Ndi muya mukhethwa—maanḓa o shumiswaho musi hu tshi sikwa zwithu. Roṱhe ri khou tshila nge Yehova a shumisa wonoyo muya u itela u sika zwithu zwawe zwoṱhe.—Yobo 33:4; Ps. 104:30.
3 Sa vhathu vha tshilaho, naa ri fanela u lavhelela uri maanḓa a shumaho a Mudzimu a shume na vhutshiloni hashu? Yesu Murwa wa Mudzimu o vha a tshi zwi ḓivha uri eneo maanḓa a fanela u shuma vhutshiloni hashu ngauri o vhudza vhafunziwa vhawe uri: “Muya . . . u ḓo ni funzedza nḓila dza kha mafhungo-ngoho oṱhe.” (Yoh. 16:13) Wonoyu muya ndi mini nahone ndi ngani ri tshi fanela u ṱoḓa u livhiswa ngawo?
Zwine Muya Mukhethwa Wa Vha Zwone
4, 5. (a) Vhathu vhane vha tenda kha Vhuraruthihi vha na mahumbulele afhio o khakheaho nga ha muya mukhethwa? (b) Ni nga ṱalusa hani zwine muya mukhethwa wa vha zwone?
4 Zwi nga kha ḓi itea uri vhaṅwe vhathu vhane na ṱangana navho tsimuni vha na mavhonele a si a maṅwalo nga ha muya mukhethwa. Vhathu vhane vha tenda kha pfunzo ya Vhuraruthihi vha na mahumbulele o khakheaho a uri muya mukhethwa ndi muthu wa muya ane a lingana na Mudzimu Khotsi. (1 Vha-Kor. 8:6) Fhedzi zwi tou vha khagala uri pfunzothendwa ya Vhuraruthihi a i tendelani na Maṅwalo.
5 Nga zwenezwo, muya mukhethwa ndi mini? Kha bugu ya Genesi 1:2, ipfi ḽa Luheberu ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri “muya” ḽi dovha ḽa amba “muya u vhudzulaho.” Naho ri sa koni u vhona muya u vhudzulaho, ri a kona u vhona zwine wa zwi ita. Samusi muya une wa vhudzula u sa vhonali nahone u na maanḓa, na muya mukhethwa u sa farei une wa si vhe muthu a u vhonali, fhedzi u a kona u bveledza zwithu. Wonoyu muya ndi maanḓa a bvaho ha Mudzimu nahone u u ṋea vhathu kana zwithu u itela u ḓadzisa zwine a funa zwi tshi itwa. Naa zwi a konḓa u tenda uri maanḓa a mangadzaho nga u rali a bva kha Tshisima tshikhethwa, Mudzimu Ramaanḓaoṱhe? Na khathihi!—Vhalani Yesaya 40:12, 13.
6. Ndi zwithu zwifhio zwa ndeme zwe Davida a zwi humbela kha Yehova?
6 Naa Yehova a nga kona u bvela phanḓa a tshi shumisa muya wawe u itela u ri livhisa vhutshiloni? O fulufhedzisa mupsalme Davida uri: “Ndi ḓo U funza nda U sumbedza nḓila iné wa pfi U i fare.” (Ps. 32:8) Naa Davida o vha a tshi ṱoḓa u livhiswa? Ee, ngauri o humbela Yehova a ri: “Mpfunze u ita zwi takadzaho Iwe, ngauri U Mudzimu wanga; Muya wau wa vhuḓi nga u ntshimbidze.” (Ps. 143:10) Na riṋe ri fanela u ṱoḓa na u ḓiimisela u livhiswa nga muya wa Mudzimu. Ndi ngani zwo ralo? Ṱhogomelani zwiitisi zwiṋa.
A Ri Koni U Ḓilivhisa
7, 8. (a) Ndi ngani ri sa koni u ḓilivhisa arali ri sa thuswi nga Mudzimu? (b) Fanyisani uri ndi ngani ri sa ḓo kona u ḓilivhisa kha ano maitele mavhi a zwithu.
7 Tsha u thoma, ri fanela u ṱoḓa u livhiswa nga muya wa Mudzimu ngauri a ri koni u ḓilivhisa. “U livhisa” zwi amba “u sumbedza nḓila ine ya fanela u dzhiiwa.” Naho zwo ralo, Yehova ho ngo ri sika ri na vhukoni ha u ḓilivhisa, zwihuluhulu nga nṱhani ha uri a ro ngo fhelela. Muporofita wawe Yeremia o ṅwala uri: “Yehova! Ndi a zwi ḓivha, muthu dzinḓila dzawe ha dzi vhusi; munna hune a ya ha ḓi-isi na̗ u̗ kanda a khwaṱhisa.” (Yer. 10:23) Ndi ngani zwo ralo? Yeremia o pfa Mudzimu a tshi amba uri ndi ngani ri sa koni u ḓilivhisa. A tshi ambela kha zwine ra vha zwone nga ngomu, Yehova o ri: “Mbilu ndi yone mudzia-tshimbevha vhukuma, ndi mmbi; i nga ḓihwa nga nnyi?”—Yer. 17:9; Mat. 15:19.
8 Zwi nga vha vhutsilu vhukuma uri muthu a si na tshenzhelo a tshimbile ḓakani e eṱhe e si na muthu ane a ḓivha nḓila kana a si na mapa. U sa ḓivha nḓila ya u sedzana na zwiimo zwi konḓaho zwa ḓakani na nḓila ine ya nga mu swikisa hune a khou ya hone o tsireledzea zwi nga vhea vhutshilo hawe khomboni. Nga hu fanaho muthu ane a humbula uri a nga ḓilivhisa vhutshiloni kha ḽino shango ḽivhi a sa thuswi nga Mudzimu u vha a tshi khou vhea vhutshilo hawe khomboni. Tshithu tshine ra nga tshi ita u itela uri ri kone u tshila kha ano maitele a zwithu ndi u humbela Yehova nga thabelo u fana na Davida we a ri: “Ndi fara ṋayo dzau nda khwaṱhisa, uri milenzhe yanga i si pambuwe.” (Ps. 17:5; 23:3) Zwi nga konadzea hani u wana honoho vhulivhisi?
9. Samusi zwo sumbedzwa kha siaṱari 17, muya wa Mudzimu u nga ri livhisa hani?
9 Arali ri tshi ḓiṱukufhadza nahone ro ḓiimisela u ḓitika nga Yehova, u ḓo ri ṋea muya wawe mukhethwa u itela uri u livhise ṋayo dzashu. Eneo maanḓa a shumaho a ḓo ri thusa hani? Yesu o ṱalutshedza vhafunziwa vhawe a ri: “Muimeleli, Muya mukhethwa, ané Khotsi a ḓo mu ruma dzinani ḽanga, onoyo u ḓo ni funza zwoṱhe, u ḓo ni eletshedza zwoṱhe zwe nda ni vhudza.” (Yoh. 14:26) Musi ri tshi guda Ipfi ḽa Mudzimu tshifhinga tshoṱhe, u katela na zwoṱhe zwe zwa ambiwa nga Kristo, muya mukhethwa u ḓo ri ita uri ri pfesese khwine vhuṱali ha Yehova vhuhulwane u itela uri ri kone u ita zwine a zwi funa nga vhuḓalo. (1 Vha-Kor. 2:10) Zwiṅwe hafhu, naho arali zwiimo zwa shanduka ri songo zwi lavhelela vhutshiloni hashu, muya u ḓo ri sumbedza nḓila. U ḓo ri humbudza maitele a Bivhili ane ra a ḓivha na u ri thusa u pfesesa nḓila ine ra nga a shumisa ngayo u itela u livhisa ṋayo dzashu.
Yesu O Livhiswa Nga Muya Wa Mudzimu
10, 11. Ndi mini zwe Murwa mubebwa e eṱhe wa Mudzimu a zwi lavhelela malugana na muya mukhethwa, nahone ndi mini zwe a zwi tshenzhela?
10 Tshiitisi tsha vhuvhili tsha uri ri ṱoḓe u livhiswa nga muya mukhethwa ndi uri Mudzimu o livhisa Murwa wawe ngawo. Musi a sa athu ḓa kha ḽifhasi, Murwa mubebwa e eṱhe wa Mudzimu o vha a tshi ḓivha vhuporofita vhune ha ri: “Muya wa Yehova u ḓo dzula ú khae’, muya wa vhuṱali na wa ṱhalukanyo, na muya wa nyeletshedzo na wa maanḓa, na muya wa nḓivho na wa u ofha Yehova.” (Yes. 11:2) Edzani u humbula nḓila ye Yesu a vha o lavhelela ngayo u wana thuso ya muya wa Mudzimu musi e kha ḽifhasi!
11 Maipfi a Yehova o ḓadzea. Mafhungo a Evangeli a bula zwe zwa itea nga u ṱavhanya musi Yesu o no lovhedzwa: “Huno Yesu a ṱuwa mulamboni wa Yorodane ó ḓala Muya mukhethwa; huno Muya wa mu isa sogani.” (Luka 4:1) Musi Yesu e henefho a tshi khou ḓidzima, a tshi khou rabela na u elekanya, Yehova u fanela u vha o laya na u funza Murwa wawe nga ha zwithu zwe zwa vha zwi tshi ḓo itea. Maanḓa a shumaho a Mudzimu o vha a tshi khou shuma muhumbuloni na mbiluni ya Yesu a tshi livhisa mahumbulele na phetho dzawe. Nga zwenezwo, Yesu o vha a tshi ḓivha zwine a fanela u zwi ita kha vhuimo vhuṅwe na vhuṅwe, nahone o ita kokotolo zwe Khotsi awe a ṱoḓa a tshi zwi ita.
12. Ndi ngani zwi zwa ndeme uri ri humbele muya wa Mudzimu uri u ri livhise?
12 Samusi o vha a tshi ḓivha zwe muya wa Mudzimu wa zwi ita vhutshiloni hawe, Yesu o ombedzela kha vhafunziwa vhawe uri ndi zwa ndeme u humbela muya mukhethwa na u livhiswa ngawo. (Vhalani Luka 11:9-13.) Ndi ngani zwenezwo zwi zwa ndeme kha riṋe? Ndi nga nṱhani ha uri muya mukhethwa u nga shandula mahumbulele ashu u itela uri a fane na a Kristo. (Vha-Roma 12:2; 1 Vha-Kor. 2:16) Musi ri tshi tendela muya wa Mudzimu u tshi ri livhisa vhutshiloni hashu, ri nga humbula u fana na Kristo na u edzisa tsumbo yawe.—1 Pet. 2:21.
Muya Wa Shango U Nga Ri Xedza
13. Muya wa shango ndi mini, nahone u bveledza mini?
13 Tshiitisi tsha vhuraru tsha u ṱoḓa uri muya wa Mudzimu u ri livhise ndi uri arali ri si nawo ri nga xedzwa nga muya muvhi une wa shuma vhutshiloni ha vhathu vhanzhi ṋamusi. Shango ḽi na muya waḽo u re na maanḓa une wa ṱuṱuwedza vhathu uri vha ite zwithu zwo fhambanaho tshoṱhe na zwine muya mukhethwa wa zwi bveledza kha riṋe. Nṱhani ha u ita uri vhathu vha vhe na mahumbulele a Kristo, muya wa shango u ita uri mahumbulele na zwiito zwavho zwi fane na zwa muvhusi wa ḽino shango ane a vha Sathane. (Vhalani Vha-Efesa 2:1-3; Tito 3:3.) Musi muthu a tshi ḓiṋekedzela kha muya wa shango na u ita mishumo ya ṋama, hu vha na mvelelo mmbi dzine dza ḓo mu ita uri a si wane ifa ḽa Muvhuso wa Mudzimu.—Vha-Gal. 5:19-21.
14, 15. Ri nga bvelela hani musi ri tshi lwa na muya wa shango?
14 Yehova o ri shomedzela uri ri kone u lwa na muya wa shango. Muapostola Paulo o ri: “Khwaṱhani Murenani na kha maanḓa a nungo dzawe . . . uri ni ḓo kona u pika nga musi muvhi.” (Vha-Ef. 6:10, 13) Nga muya wawe mukhethwa Yehova u a ri khwaṱhisa u itela uri ri kone u lwisana na ndingedzo dza Sathane dza u ri xedza. (Ndzumb. 12:9) Muya wa shango u na maanḓa nahone ri nga si kone u u iledza tshoṱhe. Naho zwo ralo, a ro ngo fanela u u tendela u tshi ri tshikafhadza. Muya mukhethwa u na maanḓa mahulwane nahone u ḓo ri thusa!
15 Musi muapostola Petro a tshi amba nga ha vhathu vhe vha litsha Vhukriste ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, o ri: “Vho ṱutshela nḓila yo lugaho vha xela.” (2 Pet. 2:15) Ri livhuha vhukuma uri “a ro ngo ṋewa muya wa shango, ro ṋewa Muya u bvaho Mudzimuni”! (1 Vha-Kor. 2:12) Nga thuso ya muya wa Mudzimu na nga u shumisa ndugiselelo dzoṱhe dza Yehova dzine dza ri tshimbidza nḓilani ya u luga, ri nga bvelela musi ri tshi lwa na muya wa Sathane wa ḽino shango ḽivhi.—Vha-Gal. 5:16.
Muya Mukhethwa U Bveledza Tshiaṋwiwa Tshavhuḓi
16. Ndi tshiaṋwiwa tshifhio tshine muya mukhethwa wa nga tshi bveledza kha riṋe?
16 Tshiitisi tsha vhuṋa tsha u ṱoḓa uri muya wa Mudzimu u shume kha riṋe ndi uri u bveledza tshiaṋwiwa tshavhuḓi vhutshiloni ha vhane vha tendela u livhiswa ngawo. (Vhalani Vha-Galata 5:22, 23.) Ndi nnyi kha riṋe ane a sa ṱoḓe u vha na lufuno, dakalo na mulalo zwo engedzeaho? Ndi nnyi kha riṋe ane a sa ṱoḓe u sa fhela mbilu, u vha na vhulenda na vhuthu? Ndi nnyi kha riṋe ane a sa ḓo vhuyelwa nga u vha na lutendo, u vuḓa, u konḓelela zwo engedzeaho? Muya wa Mudzimu u bveledza pfaneleo dzavhuḓi dzine dza ri vhuyedza khathihi na vhane ra tshila navho na u vha shumela. U ṱahulela tshenetshi tshiaṋwiwa ndi mushumo une wa fanela u dzula u tshi khou bvela phanḓa samusi hu si na mikano kha zwiaṋwiwa nga muya zwine ra zwi ṱoḓa na zwine ra fanela u zwi bveledza.
17. Ri nga ṱahulela hani tshipiḓa tsha tshiaṋwiwa nga muya nga ho engedzeaho?
17 Zwi ḓo vha vhuṱali u ḓiṱolisisa u itela uri ri vhe na vhungoho ha uri maipfi na zwiito zwashu zwi sumbedza uri ri livhiswa nga muya mukhethwa na u bveledza tshiaṋwiwa tshawo. (2 Vha-Kor. 13:5a; Vha-Gal. 5:25) Arali ha vha na ṱhoḓea ya uri ri ṱahulele tshiṅwe tshipiḓa tsha tshiaṋwiwa nga muya, ri fanela u shumisana na muya mukhethwa nga nḓila khulwane u itela u bveledza dzenedzo pfaneleo. Zwenezwi ri zwi ita nga u guda tshipiḓa tshiṅwe na tshiṅwe tsha tshiaṋwiwa nga muya samusi tsho dzumbululwa Bivhilini na u haseledzwa khandisoni dzashu dza Vhukriste. Nga zwenezwo, ri nga kona u vhona nḓila ine tshiaṋwiwa tsha muya tsha fanela u sumbedzwa ngayo vhutshiloni hashu na u ita vhuḓidini ha u tshi ṱahulela nga ho engedzeaho. * Musi ri tshi vhona mvelelo dza muya wa Mudzimu vhutshiloni hashu na kha vhaṅwe Vhakriste nga riṋe, ri nga kona u zwi vhona uri ndi ngani ri tshi fanela u livhiswa ngawo.
Naa Ni A Tendela Muya Wa Mudzimu U Tshi Ni Livhisa?
18. Yesu o ri vhetshela hani tsumbo ya u tendela muya wa Mudzimu u tshi ri livhisa?
18 Samusi o vha e “muḓinḓa” wa Mudzimu musi hu tshi sikwa fhethu hoṱhe, Yesu o vha a tshi ḓivha nga ha maanḓa a sa vhonali ane vhathu vha a shumisa u tandula ḽifhasi. (Mir. 8:30; Yoh. 1:3) Naho zwo ralo, Bivhilini a hu na vhuṱanzi vhu sumbedzaho uri Yesu o vhuya a ḓilivhisa nga eneo maanḓa musi e kha ḽifhasi. Bivhili yo amba uri sa muthu Yesu o tshenzhela vhuhulwane ha maanḓa a muya mukhethwa wa Mudzimu vhutshiloni hawe. O u tendela u tshi mu ṱuṱuwedza, nahone a ita zwithu u tendelana nawo. (Marko 1:12, 13; Luka 4:14) Naa na inwi no tou ralo?
19. Ndi mini zwine ra fanela u zwi ita uri muya mukhethwa u ri ṱuṱuwedze vhutshiloni?
19 Maanḓa a Mudzimu a shumaho a kha ḓi shuma mihumbuloni na mbiluni dza vhathu vhane vha a tendela uri a vha ṱuṱuwedze na u vha livhisa. Ni nga a tendela hani uri a shume na u ni livhisa fhethu ho teaho? Rabelani Yehova tshifhinga tshoṱhe uri a ni ṋee muya wawe na u ni thusa uri ni u tendele u tshi ni ṱuṱuwedza. (Vhalani Vha-Efesa 3:14-16.) Itani zwithu u tendelana na thabelo dzaṋu nga u ṱoḓa nyeletshedzo i wanalaho Ipfini ḽa Mudzimu ḽo ṅwalwaho ḽine ḽa vha Bivhili yo bveledzwaho nga muya mukhethwa. (2 Tim. 3:16, 17) Thetshelesani ndaela dza vhuṱali dzi re khayo nahone ni tende u livhiswa nga muya mukhethwa. Ivhani na lutendo lwa uri Yehova u a kona u ni livhisa kha ḽino shango ḽivhi.
[Ṱhaluso i re magumoni a siaṱari]
^ phar. 17 U itela khaseledzo ya tshipiḓa tshiṅwe na tshiṅwe tsha tshiaṋwiwa nga muya, sedzani thero ine ya ri “Fruitage of God’s Spirit” na tshiṱoho “List by Aspect” kha Dzi-Watch Tower Publications Index. Dovhani ni sedze Tshiingamo tsha ḽa 15 April, 2011, masiaṱari 18-26.
Naa No Pfesesa Mbuno Khulwane?
• Muya mukhethwa u nga kwama hani vhutshilo hashu?
• Ndi zwifhio zwiitisi zwiṋa zwa u ṱoḓa u livhiswa nga muya wa Mudzimu?
• Ndi mini zwine ra nga zwi ita uri ri kone u vhuyelwa nga vhuḓalo nga vhulivhisi ha muya mukhethwa?
[Mbudziso Dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 15]
Muya wa Mudzimu wo ṱuṱuwedza Yesu vhutshiloni hawe
[Tshifanyiso kha siaṱari 17]
Muya wa Mudzimu u shuma mihumbuloni na mbiluni dza vhathu u itela u vha ṱuṱuwedza na u vha livhisa
