Dzulani No Ḓilugiselela!
Dzulani No Ḓilugiselela!
“Dzulani-ha nó lindela, ngauri Murwa-muthu u ḓo ḓa nga tshikhathi tshiné ni si tshi ḓivhe.”—MAT. 24:44.
1, 2. (a) Ndi zwiitea zwifhio zwe zwa dzula zwo ambiwa kha vhuporofita ha Bivhili zwine zwa nga vhambedzwa na u vutshelwa nga nngwe? (b) Mvutshelo ine ya khou ḓa i ni kwama nga nḓila-ḓe?
HO VHA ho no fhela miṅwaha minzhi, muṅwe muthu a re na bvumo a tshi mvumvusa vhathu nga u tamba na nngwe dzawe dza ngei Bengal dzo gudiswaho zwavhuḓi. O ri: “Musi tshipuka tshi tshi swika hune tsha ni fulufhela, ni ḓipfa u nga no ṋewa mpho yavhuḓisa shangoni ḽoṱhe.” Fhedzi nga ḽa 3 October, 2003, u fulufhelana honoho a ho ngo tsha vha hone. Nga ḽiṅwe ḓuvha iṅwe ya nngwe dzawe i lemelaho khilogireme dza 172, yo mbo ḓi mu vutshela a songo humbulela. Musi i tshi vutshela onoyo mugudisi, o vha a songo vhuya a zwi lavhelela nahone a songo ḓilugiselela.
2 Ṱhogomelani uri na Bivhili yo dzula yo amba uri “ḽivhanda” ḽi ḓo vutshela nahone ri fanela u dzula ro ḓilugiselela. (Vhalani Ndzumbululo 17:15-18.) Ḽivhanda ḽeneḽi ḽi vutshela vhafhio? Shango ḽa Diabolo ḽi ḓo ita zwithu zwi akhamadzaho vhukuma, ngauri ḽi ḓo ḓiṱanutshela. Ḽivhanda ḽikhunwana ḽi imela United Nations, nahone “ṋanga dza fumi” dzi imela mivhuso yoṱhe ya zwa politiki. Enea madzangano a ḓo vutshela Babele Ḽihulu ḽine ḽa nga phombwe, ḽine ḽa vha muvhuso wa shango wa vhurereli ha mazwifhi, nahone a ḓo ḽi fhelisa nga nḓila ya tshiṱuhu. Zwenezwi zwi ḓo itea lini? A hu na ane a ḓivha ḓuvha na tshikhathi. (Mat. 24:36) Fhedzi ri a zwi ḓivha uri zwi ḓo itea nga tshifhinga tshee ri si tshi lavhelele na uri ho sala tshifhinga tshiṱuku tsha uri mvutshelo yeneyo i itee. (Mat. 24:44; 1 Vha-Kor. 7:29) Nga zwenezwo, ndi zwa ndeme uri ri dzule ro ḓilugiselela nga lwa muya u itela uri musi mvutshelo yeneyo i tshi itea na musi Kristo a tshi ḓa sa Muhaṱuli, a dovhe a vhe Muvhofhololi washu! (Luka 21:28) U itela u dzula ro ḓilugiselela, ri nga guda zwinzhi kha vhashumeli vha Mudzimu vha fulufhedzeaho vhe vha dzula vho ḓilugiselela na vhe vha vhona nga avho maṱo musi hu tshi ḓadzea mafulufhedziso a Mudzimu. Naa ri ḓo dzhiela nṱha tsumbo dzenedzi dze dza itea zwa vhukuma?
Dzulani No Ḓilugiselela U Fana Na Noaxe
3. Shango ḽe Noaxe a tshila khaḽo ḽo vha ḽi hani, nahone ndi ngani ḽo vha ḽi tshi ita uri zwi vhe khaedu u shumela Mudzimu nga u fulufhedzea?
3 Hu sa londwi uri misini ya Noaxe, shango ḽe a vha a tshi dzula khaḽo ḽo vha ḽo ḓala vhuvhi, o dzula o ḓilugiselela u itela u vhona u ḓadzea ha fulufhedziso ḽa Mudzimu. Edzani u humbula nga ha khaedu dze Noaxe a sedzana nadzo musi vharuṅwa vha mashandukwa vha tshi ḓishandula vha vha vhathu vha ṋama nahone vha vhinga vhasadzi vho nakaho! Samusi vharuṅwa vhenevho vho ita zwa vhudzekani na vhathu, ho mbo ḓi bebwa vhana vhahulu-hulu vha zwinaḓa, vha re “vhahali” vhe vha shumisa maanḓa avho u itela u shengedza vhaṅwe. (Gen. 6:4) Edzani u humbula nga ha vhuvemu he ha vha hone musi zwenezwi zwinaḓa zwi tshi vusa bonyongo huṅwe na huṅwe he zwa vha zwi tshi ya hone. Nga zwenezwo, vhuvhi ho mbo ḓi anda nahone nḓila ine vhathu vha humbula ngayo na ine vha ḓifara ngayo yo mbo ḓi vha mmbi nga ho kalulaho. Yehova Murena Muvhusahoṱhe o mbo ḓi vhea tshifhinga tshe a vha a tshi ḓo fhelisa ngatsho vhathu vhavhi vha misini yeneyo.—Vhalani Genesi 6:3, 5, 11, 12. *
4, 5. Vhuimo ha misini yashu vhu fana hani na ha misini ya Noaxe?
4 Yesu o porofita nga ha vhuimo ha misini yashu he ha vha vhu tshi ḓo fana na vhuimo ha misini ya Noaxe. (Mat. 24:37) Sa tsumbo, na riṋe ri khou vhona vhuṱanzi ha uri mimuya mivhi i a dzhenelela. (Ndzumb. 12:7-9, 12) Vhenevha vharuṅwa vha madimoni vho ḓishandula vha vha vhathu misini ya Noaxe. Naho zwino vho no thivhelwa uri vha sa tsha ḓishandula vha vha vhathu, vha lingedza nga nungo dzoṱhe u langa vhathu vhahulwane na vhaṱuku. Vha tshi ita zwithu nga nḓila i songo tou bvelaho khagala, vhenevha vharuṅwa vha madimoni vhane vha funesa u ita zwa vhudzekani vha takadzwa nga u ita vhuvhi na nga zwiito zwi nyadzisaho zwa vhathu vha re nga fhasi ha ṱhuṱhuwedzo yavho kha ḽifhasi.—Vha-Ef. 6:11, 12.
5 Ipfi ḽa Mudzimu ḽi ṱalusa Diabolo sa “mu-ponda-vhathu” nahone ḽi amba uri u “na maanḓa a lufu.” (Yoh. 8:44; Vha-Heb. 2:14) Fhedzi Mudzimu ha mu tendeli a tshi vhulaha muṅwe na muṅwe ane a ṱoḓa u mu vhulaha. Naho zwo ralo, tshenetshi tshivhumbiwa tshivhi tsha muya tshi na vhufhura nahone tshi a kunga. Tshi ṱuṱuwedza vhathu uri vha vhulahe vhaṅwe. Sa tsumbo, ngei United States ṅwana muthihi kha vha 142 vhane vha bebiwa u fheleledza o vhulahwa. Samusi vhuvemu ho anda nga u rali, zwi tou pfala uri Yehova u ḓo dzhiela nzhele zwine zwa khou itea misini yashu u fana na zwe a zwi ita misini ya Noaxe. U ḓo dzhia vhukando.
6, 7. Noaxe na muṱa wawe vho sumbedza lutendo na u ofha Mudzimu nga nḓila-ḓe?
6 Nga murahu, Noaxe o vhudzwa uri Mudzimu o ita phetho ya u fhelisa vhathu vhoṱhe kha ḽifhasi nga Maḓi Mahulu. (Gen. 6:13, 17) Yehova o laedza Noaxe uri a fhaṱe gungwa ḽe ḽa vha ḽi tshi nga bogisi ḽihulu. Noaxe na muṱa wawe vho mbo ḓi thoma u fhaṱa gungwa. Ndi mini zwe zwa vha thusa u thetshelesa na u dzula vho ḓilugiselela musi khaṱulo ya Mudzimu i tshi swika?
7 U vha na lutendo lwo dzikaho na u ofha Mudzimu ndi zwone zwe zwa ita uri Noaxe na muṱa wawe vha thetshelese ndaela ya Mudzimu. (Gen. 6:22; Vha-Heb. 11:7) Sa ṱhoho ya muṱa, Noaxe o vha a tshi fanela u dzula o fhaṱuwa nga lwa muya na u iledza zwithu zwivhi zwe zwa vha zwi tshi itwa nga vhathu vho mu tangaho. (Gen. 6:9) O vha a tshi ḓivha uri vha muṱa wawe vho vha vha tshi fanela u dzula vho fhaṱuwa u itela uri vha sa tshinyadzwe nga vhathu vho vha tangaho vha re na vhuvemu na vha re na mavhonele o khakheaho. Zwo vha zwi zwa ndeme uri vha sa vhilaedziswe nga maanḓa nga zwiitea zwa vhutshilo ha ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Ho vha hu na mushumo we Mudzimu a vha a tshi ṱoḓa uri vha u ite, nahone zwo vha zwi zwa ndeme uri muṱa woṱhe u livhise ṱhogomelo kha u ita mushumo wonoyo.—Vhalani Genesi 6:14, 18.
Noaxe Na Muṱa Wawe Vho Dzula Vho Ḓilugiselela
8. Ndi mini zwine zwa sumbedza uri vha muṱa wa Noaxe vho vha vho ḓikumedzela kha Mudzimu?
8 Mafhungo a re Bivhilini a livhisa ṱhogomelo kha Noaxe sa ene we a vha e ṱhoho ya muṱa, fhedzi mufumakadzi wa Noaxe na vharwa vhawe na vhafumakadzi vhavho vho vha vhe vhagwadameli vha Yehova. Muporofita Hesekiele o khwaṱhisedza mafhungo enea. O amba uri arali Noaxe o vha a tshi khou tshila misini ya Hesekiele, vhana vhawe vho vha vha sa ḓo tshidzwa nga ṅwambo wa u luga ha khotsi avho. Vho vha vho no aluwa lune vha kona u ḓiitela phetho ya u thetshelesa kana u sa thetshelesa. Nga zwenezwo, muṅwe na muṅwe wavho o sumbedza uri u funa Mudzimu na nḓila dzawe. (Hesek. 14:19, 20) Vha muṱa wa Noaxe vho ṱanganedza vhulivhisi hawe, vha vha na lutendo lu fanaho na lwawe, na u sa tendela ṱhuṱhuwedzo ya vhaṅwe i tshi ita uri vha si kone u ita mushumo we vha ṋewa nga Mudzimu.
9. Ndi vhafhio vhane misini yashu vha vha na lutendo lu fanaho na lwa Noaxe?
9 Zwi a ṱuṱuwedza vhukuma ṋamusi u vhona uri vhukati ha vhahashu shangoni ḽoṱhe, hu na vhane vha vha ṱhoho dza miṱa vhane vha khou ita zwoṱhe zwine vha nga kona u itela u edzisa Noaxe. Vha a zwi ḓivha uri a zwo ngo eḓana uri vha sokou ṱhogomela vha miṱa yavho nga u vha ṋea zwiḽiwa, zwiambaro, vhudzulo, na pfunzo. Vha fanela u dovha vha ṱhogomela na ṱhoḓea dzavho dza lwa muya. Musi vha tshi ita nga u ralo, vha vha vha tshi khou sumbedza uri vho ḓilugiselela zwine Yehova a ḓo zwi ita hu si kale.
10, 11. (a) Musi vhe gungwani, Noaxe na vha muṱa wawe vha fanela u vha vho ḓipfa hani? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine ra fanela u ḓivhudzisa dzone?
10 Noaxe, mufumakadzi wawe, na vharwa vhawe na vhafumakadzi vhavho, vha nga vha vho fhedza miṅwaha ya 50 vha tshi khou fhaṱa gungwa. Musi vha tshi khou fhaṱa gungwa ḽeneḽo, vha fanela u vha vho dzhena nga ngomu na u bvela nnḓa haḽo lunzhi-lunzhi. Vho ḽi thivha uri ḽi si dzhene maḓi, vha dzhenisa khaḽo zwiḽiwa, zwifuwo na zwipuka. Edzani u vhona tshiitea tshenetshi nga maṱo a muhumbulo. Mafheleloni, ḓuvha ḽihulu ḽo swika. Ho vha hu nga ḓuvha ḽa vhu-17, ḽa ṅwedzi wa vhuvhili wa ṅwaha wa 2370 B.C.E., nahone vho mbo ḓi dzhena gungwani. Yehova o mbo ḓi vala muṋango, nahone mvula yo mbo ḓi thoma u na. Ho vha hu si mvula yo ḓoweleaho. Ho mbo ḓi vulea zwisima zwoṱhe zwa mativha mahulu, na mabuli a ṱaḓulu a aṱama nahone ya na vhukuma. (Gen. 7:11, 16) Vhathu vhe vha vha vhe siho gungwani vho fa, ngeno vha re gungwani vho tshidzwa. Vha muṱa wa Noaxe vho ḓipfa hani? Vhukuma, vho livhuha Mudzimu zwi tshi bva mbiluni. Fhedzi a zwi timatimisi uri vha nga vha vho humbula uri, ‘Ro takala vhukuma nge ra tshimbila na Mudzimu wa ngoho nahone ra dzula ro ḓilugiselela!’ (Gen. 6:9) Naa ni a ḓivhona no ponyoka Haramagedo, nahone no takala nahone ni tshi livhuha vhukuma?
11 A hu na tshine tsha nga thivhela Ramaanḓaoṱhe u ḓadzisa fulufhedziso ḽawe ḽa u fhelisa maitele mavhi a Sathane. Ḓivhudziseni, ‘Naa ndi na fulufhelo ḽo khwaṱhaho ḽa uri zwidodombedzwa zwoṱhe zwa mafulufhedziso a Mudzimu zwi ḓo ḓadzea nga tshifhinga tshawe?’ Arali ni tshi fulufhela nga ho khwaṱhaho, dzulani no ḓilugiselela “ḓuvha ḽa Murena” ḽine ḽa khou ḓa nga u ṱavhanya.—2 Pet. 3:12.
Mushe O Dzula O Fhaṱuwa
12. Ndi mini zwe zwa vha zwi tshi nga khakhisa mavhonele a Mushe a lwa muya?
12 Kha ri haseledze iṅwe tsumbo. Musi ri tshi sedza zwithu nga mavhonele a lwa ṋama, zwi vhonala u nga Mushe o vha e kha vhuimo havhuḓi vhukuma ngei shangoni ḽa Egipita. Samusi o aluswa nga ṅwananyana wa Farao, khamusi o vha a tshi dzhielwa nṱha vhukuma a tshi ḓiphina nga zwiḽiwa zwa vhuimo ha nṱha, zwiambaro zwa nṱhesa na u dzula fhethu havhuḓi. O vha o funzea vhukuma. (Vhalani Mishumo 7:20-22.) Khamusi o vha a tshi ḓo vha muḽaifa.
13. Mushe o dzula o livhisa ṱhogomelo kha mafulufhedziso a Mudzimu nga nḓila-ḓe?
13 Zwi vhonala u nga zwe vhabebi vha Mushe vha mu gudisa a tshee muṱuku, zwo ita uri a kone u pfesesa vhufhura ha vhurabeli ha mazwifhi ha Vhaegipita. (Ek. 32:8) Maitele a zwa pfunzo a ngei Egipita na zwithu zwi vhonalaho zwa ngei pfamoni ya khosi a zwo ngo ita uri Mushe a ṱutshele vhurabeli ha ngoho. U fanela u vha o elekanya nga ha mafulufhedziso e Mudzimu a a ṋea vhomakhulukuku wawe nahone o vha a tshi tama zwi tshi bva mbiluni uri a dzule o ḓilugiselela u ita zwine Mudzimu a funa zwi tshi itwa. Zwi re zwone ndi uri Mushe o vhudza Vhaisiraele a ri: “Ndi ḓa ha inwi ndó rumiwa nga Yehova . . . Mudzimu wa Abrahamu, Mudzimu wa Isaka, Mudzimu wa Yakobo.”—Vhalani Ekisodo 3:15-17.
14. Lutendo lwa Mushe na u vha hawe na tshivhindi zwo lingwa nga nḓila-ḓe?
14 Yehova Mudzimu wa ngoho o vha e wa vhukuma kha Mushe nahone a sa fani na midzimu ya zwifanyiso i sa tshili ya ngei Egipita. O vha a tshi tshila vhutshilo hawe nga nḓila ine a tou nga u khou vhona “Uyo a sa vhonwiho.” Mushe o vha e na lutendo lwa uri vhathu vha Mudzimu vha ḓo vhofhololwa, fhedzi o vha a sa ḓivhi uri zwi ḓo itea lini. (Vha-Heb. 11:24, 25, 27) O vha a tshi tama zwi tshi bva mbiluni u vhona Vhaheberu vho vhofhololwa, nahone zwenezwo o zwi sumbedza nga u lamulela phuli ya Muisiraele ye ya vha i tshi khou tambudzwa. (Ek. 2:11, 12) Naho zwo ralo, tshifhinga tsha Yehova tsho vha tshi sa athu swika, ngauralo Mushe o vha a tshi fanela u tshila sa tshavhi shangoni ḽa kule. A zwi timatimisi uri zwo vha zwi tshi konḓa vhukuma uri o ṱutshela vhutshilo ha u kapula mapfura nga lebula ngei pfamoni ya Egipita a tshi itela u yo dzula sogani. Naho zwo ralo, Mushe o dzula o ḓilugiselela nga u dzula o fhaṱutshela nyeletshedzo dzoṱhe dze Yehova a mu ṋea dzone. Nga zwenezwo, Mudzimu o vha a tshi nga kona u mu shumisa uri a vhofholole vhahawe musi o no fhedza miṅwaha ya 40 e Midiani. Mushe o thetshelesa vhulivhisi ha Mudzimu nahone a vhuyelela Egipita. Ho vha ho no swika tshifhinga tsha uri Mushe a tevhedze ndaela ya Mudzimu na u ita mushumo wa Mudzimu nga nḓila yawe. (Ek. 3:2, 7, 8, 10) Musi a ngei Egipita, Mushe, “munna wa zwivhuya ngangoho,” o vha a tshi fanela u vha na lutendo na tshivhindi u itela u ima phanḓa ha Farao. (Num. 12:3) Ha ngo zwi ita luthihi fhedzi, musi ṱhamu dzi tshi khou ḓi bvela phanḓa dzi tshi rwa Vhaegipita, o vha a sa ḓivhi uri hu na dziṅwe ṱhamu dze dza vha dzi tshi ḓo tevhela na uri o vha a tshi ḓo vhuyelela lungana kha Farao.
15. Hu sa londwi u kulea nungo na u sedzana na vhuimo vhu si havhuḓi, ndi mini zwe zwa ṱuṱuwedza Mushe uri a dzule a tshi ṱoḓa zwibuli zwa u hulisa Khotsi awe wa ṱaḓulu?
15 Miṅwahani ya 40 ye ya tevhela, u thoma nga 1513 B.C.E. u swika nga 1473 B.C.E., Mushe o sedzana na u kulea nungo. Naho zwo ralo, o ṱoḓa zwibuli zwa u hulisa Yehova nahone o ṱuṱuwedza Vhaisiraele ngae uri vha mu hulise zwi tshi bva mbiluni. (Doit. 31:1-8) Ndi ngani? Ndi nga ṅwambo wa uri o vha a tshi funa dzina ḽa Yehova na vhuvhusahoṱhe hawe u fhira dzina ḽa ene muṋe. (Ek. 32:10-13; Num. 14:11-16) Hu sa londwi u kulea nungo na u sedzana na vhuimo vhu si havhuḓi, na riṋe ri fanela u bvela phanḓa ri tshi tikedza vhuvhusi ha Mudzimu, ri na vhungoho ha uri nḓila dzawe ndi dza vhuṱali, dzo luga, nahone ndi dza khwine-khwine u fhira dzoṱhe. (Yes. 55:8-11; Yer. 10:23) Naa ni ḓipfa nga yeneyo nḓila?
Dzulani No Karuwa!
16, 17. Ndi ngani Marko 13:35-37 i ya ndeme vhukuma kha inwi?
16 “Lavhe[le]lani ni karuwe, ngauri a ni ḓivhi uri tshifhinga tshazwo ndi tsha lini.” (Marko 13:33) Yesu o ṋea tsevho yeneyo musi a tshi amba nga ha tshiga tshe tsha vha tshi tshi ḓo ri sumbedza vhufhelo ha ano maitele mavhi a zwithu. Ṱhogomelani maipfi a Yesu a u phetha o ṅwalwaho nga Marko: “Fhaṱuwani-ha, ngauri a ni ḓivhi uri muṋe wa nnḓu u ḓo ḓa lini, kana u ḓo ḓa nga madekwana, kana u ḓo ḓa vhusiku vhuhulu, kana khuhu dzi tshi lila, kana nga ma-ḓa-u-tsha; Uri ni sa ḓo tshenuwa ó ḓa a ni wana nó eḓela. Huno zwiné nda ni vhudza, ndi vhudza vhoṱhe ndi ri: Fhaṱuwani!”—Marko 13:35-37.
17 Nyeletshedzo ya Yesu i ita uri ri humbule nga ho dzikaho. O amba nga ha zwifhinga zwiṋa zwo fhamba-fhambanaho zwa vhusiku. Nga maḓautsha, zwi a konḓa vhukuma uri muthu a dzule o fhaṱuwa, ngauri maḓautsha a thoma nga awara ya vhuraru u swika musi ḽi tshi ṱavha. Vhaḓivhi vha zwa dzinndwa vha amba uri tshenetsho ndi tshifhinga tshavhuḓi vhukuma tsha u vutshela swina, ngauri tshi vha ṋea tshibuli tshavhuḓi tsha u ḽi wana ḽo “eḓela.” Nga hu fanaho na zwino, samusi vhathu nga u tou angaredza vha si na ndavha na mulaedza wa Muvhuso, ri nga kha ḓi vha na vhuleme ha u dzula ro fhaṱuwa. Naa ri a timatima uri ri fanela u dzula ro ‘lavhelela’ nahone ro ‘karuwa’ malugana na vhufhelo he ha dzula ho ambiwa na u tshidzwa hashu?
18. Samusi ri Ṱhanzi dza Yehova, ndi ndugelo ifhio ine ra vha nayo?
18 Mugudisi wa zwipuka we ha ambiwa nga hae mathomoni o ponyoka musi a tshi vutshelwa nga nngwe ya ngei Bengal. Fhedzi vhuporofita ha Bivhili vhu amba nga ho livhaho uri vhurereli ha mazwifhi na maitele oṱhe mavhi a zwithu a nga si ponyoke vhufhelo vhune ha khou ḓa nga u ṱavhanya. (Ndzumb. 18:4-8) U nga ri vhashumeli vhoṱhe vha Mudzimu, vhaṱuku na vhahulwane, vha nga vhona uri ndi zwa ndeme lungafhani u dzula vho ḓilugiselela ḓuvha ḽa Yehova u fana na zwe zwa itwa nga Noaxe na muṱa wawe. Ri tshila shangoni ḽi sa ṱhonifhi Mudzimu nahone vhafunzi vha vhurereli ha mazwifhi, u katela na vhathu vhane vha timatima uri Mudzimu u hone, na vha sa tendi tshoṱhe uri hu na Mudzimu, vha nyadza Musiki nga zwine vha zwi amba. Fhedzi zwenezwo a zwo ngo fanela u ri kwama. Kha ri ṱhogomele tsumbo dze ra dzi haseledza nahone ri dzule ro fhaṱutshela zwibuli zwa u imelela na u hulisa Yehova samusi e “Mudzimu wa midzimu,” i ngoho ndi ene “Mudzimu muhulu wa maanḓa na wa u ofhisa.”—Doit. 10:17.
[Ṱhaluso i re magumoni a siaṱari]
^ phar. 3 U itela u wana mafhungo a ambaho nga “miṅwaha ya ḓana na mahumi mavhili” a re kha Genesi 6:3, sedzani Tshiingamo tsha ḽa 15 December, 2010, siaṱari 30.
Naa Ni A Zwi Elelwa?
• Ndi ngani Noaxe o vha o fanela u ita uri zwithu zwa muya zwi ḓe u thoma muṱani wawe?
• Zwifhinga zwine ra khou tshila khazwo zwi fana na zwa misini ya Noaxe nga nḓila-ḓe?
• Ndi ngani Mushe o dzula o livhisa ṱhogomelo kha mafulufhedziso a Yehova hu sa londwi u kulea nungo?
• Ndi vhufhio vhuporofita ha Bivhili vhune ha ita uri ni dzule no fhaṱuwa nga lwa muya?
[Mbudziso dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 25]
Noaxe na muṱa wawe vho dzula vho livhisa ṱhogomelo kha u ita mushumo wa Yehova
[Tshifanyiso kha siaṱari 26]
Mafulufhedziso a Mudzimu a ngoho o ita uri Mushe a dzule o fhaṱuwa
