Yesu Kristo u Fanela u Humbulwa nga Nḓila-ḓe?

Yesu Kristo “o vha e muṅwe wa vhathu vhe vhukuma vha vha na ṱhuṱhuwedzo khulwane u fhira vhathu vhoṱhe vhe vha vhuya vha tshila.”—“The World Book Encyclopedia.”

VHATHU vha vhuimo ha nṱha kanzhi vha humbulwa nga zwe vha vhuya vha zwi ita. Ngauralo ndi ngani vhathu vhanzhi vha tshi humbula nga ha u bebwa ha Yesu nṱhani ha u humbula nga ha zwe a zwi ita? Kha ḽa Vhudzhagane, vhunzhi ha vhathu vha amba nga ha zwiitea zwe zwa itea musi a tshi bebiwa. Ndi vhangana vhane vha humbula na u shumisa Pfunzo yawe ya vhuimo ha nṱha ya Thavhani?

Vhukuma, u bebwa ha Yesu ho vha hu hu swaeyaho vhukuma, fhedzi vhafunziwa vhawe vha u thoma vho vha vha tshi dzhiela nṱha vhukuma zwe a zwi ita na zwe a zwi funza. Ngoho  ndi ya uri Mudzimu o vha a songo livha uri u bebwa ha Kristo hu vhe ha ndeme u fhirisa vhutshilo hawe sa muthu o vhibvaho. Naho zwo ralo, Khirisimusi yo bvelela nga u ita uri ngano dza u Bebwa hawe dzi vhe dza ndeme u fhira zwine Kristo a vha zwone.

Hu kha ḓi vha na iṅwe mbudziso malugana na nḓila ine Khirisimusi ya pembelelwa ngayo. Arali Yesu a vhuya kha ḽifhasi ṋamusi, ndi mini zwine a ḓo zwi humbula malugana na zwa vhubindudzi hune ha itwa nga Khirisimusi? Miṅwaha ya zwigidi zwivhili yo fhelaho, Yesu o dalela thembele ya Yerusalema. O sinyuswa nga vhadzia-mali na vhavhambadzi vhe vha vha vha tshi khou shumisa vhuṱambo ha Tshiyuda u itela u ḓivhuyedza vhone vhaṋe. O ri: “Bvisani izwo zwithu; nnḓu ya Khotsi-anga ni songo i ita nnḓu ya mitengo.” (Yohane 2:13-16) Nga hu re khagala, Yesu ho ngo ṱanganedza u ṱanganyiswa ha zwa mabindu na vhurereli.

Miraḓo minzhi ya kereke ya Katolika ya ḽa Spain i sumbedza u vhilaela malugana na zwa mbambadzo zwine zwa itwa nga Khirisimusi. Naho zwo ralo, nḓowelo yo raloho ya zwa mbambadzo a i iledzei, musi hu tshi ṱhogomelwa midzi ya mikhuvha ine ya itwa nga Khirisimusi. Muṅwali wa mafhungo Juan Arias o ri: “Vhathu vhane vha sasaladza nḓila ine Khirisimusi ya khou vha ngayo ‘ya vhuhedeni’ zwihuluhulu vhane vha vha nga fhasi ha vhurereli ha Vhukriste vhane vha dovha vha ḓidzhenisa tshoṱhe kha honoho vhuṱambo na zwa vhubindudzi u fhirisa vhurereli vha tou vha vha sa zwi ḓivhi uri na u bva mathomoni u Pembelelwa ha u bebwa ha [Yesu] . . . ho vha hu tshi ṱanganyiswa na maṅwe maitele a vhuhedeni a Roma a u pembelelwa [ha ḓuvha].”—El País, December 24, 2001.

Miṅwahani ya zwenezwino, vhunzhi ha vhaṅwali vha mafhungo vha ḽa Spain na dzi encyclopedia vho amba nga ha mathomo a Khirisimusi a vhuhedeni u katela na he zwa mbambadzo zwa thoma hone. Malugana na ḓuvha ḽa u pembelelwa ha Khirisimusi, Enciclopedia de la Religión Católica i amba ngoho yo fhelelaho i tshi ri: “Tshiitisi tshe tsha ita uri Kereke ya Roma i khethe ḽeneḽo ḓuvha ho vha hu u itela uri vhuṱambo ha Vhakriste vhu dzhiele vhudzulo vhuṱambo ha vhuhedeni. . . . Ri a zwi ḓivha uri kha ḽa Roma nga tshenetsho tshifhinga, vhahedeni vho ṋanga ḓuvha ḽa 25 December sa ḽone ḽa u pembelela u bebwa ha ‘ḓuvha ḽi sa kundwi.’ ”

Enciclopedia Hispánica na yone i amba zwi fanaho na zwenezwo: “Ḓuvha ḽa 25 December ḽa u pembelela Khirisimusi a ḽo nga ṋangiwa nga ṅwambo wa uri ndi ḽone ḽe Yesu a bebwa ngaḽo, nṱhani hazwo ḽo ṋangiwa hu itela uri vhuṱambo he ha vha vhu tshi itwa nga vhuriha kha ḽa Roma vhu vhe ha Tshikriste.” Vharoma vho vha vha tshi pembelela hani u bva ha ḓuvha nga vhuriha? Nga u ita minyanya, zwimima, na u ṋeana dzimpho. Samusi vharangaphanḓa vha kereke vho vha vha tshi khou kundelwa u fhelisa tshoṱhe honoho vhuṱambo he ha vha ho ḓowelea, vho mbo ḓi ita uri “vhu vhe ha Tshikriste” nga u vhu vhidza uri ndi ḓuvha ḽa mabebo a Yesu nṱhani ha uri ndi ḓuvha ḽa u bebiwa ha ḓuvha.

Mathomoni a ḓana ḽa vhuṋa na ḽa vhuṱanu ḽa miṅwaha, u fheliswa ha u gwadamelwa ha ḓuvha na mikhuvha ya hone a zwo ngo fhela nga nḓila i leluwaho. Mukhethwa wa Katolika ane a pfi Augustine (we a tshila u bva nga 354-430 C.E.) o pfa a tshi fanela u ṱuṱuwedza vhatendi ngae uri vha sa hu pembelele nga ḽa 25 December samusi zwo vha zwi tshi itwa nga vhahedeni vha tshi khou itela u gwadamela ḓuvha. Na ṋamusi, vhuṱambo ha Roma ha u gwadamela ḓuvha vhu kha ḓi vha na ṱhuṱhuwedzo ya maanḓa kha vhathu.

 Vhuṱambo ho Itelwaho u Ḓimvumvusa na Zwa Mbambadzo

Maḓanani manzhi a miṅwaha o fhiraho, ho vha hu na zwithu zwinzhi zwe zwa vha zwi tshi ita uri Khirisimusi i vhe yo ḓoweleaho, u pembelelwa hayo nga vhathu vhoṱhe hu u itela u ḓimvumvusa na zwa mbambadzo. Hafhu, mikhuvha ya vhuṅwe ha vhuṱambo ha vhuriha zwihuluhulu he ha vha vhu tshi pembelelwa Yuropa devhula ho mbo ḓi itwa nga nḓila ye Vharoma vha vha vha tshi ita ngayo. * Nga ḓana ḽa vhu-20 ḽa miṅwaha, vharengisi na vhoramabindu vho tikedza mukhuvha muṅwe na muṅwe we wa vha u tshi nga ita uri vha kone u bindula nga nḓila khulwane.

Ho vha na mvelelo dzifhio? U pembelela u bebwa ha Kristo zwo mbo ḓi vha zwa ndeme u fhirisa ndeme ya zwe a bebelwa zwone. Kanzhi kha honoho u pembelelwa ha Khirisimusi dzina ḽa Kristo a ḽi vhuyi ḽa ambiwa na luthihi. Gurannḓa ine ya El País ya ḽa Spain i ri: “[Khirisimusi] ndi vhuṱambo ha shango, ha miṱa, nahone muthu muṅwe na muṅwe u pembelela honoho vhuṱambo nga nḓila ine ene muṋe a funa ngayo.”

Zwenezwo zwo ambiwaho zwi sumbedza nḓowelo ine ya khou engedzea kha ḽa Spain na kha maṅwe mashango manzhi. Naho u pembelelwa ha khirisimusi hu tshi khou bvela phanḓa u phaḓalala, nḓivho malugana na Kristo i khou fhungudzea. Zwi re zwone ndi zwa uri nḓila ine Khirisimusi ya pembelelwa ngayo i vho fana na nḓila ye ya vha i tshi pembelelwa ngayo zwifhingani zwa Roma—u ita minyanya, zwimima na u ṋeana dzimpho.

Ro Bebelwa Ṅwana

Arali sialala ḽa Khirisimusi ḽi sa tshimbidzani na Kristo, Vhakriste vha ngoho vha fanela u humbula hani u bebwa na vhutshilo ha Kristo? Maḓana a sumbe a miṅwaha nga phanḓa ha u bebwa ha Yesu, Yesaya o porofita nga hae a ri: “Ro bebelwa ṅwana, ro ṋewa murwa. Vhuhosi vhu kha shaḓa ḽawe.” (Yesaya 9:5) Ndi ngani Yesaya o amba uri u bebwa ha Yesu na u tevhekana ha zwifhinga  zwo vha zwi tshi ḓo vha zwa ndeme? Ngauri Yesu o vha a tshi ḓo vha muvhusi, muhali. O vha a tshi ḓo vhidzwa Ṋemulalo, nahone vhuhosi hawe ho vha vhu sa ḓo fhela. Zwiṅwe-hafhu, vhuvhusi ha Yesu ho vha vhu tshi ḓo tikwa “nga kuvhusele kwakwo na nga zwivhuya.”—Yesaya 9:6.

Muruṅwa Gabriele o amba maipfi o ambiwaho nga Yesaya musi a tshi ḓivhadza Maria nga ha u bebwa ha Yesu. O amba hu tshee nga phanḓa a ri: “U ḓo vha muhulwane, u ḓo pfi Murwa wa Wa-Ṱaḓulu-ṱaḓulu; huno Murena Mudzimu u ḓo mu ṋea khuluṋoni ya Davida, khotsi-awe. U ḓo vhusa nnḓu ya Yakobo lini na lini, huno vhuhosi hawe a vhu nga vhi na mugumo.” (Luka 1:32, 33) Zwi tou vha khagala uri ndeme ya u bebwa ha Yesu i tshimbidzana na mushumo we Kristo a vha a tshi ḓo u ita sa Khosi yo vhewaho ya Muvhuso wa Mudzimu. Vhuvhusi ha Kristo vhu nga ri vhuyedza roṱhe, u katela na inwi na vhane na vha funa. Muruṅwa o sumbedza uri u bebwa hawe hu ḓo ita uri “shangoni hu vhe na mulalo, vhathu vha takalelwe.”

Vhukuma, roṱhe ri a ṱulutshelwa u tshila kha shango ḽi re na mulalo na khaṱulokwayo! Fhedzi u itela uri ri ḓiphine nga mulalo une wa ḓo ḓiswa nga vhuvhusi ha Kristo, ri fanela u takadza Mudzimu nahone ri vhe na vhushaka havhuḓi nae. Yesu o amba uri vhukando ha u thoma u itela u vha na vhushaka ho raloho ndi u guda nga ha Mudzimu na Kristo. Yesu o ri: “Vhutshilo vhu sá fheli ndi uri vha ḓivhe iwe, U re Mudzimu nga ngoho Ú woṱhe; vha ḓivhe na Yesu Kristo, we wa mu ruma.”—Yohane 17:3.

Musi ro no vha na nḓivho nga ha Yesu, ri nga kha ḓi ṱoḓa u ḓivha uri u ṱoḓa ri tshi mu humbula nga nḓila-ḓe. Naa ri nga mu humbula nga u ḽa, u nwa, na u ṋeana dzimpho nga ḓuvha ḽi fanaho na ḽa vhuṱambo ha kale ha vhuhedeni? Zwenezwo zwi vhonala zwi songo ralo. Vhusikuni ha musi a sa athu fa, Yesu o vhudza vhafunziwa vhawe zwe a vha a tshi ṱoḓa uri vha zwi ite: “A re na milayo yanga, a ita zwiné ya amba, ndi ene a mpfunaho. A mpfunaho u ḓo funwa nga Khotsi-anga, na nṋe ndi ḓo mu funa nda ḓi-vhonadza kha ene.”—Yohane 14:21.

Ṱhanzi dza Yehova dzi guda Maṅwalo Makhethwa nga vhuronwane, zwine zwa vha thusa u pfesesa milayo ya Mudzimu na ya Yesu. Vha nga takalela u ni thusa uri ni pfesese dzenedzo ndaela dza ndeme u itela uri ni kone u humbula Yesu nga nḓila ine a ṱoḓa u humbulwa ngayo.

[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]

[Bogisi/Zwifanyiso kha siaṱari 6, 7]

Naa Bivhili i a Sasaladza u Ita Zwimima na u Ṋeena Zwifhiwa?

U Ṋeana Zwifhiwa

Bivhili i tikedza u ṋeana zwifhiwa, Yehova ene muṋe u vhidzwa Muṋei wa ‘zwifhiwa zwoṱhe zwavhuḓi na zwi si na tshiṱahe.’ (Yakobo 1:17) Yesu o sumbedza uri vhabebi vhavhuḓi vha ṋea vhana vhavho zwifhiwa. (Luka 11:11-13) Khonani dza Yobo na miraḓo ya muṱa wawe vho ṋea Yobo zwifhiwa musi o no fhola. (Yobo 42:11) Naho zwo ralo, u ṋea ho raloho ho vha hu sa ṱoḓi uri hu thome hu vhe na tshimima tsho khetheaho. Ho vha hu tshi bva mbiluni.—2 Vha-Korinta 9:7.

U Kuvhangana ha Miṱa

U kuvhangana ha miṱa zwi nga thusa vhukuma kha u vhumba vhuthihi ha miraḓo ya muṱa, zwihuluhulu arali vha sa tsha dzula vhoṱhe. Yesu na vhafunziwa vhawe vho ya tshimimani tsha mbingano ngei Kana, zwi tou vha khagala uri hu nga vha ho vha hu na miṱa yo kuvhanganaho na dzikhonani. (Yohane 2:1-10) Nahone kha tshifanyiso tsha Yesu tsha murwa wa ḽihwarahwara, khotsi o pembelela u vhuya ha ṅwana wawe na miṅwe miraḓo ya muṱa tshimimani, he ha vha hu na muzika na u tshiniwa.—Luka 15:21-25.

U Ḓiphina nga Zwiḽiwa Zwi Ḓifhaho

Bivhili i anzela u amba nga ha vhashumeli vha Yehova vha tshi khou ḓiphina nga zwiḽiwa zwi ḓifhaho na miraḓo ya muṱa, dzikhonani, kana vharabeli ngavho. Musi vharuṅwa vhararu vho dalela Abrahamu, o vha lugisela tshimima tshe khatsho ha vha hu tshi katelwa ṋama ya kholomo, luvhisi, mukhaha, na zwinkwa. (Genesi 18:6-8) Salomo o ṱalusa ‘u ḽa, u nwa, na u takala’ sa tshifhiwa tshi bvaho ha Mudzimu.—Muhuweleli 3:13; 8:15.

Nga hu re khagala, Mudzimu u ṱoḓa ri tshi ḓiphina nga zwiḽiwa zwavhuḓi ri na dzikhonani na miraḓo ya muṱa, nahone ha sasaladzi u ṋeana zwifhiwa. Ri na zwibuli zwinzhi zwa u ita nga u ralo tshifhinga tshiṅwe na tshiṅwe vhukati ha ṅwaha.