1. Wahashu Vho Russell na vhaṅwe vho ita mini u itela u guda Bivhili nahone mvelelo dzo vha dzifhio?

MIṄWAHANI i fhiraho 100 yo fhiraho, Wahashu Vho C. T. Russell vho thoma u kuvhangana na vhaṅwe vhagudi vha Bivhili. Vho vha vha tshi khou ṱoḓa u guda zwine Bivhili ya zwi amba nga ha Yehova, Yesu, tshirengululi na zwine zwa itea musi muthu a tshi fa. Nḓila ye vha zwi ita ngayo yo vha yo leluwa. Muṅwe o vha a tshi vhudzisa mbudziso nahone vhoṱhe vha ṱolisisa maṅwalo a tshimbidzanaho na yeneyo mbudziso. Musi vho no fhedza, vho vha vha tshi ṅwala fhasi zwe vha zwi wana. Yehova o vha thusa u pfesesa zwithu zwinzhi Bivhilini nahone zwe vha zwi wana ndi zwa ndeme na kha riṋe.

2. Ndi mini zwine nga tshiṅwe tshifhinga zwa nga ita uri ri si pfesese vhuporofita nga nḓila yo teaho?

² Vhenevho vhagudi vha Bivhili vho zwi vhona uri zwi a konḓa u pfesesa vhuporofita u fhira u pfesesa maṅwe mafhungo a re Bivhilini. Ndi ngani? Ndi ngauri kanzhi zwo leluwa u pfesesa vhuporofita musi vhu tshi khou itea kana ho no itea. Fhedzi hu na tshiṅwe tshiitisi. Ri tea u guda mafhungo oṱhe a tshimbidzanaho na honoho vhuporofita u itela uri ri vhu pfesese. Arali ra siedza maṅwe mafhungo, zwi nga ita uri ri si vhu pfesese nga nḓila yo teaho. Zwi vhonala u nga ndi zwe ra vha ro zwi ita kha vhuporofita ha Yoele. Kha ri ṱolisise honoho vhuporofita, ri vhone uri ndi ngani ri tshi tea u shandula nḓila ine ra vhu pfesesa ngayo.

3-4. Ro vha ri tshi pfesesa hani vhuporofita vhu re kha Yoele 2:7-9?

³ Vhalani Yoele 2:7-9. Yoele u porofita nga ha guma ḽa nzie ḽine ḽa ḓo tshinyadza shango ḽa Isiraele. U amba uri dzenedzo nzie dzi na maṋo na ṱhaha dzi ngaho dza ndau nahone dzi ḓo  ḽa zwimela zwoṱhe zwa Isiraele. (Yoele 1:4, 6) Ho fhela miṅwaha minzhi ri tshi tenda uri honovhu vhuporofita vhu amba uri vhathu vha Yehova vha ḓo bvela phanḓa vha tshi khou huwelela sa guma ḽa nzie. Vho vha vha tshi ḓo zwi ita vha sa thivhelwi nga tshithu. Ro vha ri tshi pfesesa uri wonoyu mushumo wa u huwelela u ḓo tshinya ‘shango’ kana vhathu vha vhurereli ha mazwifhi. *

⁴ Arali ra vhala kha Yoele 2:7-9 fhedzi, nḓila ye ra vha ri tshi pfesesa ngayo honovhu vhuporofita i nga vhonala i yone. Fhedzi musi ri tshi sedza maṅwe mafhungo ane a tshimbidzana na dzenedzo ndimana, ri a kona u vhona uri ri tea u shandula nḓila ye ra vha ri tshi vhu pfesesa ngayo. Hu na zwiitisi zwiṋa zwi itaho uri ri shandule nḓila ine ra pfesesa ngayo honovhu vhuporofita, kha ri ambe nga hazwo.

5-6. Ndi mbudziso ifhio ine ra nga ḓivhudzisa musi ri tshi vhala (a) Yoele 2:20? (b) Yoele 2:25?

⁵ Tsha u thoma, ṱhogomelani zwe Yehova a fhulufhedzisa u zwi ita kha dzenedzo nzie, o ri: “Ndi ḓo pandela muthu ane a bva devhula [kana nzie] uri a ṱutshele kule na inwi.” (Yoele 2:20) Arali dzenedzo nzie dzi tshi imela Ṱhanzi dza Yehova vhane vha khou ita mushumo wa u huwelela na u ita vhafunziwa sa zwe Yesu a vha laya, ndi ngani Yehova a tshi ḓo vha pandela? (Hesek. 33:7-9; Mat. 28:19, 20) Zwi tou pfala uri zwithu kana vhathu vhane Yehova a khou vha pandela a si vhashumeli vhawe, fhedzi ndi vhathu vhane vha si fare vhathu vhawe zwavhuḓi.

⁶ Tshiitisi tsha vhuvhili ndi zwe zwa ṅwaliwa kha Yoele 2:25. Henefho Yehova o ri: “Ndi ḓo ni lifhela zwe zwa ḽiwa miṅwahani yo fhiraho nga guma ḽa nzie, nzie dzi si na maphapha, nzie dzi sa furi na dzi tshinyadzaho, yone mmbi yanga khulu ye nda ni rumela yone.” Kha lwonolo luṅwalo, Yehova o ri u ḓo ‘lifha’ zwe dzenedzo nzie dza tshinya. Arali dzenedzo nzie dzi tshi imela Ṱhanzi dza Yehova, zwi amba uri mulaedza une ra u huwelela u a tshinyadza. Fhedzi zwenezwo a si ngoho ngauri mulaedza une ra u huwelela u ita uri vhathu vha rembuluwe nahone wa vha tshidza. (Hesek. 33:8, 19) Zwi amba uri wonoyu mulaedza u a vha vhuyedza.

7. Maipfi ane a ri “nga murahu ha zwenezwo” a re kha Yoele 2:28, 29 a ri thusa u pfesesa mini?

⁷ Vhalani Yoele 2:28, 29. Tshiitisi tsha vhuraru ndi nḓila ine zwithu zwa tevhekana ngayo kha honoho vhuporofita. Naa no zwi ṱhogomela uri Yehova o ri: “Nga murahu ha zwenezwo, ndi ḓo shululela muya wanga”? Zwenezwo zwo vha zwi tshi ḓo itea musi nzie dzo no fhedza u ita mushumo wadzo. Arali dzenedzo nzie dzi tshi imela Ṱhanzi dza Yehova, ndi ngani Yehova a tshi nga vha shululela muya wawe nga murahu ha musi vho no fhedza u huwelela? A zwi timatimisi uri vha na muya mukhethwa wa Yehova ngauri ndi kale vha tshi khou ita wonoyu mushumo hu sa londwi u thivhelwa na u tovholwa. Vho vha vha sa ḓo kona u u ita arali vho vha vhe si na muya mukhethwa.

8. Nzie dzo ambiwaho kha Nzumbululo 9:1-11 dzi imela vhonnyi? (Sedzani tshifanyiso tshi re kha gwati.)

⁸ Vhalani Nzumbululo 9:1-11. Kha ri ambe nga ha tshiitisi tsha vhuṋa. Vhuporofita vhu re kha Nzumbululo vhune naho ha amba nga ha nzie, ndi hone he ha ita uri ri vhone u nga vhuporofita vhu re kha Yoele vhu ambela kha u huwelela. Vhuporofita vhu re kha Nzumbululo vhu amba nga ha guma ḽa nzie dzi re na khofheni hu no  nga ha vhathu na “zwithu zwi ngaho khare dza musuku ṱhohoni.” (Nzumb. 9:7) Dzi tambudza “vhathu [kana maswina a Mudzimu] vha si na luswayo lwa Mudzimu kha phanḓa dzavho” lwa miṅwedzi miṱanu. Tshenetsho ndi tshifhinga tshine nzie dza anzela u tshila tshone. (Nzumb. 9:4, 5) Zwi vhonala u nga dzenedzi nzie dzi imela vhashumeli vha Yehova vho ḓodzwaho. Vha ḓo huwelela mulaedza wa khaṱhulo nga tshivhindi nahone zwenezwi zwi nga si takadze vhatikedzi vha shango na luthihi.

9. Nzie dzo vhonwaho nga Yoele dzo fhambana hani na dzo vhonwaho nga Yohane?

⁹ Hu na zwine zwa fana kha vhuporofita vhu re kha Nzumbululo na vhu re kha Yoele, fhedzi ho fhambana. Kha vhuporofita vhu re kha Yoele, nzie dzi tshinyadza zwimela. (Yoele 1:4, 6, 7) Ngeno kha vhuporofita vhu re kha Nzumbululo nzie dzi tshi “vhudzwa uri dzi songo tshinyadza zwimela zwa ḽifhasi.” (Nzumb. 9:4) Nzie dzo vhonwaho nga Yoele dzo ḓa dzi tshi bva devhula. (Yoele 2:20) Ngeno dzo vhonwaho nga Yohane dzo ḓa dzi tshi bva mugodini. (Nzumb. 9:2, 3) Nzie dzo vhonwaho nga Yoele dzo pandelwa. Ngeno nzie dzi re kha Nzumbululo dzi sa pandelwi fhedzi dzi tshi litshwa uri dzi fhedze mushumo wadzo. Nahone Bivhili a i ambi uri Yehova ha dzi takaleli.—Sedzani bogisi “ Vhuporofita Vhu Ambaho Nga Ha Nzie—Vhu A Fana Fhedzi Ho Fhambana.”

10. Ṋeani tsumbo i bvaho Bivhilini i khwaṱhisedzaho uri nzie dzo vhonwaho nga Yoele a dzi fani na dzo vhonwaho nga Yohane.

 ¹⁰ Phambano dzi re hone vhukati ha hovhu vhuporofita vhuvhili dzi ri thusa u vhona uri a vhu ambi zwithu zwi fanaho. Zwi amba uri nzie dzo ambiwaho kha bugu ya Yoele a dzi fani na dzo ambiwaho kha bugu ya Nzumbululo. Bivhilini, tshifanyiso tshithihi tshi nga amba zwithu zwo fhambanaho zwi tshi ya nga mafhungo ane ha khou ambiwa nga hao. Sa tsumbo, kha Nzumbululo 5:5 Yesu u vhidzwa “Ndau ya lushaka lwa Yuda” ngeno kha 1 Petro 5:8 Diabolo a tshi ṱaluswa sa “ndau i vhombaho.” Zwe ra zwi haseledza afho nṱha zwi ri thusa u vhona uri nḓila ye ra vha ri tshi pfesesa ngayo vhuporofita ha Yoele a si yone. Fhedzi kha ri vhone uri zwino ri vhu pfesesa nga nḓila ḓe.

11. Yoele 1:6 na 2:1, 8, 11 dzi ri thusa hani u pfesesa uri nzie dzi imela vhonnyi?

¹¹ Musi ri tshi ṱolisisa dziṅwe ndimana kha honovhu vhuporofita, ri kona u vhona uri ho vha hu tshi khou ambela kha u ṱhaselwa nga maswole. (Yoele 1:6; 2:1, 8, 11) Yehova o amba uri o vha a tshi ḓo ita uri maswole a Babele ane a vha “mmbi [yawe] khulu” a ṱarafe Vhaisiraele vha sa thetshelesi. (Yoele 2:25) Yeneyi mmbi yo vha i tshi vhidzwa “muthu ane a bva devhula” ngauri Vhababele vho vha vha tshi ḓo bva devhula musi vha tshi ḓa u ṱhasela Vhaisiraele. (Yoele 2:20) Yeneyo mmbi i fanyiswa na guma ḽa nzie ḽine ḽa ita zwithu nga nḓila yo dzudzanyeaho. Yoele o amba nga ha yeneyo mmbi ya maswole a ri: “Vha bvela phanḓa vha tshi tshimbila nḓilani dzavho . . . Vha gidimela ngomu muḓini, vha gidima nṱha ha mbondo. Vha gonya dzinnḓu, vha dzhena nga mafasiṱere sa mbava.” (Yoele 2:8, 9) Ḓanu tou humbula nga hazwo: Maswole o ḓala fhethu hoṱhe, a hu na vhushavhelo nahone a hu na ane a nga ponyoka mmbi ya Vhababele!

12. Zwe Yoele a zwi porofita nga ha nzie zwo itea hani?

¹² Vhababele (kana Vhakaladea) vho vha vha tshi nga nzie musi vha tshi ṱhasela Yerusalema nga 607 B.C.E. Bivhili i ri: “Khosi ya Vhakaladea, ye ya vhulaya vhaṱhannga vhavho nga banga . . . a yo ngo pfela vhuṱungu vhaṱhannga kana vhasidzana, vhaaluwa kana vha si na nungo. Mudzimu a kumedzela zwoṱhe zwanḓani zwayo. Ya fhisa nnḓu ya Mudzimu wa ngoho, ya wisa mbondo dza Yerusalema, ya fhisa mitsheṱo yoṱhe yo khwaṱhaho, ya fhelisa zwithu zwoṱhe zwa madzanga.” (2 Koron. 36:17, 19) Musi Vhababele vho no fhedza nga ḽa Yerusalema, vhathu vho amba uri: “Ndi soga ḽi si na vhathu na zwivhanda, ḽo kumedzelwa zwanḓani zwa Vhakaladea.”—Yer. 32:43.

13. Yeremia 16:16, 18 i amba mini?

¹³ Musi ho no fhela miṅwaha i ṱoḓaho u vha 200 Yoele o no porofita, Yehova o dovha a amba zwiṅwe nga ha honoho u vutshelwa a tshi shumisa Yeremia. O amba uri Vhaisiraele vhe vha ita zwivhi vho vha vha tshi ḓo ṱoḓiwa u swika vha tshi waniwa. “‘Ndi ḓo ruma vharei vhanzhi vha khovhe,’ Yehova u ralo, ‘vha ḓo vha fasha. Nga murahu ndi ḓo ruma vhazwimi vhanzhi, vha ḓo vha zwima kha thavha iṅwe na iṅwe na kha tshikwara tshiṅwe na tshiṅwe na phakhoni dza matombo mahulu. Ndi ḓo . . . lifhedza vhukhakhi havho na tshivhi tshavho.’” Vhababele vho vha vha tshi ḓo kona u wana Vhaisiraele vha sa rembuluwi hoṱhe hune vha ḓo dzumbama hone, lwanzheni kana ḓakani.—Yer. 16:16, 18.

14. Zwo ṅwaliwaho kha Yoele 2:28, 29 zwo itea lini?

¹⁴ Yoele u amba nga ha zwithu zwi takadzaho. U amba uri shango ḽa Isiraele ḽi ḓo dovha ḽa vha na zwimela. (Yoele 2:23-26) Tshifhingani tshi ḓaho, Yehova o vha a tshi ḓo thusa Vhaisiraele u vha na vhushaka havhuḓi nae. Yehova o ri: “Ndi ḓo shululela muya wanga kha vhathu vhoṱhe, vharwa vhaṋu na vhananyana vhaṋu vha ḓo porofita . . . Ndi ḓo shululela muya wanga na kha vhalanda vhanga vha vhanna na vha vhafumakadzi.” (Yoele 2:28, 29) Musi Vhaisiraele vha tshi vhuyelela Yerusalema vha tshi bva Babele, vho tea u lindela miṅwaha ya maḓana uri Yehova a vha shululele muya wawe mukhethwa. O vha shululela wone nga Pentekoste ya 33 C.E. Ri zwi ḓivha hani?

15. Ndi ifhio phambano i re hone vhukati ha Mishumo 2: 16, 17 na Yoele 2: 28 nahone zwenezwo zwi sumbedza mini?

¹⁵ Muapostola Petro o hevhedzwa uri a shumise maipfi a re kha Yoele 2:28, 29 kha tshiitea tshe tsha itea nga ḽeneḽo ḓuvha ḽa Pentekoste. Nga ḽeneḽo ḓuvha nga vho 9 nga matsheloni, Mudzimu o shululela muya wawe mukhethwa kha vhaṅwe vhathu nahone vha thoma u amba nga ha “mishumo ya maanḓa ya Mudzimu.” (Mish. 2:11) Musi Petro a tshi redza maipfi a re kha vhuporofita ha Yoele, o shandula maṅwe maipfi. Naa no kona u zwi vhona uri o shandula maipfi afhio? (Vhalani Mishumo 2:16, 17.) Nṱhani ha u amba uri “nga murahu ha zwenezwo,” Petro o amba uri “maḓuvhani a vhufhelo” Mudzimu u ḓo shululela muya wawe “kha vhathu vhoṱhe.” Musi a tshi ri maḓuvhani a vhufhelo, o vha a tshi khou ambela kha maḓuvha a vhufhelo a tshifhingani tsha Vhayuda. Zwenezwo zwi amba uri ho fhela tshifhinga tshilapfu musi zwe Yoele a porofita zwi sa athu u itea.

16. Muya mukhethwa wo thusa hani uri mafhungo maḓifha a huwelelwe tshifhingani tsha kale na zwino?

 ¹⁶ Musi Mudzimu a tshi shululela muya wawe mukhethwa kha Vhakriste vha tshenetsho tshifhinga, vho mbo ḓi thoma mushumo we nga murahu wa vha u tshi ḓo itwa shangoni ḽoṱhe. Wonoyu mushumo ndi wa u huwelela. Musi Paulo a tshi sala a tshi ṅwala vhurifhi vhu yaho kha tshivhidzo tsha Kolosa nga 61 C.E., o amba uri mafhungo maḓifha o no “ḓivhadzwa vhathu vhoṱhe shangoni ḽoṱhe.” (Vhakol. 1:23) Musi a tshi ri “shangoni ḽoṱhe,” o vha a tshi khou amba fhedzi he ene na vhaṅwe vha kona u swika. Muya mukhethwa wo thusa vhukuma uri mafhungo maḓifha a huwelelwe “u swika magumoni a ḽifhasi” kha tshino tshifhinga.—Mish. 13:47; sedzani bogisi “ Ndi Ḓo Shululela Muya Wanga.”

17. Ri vho pfesesa hani vhuporofita ha Yoele ha nzie?

¹⁷ Ho shanduka mini? Zwino ri vho pfesesa vhuporofita vhu re kha Yoele 2:7-9 nga nḓila yo teaho. Zwi khagala uri dzenedzo ndimana dzi ambela kha tshifhinga tsha musi Vhababele vha tshi ṱhasela Yerusalema nga 607 B.C.E., hu si kha mushumo washu wa u huwelela.

18. Ndi mini zwe zwi si shanduke?

¹⁸ Ndi mini zwe zwi si shanduke? Ṱhanzi dza Yehova vha kha ḓi huwelela mafhungo maḓifha fhethu hoṱhe na nga nḓila dzo fhambanaho. (Mat. 24:14) U thivhelwa nga muvhuso a zwi iti uri ri litshe u huwelela. Nahone ri huwelela mafhungo maḓifha nga tshivhindi ngauri ri thuswa nga Yehova. Ri a ḓiṱukufhadza nahone ri tendela Yehova a tshi vha ene ane a ri thusa u pfesesa vhuporofita vhu re Bivhilini. Nahone ri na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ri thusa u pfesesa “ngoho yoṱhe” nga tshifhinga tsho teaho.—Yoh. 16:13.