1, 2. (a) Ndi ngani zwi tshi ri konḓela u ṱhonifha vhuvhusi? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine ra ḓo dzi ṱolisisa?

NAA no no vhuya na vhona zwine ṅwana a zwi ita musi a tshi humbelwa u ita zwithu zwine a sa fune u zwi ita na luthihi? Musi ni tshi sedza tshifhaṱuwo tsha onoyo mutukana muṱuku ni mbo ḓi zwi vhona zwavhuḓi uri ha ṱoḓi. U khou zwi pfa zwine mubebi wawe a khou zwi amba nahone u a zwi ḓivha uri u fanela u mu ṱhonifha. Fhedzi kha enea mafhungo, ha ṱoḓi u mu thetshelesa na luthihi. Zwe a sedzana nazwo zwi sumbedza zwine roṱhe ra ita ri tshi sedzana nazwo.

² A zwi ri lelutsheli uri ri ṱhonifhe vhuvhusi. Naa nga zwiṅwe zwifhinga ni wana zwi tshi ni konḓela u ṱhonifha vho ṋewaho ndugelo ya u ni ingamela? Arali zwo ralo, a ni noṱhe. Ri tshila tshifhingani tshine u ṱhonifha vhuvhusi zwa dzhiiwa zwi si zwa ndeme. Naho zwo ralo, Bivhili i amba uri ri fanela u ṱhonifha vhane vha ri ingamela. (Mirero 24:21) Zwi re zwone ndi uri u ita nga u ralo ndi zwa ndeme arali ri tshi ṱoḓa u dzula lufunoni lwa Mudzimu. Nga ho ḓoweleaho, hu na mbudziso dzine dza takuwa. Ndi ngani zwi tshi ri konḓela nga u rali u ṱhonifha vhuvhusi? Ndi ngani Yehova a tshi ṱoḓa uri ri ite zwenezwi nahone ndi mini tshine tsha ḓo ri thusa uri ri thetshelese? Tsha u fhedza, ri nga sumbedza hani uri ri ṱhonifha vhuvhusi?

3, 4. Tshivhi na u sa fhelela zwo thoma hani nahone ndi ngani tshivhi tshe ra tshi mamela tshi tshi ita uri zwi ri konḓele u ṱhonifha vhuvhusi?

³ Kha ri ṱhogomele nga u tou pfufhifhadza zwiitisi zwivhili  zwi itaho uri u ṱhonifha vhuvhusi zwi ri konḓele. Tsha u thoma, a ro ngo fhelela; tsha vhuvhili, vhathu vhane vha ri vhusa na vhone a vho ngo fhelela. Tshivhi na u sa fhelela zwo thoma kale ngei tsimuni ya Edeni, musi Adamu na Eva vha tshi shandukela vhuvhusi ha Mudzimu. Vhushandukwa ho bveledza tshivhi. Ro mamela vhushandukwa u bva tsheetsho.—Genesi 2:15-17; 3:1-7; Psalme ya 51:5; Vha-Roma 5:12.

⁴ Nga ṅwambo wa tshivhi tshe ra tshi mamela, zwi a leluwa uri vhunzhi hashu ri ḓikukumuse, ngeno u ḓiṱukufhadza i pfaneleo ine ra fanela u ḓidina vhukuma uri ri i ṱahulele na u dzula ri nayo. Naho ro no fhedza miṅwaha minzhi ri tshi shumela Mudzimu nga u fulufhedzea, ri nga kha ḓi vha na tshikhuna nahone ra ḓikukumusa. Sa tsumbo, ṱhogomelani Kora, we a konḓelela nga u fulufhedzea maṱhupho manzhi na vhathu vha Yehova. Naho zwo ralo, o tama vhuimo ha nṱha nahone zwenezwo zwa ita uri a vutshele Mushe nga khole, munna we a vha o luga u fhira vhoṱhe nga tshenetsho tshifhinga. (Numeri 12:3; 16:1-3) Dovhani ni humbule nga Khosi Usia, we nga u ḓikukumusa a dzhena thembeleni ya Yehova nahone a ita mushumo mukhethwa we wa vha u tshi tewa u itwa nga vhotshifhe fhedzi. (2 Koronika 26:16-21) Vhenevho vhanna vho ṱarafiwa nga ṅwambo wa vhushandukwa havho. Naho zwo ralo, tsumbo dzavho dzi si dzavhuḓi ndi khumbudzo dzi shumaho kha riṋe roṱhe. Ri fanela u lwisana na u ḓikukumusa hune ha ita uri zwi ri konḓele u ṱhonifha vhuvhusi.

5. Vhathu vha songo fhelelaho vho shumisa hani vhuvhusi havho nga nḓila mmbi?

⁵ Kha ḽiṅwe sia, vhavhusi vha songo fhelelaho vha re na maanḓa ndi vhone vho itaho uri vhathu vha sa ṱhonifhe vhuvhusi. Vhunzhi havho vha na tshiṱuhu, vha fara vhathu nga nḓila mmbi kana ya vhukunzi. Zwi re zwone ndi uri ḓivhazwakale ya vhathu i sumbedza nḓila ine vhathu vha shumisa ngayo luvhi maanḓa avho. (Muhuweleli 8:9) Sa tsumbo, Saulo o vha e munna o lugaho na a ḓiṱukufhadzaho musi Yehova a tshi mu khetha uri a vhe khosi. Naho zwo ralo, o mbo ḓi ḓikukumusa nahone a vha na vivho; nga murahu a tovhola Davida munna a  fulufhedzeaho. (1 Samuele 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Nga murahu Davida o mbo ḓi vha khosi yavhuḓi kha ḽa Isiraele, fhedzi a shumisa luvhi maanḓa awe musi a tshi tswa musadzi wa Uria Muhethe nahone a mbo ḓi ita uri Uria a vhewe phanḓa nndwani u itela uri a vhulahwe. (2 Samuele 11:1-17) Vhukuma u sa fhelela zwi ita uri vhathu vha sa kone u shumisa maanḓa avho zwavhuḓi. Nahone musi vha re na maanḓa vha sa ṱhonifhi Yehova, vha kaludza zwithu. Nga murahu ha u ṱalusa nḓila ye vhaṅwe vhapapa vha Katolika vha ṱuṱuwedza ngayo uri vhathu vha tovholwe fhethu hunzhi, muṅwe murangaphanḓa wa Britain o ṅwala uri: “Maanḓa a vhonala a tshi tshinya nahone maanḓa a si na mukano a tshinya tshoṱhe.” Musi ri tshi humbula nga yeneyi ḓivhazwakale i si yavhuḓi, kha ri ṱhogomele mbudziso ine ya ri: Ndi ngani ri tshi fanela u ṱhonifha vhuvhusi?

6, 7. (a) U funa hashu Yehova zwi ri sudzulusela u ita mini nahone ndi ngani? (b) U ḓiṱukufhadza zwi katela na mini nahone ri nga zwi sumbedza hani?

⁶ Lufuno ndi tshone tshiitisi tsha ndeme tshine tsha ita uri ri ṱhonifhe vhuvhusi—u funa hashu Yehova, vhathu nga riṋe na riṋe vhaṋe. Nga ṅwambo wa uri ri funa Yehova u fhira naho tshi tshini, ri ṱoḓa u takadza mbilu yawe. (Mirero 27:11; Marko 12:29, 30) Ri a zwi ḓivha uri vhuvhusahoṱhe hawe, ndugelo yawe ya u vhusa fhethu hoṱhe, ho itelwa khaedu u bva musi hu tshi thoma vhushandukwa ngei Edeni na uri vhathu vhanzhi vho khetha u ima na Sathane nahone vha hana u vhuswa nga Yehova. Ri a takala musi ri tshi tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova. Musi ri tshi vhala maipfi a takadzaho a re kha Ndzumbululo 4:11, mbilu dzashu dzi fhufhuma nga dakalo. Ri zwi vhona zwavhuḓi uri Yehova ndi Muvhusi o lugaho wa fhethu hoṱhe! Ri tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova, ra ṱanganedza vhuvhusi hawe vhutshiloni hashu ha ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe.

⁷ U ṱhonifha ho raloho hu amba u thetshelesa na kha zwiimo naho zwi zwifhio. Ri thetshelesa Yehova nga ṅwambo wa uri ri a mu funa. Naho zwo ralo, hu nga kha ḓi vha na zwifhinga zwine zwa ḓo ri konḓela vhukuma u thetshelesa. Zwifhingani zwo  raloho, u fana na mutukana muṱuku we ha ambiwa nga hae mathomoni, ri fanela u guda u ḓiṱukufhadza. Ri humbula uri Yesu o ḓiṱukufhadza u itela u ita zwine Khotsi awe a zwi funa naho u ita nga u ralo zwo vhonala zwi tshi konḓa vhukuma. O vhudza Khotsi awe a ri: “Hu songo itwa zwiné nṋe nda zwi funa, hu itwe zwi funwaho nga iwe.”—Luka 22:42.

8. (a) U ḓiṱukufhadzela vhuvhusi ha Yehova ṋamusi kanzhi zwi katela na mini nahone ndi mini zwine zwa sumbedza nḓila ine Yehova a ḓipfa ngayo nga zwenezwi? (b) Ndi mini zwine zwa nga ri thusa u thetshelesa nyeletshedzo na u ṱanganedza ndayo? (Sedzani  bogisi ḽi re kha masiaṱari 46-7.)

⁸ Ndi ngoho uri Yehova ha ambi na riṋe nga ho livhaho ṋamusi; u shumisa Ipfi ḽawe na vhathu vhane vha mu imelela kha ḽifhasi. Nga zwenezwo, kanzhi ri ḓiṱukufhadzela vhuvhusi ha Yehova nga u ṱhonifha vhenevho vhathu vhe a vha vhea kana vhe a vha tendela uri vha bvele phanḓa na vhuḓifhinduleli ha u ri ingamela. Sa tsumbo, arali ra shandukela vhenevho vhathu—nga u hana u ṱanganedza nyeletshedzo yavho ya Maṅwalo na u khakhululwa—ri ḓo sinyusa Mudzimu washu. Musi Vhaisiraele vha tshi gungula na u shandukela Mushe, zwo vha zwi tshi fana na musi vha tshi khou zwi itela Yehova.—Numeri 14:26, 27.

9. Ndi ngani u funa vhathu nga riṋe zwi tshi ri sudzulusela u ṱhonifha vhuvhusi? Fanyisani.

⁹ Ri dovha ra ṱhonifha vhuvhusi nga ṅwambo wa uri ri funa vhathu nga riṋe. Nga nḓila-ḓe? Kha ri ri ni swole ḽi re mmbini. U itela uri mmbi i kunde, zwi ḓitika nga uri swole ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽi shumisane na muhulwane wa mmbi, ḽi mu thetshelese na u ṱhonifha ndaela dzawe. Arali na nyadza dzenedzo ndaela na vha ḽishandukwa, maswole oṱhe a nga kha ḓi vha khomboni. Ndi ngoho uri maswole a a tshinya vhukuma shangoni ṋamusi. Naho zwo ralo, Yehova u na mmbi dzine dza vhuyedza vhathu. Bivhili i amba lunzhi-lunzhi uri Mudzimu ndi “Yehova wa Mavhuthu.” (1 Samuele 1:3) Ndi Mulangammbi wa zwivhumbiwa zwinzhi zwa muya zwi re na maanḓa. Nga zwiṅwe zwifhinga Yehova u fanyisa vhashumeli vhawe vha kha ḽifhasi na mmbi. (Psalme ya 68:11; Hesekiele 37:1-10) Arali ra shandukela vhathu vhe Yehova a vha vhea uri vha ri ingamele, ri ḓo vha ri tshi khou  vhea khomboni vhumuya ha maswole nga riṋe. Musi Mukriste a tshi shandukela vhahulwane vho vhewaho, na vhaṅwe vha re tshivhidzoni vha nga kwamea nga nḓila i si yavhuḓi. (1 Vha-Korinta 12:14, 25, 26) Muṱa woṱhe u a kwamea musi ṅwana a tshi vha ḽishandukwa. Ngauralo ri sumbedza uri ri funa vhathu nga riṋe nga u ṱahulela muya wa u ṱhonifha na wa tshumisano.

10, 11. Lutamo lwo teaho lwa u ṱoḓa u vhuyelwa lu ri sudzulusela hani uri ri thetshelese vhuvhusi?

¹⁰ Ri dovha ra ṱhonifha vhuvhusi nga ṅwambo wa uri zwi a ri vhuyedza. Musi Yehova a tshi ri vhudza uri ri ṱhonifhe vhuvhusi, kanzhi u ri vhudza na nḓila ine ra ḓo vhuyelwa ngayo arali ra ita nga u ralo. Sa tsumbo, u vhudza vhana uri vha thetshelese vhabebi vhavho u itela uri vha tshile tshifhinga tshilapfu vho takala. (Doiteronomio 5:16; Vha-Efesa 6:2, 3) U ri vhudza uri ri ṱhonifhe vhahulwane vha tshivhidzo ngauri arali ra kundwa u ita zwenezwo ri ḓo vhea vhumuya hashu khomboni. (Vha-Heberu 13:7, 17) Nahone u ri vhudza uri ri thetshelese vhavhusi  vha shango nga uri zwenezwo zwi ḓo ri tsireledza.—Vha-Roma 13:4.

¹¹ I ngoho, u ḓivha tshiitisi tshi itaho uri Yehova a ṱoḓe ri tshi mu thetshelesa zwi ri thusa uri ri ṱhonifhe vhuvhusi! Nga zwenezwo kha ri ṱhogomele nḓila ine ra nga ṱhonifha ngayo vhuvhusi kha masia mararu a ndeme a vhutshilo.

12. Ndi mushumo ufhio we Yehova a u ṋea munna na khotsi muṱani nahone munna a nga ḓadzisa hani honoho vhuḓifhinduleli?

¹² Yehova ndi ene muthomi wa ndugiselelo ya muṱa. Samusi Mudzimu o dzudzanyea, o ita ndugiselelo ya muṱa u itela uri u bvelele. (1 Vha-Korinta 14:33) O ṋea munna kana khotsi vhuvhusi ha u vha ṱhoho ya muṱa. Munna u ṱhonifha Ṱhoho yawe, Kristo Yesu, nga u edzisa nḓila ye Yesu a shumisa ngayo vhuṱoho hawe tshivhidzoni. (Vha-Efesa 5:23) Nga zwenezwo, munna ho ngo fanela u litshelela vhuḓifhinduleli hawe, fhedzi u fanela u vhu hwala lwa tshinna; nahone ho ngo fanela u vha khunzi kana u vha na vhuhali, fhedzi u fanela u vha na lufuno, a humbulele, nahone a vhe na vhulenda. U fanela u dzula a tshi humbula uri vhuvhusi hawe ho linganyiselwa—vhu nga si vhuye ha fhira ha Yehova.

13. Musadzi kana mme a nga ḓadzisa hani vhuḓifhinduleli hawe ha hayani nga nḓila ine ya takadza Yehova?

¹³ Musadzi kana mme u fanela u vha muthusi kana mufarisi wa munna wawe. Na ene o ṋewa vhuvhusi muṱani, ngauri Bivhili i  amba nga “mulayo wa mme-au.” (Mirero 1:8) Vhukuma, vhuvhusi hawe a vhu fhiri ha munna wawe. Musadzi wa Mukriste u ṱhonifha vhuvhusi ha munna wawe nga u mu thusa uri a ḓadzise vhuḓifhinduleli hawe sa ṱhoho ya muṱa. Ha mu nyadzi, ha shumisi vhukwila u itela u ḓivhuyedza kana u ḓivhea kha vhuimo hawe. Nṱhani hazwo u a mu tikedza na u shumisana nae. Musi a sa tendelani na phetho ye a i dzhia, nga u ḓiṱukufhadza u a amba mavhonele awe, fhedzi a tshi khou ḓiṱukufhadza. Arali munna wawe e si mutendi, a nga kha ḓi sedzana na vhuimo vhune ha nga mu linga, naho zwo ralo, u ḓifara hawe nga u ḓiṱukufhadza zwi nga ṱuṱuwedza munna wawe uri a ṱoḓe u shumela Yehova.—1 Petro 3:1.

14. Vhana vha nga takadza hani Yehova na vhabebi vhavho?

¹⁴ Vhana vha nga takadza mbilu ya Yehova musi vha tshi thetshelesa vhabebi vhavho. Vha ḓo dovha vha ḓisela vhabebi vhavho khuliso na dakalo. (Mirero 10:1) Na miṱani ine ha vha na mubebi muthihi, wonoyu mulayo u fanaho wa u thetshelesa u a  shuma kha vhana, vha fanela uri vha humbule uri mubebi wavho u a ṱoḓa thikhedzo yavho na tshumisano yavho. Miṱani ine miraḓo yoṱhe ya ḓadzisa vhuḓifhinduleli hayo he ya vhu ṋewa nga Mudzimu, hu vha na mulalo na dakalo ḽihulwane. Zwenezwi zwi ḓisa thendo kha Yehova Mudzimu, Muthomi wa miṱa yoṱhe.—Vha-Efesa 3:14, 15.

15. (a) Ri nga sumbedza hani uri ri ṱhonifha vhuvhusi ha Yehova tshivhidzoni? (b) Ndi maitele afhio ane a nga ri thusa u thetshelesa vho ri rangaho phanḓa? (Sedzani  bogisi kha masiaṱari 48-9.)

¹⁵ Yehova o vhea Murwa wawe uri a vhe Muvhusi tshivhidzoni tsha Vhukriste. (Vha-Kolosa 1:13) Nga hu fanaho Yesu o vhea “mukoma a fulufhedzeaho na wa vhuṱali” uri a ṱhogomele zwishaiwa zwa muya zwa vhathu vha Mudzimu kha ḽifhasi. (Mateo 24:45-47) Tshigwada tshi Langaho tsha Ṱhanzi dza Yehova tshi imela tshigwada tsha mukoma. U fana na zwivhidzoni zwa Vhukriste zwa ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, ṋamusi vhahulwane vha ṋewa ndaela na nyeletshedzo nga Tshigwada tshi Langaho, nga ho livhaho kana tshi tshi shumisa vhaimeleli vhatsho, vha ngaho vhalavhelesi vha dalelaho. Musi riṋe nga muthihi nga muthihi ri tshi ṱhonifha vhuvhusi ha vhahulwane vha Vhakriste, ri vha ri tshi khou thetshelesa Yehova.—Vha-Heberu 13:17.

16. Vhahulwane vha vhewa hani nga muya mukhethwa?

¹⁶ Vhahulwane na vhashumeli a vho ngo fhelela. Vha a khakha u fana na riṋe. Naho zwo ralo, vhahulwane ndi “zwifhiwa” zwe ra ṋewa zwone u itela u thusa tshivhidzo uri tshi dzule tsho khwaṱha muyani. (Vha-Efesa 4:8) Vhahulwane vho vhewa nga muya mukhethwa. (Mishumo 20:28) Nga nḓila-ḓe? Vhenevha vhanna vha fanela u thoma vha swikelela pfaneleo dzo ṅwalwaho Ipfini ḽa Mudzimu ḽo hevhedzwaho. (1 Timotheo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9) Zwiṅwe hafhu, vhahulwane vhane vha ṱolisisa arali wahashu wa tshinnani a tshi swikelea ṱhoḓea dza Maṅwalo vha rabelela vhulivhisi ha muya mukhethwa wa Yehova.

17. Ndi ngani nga zwiṅwe zwifhinga vhafumakadzi vha Vhakriste vha tshi fukedza ṱhoho musi vha tshi ita mishumo ya tshivhidzo?

¹⁷ Tshivhidzoni nga zwiṅwe zwifhinga zwi nga kha ḓi itea uri  vhahulwane na vhashumeli vha sa vhe hone u itela u ita miṅwe mishumo ye vha avhelwa yone, u fana na u fara muṱangano wa tshumelo ya tsimu. Arali zwo ralo, vhaṅwe vhahashu vha tshinnani vho lovhedzwaho vha nga kha ḓi ita yeneyo mishumo. Arali hu si na vhahashu vha tshinnani vho lovhedzwaho, mishumo yo raloho i nga itwa nga vhahashu vha tshisadzini vha Vhakriste vha faneleaho. Naho zwo ralo, musi mufumakadzi a tshi ita mishumo yo avhelwaho vhahashu vha tshinnani, u fanela u fukedza ṱhoho yawe. * (1 Vha-Korinta 11:3-10) Yeneyi ṱhoḓea a i nyadzisi vhafumakadzi. Nṱhani hazwo, i vha ṋea tshibuli tsha u ṱhonifha ndugiselelo ya Yehova ya vhuṱoho, muṱani na tshivhidzoni.

18, 19. (a) Ni nga ṱalusa hani maitele a re kha Vha-Roma 13:1-7? (b) Ri ṱhonifha hani vhavhusi vha shango?

¹⁸ Vhakriste vha ngoho vha thetshelesa nga vhulondi maitele o bulwaho kha Vha-Roma 13:1-7. Musi ni tshi vhala dzenedzo ndimana, ni ḓo zwi vhona uri ‘vhavhusi vha vhusaho’ vho bulwaho henevho ndi mivhuso ya shango. Arali Yehova a tshi kha ḓi tendela yeneyi mivhuso i tshi vhusa, i ita mishumo ya ndeme, i ita uri zwithu zwi dzudzanyee na u thusa nga dziṅwe tshumelo dzi ṱoḓeaho. Ri ṱhonifha vhenevha vhavhusi nga u thetshelesa milayo. Ri ita vhungoho ha uri ri badela mithelo ine ra i koloda, ri ḓadza fomo dzine muvhuso wa dzi ṱoḓa, na u tevhela milayo ine ya ri kwama, ine ya kwama muṱa washu, bindu, kana thundu dzashu. Naho zwo ralo, a ri thetshelesi vhavhusi vha shango arali vha tshi ṱoḓa uri ri sa thetshelese Mudzimu. Nṱhani hazwo, ri fhindula u fana na vhaapostola vha tshifhingani tsha kale vhe vha ri: “Kha vhathu na Mudzimu, a pfeswaho nga a vhe Mudzimu.”—Mishumo 5:28, 29, sedzani bogisi  “Ndi Vhuvhusi Ha Nnyi Vhune Nda Fanela U Vhu Thetshelesa?” kha siaṱari 42.

¹⁹ Ri dovha ra ṱhonifha vhavhusi vha shango nga nḓila ine ra  shumisana ngayo na vhaṅwe. Nga zwiṅwe zwifhinga ri nga kha ḓi shumisana nga ho livhaho na vhashumela muvhuso. Muapostola Paulo o shumisana na vhavhusi vha nga ho Khosi Herode Agripa na Muvhusi Festo. Matshilele a vhenevho vhanna o vha e si avhuḓi na luthihi, fhedzi Paulo o amba navho nga nḓila i sumbedzaho ṱhonifho. (Mishumo 26:2, 25) Ri edzisa tsumbo ya Paulo hu sa londwi uri mushumela-muvhuso ane ra amba nae ndi muvhusi a re na maanḓa kana pholisa. Vhaswa vha Vhakriste tshikoloni vha lwela u ṱhonifha vhadededzi vhavho na vhahulwane vha tshikolo na vhathu vhane vha shuma henefho tshikoloni. Ndi ngoho uri a ri ṱhonifhi fhedzi vhane vha ṱanganedza zwine ra zwi tenda; ri dovha ra ṱhonifha na vhane vha sa fare zwavhuḓi Ṱhanzi dza Yehova. Vhukuma, vhathu vhane vha si vhe vhatendi vha fanela u vhona nḓila ine ra ṱhonifha ngayo.—Vha-Roma 12:17, 18; 1 Petro 3:15.

20, 21. Ndi dzifhio dziṅwe mbuyelo dzi bveledzwaho nga u ṱhonifha vhavhusi?

²⁰ Ri songo khetha ṋamana nga matombo musi zwi tshi ḓa kha mafhungo a u ṱhonifha. Muapostola Petro o ṅwala uri: “Hulisani vhoṱhe.” (1 Petro 2:17) Musi vhathu vha tshi ṱhogomela uri ri a vha ṱhonifha zwa vhukuma, vha nga kha ḓi ri takalela. Humbulani uri ṱhonifho a yo ngo tsha anza ṋamusi. Nga zwenezwo u i sumbedza ndi iṅwe nḓila ya u tevhela ndaela ya Yesu ine ya ri: “Na tshaṋu tshedza kha tshi vhonetshele vhathu ngauralo; kha vha vhone zwivhuya kha inwi, vha rende khotsi-aṋu wa ṱaḓulu.”—Mateo 5:16.

²¹ Kha ḽeneḽi shango ḽi re swiswini, vhathu vha mbilu dzavhuḓi vha kokodzelwa tshedzani tsha muya. Ngauralo u sumbedza hashu ṱhonifho muṱani, tshivhidzoni, na kha vhavhusi zwi nga kha ḓi kunga vhaṅwe vhathu nahone zwa vha sudzulusela uri vha tshimbile na riṋe tshedzani. Ndi tshilavhelelwa tshavhuḓi lungafhani tshenetsho! Naho arali zwenezwo zwa sa itea, ri na vhungoho ha tshithu tshithihi. U ṱhonifha hashu vhathu zwi takadza Yehova Mudzimu nahone zwi ri thusa uri ri dzule lufunoni lwawe. A hu na malamba ane a fhira eneo.