NDI mini zwine na zwi funesa, u shuma kana u tamba?— U tamba a zwo ngo khakhea. Bivhili i amba uri Yerusalema ho ḓala “vhatukana na vhananyana, vha tambaho mavanḓani.”—Sakaria 8:5.

Mufunzi Muhulu o takalela u vhona vhana vha tshi khou tamba. A sa athu ḓa kha ḽifhasi, o ri: ‘Ndo vha ndí nae [Mudzimu] ndí mushumi makone wawe, nda takala phanḓa hawe misi yoṱhe.’ Ṱhogomelani uri Yesu o vha e mushumi makone musi e ṱaḓulu na Yehova. Nahone musi e ṱaḓulu, o ri: “Ndí tshi takalela vhana vha vhathu.” Ee, samusi ro no ḓi zwi guda, Mufunzi Muhulu o vha a tshi takalela nga maanḓa muṅwe na muṅwe, u katela na vhana.—Mirero 8:30, 31, vhambedzani NW.

 Naa ni humbula uri Yesu o tamba musi a tshee ṅwana?— Khamusi o tamba. Fhedzi samusi o vha e “mushumi makone” ngei ṱaḓulu, naa o dovha a shuma musi e kha ḽifhasi?— Yesu o vha a tshi vhidzwa “murwa wa muvhaḓi.” Fhedzi o dovha a vhidzwa “muvhaḓi.” Zwenezwi zwi sumbedza mini?— Zwi sumbedza uri Yosefa, we a alusa Yesu, u fanela u vha o mu gudisa. Nga zwenezwo, Yesu o dovha a vha muvhaḓi.—Mateo 13:55; Marko 6:3.

Yesu o vha e muvhaḓi wa mufuda-ḓe?— Samusi o vha e mushumi makone ngei ṱaḓulu, naa ni humbula uri o vha muvhaḓi makone musi e kha ḽifhasi?— Humbulani uri zwo vha zwi tshi konḓa lungafhani u vha muvhaḓi nga tshenetsho tshifhinga. Khamusi Yesu o vha o fanela u ya ḓakani nahone a rema muri, a u  reme u vhe zwipiḓa, a dzhia zwenezwi zwipiḓa a ṱuwe nazwo hayani, a zwi ite maṱafula, dzibannga, na zwiṅwe zwithu.

Naa ni humbula uri Yesu o takalela u ita zwenezwi?— Naa no vha ni tshi nga takalela u ita maṱafula na zwidulo na zwiṅwe zwithu zwine zwa nga shumiswa nga vhathu?— Bivhili i amba uri ndi zwavhuḓi uri muthu a ‘takalele mishumo yawe.’ Mushumo u ita uri muthu a takale u fhira nḓila ine a nga takala ngayo musi a tshi khou tamba.—Muhuweleli 3:22.

Mushumo u a ri vhuyedza muhumbuloni na ṋamani. Vhana vhanzhi vha sokou dzula vha sedza thelevishini kana vha tamba mitambo ya vidio. Vha a khwaṱha nahone vha sa vhe na maanḓa, zwa ita uri vha sa takale. Nahone a vha iti uri vhaṅwe vha takale. Ri fanela u ita mini uri ri takale?—

Ro zwi guda kha Ndima ya 17 ya yeneyi bugu uri u ṋea na u ita zwithu u itela u thusa vhaṅwe zwi ita uri ri takale. (Mishumo 20:35) Bivhili i amba uri Yehova ndi “Mudzimu o takalaho.” (1 Timotheo 1:11, NW) Nahone samusi ri tshi zwi vhala kha Mirero, Yesu ‘o takala phanḓa hawe misi yoṱhe.’ Ndi ngani Yesu o takala?— O ṋea tshiṅwe tshiitisi musi a tshi ri: “Khotsi-anga u kha ḓi shuma na zwino, na nṋe ndi a shuma.”—Yohane 5:17.

Musi Yesu e kha ḽifhasi, ho ngo shuma sa muvhaḓi vhutshilo hawe hoṱhe. Yehova Mudzimu o mu ṋea mushumo wa ndeme uri a u ite kha ḽifhasi. Naa ni a u ḓivha uri wo vha u ufhio?— Yesu o ri: “Ndi yo amba mafhungo-maḓifha a muvhuso wa Mudzimu; ndo rumelwa zwenezwo.” (Luka 4:43) Nga zwiṅwe zwifhinga musi Yesu a tshi huwelela vhathu, vho mu tenda nahone vha vhudza vhaṅwe zwithu zwe a zwi amba, samusi zwo itwa nga mufumakadzi wa Musamaria ane na mu vhona kha tshifanyiso.—Yohane 4:7-15, 27-30.

Yesu o ḓipfa hani nga wonoyo mushumo? Naa ni humbula uri o vha a tshi ṱoḓa u u ita?— Yesu o ri: “Zwanga zwiḽiwa ndi uri nda ita zwi funwaho nga o nthumaho, nda vuledza mushumo wawe.” (Yohane  4:34) Ni ḓipfa hani musi ni tshi ḽa zwiḽiwa zwine na zwi funesa?— Zwenezwi zwi nga ni ita uri ni pfesese nḓila ye Yesu a vha a tshi funa ngayo mushumo we Mudzimu a mu ṋea uri a u ite.

Mudzimu o dovha a ri ita uri ri takadzwe nga u guda mushumo. U amba uri tshifhiwa tshe A tshi ṋea muthu ndi uri a “takalele mishumo yawe.” Arali na guda u shuma ni tshee muṱuku, vhutshilo haṋu hoṱhe vhu ḓo takadza.—Muhuweleli 5:18.

Zwenezwo a zwi ambi uri ṅwana muṱuku a nga ita mushumo une wa itwa nga muthu muhulwane, fhedzi huna mushumo une roṱhe ra nga u ita. Vhabebi vhaṋu vha nga kha ḓi ya mushumoni ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe u itela uri muṱa wa haṋu u vhe na tshelede ya u renga zwiḽiwa na haya. Nahone samusi ni tshi zwi ḓivha, huna mushumo munzhi une wa fanela u itwa hayani u itela uri hu dzule ho kuna.

Ndi ufhio mushumo une na nga u ita une wa nga vhuyedza muṱa woṱhe?— Ni nga vhea zwiḽiwa ṱafulani, na ṱanzwa zwigoḓelo, na laṱa mashika, na kunakisa kamara yaṋu, nahone na kuvhanganya zwitambiswa zwaṋu na zwi vhea fhethu ho teaho. Khamusi ni a ita zwiṅwe zwa zwenezwo zwithu. Wonoyo mushumo u ḓo vhuyedza muṱa woṱhe.

Kha ri vhone nḓila ine wonoyo mushumo wa vhuyedza ngayo. Ni fanela u vhea zwitambiswa zwaṋu musi no no fhedza u tamba. Ndi ngani zwenezwi zwi zwa ndeme?— Zwi ita uri haya hu dzule ho naka, nahone zwi nga ita uri hu sa vhe na dzikhombo. Arali na sa kuvhanganya zwitambiswa zwaṋu, ḽiṅwe ḓuvha mme vha nga kha ḓi ḓa vho hwala zwithu nahone vha kanda zwiṅwe zwazwo. Vha nga kha ḓi piringedzea vha wa nahone vha ḓivhaisa. Vha nga kha ḓi fanela u ya na sibadela. Naa ni a vhona uri zwenezwo a si zwavhuḓi?— Musi ni tshi kuvhanganya zwitambiswa zwaṋu musi no no fhedza u tamba, ni ḓo vha no thusa vhoṱhe.

Huna muṅwe mushumo une vhana vhavha nawo. Sa tsumbo, tshuṅwahaya. Tshikoloni ni guda u vhala. Vhaṅwe vhana vha takalela u vhala, fhedzi vhaṅwe vha amba uri a vha zwi takaleli. Naho zwi tshi  nga vhonala zwi tshi konḓa u thomani, u guda u vhala zwavhuḓi zwi ḓo ni vhuyedza. Musi ni tshi kona u vhala, huna zwithu zwinzhi zwine na nga zwi guda. Ni ḓo kona u vhala nga ṋoṱhe Bivhili, ine ya vha bugu ya Mudzimu. Musi ni tshi ita tshuṅwahaya yaṋu, zwi ḓo ni vhuyedza a thi ri?—

Huna vhaṅwe vhathu vha sa funi u shuma. Khamusi huna muthu ane na mu ḓivha a sa funi u vhala. Fhedzi samusi Mudzimu o ri ita uri ri shume, ri fanela u guda nḓila ine ra nga ḓiphina ngayo musi ri tshi shuma. Naa Mufunzi Muhulu o vha a tshi ḓiphina vhukuma nga u ita mushumo wawe?— Zwo vha zwi tshi nga u ḽa zwiḽiwa zwine a zwi funa. O vha a tshi khou amba nga mushumo ufhio?— U vhudza vhaṅwe nga ha Yehova Mudzimu na nḓila ine vha nga wana ngayo vhutshilo vhu sa fheli.

Huna zwithu zwine zwa nga ni thusa uri ni ḓiphine nga u ita mushumo. Ḓivhudziseni, ‘Ndi ngani uyu mushumo u tshi fanela u itwa?’ Musi ni tshi ḓivha uri tshiṅwe tshithu ndi tsha ndeme, zwi a leluwa uri ni tshi ite. Nahone hu sa londwi uri mushumo ndi muhulwane kana ndi muṱuku, u iteni nga u fhisea. Arali ni tshi ita mushumo wavhuḓi, ni ḓo takalela mushumo une na u ita, samusi Mufunzi washu Muhulu o u takalela.