1, 2. (a) Tu pondola ndati oku kuata omuenyo ko pui? (b) Nye ci tu kuatisa oku tiamisila utima kungende wetu?

 ECI tua linga Akristão vocili, ca kala ndu okuti tua fetika oku linga ungende umue. Nda tu amamako oku lekisa ekolelo ku Suku, poku linga ungende waco tu ka kuata onima yiwa, kuenje tu ka kala otembo ka yi pui. Yesu wa popia hati: “U o pandakaisa toke kesulilo eye o popeliwa.” (Mateo 24:13) Oco tu tẽlise ungende wetu tu sukila oku amamako oku lekisa ekolelo ku Yehova toke “kesulilo,” ci kale kesulilo liomuenyo wetu ale kesulilo lioluali lulo. Pole, tu sukilavo oku lavulula oco ka tu ka yapuisiwe loluali lulo. (1 Yoano 2:15-17) Tu tiamisila ndati utima kungende wetu?

² Yesu wa tu sila ongangu yiwa. Eci tu tanga ovina Embimbiliya li popia catiamẽla kungende wa Yesu ale kekalo liomuenyo waye, tu pondola oku lilongisa ovituwa viaye. Kuenje, poku ci linga tu u kuatela ocisola kuenda oku kolela kokuaye. (Tanga 1 Petulu 1:8, 9.) Upostolo Petulu wa popia  okuti Yesu wa tu sila ongangu oco tu yi kuame. (1 Petulu 2:21) Nda tua setukula ongangu ya Yesu, tu pondola oku pandikisa toke kesulilo. a (Tala etosi pombuelo yemẽla.) Vocipama ca pita tua lilongisa ndomo tu pondola oku setukula umbombe kuenda ohenda ya Yesu. Vocipama cilo tu lilongisa ndomo tu pondola oku setukula utõi kuenda olondunge viaye.

3. Utõi u lomboloka nye, kuenda tu pondola oku u lekisa ndati?

³ Utõi ocituwa cimue ci pamisa ekolelo lietu, kuenda u tu kuatisa oku pandikisa eci tu liyaka lovitangi. Utõi u tu kuatisavo oku teyuila ovina via sunguluka. U pondolavo oku tu kuatisa oku kuata epandi kuenda oku kolela Suku eci tu liyaka lalambalalo. Utõi u sokisiwa loku lekisa esumbilo, elavoko kuenda ocisola. Ndamupi? Nda tu lekisa esumbilo woku sumuisa Suku, ka tu ecelela okuti usumba womunu u tu yula. (1 Samuele 11:7; Olosapo 29:25) Oku kuata elavoko ku Yehova ci tu kuatisa oku tiamisila utima wetu kovina vi keya kovaso yoloneke, okuti kovitangi vietu hakoko. (Osamo 27:14) Ocisola cocili ci tu vetiya oku lekisa utõi ndaño ceci tu lambalaliwa. (Yoano 15:13) Tu pondola oku kuata utõi poku kolela ku Yehova kuenda oku setukula Omõlaye.​—Osamo 28:7.

4. Yesu wa lekisa ndati utõi eci a kala vonembele? (Tala ociluvialuvia kefetikilo liocipama cilo.)

⁴ Eci Yesu a kuata 12 kanyamo wa lekisa utõi eci a kala “vonembele, kuenda wa tumãla pokati kalongisi.” (Tanga Luka 2:41-47.) Alongisi vaco va kũlĩhĩle ciwa Ocihandeleko ca Mose, pole, va kũlĩhĩlevo alongiso a va Yudea. Alongiso aco a enda oku tateka omanu oku pokola Kocihandeleko. Pole, Yesu ka ecelele okuti ukũlĩhĩso walongisi vaco u tateka oku longisa. Eye ka kuatele usumba. Kuenje wa amamako loku “va pula pula.” Ocili okuti, Yesu ka lingile apulilo ana a siata oku lingiwa lomãla. Pole, tu pondola oku sokolola Yesu oku linga apulilo a vetiya alongisi vaco oku yevelela kuenda oku sokolola lutate. Ndaño alongisi va setekele oku patãla loku linga apulilo, pole, ka va ci tẽlele. Omanu vosi va kala oku u yevelela oku kongelamo alongisi vaco, va komõha “olondunge viaye latambululo aye.” Omo liaco, Yesu lutõi wa lua wa teyuila ocili ci sangiwa Vondaka ya Suku!

5. Volonjila vipi via litepa Yesu a lekisa utõi vokuenda kupange waye woku kunda?

⁵ Yesu vokuenda kupange waye woku kunda, wa lekisa utõi volonjila via litepa. Eye wa lekisa komanu okuti, asongui vatavo va kala oku va yapuisa lalongiso avo esanda. (Mateo 23:13-36) Yesu ka ecelele oku yapuisiwa loluali. (Yoano 16:33) Pole, ndaño lalambalalo wa amamako oku kunda. (Yoano 5:15-18; 7:14) Olonjanja vivali lutõi wa lua, wa yelisa onembele poku lupuisa omanu va kala oku vĩhisa efendelo liocili.​—Mateo 21:12, 13; Yoano 2:14-17.

6. Yesu wa lekisa ndati utõi keteke lia sulako liomuenyo waye palo posi?

⁶ Tu konomuisi utõi Yesu a lekisa keteke lia sulako liomuenyo waye palo  posi. Eye wa kũlĩhĩle ovina via laikele oku pita noke lioku pakuiwa la Yuda. Osimbu va kala kondalelo yo Paskoa Yesu wa sapuila Yuda hati: “Eci o linga, ci linga lombili.” (Yoano 13:21-27) Vocumbo co Gesemane, Yesu lutõi wa lilekisa kasualali veya oku u kuata. Ndaño okuti omuenyo waye wa kala kohele, wa teyuila olondonge viaye poku sapuila asualali hati: “Alume ava va ende.” (Yoano 18:1-8) Eci Yesu a pulisiwa lombonge ya velapo ya va Yudea, lutõi wa lua wa va sapuila hati, eye Kristu Omõla wa Suku. Eye ka kuatele usumba, ndaño okuti ocitunda cinene ca kala oku sanda onjila yoku u ponda. (Marko 14:60-65) Pole, Yesu wa amamako oku kolela ku Suku kuenje wa fila kuti. Noke eci a kala oku tula omuenyo, wa kaluka hati: “Ca maliwa!”​—Yoano 19:28-30.

7. Ene amalẽhe, nye vu yevi vutima omo lioku kala Olombangi Via Yehova, kuenda vu lekisi ndati okuti vukuotõi?

⁷ Tu pondola oku setukula ndati utõi wa Yesu? Kosikola. Ene amalẽhe, vu lekisi utõi poku sapuila kakamba vene vo kosikola kuenda komanu vakuavo okuti Vulombangi Via Yehova. Poku ci linga, o lekisa okuti wa sanjukila oku tukuiwa londuko ya Yehova, ndaño okuti o pembuiwa lomanu. (Tanga Osamo 86:12.) Omanu vamue va pondola oku ku vetiya oku tava kelongiso liokuti, ovina via tukuluka ño. Pole, o sukila oku kolela okuti eci Embimbiliya li popia catiamẽla koviluvo, viocili. Lekuatiso liombrochura losapi hati: A Origem da Vida — Cinco Perguntas Que Merecem Resposta, o pondola oku tambulula omunu “wosi o pula oku kũlĩhĩsa elavoko vu kasi lalio.” (1 Petulu 3:15) Poku ci linga o kuata esanju omo lioku limbuka okuti, wa teyuila lutõi ocili Cembimbiliya!

8. Asunga api tu kuete oco tu kunde lutõi?

⁸ Kupange wetu woku kunda. Omo okuti Tuakristão vocili, tu sukila oku amamako oku ‘longisa ondaka ya Yehova lutõi.’ (Ovilinga 14:3) Momo lie tu sukilila oku kunda lutõi? Catete, tua kũlĩha okuti ovina tu kunda vi sangiwa Vembimbiliya. Olondaka viaco viocili. (Yoano 17:17) Cavali, “etu tu londingupange kumosi la Suku,” kuenda eye, wa siata oku tu ĩha espiritu sandu oco li tu kuatise. (1 Va Korindo 3:9; Ovilinga 4:31) Catatu, tu sole Yehova lomanu, omo liaco tu vetiyiwa oku likolisilako oku sapuila komanu olondaka viwa. (Mateo 22:37-39) Omo okuti tu kuete utõi, ka tu ka liwekipo oku kunda. Tua nõlapo oku longisa ocili komanu vana okuti asongui vatavo esanda, va siata oku “tekavĩsa ovitima viavo,” ale oku yapuisiwa. (2 Va Korindo 4:4) Ndaño okuti omanu valua ka va tava oku tu yevelela ale va tu lambalala, tu amamako oku kunda olondaka viwa.​—1 Va Tesalonike 2:1, 2.

9. Tu pondola oku lekisa ndati utõi eci tu lambalaliwa?

⁹ Ceci tu lambalaliwa. Eci tu kolela Suku, eye o tu ĩha ekolelo kuenda utõi woku pandikisa poku liyaka lovitangi. Nda umue ukuepata lietu wa fa, tu sumua, pole, ka tu pui elavoko. Tua kolela okuti, “Suku ukuakulembeleka,” o ka pamisa ekolelo lietu. (2 Va Korindo 1:3, 4; 1 Va Tesalonike 4:13) Nda tu kasi oku liyaka locitangi coku vela ale tua  lemehiwa, tu yeva evalo, pole, tu yuvula oku sakuiwa lonjila yimue ka yi sanjuisa Suku. (Ovilinga 15:28, 29) Nda tua sumua, “ovitima vietu vi tu veta evelo,” pole, ka tu liwekapo. Momo tua kolela okuti, Yehova o kasi “ocipepi la vakuavitima via teka.” b (Tala etosi pombuelo yemẽla.)​—1 Yoano 3:19, 20; Osamo 34:18.

10. Nye ci lomboloka olondunge, kuenda Ukristão o lekisa ndati olondunge poku sapela?

¹⁰ Olondunge uloño woku tepisa pokati keci ciwa leci cĩvi, kuenda oku nõla oku linga eci ciwa. (Va Heveru 5:14) Ukristão ukualondunge o nõla onjila yu kuatisa oku pamisa ukamba waye la Suku. Eye ka popi olondaka vina vi sumuisa omanu vakuavo. Pole, o sanjuisa Yehova momo o nõla olondaka vi kuatisa vakuavo. (Olosapo 11:12, 13) Eye “o livala konyeño.” (Olosapo 14:29) Eye “o suñamisa onjila yaye,” okuti o nõla onjila ya sunguluka komuenyo waye. (Olosapo 15:21) Tu pondola oku kala ndati vakualondunge? Tu ci linga poku lilongisa Ondaka ya Suku, kuenda oku kapako ovina tua lilongisa. (Olosapo 2:1-5, 10, 11) Tu pondolavo oku lilongisa kuenda oku setukula ongangu ya Yesu yoku lekisa olondunge.

11. Yesu wa lekisa ndati olondunge kolondaka viaye?

¹¹ Yesu wa lekisa olondunge kovina viosi a popia levi a linga. Kolondaka viaye. Yesu poku kunda olondaka viwa, wa tukula olondaka via komohĩsa olonjeveleli viaye. (Mateo 7:28; Luka 4:22) Olonjanja vialua wa tukula Ondaka ya Suku. Eye wa kũlĩhĩle ciwa ovinimbu viovisonehua a sukilile oku tukula vapuluvi osi. (Mateo 4:4, 7, 10; 12:1-5; Luka 4:16-21) Omanu va kala oku yevelela eci Yesu a kala oku lombolola Ovisonehua, va vetiyiwa calua lolondaka viaye. Yesu noke liepinduko liaye, wa sapela lolondonge viaye vivali eci via kala oku enda kimbo lio Emausi. Eye wa situlula elomboloko liovisonehua via tiamisiwila kokuaye. Noke olondonge via popia hati: “Ovitima vietu ka via tokotele hẽ osimbu a vangula letu vonjila, cina a tu situluila ovisonehua?”​—Luka 24:27, 32.

12, 13. Ovolandu api a lekisa okuti Yesu wa enda oku livala konyeño loku lekisa esunguluko?

¹² Kovisimĩlo kuenda kovituwa viaye. Olondunge via kuatisa Yesu oku “livala konyeño.” (Olosapo 16:32) Eye wa enda oku livala konyeño, kuenda ‘wonjukile’. (Mateo 11:29) Yesu olonjanja viosi wa lekisile epandi kolondonge viaye ndaño lakulueya avo. (Marko 14:34-38; Luka 22:24-27) Eye wa amamako oku lekisa epandi ndaño ceci a talisiwa ohali.​—1 Petulu 2:23.

¹³ Olondunge via kuatisa Yesu oku lekisa esunguluko. Momo, wa kuata elomboloko  Liocihandeko ca eciwile ku Mose, okuti co vetiya oku tata ciwa omanu. Sokolola ulandu wukãi wa kuatele uvei woku “pita osonde.” (Tanga Marko 5:25-34.) Ukãi wa pita pokati komanu noke wa lamba kuwalo wa Yesu, kuenje wa sakuiwa. Ndomo ca lekisiwa Vocihandeleko, ukãi waco wa tendiwile okuti wa vĩhisua, omo liaco wa sukilile oku yuvula oku lamba vakuavo. (Ovisila 15:25-27) Pole, Yesu ka vanguile laye lonjila yimue yi sumuisa. Momo lie? Momo wa kũlĩhĩle okuti, ovituwa ndeci: Ohenda kuenda ekolelo,’ via kuatele esilivilo lia velapo, okuti oku pokola lika Kocihandeleko ci sule. (Mateo 23:23) Yesu lohenda yalua wa popia hati:“Amõlange, ekolelo liove lia ku popela. Kuende lombembua. Uvei wove wa ku tunda.” Ongangu yiwa ya Yesu yoku lekisa olondunge, yo vetiya oku kuata ohenda!

14. Nye Yesu a nõlelepo oku linga, kuenda wa tiamisilile ndati utima waye kupange woku kunda?

¹⁴ Kekalo liomuenyo waye. Ekalo liomuenyo wa Yesu lia lekisa okuti wa kala ukualondunge. Eye wa nõlelepo oku linga upange woku kunda. (Luka 4:43) Yesu wa kuamele onjila yo kuatisa oku tiamisila utima waye kupange waco kuenda oku tẽlisa ocikele caye. Wambatele omuenyo wa leluka oco a pesile otembo yalua kuenda ongusu kupange woku kunda. (Luka 9:58) Eye wa kũlĩhĩle okuti wa sukilile oku pindisa omanu vakuavo, oco upange woku kunda wa amameko noke yolofa viaye. (Luka 10:1-12; Yoano 14:12) Yesu wa likuminya oku kuatisa olondonge viaye kupange woku kunda “toke kesulilo lioluali.”—Mateo 28:19, 20.

15. Tu pondola oku lekisa ndati olondunge kolondaka vietu?

¹⁵ Tu pondola oku setukula ndati olondunge via Yesu? Volondaka vietu. Eci tu sapela la vamanjetu, tu sukila oku kuama olondaka vi va vetiya okuti, vina vi va sumuisa havioko. (Va Efeso 4:29) Eci tu sapela lomanu catiamẽla Kusoma wa Suku, olondaka vietu vi sukila oku “singiwa lomongua,” okuti oku sapela lonjila yimue ya sunguluka. (Va Kolosai  4:6) Omo liaco tu sukila oku kuata elomboloko liovina omanu va sukila, eci va sole, kuenda tu nõla lutate olondaka tu popia. Nda tua nõla lutate olondaka vietu, omanu va tu yevelela, kuenda esapulo lietu li vetiya ovitima viavo. Eci tu va lomboluila ovina tua lilongisa tu sukila oku tanga Embimbiliya, momo Ondaka ya Suku yi kuete unene. Tua kũlĩha okuti esapulo Liembimbiliya li kuete unene ka u sokisiwa.​—Va Heveru 4:12.

16, 17. (a) Tu lekisa ndati okuti tua siata oku livala konyeño kuenda tua sunguluka? (b) Tu amamako ndati oku tiamisila utima wetu kupange woku kunda?

¹⁶ Kovisimĩlo kuenda kovituwa vietu. Eci tu liyaka lovitangi, olondunge vi tu kuatisa oku kuata ovisimĩlo via sunguluka kuenda oku ‘livala konyeño.’ (Tiago 1:19) Eci omanu va tu popia lãvi tu sukila oku kũlĩhĩsa esunga lieci va popela olondaka viaco. Poku ci linga ci leluka oku va ecela loku yuvula oku va kuatela onyeño. (Olosapo 19:11) Oku kuata olondunge ci tu kuatisa oku lekisa esunguluko. Ka tu lavoka okuti vamanjetu va linga ovina via li pua. Pole, tu sukila oku ivaluka okuti, ovo pamue va kasi oku liyaka lovitangi ka tua kũlĩhĩle. Omo liaco, tu lekisa onjongole yoku yevelela ovisimĩlo viavo. Kuenje tu yuvula oku va kisika oku tava lika kovisimĩlo vietu.​—Va Filipoi 4:5.

¹⁷ Kekalo liomuenyo wetu. Tua kũlĩha okuti oku kunda olondaka viwa esumũlũho lia velapo tu kuete. Omo liaco, tu yongola oku nõla onjila yi tu kuatisa oku amamako oku tiamisila utima kupange woku kunda. Tua nõlapo oku pitisa kovaso upange wa Yehova komuenyo wetu. Omo liaco, tu ambata omuenyo wa leluka u tu kuatisa oku pesila otembo yalua kuenda ongusu yetu kupange woku kunda olondaka viwa osimbu esulilo ka lieyile.​—Mateo 6:33; 24:14.

18. Tu pondola oku amamako ndati oku linga ungende u tuala komuenyo ko pui, kuenda nye wa nõlapo oku linga?

¹⁸ Tua siata oku kuata esanju poku lilongisa ovituwa vimue via Yesu! Sokolola ndomo tu pondola oku kuatisiwa poku lilongisa ovituwa viaye vikuavo kuenda oku u setukula. Omo liaco, tu nõlipo oku setukula ovituwa via Yesu. Nda tua ci linga tu ka amamako oku linga ungende u tuala komuenyo ko pui, kuenje ukamba wetu la Yehova u pamisiwa.