1, 2. (a) Ovina vipi vi kuete esilivilo vi tu kuatisa oku kuata ukamba la Yehova? (b) Tu kuatisiwa ndati lovolandu a sangiwa Vembimbiliya a lekisa ndomo omanu va tava kelungulo lia Suku?

 UKUALOSAMO wa popia hati: ‘Ciwa oku kala ocipepi la Suku. Nda nõla Yehova Suku oco a linge ocikolo cange.’ (Osa. 73:28) Volondaka evi, ukualosamo wa lekisa ekolelo liaye ku Suku. Nye co kuatisa oku popia olondaka evi? Eci ukualosamo a mola ombembua yi kasi pokati kolondingaĩvi, wa yeva esumuo. Eye wa liyeya hati: “Nda likavisa ño oku liyelisa vutima, loku sukula ovaka ange vesunga.” (Osa. 73:2, 3, 13, 21) Eci a iñila “vonembele,” wa kuatisiwa oku pongolola ovisimĩlo viaye, kuenje wa pamisa ukamba waye la Yehova. (Osa. 73:16-18) Ukualosamo wa lilongisa ulandu umue u kuete esilivilo. Nda omunu umue o yongola oku kuata ukamba la Yehova, o sukila oku kala pokati kafendeli vaye loku tava kalungulo aye kuenda oku a kapako.—Osa. 73:24.

² Etu tu yongolavo oku kuata ukamba wocili la Suku ukuamuenyo. Oco tu tẽlise ocimãho caco, tu sukila oku ecelela okuti epindiso liaye li tu pengulula, oco tu linge omanu vo nenela esanju! Kosimbu, Suku wa lekisile ohenda yaye komunu lomunu, kuenda kofeka yosi poku eca kokuavo epuluvi lioku tava kepindiso liaye. Ulandu wetambululo liavo wa sonehiwa Vembimbiliya, ‘oco u tu longise oku kuata elavoko lioku iya kuesulilo lioluali lulo.’ (Va Rom. 15:4; 1 Va Kor. 10:11) Oku konomuisa ovolandu aco, ci tu kuatisa oku kũlĩha ekalo lia Yehova, kuenda ci lekisa ndomo tu kuatisiwa lepindiso liaye.

3. Kelivulu lia Isaya 64:8, kuenda Yeremiya 18:1-6, Embimbiliya li lombolola ndati unene Yehova a kuete watiamẽla komanu? (Tala o ciluvialuvia kefetikilo liocipama cilo.)

³ Elivulu lia Isaya 64:8, poku lombolola ndomo Yehova a kuatisa omunu lomunu kuenda ofeka yosi, li popia ndoco: “A Yehova, ove vu isietu; etu tutuma, ove wutungi wolombia. Etu vosi tupange wovaka ove.” Utungi wolombia o kuete omoko yoku pengulula otuma oco a tunge ombia a yongola. Otuma ka yi pondola oku sapuila utungi ndomo ombia yi tungiwa. Cimuamue haico ci pita lomunu kuenda Suku. Momo omunu ka kuetevo omoko yoku sapuila Suku ndomo a sukila oku pindisiwa.—Tanga Yeremiya 18:1-6.

4. Anga hẽ Yehova o kisika omanu oco va penguluiwe laye? Ci lombolola.

⁴ Kosimbu, Yehova wa lekisile uloño waye woku pengulula va Isareli, ndeci utungi wolombia a linga lotuma. Pole, Yehova wa litepa lutungi wolombia. Momo, utungi wolombia wa loñoloha o pondola oku tunga lotuma ombia yimue ya posoka. Anga hẽ Yehova wa lulika omanu lonjila yimue okuti vamue vawa, pole, vakuavo vãvi? Embimbiliya li tambulula okuti, hacoko a va lulika. Yehova wa lulika omanu lelianjo lioku li nõlela eci va yongola oku linga. Ndaño Yehova o kuete unene walua, pole, ka kisika omanu oku pokola kokuaye. Pole, omanu va sukila oku nõla oco va penguluiwe la Yehova, Ululiki wavo.—Tanga Yeremiya 18:7-10.

5. Nda omanu va likala oku penguluiwa, nye Suku a sukila oku va linga?

⁵ Nye ci pondola oku pita lomunu o likala oku penguluiwa la Yehova, Utungi Wavelapo? Yehova o talavaya ndati lunene waye? Sokolola eci ci pondola oku pita lotuma, nda utungi wolombia wa limbuka okuti otuma yaco ka yi kasi ciwa. Utungi wolombia o pondola oku tunga ombia yikuavo, ale o yinasi! Momo, nda ombia yaco ka yi kasi ciwa, omanu va sima okuti, utungi waco eye ka loñolohele. Pole, hacoko ci pita la Yehova Utungi wetu. (Esin. 32:4) Nda omunu ka yongola oku penguluiwa la Yehova, omunu waco eye o kuete ocitangi. Ndaño okuti Yehova o pondola oku pengulula omanu, pole, va sukila oku nõla nda va tava oku penguluiwa laye, ale sio. Vana va pokola kokuaye, va kuatisiwa. Akristão olombuavekua, ‘va linga ndolombia vi kuete esilivilo,’ via pangiwila oku tẽlisa upange u kola. Pole, omanu vana va likala oku pokola kelungulo lia Suku, va kasi ‘ndolombia via pangiwila oku nyõleha.’—Va Rom. 9:19-23.

6, 7. Soma Daviti la Saulu va tambulula ndati elungulo lia Yehova?

 ⁶ Yehova wa siata oku eca epindiso komanu, oco a va pengulule. Tu pondola oku limbuka ndomo Yehova a siata oku ci linga poku konomuisa tete ulandu wa pita la Saulu kumue la Daviti, eci va kala olosoma via va Isareli. Eci Soma Daviti a linga ukahokolo la Batisieva, elinga liaye lia kokela ovitangi omanu vakuavo. Ndaño okuti Daviti wa kala osoma, pole Yehova ka yuvuile oku eca epindiso a sukilile. Yehova wa tuma uprofeto waye Natana lesapulo lioku kuatisa Daviti. (2 Sam. 12:1-12) Eye wa tambulula ndati? Esapulo liaco lia veta utima waye, kuenje wa likekembela. Omo liaco, Daviti weya oku taviwa vali la Yehova.—Tanga 2 Samuele 12:13.

 ⁷ Pole, Soma Saulu ka tavele kelungulo a tambula, ndeci Daviti a linga. Vepuluvi limue, Yehova wa tumile uprofeto Samuele oku sapuila Soma Saulu oco a nyõle va Amaleke vosi, kuenda ovinyama viavo. Pole, Saulu ka pokuile kocihandeleko ca Yehova. Momo wa teyuila soma Agage, kuenda ovinyama via lẽla. Momo lie? Momo wa yonguile oku tambula ekemãlo. (1 Sam. 15:1-3, 7-9, 12) Eci a lunguiwa la Samuele, wa sukilile oku pokola oco a penguluiwe la Yehova, Utungi Wavelapo. Pole, Saulu ka tavele oku penguluiwa, kuenda wa li sandela esunga. Eye wa popia hati, ka pondele ovinyama vimue, momo citava oku vi lumba ku Yehova. Omo liaco, Yehova ka tavele okuti Saulu amamako oku kala osoma, kuenda ka tẽlele vali oku tumbulula ukamba waye la Suku yocili.—Tanga 1 Samuele 15:13-15, 20-23.

8. Ocituwa va Isareli va lekisa poku penguluiwa la Yehova ci tu longisa nye?

⁸ Yehova ka pengulula lika omanu vamue, pole, eca epuluvi komanu vosi va tava oku penguluiwa. Kunyamo wo 1513 O.Y., eci va Isareli va yovuiwa kupika Kegito, va linga omanu va likasi va Suku. Ovo va kala epata limue lia nõliwa, kuenda va kuatele esumũlũho lioku penguluiwa la Yehova, Utungi Wavelapo. Pole, va amamako oku linga ovina ka via sungulukile kovaso a Yehova, poku fendela olosuku viesanda violofeka via kala ocipepi lavo. Ndaño okuti Yehova wa tumile ovaprofeto vaye ku va Isareli oco a va kuatise, pole, ka va pokuile kelungulo. (Yer. 35:12-15) Ocili okuti, va Isareli va sesamẽlele oku yambuiwa. Ndeci ci pita lombia yotuma yi nyõliwa, apata ekũi a vialiwile losoma yo konano, a nyõliwa la va Asuria, kuenda usoma wapata avali wa kala kombuelo yofeka, wa nyõliwa la va Bavulono. Ulandu waco, u tu longisa ovina vialua vi kuete esilivilo! Tu pondola lika oku penguluiwa la Yehova, nda tua pokola kokuaye.

9, 10. Omanu vo ko Ninivei va tambulula ndati elungulo lia Yehova?

 ⁹ Yehova wa ecelevo epuluvi komanu va kala vimbo lio Ninivei, ombala ya va Asuria, oco va pokole kelungulo liaye. Eye wa sapuila Yona hati: ‘Votoka. Kuende kimbo linene lio Ninivei. Ka kunde ondaka nda ku sapuila omo liovina vĩvi va linga.’ Imbo lio Ninivei lia sesamẽlele oku nyõliwa.—Yona 1:1, 2; 3:1-4.

¹⁰ Eci Yehova a eca esapulo liesombiso, “va Ninivei va tava. . . . Va lihandeleka vati: Lomue ka ka lie. Vosi va wala ovikẽlei, tunde komanu vanene toke kuava va sule.” Eci soma yavo a “tunda kocalo caye, wa lula uwalo wusoma, wa wala ocikẽlei kuenje wa tumãla vetiko.” Omanu vimbo lio Ninivei va tava kelikolisilo lia Yehova lioku va pengulula, kuenje va likekembela. Omo liaco, Yehova ka nenele vali enyõleho kokuavo.—Yona 3:5-10.

11. Ocituwa cipi Yehova a lekisa poku kuatisa va Isareli kuenda va Ninivei?

¹¹ Va Isareli va kala omanu vamue va nõliwa la Yehova, pole, va sukilile oku pindisiwa. Ndaño okuti va Ninivei ka va lingile ocisila cukamba la Yehova, pole, eci a tuma esapulo lioku va lungula loku lekisa ohenda kokuavo, va tava oku penguluiwa ndeci utungi wolombia a pengulula ombia yotuma a kasi oku tunga. Ovolandu avali a tukuiwa ndeti, a tu vetiya oku limbuka okuti, Yehova Suku yetu, ‘ka lekisa ocame komanu’!—Esin. 10:17.

12, 13. (a) Momo lie Yehova a pongoluila ovisimĩlo viaye eci omanu vamue va tava oku penguluiwa laye? (b) ‘Esumuo’ Yehova a yeva li lomboloka nye catiamẽla ku Saulu wo ko Ninivei?

¹² Onjila Yehova a siata oku kuama poku tu pengulula yi lekisa okuti, wa sunguluka, kuenda ka kakatela kovisimĩlo viaye. Ulandu waco tu u limbukila kesunguluko Yehova a lekisa eci a yonguile oku nyõla olofeka vimue. Pole, wa pongolola ovisimĩlo viaye omo lioku likekembela kuomanu vaco. Embimbiliya li tu sapuila okuti, Yehova wa yeva ‘esumuo omo lioku nõla Saulu oco a linge osoma ya va Isareli.’ (1 Sam. 15:11) Eci va Ninivei va likekembela akandu avo kuenda va liwekapo oku linga ovina vĩvi, Embimbiliya li popia hati: ‘Yehova Suku yocili wa litiukamo, kuenda ka va yambuile vali ndomo a ci sokiyile.’—Yona 3:10.

¹³ Ondaka yo Heveru ya pongoluiwa hati, ‘wa yeva esumuo,’ yi lomboloka okuti, wa pongolola ocisimĩlo caye. Onjanja yimue, Yehova wa pongoluile ocisimĩlo caye eci a nõla Saulu oco a linge osoma. Pole, eci Yehova a limbuka okuti Saulu ka pokuile, wo tundisa komangu Yusoma. Yehova ka lingile epongoloko liaco omo a lueyele poku nõla Saulu, pole, wa ci linga omo liekambo liekolelo kuenda esino Saulu a lekisa. Yehova wa pongolola ocisimĩlo caye eci a limbuka okuti va Ninivei va likekembela, kuenje, wa va yovola kolofa. Omo liaco, tu sanjuka calua poku limbuka okuti, Yehova Utungi wetu ukuahenda, kuenda o pongolola ovisimĩlo viaye eci a limbuka okuti, omanu va lekisa epokolo!

14. (a) Yehova o tu pengulula ndati koloneke vilo? (b) Nye tu sukila ku linga eci tu penguluiwa la Yehova Suku?

¹⁴ Koloneke vilo, Yehova wa siata oku tu pengulula lekuatiso Liembimbiliya kuenda ocisoko caye. (2 Tim. 3:16, 17) Ka tu sukila hẽ oku tava kelungulo a siata oku tu ĩha? Cikale okuti pa pita ale anyamo alua tunde eci tua papatisiwa, ale tu kuete ovikele vialua vekongelo, pole, tu sukila oku pokola kelungulo lia Yehova, loku ecelela oku penguluiwa oco tu linge ocikuata cimue ci kuete esilivilo.

15, 16. (a) Ovisimĩlo vipi ka via sungulukile omunu a pondola oku kuata eci a tambula epindiso loku upiwa ovikele? Tukula ulandu umue. (b) Nye ci pondola oku tu kuatisa oku liyaka lovisimĩlo ka via sungulukile eci tu pindisiwa?

 ¹⁵ Citava okuti tu pindisiwa poku longisiwa, ale poku lunguiwa. Pamue tu pindisiwa omo liocina cimue ka tua lingile ciwa. Vepindiso liaco pamue mua kongela oku upiwa ovikele vimue. Tu konomuisi ulandu wa pita lamanji Dennis a okuti wa kala ukulu wekongelo. Eye wopiwa ovikele viaye eci a sombisiwa omo liomĩlu yimue a linga. Nye a yeva vutima eci va linga esapulo kohongele liokuti wopiwa ocikele coku kala ukulu wekongelo? Eye wa popia hati: “Nda limbuka okuti, nda lueya. Pa pita ale 30 kanyamo tunde eci nda fetika oku tambula ovikele vialua vekongelo. Momo nda kala ukundi wotembo yosi, nda talavaya ko Betele vokuenda kuotembo yimue, nda kala oñuatisi yekongelo, kuenda ukulu wekongelo. Onjanja yimue nda lingile ale ohundo yange yatete kohongele yofeka. Pole, cilo nda pumba asumũlũho aco osi.”

¹⁶ Manji Dennis oco a kuatisiwe wa sukilile oku linga apongoloko komuenyo waye. Nye co kuatisa oku yuvula ovisimĩlo ka via sungulukile? Eye wa lombolola ndoco: “Nda nõlapo oku lilongisa Embimbiliya, oku endaenda kolohongele, kuenda kupange woku kunda. Nda tambula ekuatiso lia vamanji, kuenda nda vetiyiwa calua lovolandu a sangiwa valivulu etu. Ocipama losapi hati: ‘Wa Tambuile Ale Ocikele Cimue Vekongelo? O Pondola Oku Fetika Vali Upange Waco?’ Ca sandekiwa Vutala Wondavululi 15 Yenyenye, wo 2009, ca kala ndukanda wa tambulula olohutililo viange. Nda sola calua evetiyo nda tambula lia popia hati: ‘Ndaño okuti ku kuete ovikele vekongelo, amamako oku pamisa ekolelo liove.’” Manji Dennis wa kuatisiwa ndati lepindiso a tambula? Noke lianyamo amue wa popia hati: “Yehova wa ndi sumũlũisa vali locikele coku kala oñuatisi yekongelo.”

17. Oku tundisiwa vekongelo ku kuatisa ndati omunu oku likekembela? Tukula ulandu umue.

¹⁷ Oku tundisiwa vekongelo, epindiso likuavo li tunda ku Yehova. Momo, li teyuila ekongelo kovina vĩvi, kuenda li kuatisa omunu wa lueya okuti, o likekembela. (1 Va Kor. 5:6, 7, 11) Manji ukuavo o tukuiwa hati Robert wa pita 16 kanyamo tunde eci a tundisiwa vekongelo. Vokuenda kuotembo yaco, olonjali viaye kumue la vamanjaye, va pokola konumbi Yembimbiliya yi lekisa okuti, ka citava oku kuata ukamba lomunu wa tundisiwa vekongelo ndaño oku u lama. Cilo, manji Robert wa tiuka vekongelo, kuenda o kasi oku pamisa ekolelo liaye. Eci a pulisiwa ovina vio vetiya oku tiuka ku Yehova kuenda kafendeli vaye noke lianyamo alua, wa tambulula hati, epokolo liepata liaye kolonumbi Viembimbiliya, olio lio kuatisa oku ci linga. Eye wa amisako hati: “Nda epata liange ka lia yuvuile oku ­sapela lame ndaño muẽle kovina vitito, nda ka ca ndi kuatisile oku tiuka ku Suku.”

18. Tu sukila oku kala ndotuma yipi peka Liutungi Wavelapo?

¹⁸ Ndaño ka tu tambula epindiso limuamue, pole, tu sukila oku kala ndotuma yipi peka Liutungi Wavelapo? Tu kala ndati nda tua pindisiwa? Tu lekisa hẽ ovituwa ndevi via Daviti, ale ndevi via Saulu? Utungi Wavelapo eye Isietu. Ivaluka okuti, Yehova o pindisa una a sole, ndeci isia a pindisa omõlaye a sanjukila.’ Omo liaco, ‘tava kelungulo lia Yehova, kuenda ku ka pembule epindiso liaye.’—Olosap. 3:11, 12.