1-2. Helie wa kala Sadoke? (1 Asapulo 12:22, 26-28)

 KŨLĨHĨSA ulandu owu. Owiñi umue u pitahãla 340.000 kalume, wa liongolola eci Daviti a linga osoma yo Isareli yosi. Vokuenda kuoloneke vitatu, owiñi waco wa liongoluilile ocipepi lomunda Hevirone. Ovo va sanjukile calua, va kala oku sapela pokati kuenda oku imba ovisungo viesivayo ku Yehova. (1 Asa. 12:38) Pokati kowiñi waco pa kala umalẽhe umue o tukuiwa Sadoke. Pole, Yehova wa ecelela oco tu kũlĩhe okuti Sadoke opo a kala. (Tanga 1 Asapulo 12:22, 26-28.) Oco hẽ helie wa kala Sadoke?

² Sadoke wa kala ocitunda cimue wa talavaya locitunda cinene Aviyatare. Yehova wa ecavo ku Sadoke olondunge vialua kuenda uloño woku limbuka ocipango caye. (2 Sam. 15:27) Omanu va enda oku konomuisa Sadoke eci va sukilile alungulo olondunge. Sadoke wa kalavo ulume umue ukuotõi. Vocipama cilo, tu tiamisila utima koku konomuisa ocituwa eci ca Sadoke okuti, utõi.

3. (a) Momo lie tu sukilila oku kala vakuotõi? (b) Nye tu konomuisa vocipama cilo?

³ Koloneke vilo via sulako, Satana o kasi oku likolisilako calua oco a honguise ekolelo liafendeli va Yehova. (1 Pet. 5:8) Osimbu tu talamẽla otembo Yehova a ka kundula Satana kuenda oluali lulo lua vĩha, tu sukila oku kala vakuotõi. (Osa. 31:24) Cilo tu konomuisa olonjila vitatu ndomo tu setukula utõi wa Sadoke.

KUATISA USOMA WA SUKU

4. Momo lie afendeli va Yehova va sukilila oku kuata utõi oco va kuatise Usoma waye? (Talavo ociluvialuvia.)

⁴ Omo okuti tuafendeli va Yehova, tu kuatisa Usoma waye lutima wosi. Pole, olonjanja vialua tu sukila utõi oco tu ci linge.  (Mat. 6:33) Ndeci, voluali lulo lua vĩha, tu sukila oku kuata utõi oco tu pokole ku Yehova kuenda oku kunda olondaka viwa Viusoma. (1 Va Tes. 2:2) Handi vali, tu sukilavo utõi oco tu amameko oku yuvula oku panga onepa koluali lulo lua tepiwa omo lio pulitika. (Yoa. 18:36) Afendeli valua va Yehova va pumba ovipako viavo, va tatiwa lungangala kuenda va kapiwa volokayike omo lioku likala oku panga onepa kovitangi vio pulitika ale oku kala asualali.

5. Momo lie Sadoke a sukililile oku kala ukuotõi oco a kuatise Daviti?

⁵ Sadoke ka endele lika ko Hevirone oco a pange onepa kocipito coku sambiliya Daviti eci a linga osoma. Eye wa enda ko Hevirone okuti wa limalẽhela oku yaka. (1 Asa. 12:38) Eye wa nõlelepo oku kuatisa Daviti oco a teyuile o Isareli kovanyãli vavo. Citava okuti Sadoke ka kaile esualali limue lia loñolohele, pole, eye wa kala ukuotõi.

6. Ndamupi Daviti a kala ongangu yiwa yutõi ku Sadoke? (Osamo 138:3)

⁶ Sadoke wa lilongisa ndati oku kala ukuotõi? Eye wa enda oku kala lomanu vana okuti va pamele haivo vakuotõi kuenje wa lilongisila kokuavo. Ndeci, omo okuti Daviti wa kala usongui umue ukuotõi haeye esualali, ca vetiya va Isareli oku u kuatisa oco eye a kale osoma. (1 Asa. 11:1, 2) Olonjanja viosi Daviti wa kolelele ku Yehova poku liyaka lovanyãli vaye. (Osa. 28:7; Tanga Osamo 138:3.) Pole, kua kalavo omanu vakuavo vakuangangu yiwa Sadoke a ponduile oku setukula. Alume ndeci, Yehoyada kuenda omõlaye Benaya okuti va kalavo asualali, oku kongelamo 22 kasongui vomanu, va kuatisa Daviti. (1 Asa. 11:22-25; 12:26-28) Lekuatiso lialume vaco vakuekolelo, Daviti wa linga osoma kuenda ovo va likolisilako calua oco vo teyuile.

7. (a) Ovolandu api o koloneke vilo a tu kuatisa oku kuata utõi? (b) Nye wa lilongisila kongangu ya Manji Nsilu ndomo ca lekisiwa vovideo?

 ⁷ Tu pondolavo oku kuata utõi eci tu lilongisa ovolandu afendeli vakuavo va Yehova okuti, va lekisa utõi kuenda oku kuatisa usoma waye. Soma yetu Yesu Kristu, wa likala oku panga onepa koluali lulo lua Satana. (Mat. 4:8-11; Yoa. 6:14, 15) Eye olonjanja viosi wa kolelele ku Yehova oco a kuate utõi kuenda ongusu yoku linga eci ca sunguluka. Koloneke vilo, tu kuete ovolandu alua amalẽhe va likala oku panga onepa kusualali ale kovopange o pulitika. Momo lie ku tangela ovolandu amalẽhe vaco vonumbi yetu yo jw.org? a

KUATISA VAMANJI

8. Kapuluvi api akulu vekongelo va sukila oku lekisa utõi?

⁸ Etu tuafendeli va Yehova, tu sole calua oku kuatisa vakuetu. (2 Va Kor. 8:4) Pole, olonjanja vimue ci sukila utõi oco tu ci linge. Ndeci, vokuenda kuyaki umue, akulu vekongelo va sukila oku pamisa vamanji vo vekongelo, oku va kuatisa konepa yespiritu kuenda pamue, oku va ĩha ovina va sukila konepa yo ketimba. Omo okuti, akulu vekongelo va sole olomeme via Yehova, eli olio esunga lieci va li kapelako oku kapa kohele omuenyo wavo oco va kuatise vamanji. (Yoa. 15:12, 13) Eci akulu vekongelo va ci linga, tu pondola oku popia okuti ovo va kuãi ongangu yutõi wa Sadoke.

9. Ndomo ca lekisiwa kelivulu 2 Samuele 15:27-29, nye Daviti a sapuila Sadoke oco a ci linge? (Talavo ociluvialuvia.)

⁹ Omuenyo wa Daviti wa kala kohele, momo omõlaye Avisalome wa yonguile oku u ponda oco a piñale pomangu yaye ndosoma. (2 Sam. 15:12, 13) Kuenje Daviti wa sukilile oku tilila ko Yerusalãi lonjanga yalua! Eye wa sapuila kakuenje vaye hati: “Votoki, tuendi, momo lomue pokati ketu o ka puluka peka lia Avisalome!” (2 Sam. 15:14) Osimbu akuenje vaye va  kala oku tila, Daviti wa limbuka okuti umue wa sukilile oku siala ko Yerusalãi oco a kũlĩhe ovina Avisalome a kala oku sokiya loku u sapuilako. Omo liaco, wa tuma Sadoke kuenda ovitunda vikuavo oku tiukila volupale oco vo sapuile ovina via kala oku pita. (Tanga 2 Samuele 15:27-29.) Pole, ovo va sukilile oku kuata utate, momo ovina Daviti a va pinga oku linga, ca va kapele kohele kuenda omuenyo wavo. Sokolola eci nda ca pita, nda okuti Avisalome una wa kala ongangala haeye wa likapeleko lika eye muẽle, wa limbukile okuti Sadoke kuenda ovitunda vikuavo va kala olondavululi loku teyuila Daviti!

10. Sadoke kuenda vakuavo va teyuila ndati Daviti?

¹⁰ Daviti wa kuatele esokiyo limue, pole, oco li tẽlisiwe wa sukilile ekuatiso lia Sadoke kuenda liekamba likuavo lia koleliwile okuti Husiai. (2 Sam. 15:32-37) Husiai wa sukilile oku likembisa okuti wa kala oku kuatisa Avisalome, loku eca onumbi ndomo eye a ponduile oku ñualilapo isiaye. Pole, eci ca laikele oku eca ku Daviti epuluvi lioku lipongiyila uyaki. Eci Avisalome a nõlapo oku kuama olonumbi via Husiai, Husiai wa sapuila Sadoke kuenda Aviatare esokiyo liaco. (2 Sam. 17:8-16) Kuenje ovo va tuma esapulo limue ku Daviti lieci Avisalome a nõlelepo oku linga. (2 Sam. 17:17) Lekuatiso lia Yehova Sadoke kuenda ovitunda vikuavo va tẽla oku teyuila omuenyo wa Daviti.—2 Sam. 17:21, 22.

11. Tu setukula ndati utõi wa Sadoke eci tu kuatisa vamanjetu?

¹¹ Tu setukula ndati ongangu ya Sadoke kuenda oku lekisa utõi eci vamanji vekongelo va sangiwa vekalo limue li koka ohele kuenda va sukila ekuatiso lietu? (1) Kuama olonumbi. Eci kuiya ocitangi cimue ci koka ohele, ci kuete esilivilo oku likuata omunga. Ci kuetevo esilivilo oku kuama olonumbi vi tunda ko Filiale. (Va Hev. 13:17) Akulu vekongelo olonjanja viosi, va sukila oku ivaluka olonumbi viocisoko vi lekisa ndomo va lipongiyila ocilunga cimue.  (1 Va Kor. 14:33, 40) (2) Kala ukuotõi, pole, lekisavo utate. (Olosap. 22:3) Sokolola osimbu kua nõlele onjila yimue. Ku ka kape kohele omuenyo wove nda ka ci sukiliwa. (3) Kolela ku Yehova. Ivaluka okuti Yehova wa kapako calua ekalo liove liwa kuenda lia vamanji. Yehova o pondola oku ku kuatisa oku eca ekuatiso li sukiliwa ku vamanji lonjila yimue ya kolapo.

12-13. Nye wa lilongisila kulandu wamanji Viktor kuenda Vitalii? (Talavo ociluvialuvia.)

¹² Kũlĩhĩsa ulandu wa vamanji vavali okuti Viktor kuenda Vitalii okuti, va kuatisa koku eca okulia kuenda ovava ku vamanji ko Ukrania. Manji Viktor wa popia hati: “Tua sanda okulia kovitumãlo viosi. Kuosi tua endaile tua yevaile onjuela yoku loya. Manji umue okuti wa kuatele ovenda yimue, wa eca ombanjaile yovikulia. Ombanjaile yaco, ya kuatisa vamanji valua oku litekula vokuenda kuotembo yimue. Eci tua kala oku longeka ovikulia viaco vekãlu lietu, etenda limue lia kupukila ocipepi lapa tua kala, vocinãla ci soka 20 kolometulu. Vokuenda kueteke liaco, ame nda lipilikila Yehova vohutililo oco a nyĩhe utõi woku amamako oku kuatisa vamanji.”

¹³ Manji Vitalii wa popia hati: “Ca sukilile oku kuata utõi walua konepa yetu. Ungende wange watete wa tumãla 12 kolowola. Nda likutilila ku Yehova otembo yaco yasi.” Manji Vitalii wa lekisa utõi, pole, wa lekisavo utate. Eye wamisako hati: “Nda likutilila ku Yehova oco a nyĩhe olondunge kuenda oku lekisa esunguluko. Ame nda pitale lika vatapalo ana okuti a taviwa lombiali. Ekolelo liange lia pamisiwa vali calua eci nda mola ndomo vamanji va kala oku talavayela kumosi. Ovo va kuatisa oku upa vetapalo ovina vi tateka ekalu oku pita ciwa, vongolola okulia, luwalo kuenda va kuatisa oku vi longeka vekãlu lietu. Kuenje va tu poka loku tu yekisa vokuenda kungende.”

AMAMAKO OKU KOLELA KU YEHOVA

14. Tu liyeva ndati nda okuti umue tu sole calua wa liwekapo oku vumba Yehova?

¹⁴ Eci umue ukuepata ale ekamba lietu li liwekapo oku vumba Yehova, ka ca lelukile oku pandikisa loseteko yaco. (Osa. 78:40; Olosap. 24:10) Nda okuti omunu waco tu u kuetele ocisola calua, ci tĩla calua oku liyaka locitangi caco. Nda ove o kasi oku liyaka locitangi eci kolela okuti, ongangu ya Sadoke yoku kala ukuacili yi ka ku pamisa calua.

15. Momo lie Sadoke a sukililile utõi oco amameko oku kala ukuacili ku Yehova? (1 Olosoma 1:5-8)

¹⁵ Sadoke wamamako oku kolela ku Yehova eci ekamba liaye Aviatare a nõlapo oku lekisa esino. Eci ca lipita oku panda kesulilo liuviali wa Daviti. Eci Daviti a kala oku panda koku fa, omõlaye Adoniya wa yonguile oku kala osoma pomangu yaye, ndaño okuti Yehova wa likuminyile oku eca usoma ku Salomone. (1 Asa. 22:9, 10) Aviatare wa nõlapo oku kuatisa Adoniya. (Tanga 1 Olosoma 1:5-8.) Lonjila eyi, Aviatare ka kale ukuacili, ci kale ku Daviti ale ku Yehova. O tẽla hẽ oku sokolola ndomo Sadoke a sumuile loku yeva evalo vutima? Vokuenda kueci ci pitahãla 40 kanyamo eye kuenda Aviatare va talavayela kumosi ndovitunda. (2 Sam. 8:17) Ovo va enda oku tatela kumosi “Ocikasia ca Suku yocili.” (2 Sam. 15:29) Kavali kavo va enda oku kuatisa Daviti osoma yavo kuenda va linga ovina vialua kupange wa Yehova.—2 Sam. 19:11-14.

16. Nye ca kuatisa Sadoke oku amamako oku kala ukuacili?

¹⁶ Sadoke wamamako oku kolela ku Yehova ndaño Aviatare wa nõlelepo oku sinĩla Yehova kuenda oku pakula Soma Daviti. Daviti wa kũlĩhĩle okuti olonjanja viosi wa ponduile oku kolela Sadoke. Eci Daviti a limbuka okuti Adoniya wo pakula, eye wa nõla Sadoke la Natana kuenda Benaya, oco va waveke Salomone ndosoma.  (1 Olos. 1:32-34) Ocili okuti, Sadoke wa pamisiwa calua longangu ya Natana kuenda yafendeli vakuavo va Yehova va kala vakuacili, haivo va kuatisa soma Daviti. (1 Olos. 1:38, 39) Eci Salomone a linga osoma “wa nõla ocitunda Sadoke oco ci piñainye pomangu ya Aviyatare.”—1 Olos. 2:35.

17. O setukula ndati Sadoke nda omunu umue o sole wa nõlapo oku yanduluka Yehova?

¹⁷ O setukula ndati Sadoke nda omunu umue ove o sole calua wa nõlapo oku yanduluka Yehova? Lekisa ku Yehova okuti ove wa nõlapo oku amamako oku kala ukuacili kokuaye. (Yeh. 24:15) Yehova o ka ku ĩha utõi o sukila oco o linge eci ca sunguluka. Likutilila ku Yehova kuenda amamako oku linga ukamba la vana okuti vakuacili ku Suku yetu. Yehova wa kapako calua ocituwa cavo coku kala vakuacili kuenda o ka va sumũlũisa omo liocituwa caco.—2 Sam. 22:26.

18. Nye wa lilongisa kulandu wa manji Marco kuenda Sidse?

¹⁸ Kũlĩhĩsa ulandu wa manji Marco lukãi waye Sidse. Omãla vavo vavali vakãi okuti va kula ale, va nõlapo oku siapo ocili. Manji Marco wa popia hati: “Tunde keteke omãla vove va citiwa, ove o va kuatela ocisola calua. Ove o likolisilako calua oco o va teyuile kohele yosi. Omo liaco, eci va nõlapo oku yanduluka Yehova ove o yeva esumuo lialua. Pole, Yehova o pondola oku ku kuatisa oku pandikisa. Eci ndi hongua omo liesumuo, ukãi wange o pama, eci eye a hongua ndi liyeva okuti, nda pama.” Manji Sidse hati: “Etu nda ka tua tẽlele oku liyaka locitangi caco, nda ka ca kaile lekuatiso lia Yehova.” Nda yeva esumuo lialua loku sima okuti, ame nda kuatele eko omo liomãla vetu oku siapo ocili kuenje nda ci sapuila ku Yehova vohutililo. Noke liotembo yimue manji umue ukãi okuti sia lomola vali vokuenda kuanyamo alua, weya oku sapela lame. “Eye wa ndi kuata kapepe loku mbanja kuenda wa popia hati: ‘A Sidse Ivaluka okuti, ovina via pita haveko o kuete eko liaco!’ Kuenje lekuatiso lia Yehova ame ndi kasi oku amamako lesanju kupange waye.”

19. Nye wa nõlapo oku linga?

¹⁹ Yehova o yongola okuti afendeli vaye vosi, va kala vakuotõi nda Sadoke. (2 Tim. 1:7) Pole, Yehova ka yongola okuti tu kolela kongusu yetu muẽle. Eye o yongola okuti tu kolela kongusu yaye. Omo liaco, eci o sangiwa locitangi cimue okuti ci sukila utõi, pinga ekuatiso ku Yehova. Kolela okuti, eye o ka ku lingisa omunu umue ukuotõi, nda Sadoke!—1 Pet. 5:10.